The secret society of the Great Dismal Swamp - Dan Sayers

Translator: Didar Omar Reviewer: Daban Q. Jaff

Straddling Virginia and North Carolina is an area that was once described as the

سترادینگ ڤێرجینیا و باكوری كارۆلینا ئه‌و شوێنه‌یه‌ كه‌ جارێك وه‌ك

“most repulsive of American possessions.”

“شوێنێكی نه‌خوازراو له‌ ئه‌مریكا باس كراوه‌.”

By 1728, it was known as the Great Dismal Swamp.

ساڵی 1728 ,وه‌ك زه‌لكاوی گره‌یت دیسمڵ ناسرا.

But while many deemed it uninhabitable,

بەڵام لە کاتێکدا بۆ ژیان ناشێت،

recent findings suggest that a hidden society persisted in the Swamp

توێژینه‌وه‌كان ئاشكرایانكرد كه‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌ له‌و زه‌لكاوه‌دا شاردراوه‌ته‌وه‌

until the mid-1800′s.

تا ناوەڕاستی ساڵانی- ١٨٠٠ه‌كان.

So, who lived there? And what happened to them?

كێ له‌وێ ژیاوه‌؟ چیان لێ به‌سه‌رهاتووه‌؟

People long suspected that communities had settled in the Swamp,

خه‌ڵكی ماوه‌یه‌كی زۆر گومانیان ده‌كرد كه‌ شوێنه‌كه‌ له‌ ناو زه‌لكاوه‌كه‌دا بێ،

but the historical record was spotty.

بەڵام تۆمارە مێژوویەکە جیاواز بوو.

It wasn’t until 2003 that the first systematic archaeological foray

تاوه‌كو ساڵی 2003 بوو كه‌ یه‌كه‌م سیستمی شوێنه‌وار ناسی

finally launched.

ده‌ست به‌كار بوو.

But, despite having been extensively drained over the years,

بەڵام، سەرەڕای وشكبوونیان بۆ چه‌نده‌ها ساڵ،

the wetland still presented many practical challenges.

زه‌لكاوه‌كه‌ توانیویه‌تی ڕووبه‌ڕووی كۆمه‌ڵێك ئاسته‌نگی بێته‌وه‌.

Researchers had to penetrate thorny thickets,

توێژه‌ره‌كان پێویست بوو بچنه‌ ناو بۆریه‌ پیسه‌كان،

wade through waters studded with sinkholes,

كه‌ به‌ ناو ئاو و ئاوه‌ڕۆكاندا ده‌ڕوات و،

and braved the threats of dangerous animals.

ڕووبه‌ڕوی ئاژه‌ڵه مه‌ترسیداره‌كان ده‌بوونه‌وه‌.

After several months, they finally found islands in the Swamp’s interior.

دوای چه‌ند مانگێك، له‌كۆتایدا دورگه‌یان له‌ناو زه‌لكاوه‌كه‌دا دۆزیه‌وه‌.

These formations quickly revealed traces of centuries-old secrets.

ئه‌م نیشانانه‌ ده‌ریانخست كه‌ ئه‌م شوێنه‌وارانه‌ كۆنن.

Archeologists found buried markings that appear to have been left

شوێنه‌وارناسان كۆمه‌لێك ئاساریان دۆزیه‌وه‌ كه‌ واپێده‌چوو مابن

by raised log cabins, fire pits, and basins

به‌هۆی كابینه‌كان و، كانه‌ خه‌ڵوز و، حه‌وزه‌كان

that may have collected drinking water.

كه‌ له‌وانه‌یه‌ ئاوی خواردنه‌وه‌ی تێدا بوبێت.

They identified what seems to have been a palisade wall

وا باس ده‌كرا كه‌ وه‌ك به‌ربه‌ستێك بووبێت و

and excavated more than 3,000 artifacts,

زیاتر له‌ 3000 ئاساری له‌ خۆده‌گرت

including weaponry, stone tools, and fragments of ceramic pipes and vessels.

له‌وانه‌ چه‌ك، كه‌ره‌سته‌ی به‌ردین و، ده‌فر و، سیرامیك.

These discoveries, combined with previous findings,

ئه‌م كه‌ره‌ستانه‌ لێكدران له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی پێشوو،

helped tell a story that reaches far back in time.

یارمه‌تی ده‌ربوون و باسی سه‌رده‌مێكی زۆر كۆنیان ده‌كرد.

Indigenous American people began regularly inhabiting or visiting the area

خه‌ڵكی ڕه‌سه‌نی ئه‌مریكا لێره‌ ژیاوون یان سه‌ردانی ئه‌م ناوچه‌یانكردووه‌

around 11,000 BCE, before it was even a swampland.

له‌ ده‌وروبه‌ری 11000 پێش زاین ته‌نانه‌ت پێش ئه‌وه‌ی ببێت به‌ زه‌لكاو.

A second era of occupation began much later.

دووهه‌م سه‌رده‌می داگیركاری ماوه‌یه‌ك دوای ئه‌وه‌ ده‌ستی پێكرد.

In the early 1600′s, more Indigenous people came seeking refuge

له‌سه‌رتای ساڵانی 1600 ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ خه‌ڵك ئاواره‌ بوون

from colonization.

له‌به‌ر داگیركاری.

And later that century, it seems that Maroons—

دوای ئه‌و سه‌ده‌یه‌ وا دیاربوو كه‌ مارۆنسه‌كان—

or people escaping from slavery— began entering the area.

یان خه‌ڵكه‌كه‌ له‌ كۆیلایه‌تی— ڕایان ده‌كردبۆ ئه‌و ناوچه‌یه‌.

In fact, the team’s findings support the theory

له‌ ڕاستیدا، ئاساره‌كان پشتگیری تیۆره‌كه‌یان ده‌كرد

that the Great Dismal Swamp was home to the largest Maroon settlement

كه‌ زه‌لكاوی گره‌یت دیسماڵ ماڵێك بوو بۆ ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ ماڕۆنه‌كان

in all of North America.

لەھەموو ئەمریکای باکوور.

Because their success and survival depended on staying hidden

له‌به‌ر ئه‌وه‌ی بۆ مانه‌وه‌یان له‌ ژیاندا پێویستبوو خۆیان بشارنه‌وه‌

from the outside world,

له‌ جیهانی ده‌ره‌وه‌،

these Swamp communities were largely self-sufficient.

ئه‌م ناوچه‌ زه‌لكاویانه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی فراوان په‌سندكراو بوو.

Based on primary sources,

به‌ گوێره‌ی سه‌رچاوه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان،

historians believe that people cultivated grains and created homes, furniture,

مێژوونووسان باوه‌ڕیان وایه‌ كه‌ به‌ دانه‌وێڵه‌ ژیاون و ماڵیان دروستكردووه‌،

musical instruments, and more from the Swamp’s available resources.

كه‌لوپه‌لی مۆسیقی و، زیاتریش له‌ڕێگه‌ی سه‌رچاوه‌ی زه‌لكاوه‌كانه‌وه‌.

These organic materials had probably already decomposed

ئه‌م ئامێرانه‌ هه‌مووی شیبوونه‌ته‌وه‌

by the time archaeologists came to investigate.

تا ئه‌و كاته‌ی ئاسه‌وارناسه‌كان ده‌ستیان به‌ لێكۆڵینه‌وكرد.

But researchers were able to find more durable objects,

به‌ڵام توێژه‌ره‌كان توانیان ئامێری خۆڕاگر بدۆزنه‌وه‌،

like ceramic and stone items that were likely left by ancient Indigenous people

وه‌ك سیرامیك و كه‌ره‌سته‌ به‌ردینه‌كان كه‌ له‌لایه‌ن ئه‌وخه‌ڵكه‌وه‌ جێهێڵرابوون

then reused and modified by others later on.

دواتر له‌لایه‌ن ئه‌وانی تره‌وه‌ به‌كارهێنراونه‌ته‌وه‌.

Around the turn of the 19th century, It seems the relationship

له‌ ده‌وروبه‌ری سه‌ده‌ی 19 دا، كه‌ وه‌ك په‌یوه‌ندیه‌ك ده‌رده‌كه‌وێت

between the Swamp’s community and the outside world changed.

له‌نێوان خه‌ڵكی زه‌لكاوه‌كه‌ و جیهانی ده‌ره‌وه‌

Lumber and manufacturing companies began encroaching on the Swamp’s interior.

كۆمپانیانی لومبه‌ر و كۆمپانیاكانی تر ده‌ستیان به‌سه‌ر زه‌لكاوه‌كه‌دا گرت.

They brought thousands of free and enslaved workers to live in the Swamp

به‌ هه‌زاران خه‌ڵكی هه‌ژاریان هێنا تاوه‌كو تێیدا بژین و

and made them harvest wood, excavate canals, and drain fields.

كاری دروێنه‌كردن و كێڵگه‌كان و، هه‌ڵكه‌ندی جۆگه‌كان.

Certain findings suggest that the Swamp’s hidden communities

زۆرێك له‌ ئاسه‌واره‌كان ده‌یسه‌لمێنن كه‌ ئه‌و زه‌لكاوانه‌ كۆمه‌ڵگابوون و

might have switched to a more defensive mode during this period.

له‌وانه‌یه‌ گۆڕابن بۆ جۆرێك له‌ هۆكاری خۆپاراستن له‌م سه‌رده‌مه‌دا.

But researchers also observed more mass-produced objects from this time,

به‌ڵام توێژه‌ران ڕێژه‌یه‌ك له‌ به‌رهه‌می ئه‌و سه‌رده‌مه‌یان دۆزیوه‌ته‌وه‌،

indicating that trading was taking place.

كه‌ بۆ بازرگانی ده‌شان .

Researchers think that the secret Swamp communities dispersed

توێژه‌ران پێیان وایه‌ كه‌ ئه‌م ناوچه‌ زه‌لكاویه‌ په‌رته‌وازه‌ بووه‌

during or soon after the American Civil War,

له‌ كاتی یان ماوه‌یه‌كی كه‌م دوای شه‌ڕی ناوخۆی ئه‌مریكا،

by the end of which slavery was abolished in the United States.

به‌ كۆتایهاتنی سیستمی كۆیلایه‌تی له‌ ئه‌مریكا.

Some people may have stayed in the Swamp until they passed away

هه‌ندێك خه‌ڵك له‌وانه‌یه‌ له‌وێ مابنه‌وه‌ تاوه‌كو كۆچی دواییان كرووه‌

or left to settle elsewhere.

یان تاوه‌كو له‌ شوێنێكی تر بمێننه‌وه‌.

Most of what we know about these hidden communities has come to light

زۆربه‌ی ئه‌وشتانه‌ی ده‌رباره‌یان ده‌یزانین ڕوونبوونه‌وه‌

after archeologists excavated sections of a single island.

دوای ئه‌وه‌ی ئاسه‌وارناسان لێكۆڵینه‌وه‌یان له‌ به‌شه‌كانی دورگه‌كه‌ كرد.

However, there may have been hundreds of habitable islands

هه‌رچۆنێك بێ، له‌وانه‌ به‌ سه‌دان دوورگه‌ی له‌وشێوه‌یه‌

dotting the Swamp’s interior at the time.

له‌ ناو زه‌لكاوه‌كاندا بووبن له‌و سه‌رده‌مه‌دا.

Between 1600 and 1860, many people lived in these hidden settlements.

له‌ نێوان ساڵانی 1600 تا 1860، زۆرێك له‌ خه‌ڵكی له‌وێ ژیاون.

Some probably lived their entire lives within the Swamp

هه‌ندێكیان به‌ درێژای ژیانیان له‌وێ ژیاون و

and never saw a white person or experienced racial persecution

هه‌رگیز مرۆڤی سپی پێستیان نه‌بینیوه‌ یان نه‌ چه‌وسێنراونه‌ته‌وه‌

in broader American society.

له‌ كۆمه‌ڵگای ئه‌مریكیدا.

Generations of Black Maroons and Indigenous Americans

جیناتی خه‌ڵكه‌ ڕه‌شپێسته‌كه‌ی مارۆنه‌كان و ئەمریکییە ڕەسەنەکان

resisted slavery and colonization by creating an independent society

ڕێگریان له‌ كۆیلایه‌تی و داگیركاریكرد

in the heart of the Great Dismal Swamp.

له‌ ناو دڵی زه‌لكاوی گره‌یت دیزمڵ دا.

They fostered a refuge in what might seem like the unlikeliest of places—

ئه‌وان په‌نایان بۆ په‌نابه‌ری برد كه‌ وه‌كه‌ ناخۆشترین جێگا دیاربوو—

but one that was more hospitable than what lay outside.

به‌ڵام، ئه‌مه‌یان زۆر گونجاوتر بوو وه‌ك له‌وه‌ی له‌ ده‌ره‌وه‌ بمێننه‌وه‌.

Today, this area offers a partial record of that secret, self-reliant world,

ئه‌مڕۆ، ئه‌و ناوچه‌یه‌ به‌ڵگه‌یه‌كی باشی نیشاندا له‌سه‌ر ئه‌و جیهانه‌ نهێنیه‌،

imagined and built for survival and the preservation of freedom.

پلانی بۆ دانراوه‌ و دروستكراوه‌ بۆ مانه‌وه‌ له‌ ژیاندا و بۆ پاراستنی ئازادی.