Do we really need pesticides? - Fernan Pérez-Gálvez

590,388 views ・ 2016-11-14

TED-Ed


გთხოვთ, ორჯერ დააწკაპუნოთ ქვემოთ მოცემულ ინგლისურ სუბტიტრებზე ვიდეოს დასაკრავად.

Translator: Mariam Mamulashvili Reviewer: Levan Lashauri
00:07
In 1845, Ireland's vast potato fields were struck by an invasive fungal disease
0
7129
6340
1845 წელს ირლანდიაში, კარტოფილის დიდ მინდვრებში,
სოკოვანი დაავადება გავრცელდა,
00:13
that rapidly infested this staple crop.
1
13469
3809
რამაც მთელი მოსავალი დააავადა.
00:17
The effect was devastating.
2
17278
1983
შედეგი დამანგრეველი იყო.
00:19
One million people died of famine,
3
19261
2358
1 მილიონი ადამიანი შიმშილისგან გარდაიცვალა,
00:21
and over a million more were forced to leave Ireland.
4
21619
4211
მილიონზე მეტს კი, ირლანდიის დატოვება მოუწია.
00:25
Nowadays, we avoid such agricultural catastrophes with the help of pesticides.
5
25830
6041
დღესდღეობით მსგავსი კატასტროფების თავიდან ასაცილებლად პესტიციდებს ვიყენებთ.
00:31
Those are a range of manmade chemicals that control insects,
6
31871
3769
ეს ადამიანის მიერ შექმნილი ქიმიკატებია, რომელთა მეშვებითაც ვაკონტროლებთ
მწერებს,
00:35
unwanted weeds,
7
35640
1579
სარეველა ბალახებს,
00:37
funguses,
8
37219
1081
სოკოს,
00:38
rodents,
9
38300
772
მღრღნელებს,
00:39
and bacteria
10
39072
1128
და ბაქტერიებს,
00:40
that may threaten our food supply.
11
40200
2070
რომლებიც საფრთხეს უქმნიან საკვებ მარაგს.
00:42
They've become an essential part of our food system.
12
42270
2479
ეს ქიმიკატები საკვების განუყოფელი ნაწილი გახდა.
00:44
As populations have grown, monoculture, single crop farming,
13
44749
4341
მოსახლეობის ზრდასთან ერთად, მონოკულტურა
ეფექტურად უზრუნველყოფდა ხალხის გამოკვებას.
00:49
has helped us feed people efficiently.
14
49090
2620
00:51
But it's also left our food vulnerable to extensive attack by pests.
15
51710
5326
თუმცა, ამან ჩვენი საკვები პროდუქტები პარაზიტებისგან დაუცველი დატოვა.
ამიტომ, ჩვენ უფრო დამოკიდებულნი გავხდით პესტიციდებზე.
00:57
In turn, we've become more dependent on pesticides.
16
57036
3635
01:00
Today, we annually shower over 5 billion pounds of pesticides across the Earth
17
60671
5829
დღესდღეობით, ყოველწლიურად,
დაახლოებით 2 მილიარდ კგ-ზე მეტ პესტიციდს ვავრცელებთ დედამიწაზე,
არასასურველი სტუმრების თავიდან მოსაშორებლად.
01:06
to control these unwanted visitors.
18
66500
2695
სასოფლო-სამეურნეო ისტორიას უკვე დიდი ხანია ახსოვს
01:09
The battle against pests, especially insects,
19
69195
2876
პარაზიტების წინააღმდეგ ბრძოლა, განსაკუთრებით კი მწერებთან.
01:12
has marked agriculture's long history.
20
72071
2960
ათასობით წლის წინანდელ ჩანაწერებში ვხედავთ,
01:15
Records from thousands of years ago
21
75031
1880
01:16
suggest that humans actively burned some of their crops after harvest
22
76911
4443
რომ პარაზიტების მოსაშორებლად მოსავლის აღების შემდეგ,
ადამიანები მინდვრებს წვავდნენ.
01:21
to rid them of pests.
23
81354
2451
01:23
There's even evidence from ancient times that we recruited other insects to help.
24
83805
5317
ისიც კი დასტურდება, რომ ანტიკურ დროში,
ადამიანები ამისთვის სხვა მწერებს იშველიებდნენ.
01:29
In 300 A.D., Chinese farmers specially bred ferocious predatory ants
25
89122
5499
ძ.წ. 300 წელს, ჩინელმა ფერმერებმა ფორთოხლის ხეხილებში
სპეციალურად გაამრავლეს მტაცებელი ჭიები, რომ ხეები სხვა მწერებისგან დაეცვათ.
01:34
in orange orchards to protect the trees from other bugs.
26
94621
4675
შემდეგ, უკვე მეურნეობის განვითარებასთან ერთად,
01:39
Later, as large-scale farming spread,
27
99296
1876
დავიწყეთ დარიშხანის, სპილენძის და ტყვიის წამლების გამოყენება.
01:41
we began sprinkling arsenic, lead, and copper treatments on crops.
28
101172
5959
მაგრამ ეს ყველაფერი ადამიანისთვისაც ძალიან მავნე იყო.
01:47
But these were incredibly toxic to humans as well.
29
107131
3879
უსაფრთხო პროდუქციაზე მოთხოვნის გაზრდასთან ერთად,
01:51
As our demand for more, safer produce increased,
30
111010
3361
ეფექტური ქიმიკატების საჭიროებაც გაიზარდა,
01:54
so did the need for effective chemicals
31
114371
2611
01:56
that could control pests on a grander scale.
32
116982
3241
რომლითაც ფართო მასშტაბებში შევძლებდით პატაზიტების კონტროლს.
ასე გადავედით ქიმიური პესტიციდების ერაში.
02:00
This ushered in the era of chemical pesticides.
33
120223
4410
02:04
In 1948, a Swiss chemist named Paul Hermann Müller
34
124633
4269
1948 წელს, შვეიცარელი ქიმიკოსი, პოლ ჰერმან მიულერი,
02:08
was awarded a Nobel Prize for his discovery
35
128902
3099
ნობელის პრემიით დააჯილდოვეს.
დიქლოროდიფენილტრიქლოროეთანის (DDT) აღმოჩენისთვის,
02:12
of dichlorodiphenyltrichloroethane, also known as DDT.
36
132001
6441
ამ ახალი მოლეკულით შესაძლებელი იყო მწერების შეუდარებლად მძლავრი კონტროლი.
02:18
This new molecule had unparalleled power to control many insect species
37
138442
4820
02:23
until the 1950s, when insects became resistant to it.
38
143262
4951
თუმცა 1950 წლიდან ისინი უკვე რეზისტენტულები გახდნენ.
კიდევ უარესი, ქიმიკატებმა ჩიტების რაოდენობა მკვეთრად შეამცირა,
02:28
Worse, the chemical actually drove dramatic declines in bird populations,
39
148213
5339
მოწამლა წყლის რესურსები
02:33
poisoned water sources,
40
153552
1821
02:35
and was eventually found to cause long-term health problems in humans.
41
155373
5199
და საბოლოოდ ადამიანის ჯანმრთელობასაც შეეხო გრძელვადიან პერსპექტივაში.
1972-სთვის აშშ-ი DDT აიკრძალა,
02:40
By 1972, DDT had been banned in the United States,
42
160572
4421
02:44
and yet traces still linger in the environment today.
43
164993
3950
მაგრამ მისი კვალი, დღესაც კი შეიმჩნევა გარემოში.
02:48
Since then, chemists have been searching for alternatives.
44
168943
3510
მას შემდეგ, ქიმიკოსები აქტიურად ეძებენ ალტერნატივას.
ყოველ ახალ აღმოჩენასთან ერთად, იმავე პრობლემას აწყდებიან:
02:52
With each new wave of inventions, they've encountered the same obstacle -
45
172453
4041
სახეობის სწრაფ ევოლუციას.
02:56
rapid species evolution.
46
176494
2250
02:58
As pesticides destroy pest populations,
47
178744
2590
პესტიციდები ანადგურებენ პარაზიტებს,
თუმცა რჩებიან ყველაზე გამძლეები,
03:01
they leave behind only the most resistant individuals.
48
181334
4389
რომლებიც შემდეგ თავის, პესტიციდის მიმართ გამძლე გენებს,
03:05
They then pass on their pesticide-resisting genes
49
185723
3101
03:08
to the next generation.
50
188824
1814
შემდეგ თაობას გადასცემენ.
03:10
That's lead to the rise of super bugs,
51
190638
2555
სწორედ ამან გამოიწვია ისეთი სუპერ ხოჭოების გაჩენა,
03:13
such as the Colorado potato beetle,
52
193193
2421
როგორიც კოლორადოს კარტოფილის ხოჭოა,
03:15
which is resistant to over 50 different insecticides.
53
195614
3771
რომელიც 50 სხვადასხვა ინსექტიციდის მიმართაა გამძლე.
03:19
Another downside is that other bugs get caught in the crossfire.
54
199385
4449
კიდევ ერთი უარყოფითი მხარე ისაა, რომ ამ ბრძოლაში სხვა ხოჭოებიც ზარალდებიან.
03:23
Some of these are helpful predators of plant pests or vital pollinators,
55
203834
5620
ზოგი მათგანი თვითონ ებრძვის მცენარის პარაზიტებს და პოლინატორებს.
03:29
so erasing them from agriculture wipes out their benefits, too.
56
209454
4850
ასე რომ, მათ განადგურებასთან ერთად, დამხმარე ძალასაც ვანადგურებთ.
დროთა განმავლობაში პესტიციდები გაუმჯობესდა
03:34
Pesticides have improved over time
57
214304
2041
და ახლა უკვე მკაცრი უსაფრთხოების ნორმებით რეგულირდება,
03:36
and are currently regulated by strict safety standards,
58
216345
2978
თუმცა, მაინც არის წყლისა და მიწის დაბინძურების,
03:39
but they still have the potential to pollute soil and water,
59
219323
3582
ველურ ბუნებაზე გავლენის მოხდენის,
03:42
impact wildlife,
60
222905
1409
03:44
and even harm us.
61
224314
1871
და ჩვენთვის ზიანის მოყენების საშიშროება.
03:46
So considering all these risks, why do we continue using pesticides?
62
226185
4550
ამ ყველა რისკის გათვალისწინებით, რატომ ვაგრძელებთ პესტიციდების გამოყენებას?
03:50
Although they're imperfect,
63
230735
1410
მიუხედავად იმისა, რომ იდეალური არაა,
ამ ეტაპზე, ეს მაინც საუკეთესო ვარიანტია
03:52
they currently may be our best bet against major agricultural disasters,
64
232145
5020
სამეურნეო კატასტროფების თავიდან ასაცილებლად.
03:57
not to mention mosquito-born diseases.
65
237165
2791
თავი რომ დავანებოთ კოღოთი გავრცელებულ დაავადებებთან ბრძოლას.
03:59
Today, scientists are on a quest for alternative pest control strategies
66
239956
4880
დღეს მეცნიერები პარაზიტებთან ბრძოლის ახალ სტრატეგიებს ამუშავებენ.
04:04
that balance the demands of food production
67
244836
2140
ეძებენ ბალანსს, საკვებზე მოთხოვნასა
04:06
with environmental concerns.
68
246976
2419
და გარემოს დაბინძურების პრობლემებს შორის.
04:09
Nature has become a major source of inspiration,
69
249395
3440
ბუნება შთაგონების მთავარ წყაროდ იქცა.
04:12
from natural plant and fungal chemicals that can repel or attract insects,
70
252835
4290
ბუნებრივი მცენარის და სოკოს ქიმიკატებით დაწყებული,
მცენარის დამცველი სხვა მწერების გამრავლებით დამთავრებული.
04:17
to recruiting other insects as crop bodyguards.
71
257125
3800
04:20
We're also turning to high-tech solutions, like drones.
72
260925
3951
ჩვენ ასევე ვიშველიებთ თანამედროვე ტექნოლოგიას, მაგალითად დრონებს.
რომლებიც მოსავლის მინდვრების თავზე საფრენადაა დაპროგრამებული
04:24
Programmed to fly over crops,
73
264876
2050
04:26
these machines can use their sensors and GPS
74
266926
2831
და GPS-სა და სენსორების დახმარებით,
04:29
to carry out more targeted sprays
75
269757
2689
უფრო დამიზნებით ასხამენ პესტიციდებს,
რაც გარემოზე უარყოფით გავლენას ამცირებს.
04:32
that limit a pesticide's wider environmental impact.
76
272446
3851
ჩვენ თუ გავაერთიანებთ
04:36
With a combination of biological understanding,
77
276297
2529
ბიოლოგიის ცოდნას, გარემოზე ზრუნვას
04:38
environmental awareness,
78
278826
1630
04:40
and improved technologies,
79
280456
1920
და გაუმჯობესებულ ტექნოლოგიებს,
04:42
we have a better chance of finding a holistic solution to pests.
80
282376
4251
უფრო დიდი შანსი გვექნება,
რომ ვიპოვოთ გლობალური გამოსავალი.
04:46
Chemical pesticides may never shake their controversial reputation,
81
286627
3990
ქიმიური პესტიციდები თავის საეჭვო რეპუტაციას ალბათ ვეღარ უშველიან,
04:50
but with their help,
82
290617
1340
მაგრამ მათი დახმარებით
04:51
we can ensure that agricultural catastrophes
83
291957
2900
თამამად შეგვიძლია ვთქვათ,
რომ სამეურნეო კატასტროფები წარსულს ჩაბარდა.
04:54
stay firmly in our past.
84
294857
2061
ამ საიტის შესახებ

ეს საიტი გაგაცნობთ YouTube-ის ვიდეოებს, რომლებიც სასარგებლოა ინგლისური ენის შესასწავლად. თქვენ ნახავთ ინგლისური ენის გაკვეთილებს, რომლებსაც ასწავლიან საუკეთესო მასწავლებლები მთელი მსოფლიოდან. ორჯერ დააწკაპუნეთ ინგლისურ სუბტიტრებზე, რომლებიც ნაჩვენებია თითოეულ ვიდეო გვერდზე, რომ იქიდან დაკვრა ვიდეო. სუბტიტრების გადახვევა სინქრონიზებულია ვიდეოს დაკვრასთან. თუ თქვენ გაქვთ რაიმე კომენტარი ან მოთხოვნა, გთხოვთ დაგვიკავშირდეთ ამ საკონტაქტო ფორმის გამოყენებით.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7