The world’s most painful insect sting - Justin Schmidt

Translator: swmaya salim Reviewer: Daban Q. Jaff

Welcome to It Hurts!

بەخێربێت، ئازاربەخشە!

One of these creatures is thought to possess

یەکێک لەو بونەوەرانەی کە وا بیردەکرێتەوە خاوەنی

the world’s most painful insect sting.

ئازاربەخشترین پێوەدانی مێروولەی جیهان بێت.

If you were to guess, would it be:

ئەگەر تۆ پێشبینی بکەیت، لەوانەیە

the ant that forages in rainforest canopies?

میروولە لە پەناگەکانی دارستانی باراناوی بێت؟

The bee that protects a hive of delectable honey?

ئەو هەنگەیهەنگوینێکی تام خۆش دروست دەکات؟

Or the wasp that paralyzes tarantulas?

یان ئەو زەردەواڵەیەی کە جاڵجاڵۆکەکان ئیفلیج دەکات؟

Let’s find out!

با بزانین!

Ant, bee, and wasp venoms contain a variable cocktail of compounds

ژەهرەکانی مێروو، هەنگ، و زەردەواڵە پێکهاتووە لە پێکهاتەی جۆراو جۆر

designed to incite unsavory sensations and even compromise bodily functions.

دروستکراون بۆ هاندانی هەستە ناتەواوەکان و تەنانەت سازدانی کرداری جەستەیی.

Entomologist Justin O. Schmidt’s sting pain index

پێوانەی ئازاری پێوەدان لەلایەن مێرووناس جەستن ۆ.سمیت

describes and ranks the pain of around 100 kinds of insect stings.

ئازاری پێوەدانی نزیکەی ١٠٠ جۆر مێروو وەسف دەکات و پۆلینیان دەکات.

One of our three competitors claims the nastiest one.

یەکێک لە سێ ڕکابەرەکانمان بانگەشەی خراپترینیان دەکات.

First, let’s consider the Western honeybee’s sting,

یەکەم، با لە پێوەدانی مێش هەنگی ڕۆژئاوایی ڕابمێنین،

Schmidt says it’s like “a flaming match head has landed on your arm

سمیدت دەڵێت ئەوە وەک” سەرێکی ئاگرینە لەسەر بازووت نیشتووە

and is quenched first with lye and then sulfuric acid.”

و یەکەمجار بە قڵی دواتر بە سەلفەریک ئەسید ڕوپۆشکراوە”

This discomfort is accomplished with venom

ئەو ناڕەحەتییە ژەهریشی بەدوادا دێت

that’s packed with a pain-causing peptide called “melittin”

پڕە لە پیپتیدی هۆکاری ئازار کە پێی دەوترێ ❞مێلیتین❝

and flesh-softening enzymes that disperse the venom.

و ئەنزیمە نەرمکەرەکانی گۆشت ژەهرەکە بڵاودەکاتەوە.

These enzymes may also cause allergic reactions

ئەو ئەنزیمانە لەوانەشە ببنە هۆی دروستبوونی هەستیاری

and even lead to fluid buildup in the lungs.

و تەنانەت دەبنە هۆی دروستکردنی شلە لە سییەکان.

Because worker honeybees have barbed stingers that burrow into certain victims,

چونکە هەنگە کرێکارەکان چزوەکانیان تیژ کردیە کە دەچتە ناو قوربانیە دیاریکراوەکان،

they usually can't sting without leaving part of their bodies behind,

ئەوان ناتوانن پێوەبدەن بەبێ جێهێشتنی بەشێکی جەستەیان،

which ultimately kills them.

کە لە کۆتایدا دەیانکوژێت.

Since only the queen bee has the ability to reproduce,

لەبەرئەوەی تەنیا شاژنی هەنگ توانای وەچە خستنەووەی هەیە،

a worker bee’s self-sacrifice helps ensure that the colony— and their genes—

خۆکردنە قوربانی هەنگە کارەکەرەکان یارمەتی دڵنیایی دەدات کە کۆمەڵەکە و بۆماوەکەیان

will prevail.

سەردەکەون.

But before they go,

بەڵام پێش ئەوەی بڕۆن،

they release an alarm pheromone that activates a mass attack

بۆنێکی ئاگادارکردنەوە بەڕەڵادەکەن کە هێرشی بەکۆمەڵ چالاک دەکات

and often targets some of the most vulnerable sites on their victim’s body.

و لاوازترین بەشەکانی جەستەی قوربانیەکە دەکاتە ئامانج.

The tarantula hawk wasp sting is, as Schmidt says,

وەک سمیت دەڵێ، پێوەدانی زەردەواڵە

“blinding, fierce, shockingly electric ... A bolt out of the heavens.

“کوێرکەرە، سەختە، شۆکی کارەباییە.. بروسکەیەکە لە ئاسمانەکانەوە.

Lie down and scream.”

دێتە خوارەوە و هاوار دەکات“.

The sensation might last just 5 agonizing minutes for humans,

بۆ مرۆڤەکان هەستەکە پێنج خولەک بە ئێش و ئازار دەمێنێتەوە،

but it leaves tarantulas— the wasp’s preferred target— permanently paralyzed.

بەڵام جاڵجاڵۆکە دڵخوازەکانی زەردەواڵەکە جێدەهێڵێت_ بەتەواوی ئیفلیج دەبێت.

After the wasp stings a tarantula, aiming for a crucial bundle of nerves,

دوای ئەوەی زەردەواڵەکە بە جاڵجاڵۆکەکەوە دەدات، گورزەیەک دەمار دەکاتە ئامانج،

it lays an egg on the immobilized spider.

هێلکەیەک لەسەر جاڵجاڵۆکە بێ جوڵەکە جێ دێڵێت.

Once hatched, the wasp’s larva spends its formative days

کە هەڵهات، کرمۆکەی زەردەواڵەکە ڕۆژەکانی دروستبوونی بەسەردەبات

in the bountiful environment of the tarantula’s body—

لە ژینگەیەکی زۆر باشی جەستەی جاڵجاڵۆکەکە

devouring it alive.

بەزیندوویی دەیهێڵێتەوە.

Aside from paralyzing the tarantula,

جگە لە ئیفلیجکردنی جاڵجاڵۆکەکە،

the wasp’s sting doesn’t seem to do further harm.

پێناچێت پێوەدانی زەردەواڵەکە زیانی تری هەبێت.

This functions to preserve the spider as fresh meat for the wasp’s offspring.

ئەم کارەش بۆ پاراستنی جاڵجاڵۆکەکەیە وەک گۆشتێکی تازە بۆ وەچەی زەردەواڵەکە.

The rainforest-dwelling bullet ant’s sting yields

بەرهەمی پێوەدانی ئەو مێروولەی کە لە دارستانە باراناوییەکان دەژێت

“pure, intense, brilliant pain.

ئازارێکی پاک، بەهێز، و سەرسوڕهێنەرە.

Like walking over a flaming bed of charcoal

سمیت دەڵێت، وەک ڕۆیشتن بەناو خەڵوز وایە

with a 3-inch nail embedded in your heel,” according to Schmidt.

لەگەڵ بزمارێکی سێ ئینج لەناو پاژنەی پێت دا بێت.

And this torture often lasts more than 12 hours.

و ئەو ئازارە زۆرجار بۆ ماوەی زیاتر لە دوانزە کاتژمێر دەمێنێتەوە.

A neurotoxic peptide called poneratoxin

پیپتیدێکی دەماری پێی دەوترێت پۆنەراتۆکسین

that our bodies struggle to degrade is what makes the pain last so long.

کە جەستەمان هەوڵدەدات بۆ کەمکردنەوەی ئەوەی کە وا دەکات ئازارەکە زۆر بمێنێتەوە.

In addition to agony, poneratoxin can induce trembling, cold sweats,

جگە لە ئەشکەنجەکە، پۆنەراتۆکسین دەتوانێت ببێتە هۆی لەرز، ئارەقی سارد،

nausea, vomiting, and even an abnormal heartbeat.

هێڵنجدان، ڕشانەوە و تەنانەت لێدانی نائاسایی دڵ.

The bullet ant is, in fact, crowned with the most painful insect sting.

لەڕاستیدا، مێروولەی پاراپۆنێرا دیاریکرایە بە بەئازارترین مێروولەی پێوەدەر.

It's thought that they may have evolved such an excruciating defense

وابیردەکرێتەوە کە ئەوان گەشەیان سەندووە وەک ئەو پاراستنه سەختە

because they forage in rainforest canopies loaded with predators

چونکە ئەوان لە نشینگەکانی دارستانی باراناوین، پڕە لە ڕاوچیەکان

looking for proteinaceous snacks.

دەگەڕێن بەدوای خواردنی بە پڕۆتین.

They can’t simply jump or fly away,

بە ئاسانی ناتوانن باز بدەن یان بفڕن،

so perhaps they’re better off with this reliable, rather off-putting weapon.

کەواتە لەوانەیە ئەوان باشتربن لەگەڵ ئەو چەکە پشت پێ بەستراوە تا ڕادەیەکی باش.

The tarantula hawk wasp’s formidable sting

زۆر پێوەدانی ترسناکی زەردەواڵەکە

clocks in as the second most painful on the scale.

وەک دووەم بەئازارترین لە پێوەرەکەدا.

And it’s likely the reason this wasp has no known predators.

ئەبێ ئەوەش هۆکاری ئەوەبێت کە زەردەواڵە هیچ ڕاوچیەکی ئاشکرای نییە.

Honeybee stings are in the middle of the pain scale.

پێوەدانەکانی مێش هەنگ لە ناوەڕاستی پێوانەی ئازارن.

But when many sting simultaneously,

بەڵام کاتێک زۆر لە پێوەدانەکان لەهەمان کاتدا،

what might’ve felt manageable at first becomes all the more dangerous.

چی هەستکراوە کە دەتواندرێت کۆنتڕۆڵ بکرێت لە سەرەتاوە لە هەمووی مەترسیدارتر دەبێت.

In fact, insect stings helped enable the evolution of complex colonies

لە ڕاستیدا، پێوەدانی مێروولەکان یارمەتی گەشەکردنی کۆمەڵە ئاڵۆزەکان دەدات

that would otherwise represent an easy feast to predators.

کە بەپێچەوانەوە خوانێکی ئاسان پێشکەشی ڕاوچییەکان دەکات.

Some stinging insects are, of course, more aggressive than others,

بێگومان هەندێک لە مێرووە پێوەدەرەکان زۆر شەڕانگێز ترن لەوانی دی،

but most of the time, they only sting us when we provoke them.

بەڵام زۆربەی کاتەکان، پێمانەوەدەدەن کە هەراسانیان دەکەین.

The truth hurts.

ڕاستی ئازار بەخشە.