The Boltzmann brain paradox - Fabio Pacucci

1,094,582 views ・ 2022-08-23

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ali Eren Kayhan Gözden geçirme: Sara Ozturk
00:07
How do you know you’re a person who has lived your life,
0
7378
3253
Gerçekte var olmayan bir gerçekliği bir anlığına halüsinasyon gören,
00:10
rather than a just-formed brain full of artificial memories,
1
10631
4547
yapay anılarla dolu yeni oluşmuş bir beyin yerine
00:15
momentarily hallucinating a reality that doesn't actually exist?
2
15178
5046
hayatınızı yaşamış bir insan olduğunuzu nasıl anlarsınız?
00:21
That may sound absurd,
3
21309
1460
Bu kulağa saçma gelebilir
00:22
but it’s kept several generations of top cosmologists up at night.
4
22769
4462
ama birkaç kuşak üst düzey kozmoloğu geceleri ayakta tutuyor.
00:27
They call it the Boltzmann brain paradox.
5
27523
3170
Buna Boltzmann beyin paradoksu diyorlar.
00:30
Its namesake, Ludwig Boltzmann, was a 19th century physicist
6
30860
4421
Adaşı Ludwig Boltzmann, bilim insanlarının evrenin sonsuz mu
00:35
operating in a period when scientists were passionately debating
7
35281
3921
yoksa sonlu bir süre için mi var olduğunu tutkuyla tartıştıkları
00:39
whether the universe had existed for an infinite or finite time.
8
39202
4546
bir dönemde faaliyet gösteren bir 19. yüzyıl fizikçisiydi.
00:43
Boltzmann’s main claim to fame was revolutionizing thermodynamics,
9
43873
4546
Boltzmann’ın ana şöhret iddiası, enerjiyi inceleyen fizik dalı olan
00:48
the branch of physics that studies energy.
10
48419
2670
termodinamikte devrim yaratmaktı.
00:51
He put forward a new interpretation of entropy,
11
51339
3420
Bir sistemin düzensizliğinin bir ölçüsü olan
00:54
which is a measure of the disorder of a system.
12
54759
3128
entropinin yeni bir yorumunu ortaya koydu.
00:58
A glass is an ordered system, whereas a shattered glass is disordered.
13
58387
5131
Bir cam düzenli bir sistemken kırık bir cam düzensiz.
01:03
The second law of thermodynamics states that closed systems tend towards disorder:
14
63518
6131
Termodinamiğin ikinci yasası, kapalı sistemlerin düzensizliğe eğilimli
01:09
you won’t see a shattered glass return to its pristine state.
15
69649
3712
olduğunu belirtir; kırık bir camın eski haline döndüğünü görmeyeceksiniz.
01:13
Boltzmann’s insight was applying statistical reasoning to this behavior.
16
73820
4754
Boltzmann’ın öngörüsü, bu davranışa istatistiksel akıl yürütme uygulamaktı.
01:18
He found that a system evolves to a more disordered state because it’s more likely.
17
78741
5339
Daha olası olduğu için bir sistemin daha düzensiz bir duruma evrimleştiğini buldu.
01:24
However, the opposite direction isn’t impossible,
18
84413
3587
Ancak bunun tersi imkansız değilken o kadar olası değil ki
01:28
just so unlikely that we’ll never witness things like scrambled eggs turning raw.
19
88000
5506
çırpılmış yumurtaların çiğ hale dönmesi gibi şeylere asla tanık olmayacağız.
Ama evren sonsuz uzun bir süre boyunca var olursa
01:34
But if the universe exists over an infinitely long time,
20
94048
4004
rastgele parçacık kombinasyonlarından oluşan
01:38
extremely unlikely events will happen,
21
98052
3253
karmaşık şeyler de dahil olmak üzere
01:41
including complex things forming out of random combinations of particles.
22
101305
5172
son derece olası olmayan olaylar meydana gelecek.
01:46
So what does that look like in a hypothetical infinitely old universe?
23
106811
4880
Öyleyse varsayımsal sonsuz eski bir evrende bu neye benziyor?
01:52
In this unremarkable stretch of near-nothingness,
24
112066
3337
Neredeyse hiçliğin bu olağanüstü uzantısında
01:55
about eight octillion atoms randomly come together to form a replica
25
115403
5130
yaklaşık sekiz oktilyon atom, makarnadan yapılmış düşünen adamın bir kopyasını
02:00
of the Thinker made of pasta.
26
120533
2294
oluşturmak için rastgele bir araya geliyor.
02:03
It instantly dissolves.
27
123327
1710
Anında çözülür,
02:05
Over here, these particles suddenly form something like a brain.
28
125121
4421
burada bu parçacıklar aniden beyin gibi bir şey oluşturur.
02:09
It’s filled with false memories of a lifetime up to the present moment,
29
129667
4463
Bozulmadan önce
02:14
when it perceives a video saying these very words,
30
134130
3879
bu sözleri söyleyen bir videoyu algıladığı ana kadar
02:18
before decaying.
31
138009
1459
bir ömür boyu sahte anılarla dolu olur.
02:20
And finally, by random fluctuations, all the particles in the cosmos
32
140052
4588
Son olarak rastgele dalgalanmalarla kozmostaki tüm parçacıklar
02:24
concentrate in a single point,
33
144640
2044
tek bir noktada toplanır
02:26
and an entire new universe spontaneously bursts into existence.
34
146767
5005
ve kendiliğinden patlayarak yepyeni bir evren oluşur.
02:31
Of those last two, which is more likely?
35
151939
3212
Son ikisinden hangisi daha olası?
02:35
The brain, by far—
36
155484
1585
Beyin, şimdiye kadar
02:37
despite all its complexity, it’s a blip compared to an entire universe.
37
157069
4839
tüm karmaşıklığına rağmen tüm bir evrene kıyasla çok küçük bir nokta.
02:42
Every one universe produced by random fluctuations has equivalent odds
38
162366
5214
Rastgele dalgalanmalar tarafından üretilen her bir evren,
02:47
to heaps upon heaps of insta-brains.
39
167580
3211
insta-beyin yığınları üzerine yığınlar için eş değer olasılıklara sahip.
02:51
So by this reasoning, it seems extremely more likely
40
171167
3545
Dolayısıyla bu akıl yürütmeyle var olduğuna inandığınız her şeyin
02:54
that everything you believe to exist is actually a brief illusion,
41
174712
4546
aslında kısa bir illüzyon olması ve yakında sönmesi
02:59
soon to be extinguished.
42
179258
1752
son derece daha olası görünüyor.
03:01
Boltzmann didn’t get quite that far in his thinking;
43
181385
2920
Boltzmann düşüncesinde o kadar ileri gitmedi; beyinler,
03:04
the brains themselves were introduced by later cosmologists building on his work.
44
184305
4922
daha sonraki kozmologlar tarafından onun çalışmalarına dayanarak tanıtıldı.
03:09
But they, like just about everyone else,
45
189393
2670
Ama hemen hemen herkes gibi
03:12
were pretty sure that they themselves weren't just ephemeral brains.
46
192063
4379
onlar da kendilerinin geçici beyinler olmadıklarından oldukça emindiler.
03:16
So the paradox was: how could they be correct and the universe be eternal?
47
196651
5797
Öyleyse paradoks şuydu: Nasıl doğru olabilirler ve evren sonsuz olabilir?
03:22
The resolution is something most take for granted today:
48
202990
3379
Çözüm, bugün en çok kabul gören bir şey:
03:26
that our universe has not existed forever,
49
206369
2794
Evrenimizin sonsuza kadar var olmadığı,
03:29
but rather time and space started with a Big Bang.
50
209163
3712
aksine zaman ve uzayın Büyük Patlama ile başladığı.
03:33
So that’s the paradox over and done with, right?
51
213292
2670
Yani bu paradoks eskide kaldı, değil mi?
03:35
Well, maybe not.
52
215962
1376
Belki de değil.
03:37
In the last century, scientists have found evidence supporting the theory
53
217463
4546
Geçen yüzyılda bilim insanları, nereye baksak Büyük Patlama teorisini
03:42
of the Big Bang everywhere we look.
54
222009
2336
destekleyen kanıtlar buldular.
03:44
Yet while we know that the Big Bang happened,
55
224595
2628
Yine de Büyük Patlama’nın gerçekleştiğini bildiğimiz halde
03:47
no one knows what, if anything, preceded and caused it.
56
227223
4588
ondan önce neyin meydana geldiğini ve neden olduğunu kimse bilmiyor.
03:52
Why did the universe begin in such an extremely ordered, and unlikely, state?
57
232812
5630
Evren neden böylesine son derece düzenli ve olası olmayan bir durumda başladı?
03:58
Is our universe in an unending cycle of creation and collapse?
58
238693
4254
Evrenimiz bitmeyen bir yaratılış ve çöküş döngüsünde mi?
04:03
Or might we be in one of many universes expanding within a multiverse?
59
243281
5088
Yoksa bir çoklu evren içinde genişleyen birçok evrenden birinde olabilir miyiz?
04:08
In this context, Boltzmann’s paradox has found renewed interest
60
248703
4045
Bu bağlamda Boltzmann’ın paradoksu çağdaş kozmologlar tarafından
04:12
by contemporary cosmologists.
61
252748
2127
yeniden ilgi gördü.
04:14
Some argue that leading models for where the universe came from
62
254959
3587
Bazıları, evrenin nereden geldiğine dair önde gelen modellerin hâlâ
04:18
still imply that Boltzmann brains are more likely than human brains,
63
258546
4713
Boltzmann beyinlerinin insan beyninden daha olası olduğunu ima ettiğini
ve bir şeylerin yanlış olduğunu öne sürdüğünü iddia ediyor.
04:23
suggesting something’s amiss.
64
263259
1960
04:25
Others counter that slight modifications of the cosmological models
65
265386
4171
Diğerleri, kozmolojik modellerde yapılan küçük değişikliklerin
04:29
would avoid the problem,
66
269557
1293
sorunu önleyeceğini veya Boltzmann’ın beyinlerinin
04:30
or that Boltzmann’s brains can’t actually physically form.
67
270850
3712
aslında fiziksel olarak oluşamayacağına karşı çıkıyor.
04:34
Some researchers even attempted to calculate the probability
68
274770
3671
Hatta bazı araştırmacılar, tek bir düşünceyi düşünecek kadar
04:38
of a brain popping out of random quantum fluctuations
69
278441
4129
uzun bir süre boyunca rastgele kuantum dalgalanmalarından
04:42
long enough to think a single thought.
70
282570
2753
çıkan bir beynin olasılığını hesaplamaya bile çalıştılar.
04:45
They got this incredible number
71
285656
2086
Paydası 10 üzeri bir sayı olan bu inanılmaz sayıyı,
04:47
whose denominator is 10 to a number about a septillion times larger
72
287742
5380
evrendeki yıldızların sayısından yaklaşık bir septilyon kat
04:53
than the number of stars in the universe.
73
293122
2628
daha büyük bir sayı elde ettiler.
04:56
The Boltzmann brain paradox, despite its absurdity,
74
296083
3504
Boltzmann beyin paradoksu, anlamsızlığına rağmen faydalı
04:59
is useful because it creates a bar that models have to rise to.
75
299587
4379
çünkü modellerin yükselmesi gereken bir çıta yaratır.
05:04
If, compared to numbers like this one,
76
304425
2294
Bunun gibi sayılarla karşılaştırıldığında
05:06
the current state of the universe is exceedingly unlikely,
77
306719
3670
evrenin şu anki durumu son derece olası değilse modelde bir şeylerin
05:10
something in the model is almost certainly wrong.
78
310389
2962
yanlış olduğu neredeyse kesin.
05:13
Unless you’re the one who is wrong...
79
313726
3253
Yanlış olan siz değilseniz.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7