The history of tattoos - Addison Anderson

Translator: mabbast chato Reviewer: Daban Q Jaff

Thinking of getting a tattoo?

ئایە بیرت لەوە کردۆتەوە کە تاتۆ بکەیت؟

Decorating your birthday suit would add another personal story

نەخشاندنی پێستی ڕەسەنت زیاتکردنی چیرۆکی ژیانی کەسێکی دیکە

to a history of tattoos stretching back at least 8000 years.

بۆ مێژووی تاتۆ کە بەلایەنی کەمەوە مێژوەی تاتۆ بۆ ٨٠٠ ساڵ دەگەڕێتەوە.

Tattooed mummies from around the world attest to the universality

مۆمیاکردن بە تاتۆ لە هەموو جیهاندا شایەدی بۆ جیهانی

of body modification across the millennia,

گۆڕانکاری لە لاشە دەدا بە درێژای هەزار ساڵ،

and to the fact that you really were stuck with it forever

و بۆ ئەو ڕاستیەش کەوا ناتوانێت هەرگیز لە تاتۆ ڕزگارت بێت

if your civilization never got around to inventing laser removal.

ئەگەر شارستانیەکەشت نەیتوانی لیزەری ڕەشکەرەوە دابهێنێت.

A mummy from the Chinchorro culture in pre-Incan Peru

مۆمیاکراوێک لە کلتوری شینشڕۆ لە سەردەمی ئینکان

has a mustache tattooed on his upper lip.

سمێڵێکی تاتۆی لەسەر لێوی سەرەوەی هەیە.

Ötzi, mummified iceman of the Alps, has patterned charcoal tats along his spine,

ئۆتزی، پیاوی سهۆڵی مۆمیاکراو لە چیای ئەلب، تاتۆیەکی بنچینەی بەدرێژای بڕبڕەی پشت هەیە،

behind his knee and around his ankles,

لە پشت چۆکیەوە و لە دەورووبەری قولەپێ.

which might be from an early sort of acupuncture.

کە لەوانەشە جۆرێک بێت لە دەرزی ئاژەنینی پێشوو.

The mummy of Amunet, a priestess in Middle Kingdom Egypt,

مۆمیای ئامونێت، ڕەهیبێکی ژن لە ناوەڕاستی شانشینی میسر،

features tattoos thought to symbolize sexuality and fertility.

تاتۆکانی هێمای ڕەگەز و وەچەخستنەوەن.

Even older than the mummies,

تەنانەت لە مۆمیاکردنیش پیرترە،

figurines of seemingly tattooed people,

پەیکەرێکی بچووک وادەردەکەوێت مرۆڤ پەیکەرەکەی تاتۆ کردبێت،

and tools possibly used for tattooing date back tens of thousands of years.

و ئەو ئامێرانەی بۆ تاتۆ کردن بە کار دەهاتن مێژوەکەیان بۆ دە هەزار ساڵ دەگەڕێتەوە.

Tattoos don't have one historical origin point that we know of,

تاتۆ مێژووەکی بنچینەیی نیە ئەوەندەی ئێمە زانیبێتمان،

but why do we English speakers call them all tattoos?

بەڵام بۆچی قسەکەرە ئینگلیزەییەکان پێ دەڵێن تاتۆ؟

The word is an anglophonic modification of "tatao,"

وشەکە لە وشەی ئەنگلۆفۆنیکی" تەتاۆ" وەرگیراوە،

a Polynesian word used in Tahiti,

پۆلۆنێزییەکان ئەو وشەیەیان لە تاهیتی بە کاردەهێنا،

where English captain James Cook landed in 1769

لە ساڵی ١٧٦٩ کاپتن جەیمس کوک گەشتی بۆ ئەم شوێنە کرد

and encountered heavily tattooed men and women.

چاوی بە پیاوان و ژنانێک کەوت کە تاتۆیەکی زۆریان کردبوو.

Stories of Cook's findings and the tattoos his crew acquired

چیرۆکەکانی دۆزینەوەی کاپتن کوک و ئەو تاتۆیانە دەستەکەی داویانکرد

cemented our usage of "tattoo" over previous words like

وایکرد بەکارهێنانی وشەی"تاتۆ" بچەسپێنن لەسەر وشەکانی پێشوی وەک

"scarring," "painting," and "staining,"

"،بەڵەکردن،" وێنەکێشان،" و" ڕەنگ گۆڕین"

and sparked a craze in Victorian English high society.

و تەوژمێکی خستە ناو چینی پلە باڵاکانی ئینگلیزی لە سەردەمی ڤیکتۆریا.

We might think of Victorians having Victorian attitudes

لەوانەیە وابیربکەینەوە کەسە پلەباڵاکانی سەردەمی ڤیکتۆریا بیروڕایەکی ڤیکتۆریەنەیان هەبووبێت

about such a risque thing,

سەبارەت بەو شتە مەترسیدارە،

and you can find such sentiments, and even bans, on tattooing throughout history.

دەتوانیت ئەو بیروڕایانە بدۆزیتەوە و تەنانەت قەدەغە، تاتۆکردن لە مێژودا.

But while publicly some Brits looked down their noses at tattoos,

بەڵام لەکاتێکدا بەئاشکرا هەندێک بەریتانی دوور لە چاوی سەرۆکەکانیان تاتۆیان دەکرد،

behind closed doors and away from their noses,

لە پشت دەرگا داخراوەکان و دوور لە چاوی سەرۆکەکانیان،

lots of people had them.

زۆر کەس تاتۆی کرد.

Reputedly, Queen Victoria had a tiger fighting a python,

بەو بەڵگەیەی، شاژنە ڤیکتۆریا تاتۆی پڵینگێک کە لەگەڵ مارێک شەڕ دەکات هەبوو

and tattoos became very popular among Cook's fellow soldiers,

و تاتۆ زۆر دڵخوازبوو لە نێوان سەربازەکانی هاوڕی کاپتن کوک،

who used them to note their travels.

لە گەشتەکانیان وەکو تێبینی بەکاریان دەهێنا.

You crossed the Atlantic? Get an anchor.

ئەگەر بە زەریا ئەتڵەسی تێپەڕی؟ لەنگەر بگرە.

Been south of the Equator? Time for your turtle tat.

ئەگەر لە باشوری هێڵی یەکسانی زەوی بووی؟ کاتی ڕاوکردنی کیسەڵە.

But Westerners sported tattoos long before meeting

بەڵام ڕوژئاوەیەکان تاتۆیان دەکرد ماوەیەکی زۆر پێشتر پێش ئەوەی

the Samoans and Maori of the South Pacific.

چاویان بە سامۆنەس و ماوریەکانی باشوری زەریا هێمن بکەوێت.

Crusaders got the Jerusalem Cross so if they died in battle,

خاج پەرستەکان تاتۆی خاجی قودوسیان دەکرد بۆئەوەی ئەگەر مردن لە شەڕ،

they'd get a Christian burial.

لەسەر شێوازی مەسیحیەت بنێژرێن.

Roman soldiers on Hadrian's Wall had military tattoos

سەربازە ڕۆمییەکانی سەر دیواری هادریان تاتۆی سوپایان هەبوو

and called the Picts beyond it "Picts," for the pictures painted on them.

و بەو پیکتسانەی پشتیەوە دەیان گووت"پیکتس،" بۆ ئەو وێنانەی لەسەریان کێشرابوو.

There's also a long tradition of people being tattooed unwillingly.

هەروەها داب و نەریتێکی لە مێژینەی تاتۆ کردنی کەس بەبێ ویستی خۆی.

Greeks and Romans tattooed slaves and mercenaries to discourage

یۆنانییەکان و ڕۆمەکان بەندەکانیان و جاشەکانیان تاتۆ دەکرد تا

escape and desertion.

بیر لە هەڵاتن و ڕاکردن نەکەنەوە.

Criminals in Japan were tattooed as such as far back as the 7th century.

تاوانبارانی ژاپۆن تاتۆیان دەکرد لە سەدەی حەوتەم.

Most infamously, the Nazis tattooed numbers on the chest or arms

نازیەکان بەوە ناسراوبوون کە بە تاتۆ ژمارەیان لە سەر سینگ و قوڵەی

of Jews and other prisoners at the Auschwitz concentration camp

جولەکەکان و زیندانیەکانی دیکە دەنووسی لە زیندانی ئاوشوێز

in order to identify stripped corpses.

بۆ ئەوەی لاشەی مردووەکانی پێبناسنەوە.

But tattoos forced on prisoners and outcasts can be redefined

بەڵام بەزەبر تاتۆکردنی زیندانیەکان و دەرکراوەکان دەتوانرا بەجیاواز پێناسە بکرابا

as people take ownership of that status or history.

هەروەکو چۆن خەڵکی خۆیان دەکەن بە خاوەنی مەنسەب یان مێژوو.

Primo Levi survived Auschwitz and wore short sleeves to Germany after the war

پریمۆ لێڤای لە بەندیخانی ئاوشوێز ڕزگاری بوو و دوای جەنگ فانیلەی قۆڵ درێژی بۆ ئەڵمانیەکان لە بەرکرد

to remind people of the crime his number represented.

تاوەکو تاوانی ژمارە تاتۆیەکەی بەبیر خەڵک بهێنێتەوە.

Today, some Holocaust survivors' descendants

ئەمڕۆ، هەندێک لە نەوەکانی ڕزگاربووانی ڕەشەکوژییەکان

have their relatives numbers' tattooed on their arms.

ژماری تاتۆی خزمەکانیان لەسەر قۆڵیان نووسیووە.

The Torah has rules against tattoos,

تۆرا یاسای دژ بە تاتۆکردنی هەبوو،

but what if you want to make indelible what you feel should never be forgotten?

بەڵام چی ئەگەر بتەوێت بیسریتەوە ئەو هەستەی هەتە هەرگیز لە بیرنەکرێت؟

And those criminals and outcasts of Japan, where tattooing was eventually outlawed

و ئەو تاوانبار و دەرکراوانەی ژاپۆن، لە کۆتاییەکەی تاتۆکردن قەدەخەکرا

from the mid-19th century to just after World War II,

لە ناوەڕاستی سەدی ١٩ وە تا دوای جەنگی دووەمی جیهان،

added decoration to their penal tattoos,

زیاتر نەخشاندنی تاتۆ نایاسایەکانیان،

with designs borrowed from woodblock prints, popular literature

بە دیزاینەکان لە چاپکردنی پارچە تەختە و ئەدەبە بەناوبانگەکان وەریان گرتبوو

and mythical spirtual iconography.

و لە هونەری وێنەی ڕۆحی ئەفسانە.

Yakuza gangs viewed their outsider tattoos as signs of lifelong loyalty and courage.

چەتەکانی یاکوزە تاتۆ نایاسایەکانیان وەکو ئاماژەکانی تەمەنێکی درێژ و دڵسۆز و ئازایەتی پیشاندەدا.

After all, they lasted forever and it really hurt to get them.

لەگەڵ ئەوەشدا تاتۆکان بۆ هەتاهەتایە دەمێنەوە و لە کاتی تاتۆکردنیش زۆر ئازاربەخشە.

For the Maori, those tattoos were an accepted mainstream tradition.

بۆ ماوەیەک ئەو تاتۆیانە وەک داب و نەریتێکی سەرەکەی سەیری دەکران.

If you shied away from the excruciating chiseling in of your moko design,

ئەگەر لە کاتی تاتۆکردن لە شێوەی مۆکۆ خۆت لابدەیت،

your unfinished tattoo marked your cowardice.

ئەو تاتۆ تەواونەکراوەکەت ئاماژەیە بۆ ترسنۆکیت.

Today, unless you go the traditional route,

ئەمڕۆ، ئەگەر لەسەر شێوەی داب و نەریتەکە نەڕۆیت،

your tattoo artist will probably use a tattoo machine

لەوانەیە تاتۆکارەکە ئامێر بەکاربهێنێت

based on the one patented by Samuel O'Reilly in 1891,

کە لە ساڵی ١٨٩١ لەلایەن سانیۆل ئۆرایلی داهێنرا،

itself based on Thomas Edison's stencil machine from 1876.

کە سودی لە ئامێرە چاپەکەی تۆماس ئەدیسۆن وەرگرت لە ساڵی ١٨٧٦ داهێنرا.

But with the incredibly broad history of tattoos giving you so many options,

بەڵام لەگەڵ ئەو مێژووە دوورو درێژ و نایابە تاتۆکردن چەند بژاردەیەکت پێدەدا،

what are you going to get?

بەنیازیت چ تاتۆیەک بکەیت؟

This is a bold-lined expression of who you are,

ئەم دەستەواژە ئاسان و ڕوونەی بەئاسانی دەخوێندرێتەوە کە تۆ کێیت،

or you want to appear to be.

یاخود دەتەوێت چۆن دەرکەویت.

As the naturalist aboard Cook's ship said of the tataoed Tahitians,

هەروەکو سروشناسە کەشتیەکەی کاپت کوک گووتی تەتاوید تەهیشنس،

"Everyone is marked, thus in different parts of his body,

هەموو کەسێک نیشانەکراوە، هەر کەوسەوە بە شێکی جیاوازی لاشەی،

according maybe to his humor or different circumstances of his life."

لەوانەیە بە گوێرەی گاڵتەوگەپی بێت یاخود بەگوێرەی هەلومەرجەکانی ژیان."

Maybe your particular humor and circumstances

لەوانەیە گاڵتەوگەپ و هەلومەرجە تایبەتەکانت

suggest getting a symbol of cultural heritage,

پێشنیاری تاتۆکردنی هێمایەکی پشماوە کلتوریت بۆ بکات،

a sign of spirituality, sexual energy,

یاخود هێمای ڕۆحیانەت و وزەی ڕەگەزی،

or good old-fashioned avant-garde defiance.

یاخود شێوەیەکی کۆنی باشی هونەری پێشەنگی بەرەنگاریت بۆ بکات.

A reminder of a great accomplishment,

یادکەرەوەی ئەنجامە نایابەکە،

or of how you think it would look cool if Hulk Hogan rode a Rhino.

یاخود پێت چۆنە ئەگەر هولک هۆگن سواری کەرکەدەنێک بێت نایاب دەردەچێت.

It's your expression, your body, so it's your call.

بیرۆکەی خۆتە و جەستەی خۆتە کەواتەش بڕیار بڕیاری خۆتە.

Just two rules:

تەنها دوو یاسا:

you have to find a tattooist who won't be ashamed to draw your idea,

پێویستە تاتۆکارێک بدۆزیتەوە تا لە نەخشاندنی بیرۆکەکەت شەرمەزانەبێت،

and when in doubt, you can never go wrong with "Mom."

و لە کاتی گوماناویی، هەرگیز ناتوانیت هەڵە لە وشەی"دایک" بکەیت.