Sex Determination: More Complicated Than You Thought

Translator: Bedirhan Cinar

Μετάφραση: Christina Giannakaki Επιμέλεια: Chryssa R. Takahashi

My wife is pregnant right now with our first child,

Η γυναίκα μου είναι έγκυος στο πρώτο μας παιδί

and when people see her with her big baby bump,

κι όταν τη βλέπουν με τη μεγάλη της κοιλιά,

the first question people ask, almost without fail, is,

η πρώτη ερώτηση που της κάνουν σχεδόν χωρίς εξαίρεση,

"Is it a boy or is it a girl?"

είναι, «Είναι αγόρι ή κορίτσι;»

Now, there are some assumptions behind that question

Υπάρχουν κάποιες υποθέσεις πίσω από αυτήν την ερώτηση

that we take for granted

που θεωρούμε δεδομένες

because of our familiarity with our own human biology.

λόγω της εξοικείωσής μας με την ανθρώπινη βιολογία μας.

For human babies, we take it for granted that there's a 50/50 chance

Για τα ανθρώπινα βρέφη, θεωρούμε δεδομένο ότι οι πιθανότητες είναι 50/50

of either answer, boy or girl.

για οποιαδήποτε απάντηση, αγόρι ή κορίτσι.

But why is it that way?

Αλλά γιατί ισχύει αυτό;

Well, the answer depends on the sex determination system

Η απάντηση εξαρτάται από το σύστημα καθορισμού φύλου

που έχει εξελιχθεί για το είδος μας.

that has evolved for our species.

You see, for most mammals,

Για τα περισσότερα θηλαστικά,

the sex of a baby is determined genetically

το φύλο του μωρού καθορίζεται γενετικά

with the XY chromosome system.

με το σύστημα χρωμοσωμάτων ΧΥ.

Mammals have a pair of sex chromosomes,

Τα θηλαστικά έχουν ένα ζεύγος χρωμοσωμάτων φύλου

one passed down from mom, and one from dad.

ένα κληροδοτημένο από τη μητέρα κι ένα απ' τον πατέρα.

A pair of X's gives us a girl,

Ένα ζεύγος Χ μας δίνει κορίτσι

and an X and a Y together gives us a boy.

κι ένα με Χ και Υ μαζί μας δίνει αγόρι.

Since females only have X's to pass on in their egg cells,

Εφόσον τα θηλυκά διαθέτουν μόνο Χ για να περάσουν στα ωάρια

and males can give either an X or a Y in their sperm cells,

και τ' αρσενικά δίνουν είτε Χ είτε Υ στα σπερματικά τους κύτταρα

the sex is determined by the father

το φύλο καθορίζεται από τον πατέρα

and the chance of producing a male or a female is 50/50.

και οι πιθανότητες δημιουργίας αρσενικού ή θηλυκού είναι 50/50.

This system has worked well for mammals,

Το σύστημα λειτουργεί καλά για τα θηλαστικά

but throughout the tree of life, we can see other systems

αλλά κατά μήκος του δέντρου της ζωής βλέπουμε κι άλλα συστήματα

that have worked just as well for other animals.

που λειτούργησαν εξίσου καλά γι' άλλα ζώα.

There are other groups of animals that also have genetic sex determination,

Υπάρχουν άλλες ομάδες ζώων με γενετικό καθορισμό φύλου

but their systems can be pretty different from ours.

αλλά τα συστήματά τους διαφέρουν πολύ απ' το δικό μας.

Birds and some reptiles have their sex genetically determined,

Τα πτηνά και κάποια ερπετά έχουν γενετικά καθορισμένο φύλο

but instead of the sex being determined by dad,

αλλά αντί το φύλο να καθορίζεται απ' τον πατέρα

their sex is determined by mom.

καθορίζεται από τη μητέρα.

In those groups, a pair of Z sex chromosomes

Στις ομάδες αυτές ένα ζεύγος Ζ χρωμοσωμάτων

produces a male, so these males only have Z's to give.

παράγει ένα αρσενικό, αυτά τ' αρσενικά έχουν μόνο Ζ για να δώσουν.

However, in these animals, one Z and one W chromosome together,

Όμως, στα ζώα αυτά, ένα χρωμόσωμα Ζ κι ένα W μαζί,

as a pair, produces a female.

ως ζεύγος, παράγουν ένα θηλυκό.

In this system, the chance of a male or a female is still 50/50,

Στο σύστημα αυτό, οι πιθανότητες για αρσενικό ή θηλυκό είναι πάλι 50/50

it just depends on whether mom puts a Z or a W

εξαρτάται απ' το αν η μητέρα βάζει Z ή W στο ωάριο της.

into her egg.

Certain groups have taken genetic sex determination

Συγκεκριμένες ομάδες οδήγησαν τον γενετικό καθορισμό φύλου

in completely other directions.

σε εντελώς διαφορετικά μονοπάτια.

Ants, for example, have one of the most interesting systems

Τα μυρμήγκια πχ, έχουν ένα απ' τα πιο ενδιαφέροντα συστήματα

for determining sex, and because of it, if you are a male ant,

καθορισμού φύλου, και γι' αυτό αν είσαι αρσενικό μυρμήγκι

you do not have a father.

δεν έχεις πατέρα.

In an ant colony, there are dramatic divisions of labor.

Σε μια αποικία μυρμηγκιών, υπάρχει σημαντικός καταμερισμός εργασίας.

There are soldiers that defend the colony,

Υπάρχουν στρατιώτες ως προστάτες της αποικίας,

there are workers that collect food, clean the nest and care for the young,

εργάτες που συλλέγουν τροφή, καθαρίζουν τη φωλιά και φροντίζουν τα μικρά,

and there's a queen and a small group of male reproductives.

και μια βασίλισσα και μια μικρή ομάδα αρσενικών για αναπαραγωγή.

Now, the queen will mate and then store sperm from the males.

Η βασίλισσα ζευγαρώνει και αποθηκεύει σπέρμα των αρσενικών.

And this is where the system gets really interesting.

Στο σημείο αυτό το σύστημα γίνεται πολύ ενδιαφέρον.

If the queen uses the stored sperm to fertilize an egg,

Αν η βασίλισσα βάλει το αποθηκευμένο σπέρμα στη γονιμοποίηση ωαρίου

then that egg will grow up to become female.

το ωάριο θα μεγαλώσει και θα γίνει θηλυκό.

However, if she lays an egg without fertilizing it,

Όμως, όταν κάνει το αυγό χωρίς να το γονιμοποιήσει

then that egg will still grow up to be an ant,

το ωάριο εξελίσσεται πάλι σε μυρμήγκι

but it will always be a male.

αλλά θα είναι πάντα αρσενικό.

So you see, it's impossible for male ants to have fathers.

Βλέπετε, είναι αδύνατο τ' αρσενικά μυρμήγκια να 'χουν πατέρα.

And male ants live their life like this, with only one copy of every gene,

Τα αρσενικά μυρμήγκια ζουν έτσι τη ζωή μ' ένα μόνο αντίγραφο κάθε γονιδίου,

much like a walking sex cell.

σχεδόν σαν ένας γαμέτης με πόδια.

This system is called a haplodiploid system,

Το σύστημα αυτό λέγεται απλοδιπλοειδισμός

and we see it not only in ants,

και δεν παρατηρείται μόνο στα μυρμήγκια

but also in other highly social insects like bees and wasps.

αλλά και σ' άλλα κοινωνικά έντομα όπως οι μέλισσες και οι σφήκες.

Since our own sex is determined by genes,

Εφόσον το δικό μας φύλο καθορίζεται από γονίδια

and we do know of these other animals that have their sex determined by genes,

και ξέρουμε γι' αυτά τα ζώα ότι το φύλο τους καθορίζεται από γονίδια

it's easy to assume that for all animals

είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι για όλα τα ζώα εξίσου

the sex of their babies still must be determined by genetics.

το φύλο των νεογνών τους πρέπει να είναι γενετικά καθορισμένο.

However, for some animals, the question of whether it will be a boy or a girl

Ωστόσο, για κάποια ζώα, το ερώτημα σχετικά με το αν θα'ναι αγόρι ή κορίτσι

has nothing to do with genes at all,

δεν σχετίζεται καθόλου με γονίδια

and it can depend on something like the weather.

μπορεί να εξαρτάται από κάτι όπως ο καιρός.

These are animals like alligators and most turtles.

Αυτά τα ζώα είναι όπως ο αλιγάτορας και οι περισσότερες χελώνες.

In these animals, the sex of an embryo in a developing egg

Στα ζώα αυτά, το φύλο του εμβρύου στο αναπτυσσόμενο αυγό

is determined by the temperature.

καθορίζεται από τη θερμοκρασία.

In these species, the sex of the baby

Στα είδη αυτά, το φύλο του νεογνού

is not yet determined when the egg is laid,

δεν έχει ακόμη καθοριστεί όταν το αυγό γεννιέται.

and it remains undetermined until sometime in the middle

παραμένει ακαθόριστο κάποιες φορές έως το μέσο

of the overall development period, when a critical time is reached.

της συνολικής αναπτυξιακής περιόδου έως την έλευση μιας κρίσιμης στιγμής.

And during this time, the sex is completely determined

Κι εκείνη τη στιγμή, το φύλο καθορίζεται αποκλειστικά

by temperature in the nest.

απ' τη θερμοκρασία μέσα στη φωλιά.

In painted turtles, for example,

Στις βαμμένες χελώνες πχ.

warm temperatures above the critical temperature

οι υψηλές θερμοκρασίας πάνω από την κρίσιμη θερμοκρασία

will produce females within the eggs,

παράγουν θηλυκά εντός των αυγών

and cool temperatures will produce a male.

ενώ οι ψυχρές παράγουν αρσενικά.

I'm not sure who came up with this mnemonic,

Δεν είμαι σίγουρος ποιος έβγαλε αυτό το λογοπαίγνιο

but you can remember that when it comes to painted turtles,

αλλά μπορείτε να θυμάστε όσον αφορά τις βαμμένες χελώνες,

they are all hot chicks and cool dudes.

είναι καυτές γυναίκες και ψύχραιμοι μάγκες.

For some tropical fish, the question of will it be a boy or will it be a girl

Για κάποια τροπικά ψάρια, το ερώτημα αν θα'ναι αγόρι ή κορίτσι

isn't settled until even later in life.

δεν διευθετείται παρά αργότερα στη ζωή.

You see, clownfish all start out their lives as males,

Όλα τα ψάρια-κλόουν ξεκινούν τη ζωή τους ως αρσενικά.

However, as they mature, they become female.

Όμως, όσο ωριμάζουν γίνονται θηλυκά.

They also spend their lives in small groups with a strict dominance hierarchy

Επίσης περνούν τη ζωή τους σε μικρές ομάδες μ' αυστηρή ιεραρχία

where only the most dominant male and female reproduce.

όπου μόνο τα περισσότερο κυρίαρχα αρσενικά και θηλυκά αναπαράγονται.

And amazingly, if the dominant female in the group dies,

Το αξιοθαύμαστο είναι ότι αν η κυρίαρχη θηλυκιά στην ομάδα πεθάνει

the largest and most dominant male will then quickly become female

το μεγαλύτερο και πιο κυρίαρχο αρσενικό γίνεται γρήγορα θηλυκό

and take her place, and all of the other males

και παίρνει τη θέση της ενώ τα υπόλοιπα αρσενικά

will move up one rank in the hierarchy.

ανεβαίνουν βαθμίδα στην ιεραρχία.

In another very different ocean animal,

Σε άλλο, πολύ διαφορετικό ωκεάνιο ζώο

the green spoonworm,

την πράσινη μπονέλια

the sex of the babies is determined

το φύλο των νεογνών καθορίζεται

by a completely different aspect of the environment.

από μια τελείως διαφορετική παράμετρο του περιβάλλοντος.

For this species, it is simply a matter of where a larva

Γι' αυτό το είδος, είναι απλά ζήτημα του σημείου στο οποίο

happens to randomly fall on the sea floor.

πέφτει η προνύμφη στο βυθό της θάλασσας.

If a larva lands on the open sea floor, then it will become a female.

Αν η προνύμφη πέσει σ' ελεύθερο σημείο γίνεται θηλυκό.

But if it lands on top of a female, then it will become a male.

Αν όμως προσγειωθεί πάνω σε θηλυκό γίνεται αρσενικό.

So for some species, the question of boy or girl

Έτσι για ορισμένα είδη το ερώτημα αγόρι ή κορίτσι

is answered by genetics.

απαντάται από τη γενετική.

For others, it's answered by the environment.

Γι' άλλα, απαντάται από το περιβάλλον.

And for others still, they don't even bother with the question at all.

Κι όσον αφορά άλλα, δεν τ' αφορά καθόλου το ερώτημα.

Take whiptail lizards, for example.

Για παράδειγμα, οι σαύρες Whiptail.

For those desert lizards, the answer is easy.

Γι' αυτές τις σαύρες της ερήμου η απάντηση είναι εύκολη.

It's a girl. It's always a girl.

Είναι κορίτσι. Πάντα είναι κορίτσι.

They are a nearly all-female species, and although they still lay eggs,

Είναι ένα σχεδόν αποκλειστικά θηλυκό είδος και παρότι γεννούν αυγά

these eggs hatch out female clones of themselves.

απ' αυτά εκκολάπτονται θηλυκοί δικοί τους κλώνοι.

So will it be a girl or will it be a boy?

Θα 'ναι αγόρι ή κορίτσι λοιπόν;

Throughout the entire animal kingdom,

Σ' όλο το ζωικό βασίλειο

it does really all depend on the system of sex determination.

εξαρτάται πραγματικά από το σύστημα καθορισμού φύλου.

For humans, that system is a genetic XY system.

Για τους ανθρώπους, το σύστημα αυτό είναι γενετικό ΧΥ σύστημα.

And for me and my wife, we found out

Για μένα και τη γυναίκα μου, μάθαμε

it's going to be a baby boy.

ότι θα 'ναι αγοράκι.

(Kiss)

(Φιλί)