Why are beavers obsessed with dams? - Glynnis Hood

425,994 views ・ 2023-01-05

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Ko Ko Oo Reviewer: Sanntint Tint
00:08
Nestled in the remote forests of northern Canada
0
8171
2502
ကနေဒါမြောက်ပိုင်း ဝေးလံခေါင်ဖျားတဲ့ သစ်တောတွေထဲမှာ
00:10
sits the world’s longest beaver dam.
1
10673
2961
ကမ္ဘာ့အရှည်ဆုံး ဗီဗာဖျံဆည်ကြီး ရှိပါတယ်။
00:13
Curving around the water like a castle wall,
2
13801
2586
ရေကိုဝန်းရံပြီး ရဲတိုက်နံရံတွေလို ဆောက်ထားတာပါ။
00:16
this 850-meter-long structure is large enough to be seen in satellite imagery.
3
16387
6173
ဒီ မီတာ(၈၅၀)ရှည်တဲ့ ဆည်ကြီးကို ဂြိုလ်တုကတောင် မြင်နိုင်ပါတယ်။
00:22
The dam and the generations of North American beavers that maintain it
4
22727
4046
ဒီဆည်နဲ့ ဆည်ကိုထိန်းသိမ်းနေတဲ့ မြောက်အမေရိက ဗီဗာဖျံမျိုးတွေက
00:26
have dramatically transformed the region,
5
26773
2585
ဒီဒေသကြီးကို ပြောင်းလဲစေခဲ့ပါတယ်။
00:29
creating a pond containing roughly 70,000,000 liters of water.
6
29358
4255
ရေလီတာပေါင်း သန်း(၇၀)ခန့်ပါတဲ့ ရေကန်ကြီးတစ်ခု ဖန်တီးလိုက်ခြင်းပါပဲ။
00:33
This is a suitably sizable home for the creators of this woodland kingdom.
7
33738
4212
ဒီပမာဏဟာ ဒီတောကမ္ဘာလေးကို ဖန်တီးသူတွေအတွက် သင့်တော်တဲ့ အိမ်လေးဖြစ်စေပါတယ်။
00:37
But even dams 1/100th the size of this one
8
37950
3504
ဒါပေမယ့် ဒီဆည်ကြီးရဲ့ အပုံတစ်ရာပုံ တစ်ပုံကတောင်
00:41
can have huge impacts on their environment.
9
41454
2377
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ပြောင်းလဲစေနိုင်ပါတယ်။
00:43
So how exactly do beavers redesign the forest,
10
43831
3045
ဆိုတော့ ဘာလို့ ဗီဗာဖျံတွေက တောအုပ်ကို ပုံပြောင်းကြတာလဲ။
00:46
and how do they build these impressive structures in the first place?
11
46876
3587
ဘာလို့ ဒီလိုအထင်ကြီးစရာ အဆောက်အအုံ တွေကို ဆောက်လုပ်ကြတာလဲ။
00:50
Consider this beaver in the northwestern US.
12
50755
3170
အမေရိကအနောက်မြောက်ဒေသက ဗီဗာဖျံအကြောင်း ဆက်ရရင်
00:53
Standing just under 2 feet tall,
13
53925
1835
သူတို့ဟာ နှစ်ပေအောက်သာ ရှည်ပြီး
00:55
he’s a proud representative of the world’s second largest rodent species.
14
55760
4671
ကမ္ဘာ့ဒုတိယအရေအတွက်အများဆုံး ကြွက်/ရှဥ့်မျိုးစိတ် ဖြစ်ပါတယ်။
01:00
While he’s at risk to predators on land, once he’s built a lodge,
15
60431
4046
သူနေထိုင်ရာ သစ်သားအိမ်ကလေးကို သားရဲတိရိစ္ဆာန်တွေရန်က ကာကွယ်ဖို့
01:04
he’ll have a massive moat to keep him safe.
16
64477
2669
ကြီးမားတဲ့ ကျုံးကြီး ပိုင်ဆိုင်ပါတယ်။
01:07
But he can’t just build a dam anywhere.
17
67188
2252
ဒါပေမဲ့ နေရာတိုင်းတော့ မဆောက်နိုင်ပါဘူး။
01:09
Following the sounds of running water,
18
69565
2127
စီးဆင်းနေတဲ့ရေသံနောက်ကို လိုက်ပြီး
01:11
our beaver searches heavily wooded areas
19
71692
2503
သစ်တောထူထပ်တဲ့နေရာကို ရှာပါတယ်။
01:14
to find a medium-sized stream that’s not too steep or too deep.
20
74195
4671
ပြီးတော့ မတိမ်လွန်း၊ မနက်လွန်းတဲ့ အနေတော်စမ်းချောင်းကို ရှာပါတယ်။
01:19
After abandoning one construction site due to its rocky floor,
21
79909
4046
ကျောက်ခဲတွေများတဲ့ ကြမ်းပြင်ကိုရှောင်ပြီး
01:23
he finds a stream with a soft, muddy bottom.
22
83955
3336
ပျော့ပြောင်းပြီး ရွှံ့ထူတဲ့ ကြမ်းပြင်ကို ရှာပါတယ်။
01:27
Combining vegetation, mud, and sticks,
23
87583
2336
သစ်ရွက်တွေ၊ ရွှံ့တွေနဲ့ တုတ်ချောင်လေးတွေပေါင်းပြီး
01:29
he creates a small bank along the stream’s edge.
24
89919
3337
စမ်းချောင်းအစွန်းလေးတွေမှာ ကမ်းပါးလေးတွေ ဆောက်ပါတယ်။
01:33
Then, using a bite almost 3 times stronger than any other mammal of this size,
25
93965
5630
သူ့အရွယ်အခြားနို့တိုက်သတ္တဝါတွေထက် သုံးဆပိုမိုသန်မာတဲ့ သွားတွေနဲ့
01:39
our beaver chews nearby logs into sturdy sticks.
26
99595
3671
သစ်တုံးတွေကို ကိုက်ကာ တုတ်ချောင်းမာတွေ ဖန်တီးပါတယ်။
01:43
He then rolls them into the water and spikes them down into the soft streambed.
27
103474
5214
ပြီးတော့ ရေထဲမှာလှိမ့်သယ်ပြီး ကြမ်းပြင်ပျော့ထဲကို ထိုးနှစ်ပါတယ်။
01:48
Beaver dams come in several shapes,
28
108688
2127
ဗီဗာဖျံတွေရဲ့ ဆည်တွေဟာ ပုံစံမျိုးစုံပါ။
01:50
but our beaver opts for a concave dam to dissipate the forceful flowing water,
29
110815
5464
ဒီဗီဗာကတော့ ရေစီးအားကို လျှော့ချဖို့အတွက် အဝိုင်းခြမ်းပုံစံ ဆောက်ပါတယ်။
01:56
and layers in large rocks to reinforce areas
30
116279
3086
ရေစီးအရမ်းသန်တဲ့နေရာတွေမှာ ကျောက်တုံးကြီးတွေကို
01:59
where water flows the strongest.
31
119365
1877
ထည့်သွင်းအားဖြည့်ပါသေးတယ်။
02:01
Depending on a dam’s length, the stream’s speed,
32
121325
2837
ဆည်အရှည်၊ ရေစီးအရှိန်၊
02:04
and the number of beavers on the job,
33
124162
2293
ဆောက်လုပ်သူ ဗီဗာ အရေအတွက်ပေါ်မူတည်ပြီး
02:06
these devoted architects can build shockingly fast.
34
126455
3671
မထင်မှတ်လောက်အောင် လျှင်မြန်စွာ တည်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။
02:10
In some cases where humans tried to remove dams,
35
130251
3128
လူတွေဖျက်ဆီးလိုက်တဲ့ တချို့ဆည်တွေဆို
02:13
beavers have rebuilt them overnight—
36
133379
2085
ညတွင်းချင်းပြန်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။
02:15
sometimes rebuilding larger than they were before.
37
135464
3129
တစ်ခါတလေတော့ ပြန်တည်ဆောက်တာက ပိုကြာနေတတ်ပါတယ်။
02:18
Like most dams, our beaver’s project
38
138926
2169
ဆည်အများစုလိုပဲ၊ ဒီဗီဗာလေးရဲ့ဆည်က
02:21
is just a couple meters long.
39
141095
2211
မီတာအနည်းငယ်သာ ရှည်ပါတယ်။
02:23
And working alone, this dam could take several days to complete.
40
143306
3712
တစ်ယောက်တည်းဆောက်ရတယ်ဆိုရင်တော့ ပြီးဖို့ ရက်အတော်ကြာအချိန်ယူရပြီး
02:27
But once the structure spans the channel, his watery home begins to fill up.
41
147101
4546
ရေကိုပိတ်မိသွားပြီဆိုရင်တော့ တဖြည်းဖြည်းရေပြည့်လာပါတော့တယ်။
02:31
As the pond grows,
42
151731
1460
ရေကန်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ
02:33
he’ll extend the dam to block water flowing around the sides.
43
153191
3628
ဘေးဘက်တွေကိုပါ လိုက်ပိတ်ပြီး ဆည်ကို ထပ်ချဲ့ပါတယ်။
02:36
However, some is permitted to leak downstream,
44
156819
2920
ဒါပေမဲ့ တချို့နေရာတွေကို ဖွင့်ပေးထားခြင်းဖြင့်
02:39
releasing pressure on the dam and regulating the pond’s water levels.
45
159739
4171
ဆည်အပေါ်ဖိအားနည်းစေပြီး ရေအမြင့်ကို ထိန်းထားစေပါတယ်။
02:43
The larger the pond, the larger the beaver’s territory.
46
163910
3211
ကန်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ ဗီဗာဖျံရဲ့ နယ်မြေကလည်း ကျယ်လာပါတယ်။
02:47
And since they can hold their breath for up to 15 minutes,
47
167121
3128
သူတို့ဟာ (၁၅)မိနစ်လောက်အထိ အသက်အောင့်နိုင်တာကြောင့်
02:50
beavers can easily access food along the shorelines.
48
170249
3337
ကမ်းပါးတလျှောက် အစာလွယ်လွယ် ရှာနိုင်ကြပါတယ်။
02:53
Throughout the fall, our beaver builds up an impressive supply for winter—
49
173586
4212
ဆောင်းတွင်းတလျှောက်လုံးအတွက် အစာလုံလုံလောက်လောက် စုထားသလို
02:57
while also looking for someone to share it with.
50
177798
2753
အတူစားဖို့ အဖော်ကိုလည်း ရှာကြပါတယ်။
03:00
Beavers are fiercely territorial, but they also bond for life.
51
180551
4546
ဗီဗာဖျံတွေဟာ နယ်မြေကိုစွဲလမ်းသလို ဘဝအတွက်လည်း မလှစ်ဟင်းပါဘူး။
03:05
When the pond freezes over,
52
185223
1960
သူတို့ကန်လေး အေးခဲသွားပြီဆိုတာနဲ့
03:07
our new beaver couple splits their time
53
187183
2252
ဗီဗာမောင်နှံဟာ
03:09
between making trips to the food cache with their lodge’s private entrance
54
189435
3879
အစာသိုလှောင်ရာအခန်းကို သွားလိုက် မျိုးပွားဖို့ ကြိုးစားလိုက်နဲ့
03:13
and starting a family.
55
193314
1668
အလုပ်ရှုပ်နေပါတော့တယ်။
03:14
Come summertime, the juveniles will help reinforce and expand their dam,
56
194982
4296
နွေရာသီမှာတော့ ဖျံပေါက်ကလေးတွေက ဆည်ကိုချဲ့ဖို့၊ အစာစုဆောင်းဖို့၊
03:19
gather food, and watch their younger siblings.
57
199278
2878
အငယ်တွေကို စောင့်ရှောက်ဖို့ ကူညီဆောင်ရွက်ပါတယ်။
03:22
After 2 to 3 years,
58
202323
1585
နောင် နှစ်နှစ်၊ သုံးနှစ်မှာတော့
03:23
these young beavers will disperse to find territory and mates of their own.
59
203908
4171
ဒီဖျံပေါက်တွေဟာ တစ်အိုးတစ်အိမ်ထူထောင်ဖို့ ကိုယ်ပိုင်နယ်မြေတွေ အရှာထွက်ပါတယ်။
03:28
But their ancestral dam can last for decades.
60
208079
3128
သူတို့မွေးရပ် ဆည်ကြီးကတော့ ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကျန်ရစ်နေပါတယ်။
03:31
Maintenance work is continued by descendants of the original colony,
61
211207
3503
ဒီဆည်ကြီးကိုတော့ မူလပိုင်ရှင်ဖျံများရဲ့ သားသမီးတွေ သို့မဟုတ်
03:34
or new beavers that move in when the reigning family leaves.
62
214710
3212
အသစ်ပြောင်းရွှေ့လာတဲ့ဖျံများက ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းပါတယ်။
03:37
There’s certainly no shortage of neighbors—
63
217922
2210
ဖျံဦးရေကျဆင်းသွားတာမျိုး မရှိတာကြောင့်
03:40
some regions have as many as 40 beaver dams per kilometer of stream.
64
220132
4338
တစ်ကီလိုမီတာအရှည် စမ်းချောင်းလေးမှာတောင် ဗီဗာဖျံဆည်(၄၀)လောက် ရှိတတ်ပါတယ်။
03:44
This is great news for surrounding wildlife
65
224470
2503
ဒါဟာ ဒီအင်ဂျင်နီယာဖျံလေးတွေကို မှီခိုနေတဲ့
03:46
that rely heavily on these semi-aquatic engineers.
66
226973
3253
အနီးအနားက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အတွက် သတင်းကောင်းပါပဲ။
03:50
Lodges can serve as nesting sites and refuges for various species of waterfowl.
67
230226
5172
ဆည်ရဲ့သစ်ပုံတွေက ရေပျော်ငှက်တွေအတွက် နားခိုရာ အသိုက်တွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
03:55
Beaver channels also connect bodies of water,
68
235398
2544
ဗီဗာတူးမြောင်းတွေက ရေအိုင်တွေကို ဆက်မိစေတာကြောင့်
03:57
increasing the biodiverse areas between water and land.
69
237942
3670
ဇီဝပေါင်းစုံ ပျော်မြူးရာ ရေမြေ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဧရိယာတွေ တိုးလာစေပါတယ်။
04:01
Humans benefit from beaver construction projects too.
70
241612
3253
ဗီဗာတွေက လူသားတွေကိုလည်း အကျိုးပြုပါတယ်။
04:04
Their ponds help replenish groundwater stores,
71
244865
3003
သူတို့ကန်တွေကြောင့် မြေပေါ်ရေပမာဏများပြားလာပြီး
04:07
in part by creating large expanses of surface water.
72
247868
3045
မြေအောက်ရေပမာဏကိုပါ တိုးပွားစေပါတယ်။
04:10
And just like their manmade counterparts,
73
250955
2252
လူလုပ်ဆည်တွေလိုပဲ
04:13
beaver dams slow floodwaters.
74
253207
2377
ဗီဗာဆည်တွေက ရေကြီးခြင်းကို ကာကွယ်ပေးပါတယ်။
04:15
So just by following their natural instincts,
75
255584
2628
သူတို့ဘာသာ သဘာဝအတိုင်း လုပ်ဆောင်တာဖြစ်ပေမယ့်
04:18
these ecosystem engineers create huge impacts downstream.
76
258212
4797
သူတို့ဖန်တီးမှုတွေက မြေနိမ့်ပိုင်း သဘာဝကို အများကြီးသက်ရောက်စေပါတယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7