The Boltzmann brain paradox - Fabio Pacucci

Tłumaczenie: Agnieszka Grabowska Korekta: Ola Królikowska

How do you know you’re a person who has lived your life,

Skąd wiesz, że jesteś osobą, która przeżyła twoje życie,

rather than a just-formed brain full of artificial memories,

a nie dopiero co uformowanym mózgiem pełnym sztucznych wspomnień,

momentarily hallucinating a reality that doesn't actually exist?

chwilowo mającym halucynacje na temat rzeczywistości,

która tak naprawdę w ogóle nie istnieje?

That may sound absurd,

Może to zabrzmieć niedorzecznie,

but it’s kept several generations of top cosmologists up at night.

ale pokolenia najlepszych kosmologów nie mogą przez tę myśl spokojnie spać.

They call it the Boltzmann brain paradox.

Określają to paradoksem mózgu Boltzmanna.

Its namesake, Ludwig Boltzmann, was a 19th century physicist

Nazwa wzięła się od nazwiska XIX-wiecznego fizyka Ludwiga Boltzmanna,

operating in a period when scientists were passionately debating

działającego w okresie, gdy naukowcy z pasją debatowali nad tym,

whether the universe had existed for an infinite or finite time.

czy wszechświat istnieje od nieskończonego czy skończonego czasu.

Boltzmann’s main claim to fame was revolutionizing thermodynamics,

Główną zasługą Boltzmanna było zrewolucjonizowanie termodynamiki,

the branch of physics that studies energy.

działu fizyki zajmującej się badaniem energii.

He put forward a new interpretation of entropy,

Przedstawił on nową interpretację entropii,

which is a measure of the disorder of a system.

która jest miarą stopnia nieuporządkowania układu.

A glass is an ordered system, whereas a shattered glass is disordered.

Szklanka jest w stanie równowagi,

a rozbita szklanka w stanie nierównowagi.

The second law of thermodynamics states that closed systems tend towards disorder:

Drugie prawo termodynamiki mówi, że układy zamknięte dążą do nieuporządkowania.

you won’t see a shattered glass return to its pristine state.

Nie zobaczysz, jak rozbita szklanka wraca do pierwotnego stanu.

Boltzmann’s insight was applying statistical reasoning to this behavior.

Boltzmann zastosował do tego zachowania wnioskowanie statystyczne.

He found that a system evolves to a more disordered state because it’s more likely.

Odkrył, że system ewoluuje w kierunku bardziej nieuporządkowanego stanu,

bo jest to bardziej prawdopodobne.

However, the opposite direction isn’t impossible,

Jednak odwrotny kierunek nie jest niemożliwy,

just so unlikely that we’ll never witness things like scrambled eggs turning raw.

tylko tak nieprawdopodobny, że nigdy nie będziemy świadkami rzeczy,

jak jajecznica zmieniająca się w surowe jajko.

But if the universe exists over an infinitely long time,

Ale jeśli wszechświat będzie istniał przez nieskończenie długi czas,

extremely unlikely events will happen,

to będą miały miejsce niezwykle nieprawdopodobne zdarzenia,

including complex things forming out of random combinations of particles.

w tym formowanie się złożonych rzeczy z przypadkowych kombinacji cząsteczek.

So what does that look like in a hypothetical infinitely old universe?

Jak więc to wygląda w hipotetycznym nieskończenie starym wszechświecie?

In this unremarkable stretch of near-nothingness,

Na tym niezbyt imponującym obszarze bliskim nicości

about eight octillion atoms randomly come together to form a replica

około osiem oktylionów atomów przypadkowo łączy się ze sobą,

tworząc replikę Myśliciela wykonaną z makaronu.

of the Thinker made of pasta.

It instantly dissolves.

Natychmiast się rozpływa.

Over here, these particles suddenly form something like a brain.

Tutaj te cząstki nagle tworzą coś w rodzaju mózgu.

It’s filled with false memories of a lifetime up to the present moment,

Jest on wypełniony fałszywymi wspomnieniami z całego życia

aż do chwili obecnej, gdy ogląda wideo wypowiadające te właśnie słowa,

when it perceives a video saying these very words,

before decaying.

po czym rozpada się.

And finally, by random fluctuations, all the particles in the cosmos

I wreszcie przez losowe fluktuacje wszystkie cząstki w kosmosie

concentrate in a single point,

skupiają się w jednym punkcie

and an entire new universe spontaneously bursts into existence.

i dają życie całkowicie nowemu wszechświatowi.

Of those last two, which is more likely?

Z tych dwóch ostatnich scenariuszy który jest bardziej prawdopodobny?

The brain, by far—

Zdecydowanie mózg.

despite all its complexity, it’s a blip compared to an entire universe.

Mimo całej swojej złożoności to drobnostka w porównaniu z wszechświatem.

Every one universe produced by random fluctuations has equivalent odds

Każdy jeden wszechświat powstały w wyniku przypadkowych fluktuacji

ma takie same szanse jak całe stosy takich mózgów.

to heaps upon heaps of insta-brains.

So by this reasoning, it seems extremely more likely

Przy takim rozumowaniu wydaje się bardzo prawdopodobne,

that everything you believe to exist is actually a brief illusion,

że wszystko, co uważasz za istniejące, jest w rzeczywistości krótką iluzją,

soon to be extinguished.

która wkrótce zniknie.

Boltzmann didn’t get quite that far in his thinking;

Boltzmann nie zaszedł tak daleko w swoich rozważaniach.

the brains themselves were introduced by later cosmologists building on his work.

Mózgi wprowadzili kolejni kosmolodzy bazujący na jego pracy.

But they, like just about everyone else,

Jednak oni, podobnie jak wszyscy inni,

were pretty sure that they themselves weren't just ephemeral brains.

byli pewni, że sami nie są tylko przemijającymi mózgami.

So the paradox was: how could they be correct and the universe be eternal?

Na tym polegał paradoks.

Jak mogą mieć rację i jednocześnie wszechświat ma być wieczny?

The resolution is something most take for granted today:

Rozwiązaniem jest coś, co dziś większość uznaje za oczywiste.

that our universe has not existed forever,

Nasz wszechświat nie istnieje od zawsze.

but rather time and space started with a Big Bang.

Czas i przestrzeń zaczęły się od Wielkiego Wybuchu.

So that’s the paradox over and done with, right?

A więc sprawa z paradoksem zamknięta, prawda?

Well, maybe not.

Może jednak nie.

In the last century, scientists have found evidence supporting the theory

W ostatnim stuleciu naukowcy znaleźli wiele dowodów potwierdzających teorię

of the Big Bang everywhere we look.

Wielkiego Wybuchu.

Yet while we know that the Big Bang happened,

Jednak choć wiemy, że Wielki Wybuch miał miejsce,

no one knows what, if anything, preceded and caused it.

nikt nie wie, co, jeśli w ogóle, go poprzedziło i spowodowało.

Why did the universe begin in such an extremely ordered, and unlikely, state?

Dlaczego wszechświat rozpoczął się w tak niezwykle uporządkowanym

i mało prawdopodobnym stanie?

Is our universe in an unending cycle of creation and collapse?

Czy nasz wszechświat znajduje się w bezustannym ciągu tworzenia i rozpadu?

Or might we be in one of many universes expanding within a multiverse?

A może znajdujemy się w jednym z wielu wszechświatów rozciągających się

w ramach multiwersum?

In this context, Boltzmann’s paradox has found renewed interest

W tym kontekście paradoksem Boltzmanna ponowne zainteresowali się

by contemporary cosmologists.

współcześni kosmologowie.

Some argue that leading models for where the universe came from

Niektórzy twierdzą, że wiodące modele o tym, skąd wziął się wszechświat,

still imply that Boltzmann brains are more likely than human brains,

nadal sugerują, że mózgi Boltzmanna są bardziej prawdopodobne niż mózgi ludzkie,

suggesting something’s amiss.

co sugeruje, że coś jest nie tak.

Others counter that slight modifications of the cosmological models

Inni kontrują, że niewielkie modyfikacje modeli kosmologicznych

would avoid the problem,

pozwoliłyby uniknąć tego problemu,

or that Boltzmann’s brains can’t actually physically form.

albo że mózgi Boltzmanna nie mogą w rzeczywistości fizycznie powstać.

Some researchers even attempted to calculate the probability

Niektórzy badacze próbowali nawet obliczyć prawdopodobieństwo

of a brain popping out of random quantum fluctuations

wyłonienia się mózgu z przypadkowych fluktuacji kwantowych

long enough to think a single thought.

na tyle długo, żeby pomyśleć jedną myśl.

They got this incredible number

Otrzymali tę niesamowitą liczbę,

whose denominator is 10 to a number about a septillion times larger

której mianownik wynosi 10 do liczby około septylion razy większej

than the number of stars in the universe.

niż liczba gwiazd we wszechświecie.

The Boltzmann brain paradox, despite its absurdity,

Paradoks mózgu Boltzmanna mimo swojej absurdalności jest użyteczny,

is useful because it creates a bar that models have to rise to.

bo stawia poprzeczkę, z którą muszą się mierzyć modele.

If, compared to numbers like this one,

Jeśli w porównaniu z liczbami takimi jak ta

the current state of the universe is exceedingly unlikely,

obecny stan wszechświata jest wyjątkowo mało prawdopodobny,

something in the model is almost certainly wrong.

to coś w modelu jest prawie na pewno błędne.

Unless you’re the one who is wrong...

Chyba, że to ty się mylisz...