Can you solve the fish riddle? - Steve Wyborney

Translator: Shajwan Nawzad Reviewer: mabbast chato

You are the cargo director on the maiden voyage of the S.S. Buoyant,

تۆ بەڕێوبەری کەلوپەلی بۆ گەشتێکی دەریای لە ئێس.ئێس. بۆیەنت،

and you've agreed to transport several tanks containing

تۆش ڕازی بوویت لەسەر گواستنەوەی هەندێک حەوز کە پێکدێت لە

the last specimens of a critically endangered fish species

دواین نمونەی ماسی کە مەترسی لەناوچوونی هەیە

to their new aquarium.

بۆ حەوزە نوێیەکانیان.

Unfortunately, as you're passing through shark-infested waters,

بەداخەوە، لەکاتی تێپەڕینت بەو ناوچەیەی کە قرشەکانی لێیە،

the boat is battered by a fierce storm, throwing your precious cargo overboard.

ڕەشەبایەکی توند لە بەلەمەکە دەدات ناچاریت بارە بەنرخەکان فڕی بدەیتە دەرەوەی بەلەمەکە

And to make matters worse,

تا بارودۆخەکەش خراپتر بێت،

no one seems certain just how many fish tanks are missing.

کەس دڵنیا نییە کە چەند حەوزی ماسی ون بووە.

Fortunately, you have a rescue sub at your disposal,

خۆشبەختانە، ڕزگارکەرێکی ژێر ئاوت هەیە کە لە دەست خۆتدایە،

but only enough fuel for one trip to the ocean floor.

بەڵام تەنیا بەشی یەک گەشتی بنکی زەریا سوتەمەنی تێدایە.

You need to know where the tanks are

پێویستە بزانیت حەوزەکان لە کوێن

so you can gather them all in one quick pass.

تا بتوانیت بە یەکجار هەموویان کۆبکەیتەوە.

Not a single fish can be lost.

تا یەک ماسیش لەدەست نەچێت.

You decide to scan the three sectors of the ocean floor

بڕیار دەدەیت کە پشکنین بۆ سێ بەشی بنکی زەریاکە بکەیت

where the cargo could have landed.

کە دەکرێ بارەکانی لێ بنیشێتەوە.

Thermal imaging shows 50 organisms in the area,

وێناکردنی گەرمی ٥٠ زیندەوەر نیشان دەدات لە ناوچەکە،

and you quickly realize that that number includes both your fish

هەر زوو بۆت دەردەکەوێت کە ئەمە ژمارەی ماسیە ونبووەکانتە

and some ravenous sharks.

هەروەها هەندێک لە قرشە برسیەکانیش.

You flip on the sonar to get a better look.

سەیری سۆنارەکە دەکەیت تا باشتر ببینیت.

The image for Sector Alpha shows four tanks and two sharks,

وێنەی بەشی ئەلفا چوار حەوز و دوو قرش نیشان دەدات،

the image for Sector Beta shows two tanks and four sharks,

وێنەی بەشی بێتا دوو حەوز و چوار قرش نیشان دەدات،

and the image for Sector Gamma is blank.

هەروەها وێنەکە بۆ بەشی گاما بەتاڵە.

Your sonar has malfunctioned,

ئامێری سۆنارەکەت لە کار دەکەوێت،

and you're going to have to go with the info you have.

پێویستە بەو زانیاریانەی کە پێتە بڕۆیت.

You check the shipping notes,

سەیری تێبینیەکانی بارکردنەکە دەکەی،

but all you learn is that each tank had the same number of fish inside.

بەڵام ئەوەی دەیزانیت ئەوەی هەر حەوزێک هەمان ژمارەی ماسی تێدابوو.

The cargo hold had space for anywhere from 1 to 13 total tanks.

پاپۆڕەکە شوێنی ١-١٣ سندوقی هەیە.

And finally, the old captain tells you that this area has the odd property

لە کۆتایدا کاپتنە بەتەمەنەکە پێت دەڵێت کە ئەم ناوچەیە تایبەتمەندی نامۆی هەیە

that no two sectors can have the same number of sharks,

ئەویش ئەوەیە ناکرێت دوو بەش هەمان ژمارەی قرشی تێدا بێت،

but every sector will have at least one,

بەڵکو هەر بەشێکیان بە لایەنی کەمەوە دانەیەکی تێدایە،

and no more than seven.

و لە حەوتیش زیاتر نابێ.

There's no time to waste.

هیچ کات نیە تا بەفتڕۆی بدەیت.

The tanks won't withstand the pressure much longer.

حەوزەکان بەرگەی فشاری زۆر ناگرن.

As you descend in the sub, you review everything you know.

کاتێک بە ڕزگارکەرەکەت دەچیە ژێر ئاوەکە پێداچونەوە بۆ هەموو ئەو شتانە دەکەیت کە دەیانزانی.

How many fish tanks do you need to find in Sector Gamma?

دەبێت چەند حەوزی ماسی لە بەشی گاما بدۆزیتەوە؟

Hurry, the fate of an entire species depends on you.

خێراکە! چارەنوسی هەموویان بەتۆ بەستراوە.

Pause here if you want to figure it out for yourself.

ئەم بەشە ڕابگرە ئەگەر دەتەوێت خۆت وەڵامەکە بزانیت

Answer in: 3

وەڵامەکە: یەک.

Answer in: 2

وەڵامەکە: دوو.

Answer in: 1

وەڵامەکە: سێ.

At first, it seems like there are just too many missing pieces of information.

سەرەتا، وا دەردەکەوێت کە کۆمەڵێک زانیاری نادیار هەبن.

After all, you don't know how many fish or how many tanks there are,

لە دوای ئەوەش، تۆ نازانی چەند ماسی یان حەوز لەوێیە،

let alone how many fish are in each one.

بزانە لە هەر یەکێکیان چەند ماسی تێدایە.

But then you remember the best way

بەڵام دواتر باشترین ڕێگات بیردێتەوە

to compare multiple pieces of partial information - a table.

کە بەراوردکردنی چەند زانیاریەکە بە بەکارهێنانی خشتە.

Since we know there are thirteen tanks at most,

دەشزانین بە لایەنی زۆرەوە ١٣ حەوزی لێیە،

and we already see six tanks in Sectors Alpha and Beta,

پێشتریش دەزانین کە ٦ حەوز لە بەشی ئەلفا و بێتا هەن،

we know the total number of tanks must be between 6 and 13.

دەبێت ژمارەی حەوزەکان لە نێوان ٦ و ١٣ بێت.

We also know that each sector has a different amount of sharks

دەشزانین هەر بەشێکیان بڕێکی جیاواز لە قرشی تێدایە

with no more than seven in each one.

کە زیاتر نییە لە ٧ دانە.

Since there are two in Sector Alpha and four in Sector Beta,

چونکە دووانیان لە بەشی ئەلفان و چواریان لە بەشی بێتان،

Sector Gamma can have 1, 3, 5, 6, or 7 sharks.

کەواتە دەکرێت بەشی گاما ٦،٥،٣،١ یان ٧ قرشی تێدا بێت.

What about the number of endangered fish?

ئەی ژمارەی ئەو ماسیانەی مەترسی لەناوچوونیان هەبوو؟

Out of the 50 total organisms in all three sectors,

لە کۆی ٥٠ زیندەوەردا لە هەر سێ بەشەکە،

we know at least seven are sharks,

بەلایەنی کەمەوە دەزانین حەوتیان قرشن،

leaving a maximum of 43 fish inside all the tanks.

بەمەش ٤٣ ماسی لەناو هەریەک لە حەوزەکان دەبێت.

And the more sharks we find in Sector 3, the fewer fish there are to save.

تا ژمارەی قرشەکان لە بەشی سێیەم زیاد بکات، ژمارەی ماسیە ڕزگار بووەکان کەمتر دەبێتەوە

Now, remember that the fish are equally distributed across all the tanks.

ئێستا، لەبیرت بێت کە ماسیەکان بە یەکسانی دابەش بوونە بەسەر هەموو حەوزەکان

Why is that important?

بۆچی ئەمە گرنگە؟

Because it means that one of the possible values for the total amount of fish

چونکە مانای ئەوەیە یەکێک لە ئەگەرەکان بۆ کۆی گشتی ماسیەکان

must be divisible by one of the possible values for the total amount of tanks.

دەبێت بەسەر یەکێک لە بەهاکان دابەش بکرێت بۆ ژمارەی گشتی ماسیەکان

And looking at the table, we can see that the only combination that works

بە سەیرکردنی خشتەکە، دەبینین کە تێکەڵ کردنە ڕاستەکە

is 39 fish divided between 13 tanks with three fish in each.

بریتییە لە ٣٩ ماسی لە ناو ١٣ حەوزدا کە ٣ دانە لە هەر حەوزێکدان.

With sharks swarming around,

بە هەبوونی قرشەکانیش لەو دەوروبەرەدا،

you quickly pilot the sub through the first two sectors

بەخێرایی ڕزگارکەرەکەت لێدەخوڕیت لە نێوان دوو بەشەکەدا

before retrieving the remaining seven tanks in Sector Gamma.

بەر لە دەرهێنانی ٧ حەوزی ماوە لە بەشی گاما.

You've saved the species and taken an impromptu dive.

زیندەوەرەکانت ڕزگار کرد و ژێرە مەلەیەکیشت کرد

All in all, not a bad day, unless you happen to be a hungry shark.

سەرەڕای ئەو هەموو ڕووداوە، ڕۆژێکی خراپ نەبوو! مەگەر قڕشێکی برسی بووبیت.