How close are we to uploading our minds? - Michael S.A. Graziano

541,999 views ・ 2019-10-28

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung
00:07
Imagine a future where nobody dies—
0
7063
2880
ဘယ်သူမှမသေတဲ့ အနာဂတ်မျိုးကို မြင်ယောင်ကြည့်ပါ—
00:09
instead, our minds are uploaded to a digital world.
1
9943
4000
အဲဒီအစား ကျုပ်တို့ရဲ့ အသိစိတ်တွေကို ဒီဂျစ်တယ်ကမ္ဘာဆီကို အပ်လုပ်လုပ်ကြတယ်။
00:13
They might live on in a realistic, simulated environment with avatar bodies,
2
13943
4530
သူတို့ဟာ လက်တွေ့ ကိုယ်ပွားတွေ နေထိုင်ကြတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် အတုထဲမှာ နေထိုင်လျက်
00:18
and could still call in and contribute to the biological world.
3
18473
4680
ဇီဝဗေဒကမ္ဘာဆီကို ခေါ်ဆိုနိုင်ပြီး ပံ့ပိုးပေးချင် ပေးနိုင်ကြဦးမှာပါ။
00:23
Mind uploading has powerful appeal—
4
23153
3091
အသိစိတ်ကို အပ်လုဒ်လုပ်ခြင်းဟာ အားတက်ဖွယ် ကောင်းတယ်လို့ ထင်ရပေမဲ့—
00:26
but what would it actually take to scan a person’s brain and upload their mind?
5
26244
5430
လူရဲ့ ဦးနှောက်ကို စကင်ဖတ်ပြီး ထိုသူရဲ့ အသိ စိတ်ကို ဘယ်လိုများ အပ်လုဒ် လုပ်နိုင်မလဲ။
00:31
The main challenges are scanning a brain in enough detail to capture the mind
6
31674
4552
အဓိကစိန်ခေါ်မှုက အသိစိတ်ကို လုံလောက်စွာ အသေးစိတ် စကင်ဖတ်ပြီး အသိစိတ်ကို ဖမ်းယူပြီး
00:36
and perfectly recreating that detail artificially.
7
36226
4408
အဲဒီ အသေးစိတ်တွေကို ပြန်ပြီး အတုအဖြစ် ပြည့်စုံစွာ ဖန်တီးပေးဖို့ပါပဲ။
00:40
But first, we have to know what to scan.
8
40634
2680
ပထမအချက်အနေနဲ့ ဘာတွေကို စကင် လုပ်ရမှာကို သိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
00:43
The human brain contains about 86 billion neurons,
9
43314
3370
လူ့ဦးနှောက်ထဲတွင် အာရုံခံဆဲလ် ၈၆ ဘီလီယံခန့် ရှိပါတယ်၊
00:46
connected by at least a hundred trillion synapses.
10
46684
3630
၎င်းတို့ဟာ အနည်းဆုံးအားဖြင့် synapse တွေ အနည်းဆုံး ထရီလီယံ တစ်ရာနဲ့ ဆက်နွှယ်နေတယ်။
00:50
The pattern of connectivity among the brain’s neurons,
11
50314
3070
ဦးနှောက်ထဲက အာရုံခံဆဲလ်များ အကြားက ဆက်သွယ်မှုကို၊ တနည်းအားဖြင့်
00:53
that is, all of the neurons and all their connections to each other,
12
53384
4120
၎င်းတို့ အချင်းအချင်း အကြားက ဆက်သွယ်မှု ပုံစံကို
connectome လို့ ခေါ်ဝေါ်ကြပါတယ်။
00:57
is called the connectome.
13
57504
2199
ကျုပ်တို့ဟာ connectome ရဲ့ မြေပုံကို ရေးဆွဲနိုင်စွမ်း မရှိကြတဲ့ အပြင်၊
00:59
We haven’t yet mapped the connectome,
14
59703
2210
01:01
and there’s also a lot more to neural signaling.
15
61913
3020
အာရုံကြောတွေရဲ့ အချက်ပြမှုကိုလည်း အတော်လေ့လာဖို့ လိုအပ်ပါသေးတယ်။
01:04
There are hundreds, possibly thousands of different kinds of connections,
16
64933
3730
အခု ကြည့်ရတဲ့ အတိုင်းဆိုရင်၊ ဆက်သွယ်ရေး အမျိုအစားတွေ ဒါမှမဟုတ်
01:08
or synapses.
17
68663
1600
synapse တွေဟာ ထောင်ပေါင်းများစွာ ရှိနိုင်ကြပါတယ်။
01:10
Each functions in a slightly different way.
18
70263
2640
တစ်ခုချင်းစီ လုပ်ကိုင်ပုံ မသိမသာ ကွဲပြားကြပါတယ်။
01:12
Some work faster, some slower.
19
72903
2040
တချို့က မြန်ပြီ၊ တချို့က နှေးကြတယ်။
01:14
Some grow or shrink rapidly in the process of learning;
20
74943
3770
အချို့က သင်ယူရေး ဖြစ်စဉ်အတွင်း တမဟုတ်ချင်း ကြီးထွား ဒါမှမဟုတ် ကျုံ့သွားနိုင်တယ်၊
01:18
some are more stable over time.
21
78713
2190
အချို့ကျတော့ အချိန်အတော်ကြာ တည်ငြိမ်စွာ ရှိတတ်ကြတယ်။
01:20
And beyond the trillions of precise, 1-to-1 connections between neurons,
22
80903
4690
ပြီးတော့ အာရုံခံဆဲလ်တွေအကြား ၁ ခုနဲ့ ၁ ခု ဆက်သွယ်မှုတွေ ရှိကြတဲ့ အပြင်
01:25
some neurons also spray out neurotransmitters
23
85593
3363
အချို့သော အာရုံခံဆဲလ်တွေဟာ အခြား အာရုံခံဆဲလ်တွေ တစ်ပုံကြီး တချိန်တည်း
01:28
that affect many other neurons at once.
24
88956
2770
သက်ရောက်မှုရှိတဲ့ အာရုံထုတ်လွှင့်မှုကို ပြုလုပ်နိုင်သေးတယ်။
01:31
All of these different kinds of interactions
25
91726
2240
လူတစ်ယောက်ရဲ့ အသိစိတ်ကို ကူးယူနိုင်ဖို့အတွက်
01:33
would need to be mapped in order to copy a person’s mind.
26
93966
3910
အဲဒီလို ပြန်လှန်တုံ့ပြန်မှုများကို မြေပုံဖေါ်ထုတ်ပေးရန် လိုအပ်ပါတယ်။
01:37
There are also a lot of influences on neural signaling
27
97876
2990
ပြီးတော့ ကျုပ်တို့ သိရှိတာ အားနည်း ဒါမှမဟုတ် ရှာမတွေ့ရသေးတဲ့
01:40
that are poorly understood or undiscovered.
28
100866
3340
အာရုံကြော အချက်ပြမှု အပေါ် သက်ရောက်မှုတွေ အများအအများ ရှိကြပါသေးတယ်။
01:44
To name just one example,
29
104206
1570
ဥပမာတစ်ခုတည်းကို ဖေါ်ပြပေးပါရစေ။
01:45
patterns of activity between neurons
30
105776
2310
အာရုံခံဆဲလ်တွေအကြား လှုပ်ရှားမှုပုံစံများကို
01:48
are likely influenced by a type of cell called glia.
31
108086
4070
glia လို့ခေါ်တဲ့ ဆဲလ်အမျိုးအစားက လွှမ်းမိုးပုံရတယ်။
01:52
Glia surround neurons and, according to some scientists,
32
112156
3697
သိပ္ပံပညာရှင်တချို့တို့က Glia ဟာ အာရုံခံ ဆဲလ်ကို ဝန်းရံထားပြီး အရေအတွက်အရ
01:55
may even outnumber them by as many as ten to one.
33
115853
3650
၎င်းတို့ထက် အရေအတွက် ဆယ်ဆ ပိုများတယ်လို့ ယူဆကြတယ်။
01:59
Glia were once thought to be purely for structural support,
34
119503
3630
တစ်ချိန်တုန်းက Glia တွေဟာ ဖွဲ့စည်းမှုကို ပံ့ပိုးဖို့ သက်သက်လို့ ထင်ခဲ့ကြပေမဲ့၊
02:03
and their functions are still poorly understood,
35
123133
2850
၎င်းတို့ လုပ်ဆောင်ပုံ ကောင်းကောင်း နားလည် မရသေးပေမဲ့၊
02:05
but at least some of them can generate their own signals
36
125983
3150
၎င်းတို့ထဲက တချို့က ကိုယ်ပိုင် အချက်ပြမှုများကို ထုတ်လွှင့်နိုင်ပြီး
အချက်အလက်များ စီမံဆ​ောင်ရွက်ပုံ အကျိုးအသက်ရောက်နိုင်ကြတယ်။
02:09
that influence information processing.
37
129133
2620
02:11
Our understanding of the brain isn’t good enough to determine
38
131753
3140
ဦးနှောက်ကို ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိကြတာ မလုံလောက်သေးလို့
02:14
what we’d need to scan in order to replicate the mind,
39
134893
3040
အသိစိတ်ကို ပွားယူရန် ဘာတွေ စကင်ဖတ်ဖို့ လိုအပ်တာ ကျုပ်တို့ မသေချာပေမဲ့၊
02:17
but assuming our knowledge does advance to that point,
40
137933
3010
ကျုပ်တို့ရဲ့ အသိပညာက အဲဒီလိုအဆင့်ကို ရောက်ရှိသွားပြီလို့ ယူဆရင်
02:20
how would we scan it?
41
140943
1430
အဲဒါ ကျုပ်တို့ ဘယ်လို စကင်ဖတ်ကြမလဲ။
02:22
Currently, we can accurately scan a living human brain
42
142373
3490
လောလောဆယ်မှာ ကျုပ်တို့ဟာ သက်ရှိလူသားရဲ့ ဦးနှောက်ကို
02:25
with resolutions of about half a millimeter
43
145863
2560
မီလီမီတာဝက် တိကျမှုဖြင့် ကျုပ်တို့ရဲ့
02:28
using our best non-invasive scanning method, MRI.
44
148423
3820
ထိုးဖောက်ရန် မလိုအပ်တဲ့ စကင်ဖတ်နည်း MRI ကို သုံးပြီး ပြုလုပ်နိုင်ကြတယ်။
02:32
To detect a synapse, we’ll need to scan at a resolution of about a micron—
45
152243
5490
synapse တစ်ခုကို တိုင်းကြည့်ရန် ကျုပ်တို့ တစ် micron တိကျမှုဖြင့် စကင်ဖတ်ရန် လိုတယ်။
02:37
a thousandth of a millimeter.
46
157733
1960
တစ်မီလီမီတာရဲ့ ထောင်ပုံတစ်ပုံ တိကျမှုပါ။
02:39
To distinguish the kind of synapse and precisely how strong each synapse is,
47
159693
5000
synapse ရဲ့ အမျိုးအစားကို ပြီးတော့ synaps တစ်ခုချင်းရဲ့ စွမ်းအားကို ခွဲခြားသိရှိရန်
02:44
we’ll need even better resolution.
48
164693
2381
ကျုပ်တို့ဟာ ပိုပြီး တိကျစွ တိုင်းထွာဖို့ လိုပါမယ်။
02:47
MRI depends on powerful magnetic fields.
49
167074
2970
MRI ဟာ အစွမ်းထက်တဲ့ သံလိုက်စက်ကွင်းတွေကို အားကိုးရပါတယ်။
synapse တစ်ခုချင်း အသေးစိတ် စကင်ဖတ်ဖို့ လိုတဲ့ တိကျမှုအတွက်
02:50
Scanning at the resolution required
50
170044
1880
02:51
to determine the details of individual synapses
51
171924
3190
လိုအပ်မယ့် စက်ကွင်း စွမ်းအားဟာဖြင့်
02:55
would requires a field strength high enough to cook a person’s tissues.
52
175114
4620
လူသားရဲ့ တစ်ရှူးများကို ချက်ပြုတ်နိုင် လောက်အောင်ကို အားကောင်းရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
02:59
So this kind of leap in resolution
53
179734
2032
ဒါကြောင့်မို့လို့ တိကျမှုကို ဒီလိုမြင့်မားစွာ လိုအပ်ချက်က
03:01
would require fundamentally new scanning technology.
54
181766
3290
အခြေခံအားဖြင့် လုံးဝအသစ်ဖြစ်တဲ့ စကင်ဖတ်နည်းကို တောင်းဆိုပါလိမ့်မယ်။
03:05
It would be more feasible to scan a dead brain using an electron microscope,
55
185056
4580
အီလက်ထရွန်နစ် အဏုကြည့်မှန်ပြောင်းဖြင့် လူသေရဲ့ ဦးနှောက်ကို စကင်ဖတ်ရနိုင်ပေမဲ့၊
03:09
but even that technology is nowhere near good enough–
56
189636
3600
အဲဒီနည်းပညာဟာ သိပ်အသုံးမဝင်တဲ့အပြင်
03:13
and requires killing the subject first.
57
193236
3290
လေ့လာမယ့်သူကို အရင်သတ်ပစ်ရန် လိုပါသေးတယ်။
03:16
Assuming we eventually understand the brain well enough to know what to scan
58
196526
4150
ကျုပ်တို့ နောက်ဆုံးမှာ ဘာတွေ စကင်ဖတ်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ဦးနှောက်ကို နားလည်ကြလို့
03:20
and develop the technology to safely scan at that resolution,
59
200676
3450
အဲဒီလိုပြတ်သားမှုဖြင့် ဘေးကင်းစွာ စကင်ဒီလုပ်တတ်လာကြပြီ ဆိုတောင်
03:24
the next challenge would be to recreate that information digitally.
60
204126
4410
နောက် စိန်ခေါ်မှုက အဲဒီအချက်အလက်တွေကို ဒီဂျစ်တယ်နည်းဖြင် ပြန်လည်ဖန်တီးဖို့ပါပဲ။
03:28
The main obstacles to doing so are computing power and storage space,
61
208536
4730
အဲဒါ ပြုလုပ်နိုင်ဖို့ အဓိက အတားအဆီးက ကွန် ပျူတာရဲ့ တွက်စွမ်းနဲ့ သိုလှောင်ထားဖို့ပါ၊
အဲဒီ နှစ်ခုစလုံး နှစ်တိုင်း ပိုပိုတိုးတက် လာနေကြတာ အမှန်ပါပဲ။
03:33
both of which are improving every year.
62
213266
2498
03:35
We’re actually much closer to attaining this technological capacity
63
215764
3760
တကယ်တော့ ကျုပ်တို့ဟာ အဲဒီလို နည်းပညာတွေကို ရယူဖို့ နီးစပ်နိုင်ပေမဲ့၊
03:39
than we are to understanding or scanning our own minds.
64
219524
4270
ကျုပ်တို့ရဲ့ အသိစိတ်ကို နားလည်ဖို့နဲ့ စကင် ဖတ်ဖို့ကတော့ ဝေးနေတုန်းပါပဲ။
03:43
Artificial neural networks already run our internet search engines,
65
223794
4040
အာရုံကြောကွန်ယက် အတုတွေဟာ အင်တာနက် ရှာဖွေရေးအင်ဂျင်တွေကို စီစဉ်ပေးလျက်
03:47
digital assistants, self-driving cars, Wall Street trading algorithms,
66
227834
4584
ဒီဂျီတယ် ကူညီပေးသူ၊ ယာဉ်မောင်းမဲ့ ကားတွေ၊ Wall Street ကုန်သွယ်ရေး စက်တွေ၊
နှင့် စမတ်ဖုန်းတွေကို သုံးနေကြပါပြီ။
03:52
and smart phones.
67
232418
1374
03:53
Nobody has yet built an artificial network with 86 billion neurons,
68
233792
4110
ဘယ်သူမှာမှ အာရုံခံဆဲလ် ၈၆ ဘီလီယံပါတဲ့ ကွန်ယက်အတုကို မဆောက်လုပ်နိုင်သေးပေမဲ့၊
03:57
but as computing technology improves,
69
237902
2430
ကွန်ပျူတာနည်းပညာတွေ တိုးတက်လာနေတာနဲ့အမျှ
04:00
it may be possible to keep track of such massive data sets.
70
240332
4380
အဲဒီလို ကြီးမလားလှတဲ့ ဒေတာတွေကို ​ခြေရာခံ သိမ်းဆည်းရနိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်။
04:04
At every step in the scanning and uploading process,
71
244712
3458
စကင်ဖတ်ခြင်းနဲ့ အပ်လုဒ် လုပ်ပေးတဲ့ အဆင့်တိုင်းတွင်
04:08
we’d have to be certain we were capturing all the necessary information accurately—
72
248170
4670
ကျုပ်တို့ဟာ လိုအပ်တဲ့ အချက်အလက်အားလုံးကို တိကျစွာ ဖမ်းယူနိုင်တာ သေချာရပါမယ်—
04:12
or there’s no telling what ruined version of a mind might emerge.
73
252840
5457
အဲဒီလိုသာမဟုတ်ရင် ပျက်စီးနေတဲ့ အသိစိတ်ကို ရရှိလာကြမှာ စိုးရိမ်ရပါတယ်။
အသိစိတ်ကို အပ်လုဒ် လုပ်ရေးကို သီအိုရီအရ လုပ်လို့ ရနိုင်ပေမဲ့၊
04:18
While mind uploading is theoretically possible,
74
258297
2786
အုဒီလို လုပ်ကိုင်ဖို့ ကျုပ်တို့ လက်တွေ့ လုပ်ကိုင်နိုင်ကြမယ့်
04:21
we’re likely hundreds of years away
75
261083
1850
04:22
from the technology and scientific understanding
76
262933
2890
နည်းပညာတွေနဲ့ သိပ္ပံနည်းကျ နားလည်ဖို့ကို ကျတော့
04:25
that would make it a reality.
77
265823
1450
နှစ်ပေါင်း ရာနဲ့ချီ စောင့်စားကြရဖို့ ရှိပါတယ်။
04:27
And that reality would come with ethical and philosophical considerations:
78
267273
4250
ပြီးတော့ အဲဒီလိုအရှိတရားနဲ့အတူ လူ့ကျင့်ဝတ်နှင့် ဒသနိက စဉ်းစားစရာတွေ၊
အဲဒီလို အသိစိတ် အပ်လုဒ်လုပ်ရေးကို ဘယ်သူတွေကို လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိကြမှာလဲ။
04:31
who would have access to mind uploading?
79
271523
2810
04:34
What rights would be accorded to uploaded minds?
80
274333
2880
အပ်လုဒ် လုပ်ပေးတဲ့ အသိစိတ်ထံမှာ ဘယ်လို လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ ရှိကြမလဲ။
04:37
How could this technology be abused?
81
277213
2760
ဒီလိုနည်းပညာကို တစ်ဦးဦးက အလွဲသုံးစားလုပ်နိုင်မှာလား။
04:39
Even if we can eventually upload our minds,
82
279636
2800
ကျုပ်တို့က နောက်ဆုံးမှာ ကျုပ်တို့ရဲ့ အသိ စိတ်တွေကို အပ်လုဒ် လုပ်နိုင်တောင်မှ၊
04:42
whether we should remains an open question.
83
282436
3110
ကျုပ်တို့ ဆက်ပြီး ရှိနေသင့်လား ဆိုတာ မေးစရာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7