If superpowers were real: Immortality - Joy Lin

5,320,531 views ・ 2013-06-27

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: munkhtur Bukhbold Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa
00:14
Immortality.
0
14478
2157
Мөнх амьдрал.
00:16
In movies, kings are always searching for the secret to immortality.
1
16659
4605
Кинон дээр хаад ноёд үргэлж мөнх амьдралын нууцыг хайж байгаа тухай гардаг.
00:21
But is immortality really a good thing?
2
21288
3338
Гэхдээ мөнх амьдрал тийм сайхан зүйл мөн үү?
00:24
To a ten-year-old boy, one year is the same as 10% of his life.
3
24650
3809
10 настай хүүгийн хувьд нэг жил бол түүний амьдралын 10%.
00:28
To his forty-year-old mother, one year is merely 2.5% of her life.
4
28483
4209
40 настай ээжийнх нь хувьд нэг жил бол амьдралынх нь 2.5%.
00:32
The same year, 365 days,
5
32716
1939
Адилхан 365 хоногтой нэг жил
00:34
can feel differently to different people.
6
34679
3326
хүмүүст өөр өөр санагдаж болно.
00:38
If we live until we're 82,
7
38029
1835
Хэрэв бид 82 нас хүртлээ амьд байвал
00:39
that's about 30,000 days.
8
39888
2489
энэ нь ойролцоогоор 30000 хоног болно.
00:42
If this boy lives for 30,000 years, a year to him could feel like a day.
9
42401
4757
Хэрэв энэ жаал хүү 30000 жил амьдарвал, 1 жил түүнд 1 өдөр юм шиг л санагдана.
00:47
And if this boy's emotions sustain
10
47182
1651
Хэрэв энэ хүүгийн сэтгэл
00:48
through the potential boredom of living for millions of years,
11
48857
3074
олон сая жилийн уйтгарт амьдралд хатуужих бол
00:51
he might become extremely lonely and sad,
12
51955
3045
хайрласан бүхнээсээ удаан амьдрах учир тэр хүү
00:55
knowing he has and always will outlive everyone he has ever loved.
13
55024
5278
асар гунигтай, ганцаардмал нэгэн болж хувирах байх.
01:00
But what if everyone were immortal?
14
60326
2395
Тэгвэл хүн бүр мөнх амьдардаг байсан бол яах вэ?
01:02
Well, first off, Earth is only so big.
15
62745
2440
Нэгт, дэлхий ердөө л ийм том.
01:05
So, where would we all live?
16
65209
2363
Тэгэхээр бид хаана амьдрах вэ?
01:07
(Grunts)
17
67596
1250
(Бухимдах)
01:08
"Excuse me!" "That's my face!"
18
68870
2161
"Өршөөгөөрэй!" "Наадах чинь миний нүүр!"
01:11
"Stop it!" "Pardon me."
19
71055
2502
"Болиоч!" "Өршөөгөөрэй."
01:13
"Tight in here!"
20
73581
1025
"Давчуу байна шүү!"
01:14
Do you remember what you did last year or when you were five?
21
74630
2993
Та ноднин жил эсвэл 5 настай байхдаа юу хийж байснаа санадаг уу?
01:17
How much of your past have you forgotten?
22
77647
1955
Та өнгөрсөн амьдралаа хэр их мартсан бэ?
01:19
If you have trouble remembering what you did when you were five,
23
79626
3075
Та 5 настайдаа юу хийж байснаа санахгүй байвал
01:22
how will you remember what happened if you were alive a thousand years ago?
24
82725
3526
мянган жилийн өмнө юу хийж байснаа хэрхэн санах билээ?
01:26
A million years ago?
25
86275
1030
Сая жилийн өмнөх өө?
01:27
We don't remember every single detail of our past
26
87329
2291
Бид өнгөрсөн амьдралаа тэр бүр нарийн санадаггүй.
01:29
because our brains have a limited capacity
27
89644
2000
Учир нь бидний тархины багтаамж хязгаартай
01:31
and we replace useless memories,
28
91668
1541
тул дунд сургуулийн шүүгээний код
01:33
like middle school locker combinations,
29
93233
1858
гэх мэт хэрэггүй ой санамжаа
01:35
with relevant information.
30
95115
2069
хэрэгтэй мэдээллээр сольж байдаг.
01:37
If this immortal boy finds a companion
31
97208
2136
Хэрэв энэ мөнх хүү маань
01:39
to fall in love with once every hundred years,
32
99368
2231
100 жил тутамд хайрлах хосоо олдог бол
01:41
he would have ten thousand girlfriends in a million years.
33
101623
3721
сая жилд арван мянган найз охинтой болох болно.
01:45
And how many of those ten thousand girls' names
34
105368
2846
Харин тэр арван мянган найз охиныхоо
01:48
will he be able to remember?
35
108238
1655
хэдийнх нь нэрийг санаж чадах бол?
01:49
This changes what a meaningful relationship means, doesn't it?
36
109917
3353
Энэ утга учиртай харилцааны талаарх ойлголтыг өөрчилж байгаа биз?
01:53
Another tricky thing about immortality:
37
113294
1858
Мөнх амьдралын өөр нэг төвөгтэй зүйл нь
01:55
Human beings have not always looked the same.
38
115176
2100
Хүний дүр төрх үргэлж нэг чигээрээ байдаггүй.
01:57
This can be explained by Darwin's theory of evolution.
39
117300
2572
Үүнийг Дарвиний хувьслын онолоор тайлбарлаж болно.
01:59
For instance, if women find taller men more attractive,
40
119896
2717
Жишээ нь, эмэгтэйчүүд өндөр эрчүүдэд илүү сэтгэл татагддаг бол
02:02
then more tall men would mate and have children,
41
122637
2772
илүү олон өндөр эрчүүд үр удмаа үлдээж,
02:05
putting more tall genes in the gene pool.
42
125433
2048
удмын санд өндөр хүмүүсийн ген нэмэгдэна.
02:07
That means, in the next generation,
43
127505
1681
Ингэснээр, дараачийн эринд,
02:09
more children will have the genes to be taller.
44
129210
2218
өндрийн удамтай илүү олон хүүхэд төрнө.
02:11
Repeat that process for a million years
45
131452
1881
Энэ үйл явцыг сая жил давтахад
02:13
and the average height will be a lot taller
46
133357
2006
тэр үеийн дундаж өндөр
одоогийнхоос хавьгүй илүү байх болно.
02:15
than the average height today,
47
135387
1501
02:16
assuming there's no natural disaster that wipes out all the tall people.
48
136912
3381
Бүх өндөр хүмүүс байгалын гаймшигт өртөөд устчихгүй бол шүү дээ.
02:20
Our ancestors were short, hairy apes.
49
140317
2116
Бидний өвөг дээдэс намхан, үсэрхэг бич байсан.
02:22
We still have body hair, but we don't look like apes any more.
50
142457
3141
Бидний бие үсэрхэг ч гэлээ бич шиг харагдахаа больсон.
02:25
If you're the only person who is immortal,
51
145622
2000
Хэрэв чи мөнх амьдралтай ганц хүн
02:27
while everyone else keeps evolving,
52
147646
1800
үргэлж хувьсаж байдаг бусдын дунд амьдрах бол
02:29
generation after generation,
53
149470
1593
үеээс үед
02:31
you will eventually look quite different than the people who surround you.
54
151087
3599
та бусад хүмүүсээс улам бүр өөр харагдах болно.
02:34
"Hi, how you doing?"
55
154710
1087
"Сайн уу? Юу байна?"
02:35
If one of our ancestors, apes, is still alive today,
56
155821
2682
Хэрэв бидний бичин өвөг дээдэс одоо амьд байсан бол
02:38
how many people will make friends with it
57
158527
1953
Байгалийн түүхийн музей рүү залгахын оронд
02:40
instead of calling the Museum of Natural History?
58
160504
2595
хэр олон хүн түүнтэй найзлах байсан бол?
02:43
And one more physical consideration for immortality:
59
163123
3250
Мөнх амьдралын бас нэг физиологийн асуудал бол:
02:46
Scars.
60
166397
1315
Сорви.
02:47
After all, immortality doesn't automatically translate to invincibility,
61
167736
3853
Эцсийн эцэст, мөнх амьдралыг бэртэж гэмтдэггүй байна гэж шууд ойлгож болохгүй.
02:51
it just means you cannot die.
62
171613
2175
Энэ нь та ердөө л үхэж чадахгүй гэсэн үг.
02:53
But it doesn't guarantee what condition you'll be alive in.
63
173812
2781
Гэхдээ үүнд таны ямар байдалтай амьд байхыг тооцохгүй.
02:56
Look at your body and count how many scars you have.
64
176617
2481
Биендээ хэр их сорви байгааг тоол.
02:59
If you have made this many permanent scars
65
179122
2037
Танд одоо ийм олон
сорви байгаа бол
03:01
within your life,
66
181183
1073
03:02
imagine how much damage you would have if you were one thousand years old!
67
182280
4366
1000 настай болох үед хэр их сорвитой болохыг төсөөлөөд үз дээ!
03:06
Now, there are approximately
68
186670
1348
Ойролцоогоор 185,000 биеийн эртхэн тайрах
03:08
185,000 amputation-related hospital discharges
69
188042
3314
мэс заслын ажил
03:11
every year in the U.S.
70
191380
1702
АНУ-д жил болгон хийгддэг.
03:13
These injuries are due to accidents or illnesses.
71
193106
3146
Эдгээр гэмтэл бэртэл нь осол, эсвэл өвчнөөс шалтгаалдаг.
03:16
Certainly the percentage is low comparing to the total population
72
196276
3069
Хэрэв та зөвхөн зуу наслах бол
энэ хувь хэмжээ нийт хүн амтай харьцуулахад бага тоо.
03:19
if you only live for a hundred years.
73
199369
1959
03:21
However, if you've been alive for over one million years,
74
201352
3562
Гэхдээ та сая гаруй жил амьдрах тохиолдолд
03:24
the odds of still having all your limbs are pretty slim.
75
204938
3229
эрхтэн бүтэн үлдэх магадлал тун бага.
03:28
What about little accessories,
76
208191
1491
Таны жижиг эрхтэн болох
03:29
like your eyes, your nose, your ears,
77
209706
1794
нүд, чих, хамар,
03:31
fingers or toes?
78
211524
1479
хуруу, хөлийн хуруу яах бол?
03:33
What about your teeth?
79
213027
1970
Таны шүд яах бол?
03:35
What are the odds of you keeping your dental health
80
215021
2429
Таны амны эрүүл мэндээ хадгалах боломж
03:37
for a hundred years?
81
217474
1029
100 жилд хэр их бол?
03:38
A thousand years?
82
218527
1468
Мянган жилд?
03:40
One million years?
83
220019
2327
Сая жилд?
03:42
You might end up looking like a horribly scuffed-up Mr. Potato Head
84
222370
3155
Та аймшигтай зэрэмдэглүүлсэн
03:45
with missing pieces and dentures.
85
225549
2302
тахир дутуу төмсөн толгойт болж дуусч магадгүй.
03:47
So, are you sure you want to live forever?
86
227875
3277
Тэгэхээр та мөнх амьдармаар байгаадаа итгэлтэй байна уу?
03:52
Now, which superpower physics lesson will you explore next?
87
232041
4611
Харин дараагийн удаа аль супер чадварын талаар мэдмээр байна вэ?
03:56
Shifting body size and content,
88
236676
4383
Биеийн хэмжээ, бүтцээ өөрчлөх чадвар,
04:01
super speed,
89
241083
1128
супер хурд,
04:02
flight,
90
242235
1873
нисэх чадвар,
04:04
super strength,
91
244132
2726
супер хүч,
04:06
immortality,
92
246882
2492
мөнх амьдрал,
04:09
and --
93
249398
1928
бас --
04:11
invisibility.
94
251350
2135
үл үзэгдэх чадвар.
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7