The Boltzmann brain paradox - Fabio Pacucci

Çeviri: Ali Eren Kayhan Gözden geçirme: Sara Ozturk

How do you know you’re a person who has lived your life,

Gerçekte var olmayan bir gerçekliği bir anlığına halüsinasyon gören,

rather than a just-formed brain full of artificial memories,

yapay anılarla dolu yeni oluşmuş bir beyin yerine

momentarily hallucinating a reality that doesn't actually exist?

hayatınızı yaşamış bir insan olduğunuzu nasıl anlarsınız?

That may sound absurd,

Bu kulağa saçma gelebilir

but it’s kept several generations of top cosmologists up at night.

ama birkaç kuşak üst düzey kozmoloğu geceleri ayakta tutuyor.

They call it the Boltzmann brain paradox.

Buna Boltzmann beyin paradoksu diyorlar.

Its namesake, Ludwig Boltzmann, was a 19th century physicist

Adaşı Ludwig Boltzmann, bilim insanlarının evrenin sonsuz mu

operating in a period when scientists were passionately debating

yoksa sonlu bir süre için mi var olduğunu tutkuyla tartıştıkları

whether the universe had existed for an infinite or finite time.

bir dönemde faaliyet gösteren bir 19. yüzyıl fizikçisiydi.

Boltzmann’s main claim to fame was revolutionizing thermodynamics,

Boltzmann’ın ana şöhret iddiası, enerjiyi inceleyen fizik dalı olan

the branch of physics that studies energy.

termodinamikte devrim yaratmaktı.

He put forward a new interpretation of entropy,

Bir sistemin düzensizliğinin bir ölçüsü olan

which is a measure of the disorder of a system.

entropinin yeni bir yorumunu ortaya koydu.

A glass is an ordered system, whereas a shattered glass is disordered.

Bir cam düzenli bir sistemken kırık bir cam düzensiz.

The second law of thermodynamics states that closed systems tend towards disorder:

Termodinamiğin ikinci yasası, kapalı sistemlerin düzensizliğe eğilimli

you won’t see a shattered glass return to its pristine state.

olduğunu belirtir; kırık bir camın eski haline döndüğünü görmeyeceksiniz.

Boltzmann’s insight was applying statistical reasoning to this behavior.

Boltzmann’ın öngörüsü, bu davranışa istatistiksel akıl yürütme uygulamaktı.

He found that a system evolves to a more disordered state because it’s more likely.

Daha olası olduğu için bir sistemin daha düzensiz bir duruma evrimleştiğini buldu.

However, the opposite direction isn’t impossible,

Ancak bunun tersi imkansız değilken o kadar olası değil ki

just so unlikely that we’ll never witness things like scrambled eggs turning raw.

çırpılmış yumurtaların çiğ hale dönmesi gibi şeylere asla tanık olmayacağız.

Ama evren sonsuz uzun bir süre boyunca var olursa

But if the universe exists over an infinitely long time,

rastgele parçacık kombinasyonlarından oluşan

extremely unlikely events will happen,

karmaşık şeyler de dahil olmak üzere

including complex things forming out of random combinations of particles.

son derece olası olmayan olaylar meydana gelecek.

So what does that look like in a hypothetical infinitely old universe?

Öyleyse varsayımsal sonsuz eski bir evrende bu neye benziyor?

In this unremarkable stretch of near-nothingness,

Neredeyse hiçliğin bu olağanüstü uzantısında

about eight octillion atoms randomly come together to form a replica

yaklaşık sekiz oktilyon atom, makarnadan yapılmış düşünen adamın bir kopyasını

of the Thinker made of pasta.

oluşturmak için rastgele bir araya geliyor.

It instantly dissolves.

Anında çözülür,

Over here, these particles suddenly form something like a brain.

burada bu parçacıklar aniden beyin gibi bir şey oluşturur.

It’s filled with false memories of a lifetime up to the present moment,

Bozulmadan önce

when it perceives a video saying these very words,

bu sözleri söyleyen bir videoyu algıladığı ana kadar

before decaying.

bir ömür boyu sahte anılarla dolu olur.

And finally, by random fluctuations, all the particles in the cosmos

Son olarak rastgele dalgalanmalarla kozmostaki tüm parçacıklar

concentrate in a single point,

tek bir noktada toplanır

and an entire new universe spontaneously bursts into existence.

ve kendiliğinden patlayarak yepyeni bir evren oluşur.

Of those last two, which is more likely?

Son ikisinden hangisi daha olası?

The brain, by far—

Beyin, şimdiye kadar

despite all its complexity, it’s a blip compared to an entire universe.

tüm karmaşıklığına rağmen tüm bir evrene kıyasla çok küçük bir nokta.

Every one universe produced by random fluctuations has equivalent odds

Rastgele dalgalanmalar tarafından üretilen her bir evren,

to heaps upon heaps of insta-brains.

insta-beyin yığınları üzerine yığınlar için eş değer olasılıklara sahip.

So by this reasoning, it seems extremely more likely

Dolayısıyla bu akıl yürütmeyle var olduğuna inandığınız her şeyin

that everything you believe to exist is actually a brief illusion,

aslında kısa bir illüzyon olması ve yakında sönmesi

soon to be extinguished.

son derece daha olası görünüyor.

Boltzmann didn’t get quite that far in his thinking;

Boltzmann düşüncesinde o kadar ileri gitmedi; beyinler,

the brains themselves were introduced by later cosmologists building on his work.

daha sonraki kozmologlar tarafından onun çalışmalarına dayanarak tanıtıldı.

But they, like just about everyone else,

Ama hemen hemen herkes gibi

were pretty sure that they themselves weren't just ephemeral brains.

onlar da kendilerinin geçici beyinler olmadıklarından oldukça emindiler.

So the paradox was: how could they be correct and the universe be eternal?

Öyleyse paradoks şuydu: Nasıl doğru olabilirler ve evren sonsuz olabilir?

The resolution is something most take for granted today:

Çözüm, bugün en çok kabul gören bir şey:

that our universe has not existed forever,

Evrenimizin sonsuza kadar var olmadığı,

but rather time and space started with a Big Bang.

aksine zaman ve uzayın Büyük Patlama ile başladığı.

So that’s the paradox over and done with, right?

Yani bu paradoks eskide kaldı, değil mi?

Well, maybe not.

Belki de değil.

In the last century, scientists have found evidence supporting the theory

Geçen yüzyılda bilim insanları, nereye baksak Büyük Patlama teorisini

of the Big Bang everywhere we look.

destekleyen kanıtlar buldular.

Yet while we know that the Big Bang happened,

Yine de Büyük Patlama’nın gerçekleştiğini bildiğimiz halde

no one knows what, if anything, preceded and caused it.

ondan önce neyin meydana geldiğini ve neden olduğunu kimse bilmiyor.

Why did the universe begin in such an extremely ordered, and unlikely, state?

Evren neden böylesine son derece düzenli ve olası olmayan bir durumda başladı?

Is our universe in an unending cycle of creation and collapse?

Evrenimiz bitmeyen bir yaratılış ve çöküş döngüsünde mi?

Or might we be in one of many universes expanding within a multiverse?

Yoksa bir çoklu evren içinde genişleyen birçok evrenden birinde olabilir miyiz?

In this context, Boltzmann’s paradox has found renewed interest

Bu bağlamda Boltzmann’ın paradoksu çağdaş kozmologlar tarafından

by contemporary cosmologists.

yeniden ilgi gördü.

Some argue that leading models for where the universe came from

Bazıları, evrenin nereden geldiğine dair önde gelen modellerin hâlâ

still imply that Boltzmann brains are more likely than human brains,

Boltzmann beyinlerinin insan beyninden daha olası olduğunu ima ettiğini

ve bir şeylerin yanlış olduğunu öne sürdüğünü iddia ediyor.

suggesting something’s amiss.

Others counter that slight modifications of the cosmological models

Diğerleri, kozmolojik modellerde yapılan küçük değişikliklerin

would avoid the problem,

sorunu önleyeceğini veya Boltzmann’ın beyinlerinin

or that Boltzmann’s brains can’t actually physically form.

aslında fiziksel olarak oluşamayacağına karşı çıkıyor.

Some researchers even attempted to calculate the probability

Hatta bazı araştırmacılar, tek bir düşünceyi düşünecek kadar

of a brain popping out of random quantum fluctuations

uzun bir süre boyunca rastgele kuantum dalgalanmalarından

long enough to think a single thought.

çıkan bir beynin olasılığını hesaplamaya bile çalıştılar.

They got this incredible number

Paydası 10 üzeri bir sayı olan bu inanılmaz sayıyı,

whose denominator is 10 to a number about a septillion times larger

evrendeki yıldızların sayısından yaklaşık bir septilyon kat

than the number of stars in the universe.

daha büyük bir sayı elde ettiler.

The Boltzmann brain paradox, despite its absurdity,

Boltzmann beyin paradoksu, anlamsızlığına rağmen faydalı

is useful because it creates a bar that models have to rise to.

çünkü modellerin yükselmesi gereken bir çıta yaratır.

If, compared to numbers like this one,

Bunun gibi sayılarla karşılaştırıldığında

the current state of the universe is exceedingly unlikely,

evrenin şu anki durumu son derece olası değilse modelde bir şeylerin

something in the model is almost certainly wrong.

yanlış olduğu neredeyse kesin.

Unless you’re the one who is wrong...

Yanlış olan siz değilseniz.