The world’s most painful insect sting - Justin Schmidt

1,854,787 views ・ 2021-04-19

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ebrar Batmaz Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:06
Welcome to It Hurts!
0
6454
2417
″Acıtıyor″a hoş geldiniz!
00:09
One of these creatures is thought to possess
1
9329
2209
Bu yaratıklardan birinin,
dünyanın en acıtan iğnesine sahip olduğu düşünülüyor.
00:11
the world’s most painful insect sting.
2
11538
2958
00:15
If you were to guess, would it be:
3
15204
2584
Sizce bu yaratık hangisidir?
00:17
the ant that forages in rainforest canopies?
4
17788
3333
Yağmur ormanlarının derinliklerinde yiyecek arayan karınca mı?
00:21
The bee that protects a hive of delectable honey?
5
21121
3333
Enfes bal kovanını koruyan arı mı
00:24
Or the wasp that paralyzes tarantulas?
6
24454
3625
ya da tarantulaları alt eden bir yaban arısı mı?
00:29
Let’s find out!
7
29079
1959
Haydi öğrenelim!
00:32
Ant, bee, and wasp venoms contain a variable cocktail of compounds
8
32621
4791
Karınca, arı ve yaban arısı zehirleri insanlarda tatsız hisler yaratacak
00:37
designed to incite unsavory sensations and even compromise bodily functions.
9
37412
5834
ve hatta bedensel işlevleri zayıflatacak çeşitli bileşenlere sahiptir.
00:44
Entomologist Justin O. Schmidt’s sting pain index
10
44246
4416
Böcek bilimci Justin O. Schmidt’in böcek sokma indeksi
00:48
describes and ranks the pain of around 100 kinds of insect stings.
11
48662
5750
yaklaşık 100 tür böcek sokmasının acısını sıralıyor ve onları tanımlıyor.
00:54
One of our three competitors claims the nastiest one.
12
54412
4292
Rakiplerimizden birinin acısı içlerinde en kötüsü.
00:59
First, let’s consider the Western honeybee’s sting,
13
59412
3792
İlk olarak, batıdaki bal arısının sokmasını düşünelim.
01:03
Schmidt says it’s like “a flaming match head has landed on your arm
14
63204
4875
Schmidt “bu yanan bir kibritin koluna düşmesi ve önce kül suyu,
01:08
and is quenched first with lye and then sulfuric acid.”
15
68079
4625
sonra sülfürik asitle söndürülmesi gibi” diyor.
01:13
This discomfort is accomplished with venom
16
73079
2667
Bu ağrıyı, zehrin içinde bulunan
01:15
that’s packed with a pain-causing peptide called “melittin”
17
75746
4417
″melittin″ adlı acıya sebep olan peptit
01:20
and flesh-softening enzymes that disperse the venom.
18
80163
3708
ve zehirle yayılarak deriyi yumuşatan enzimler verir.
01:24
These enzymes may also cause allergic reactions
19
84329
3459
Bu enzimler aynı zamanda alerjik reaksiyonlara
01:27
and even lead to fluid buildup in the lungs.
20
87788
3000
ve hatta akciğerlerin su toplamasına bile sebep olabilir.
01:30
Because worker honeybees have barbed stingers that burrow into certain victims,
21
90913
5500
İşçi bal arılarının iğneleri çengellidir
bu yüzden kurbanlarını sokarken
01:36
they usually can't sting without leaving part of their bodies behind,
22
96413
4000
genellikle vücutlarından bir parça bırakmadan sokamazlar,
01:40
which ultimately kills them.
23
100413
2041
bu da onları sonunda öldürür.
01:43
Since only the queen bee has the ability to reproduce,
24
103079
3292
Bir tek kraliçe arı üreyebildiği için
01:46
a worker bee’s self-sacrifice helps ensure that the colony— and their genes—
25
106371
5375
işçi arının fedakarlığı, koloninin ve genlerinin hüküm sürmesine yardım eder.
01:51
will prevail.
26
111746
1208
01:53
But before they go,
27
113871
1500
Ama ölmeden önce,
01:55
they release an alarm pheromone that activates a mass attack
28
115371
4292
toplu saldırıyı başlatacak bir alarm feromonu salgılarlar
01:59
and often targets some of the most vulnerable sites on their victim’s body.
29
119663
4958
ve kurbanlarının vücudundaki en zayıf noktaları hedef alırlar.
02:07
The tarantula hawk wasp sting is, as Schmidt says,
30
127329
4459
Tarantula şahini arısının iğnesi Schmidt’in dediğine göre
02:11
“blinding, fierce, shockingly electric ... A bolt out of the heavens.
31
131788
5708
″kör edici, şiddetli, şok edici derece elektrikli. Gökten düşen bir şimşek.
02:17
Lie down and scream.”
32
137496
2292
Yatın ve çığlık atın.″
02:20
The sensation might last just 5 agonizing minutes for humans,
33
140204
4542
Bu his insanlar için sadece 5 dakikalık acılı bir süreç olsa da
02:24
but it leaves tarantulas— the wasp’s preferred target— permanently paralyzed.
34
144746
5417
arıların öncelikli hedefi olan tarantulaları kalıcı olarak felç ederler.
02:30
After the wasp stings a tarantula, aiming for a crucial bundle of nerves,
35
150579
5209
Arı kritik sinirlerin çoğunu hedef alarak tarantulayı soktuktan sonra,
02:35
it lays an egg on the immobilized spider.
36
155788
3333
felç kalan örümceğe yumurtasını bırakır.
02:39
Once hatched, the wasp’s larva spends its formative days
37
159413
3791
Arının larvası, oluştuktan sonra
02:43
in the bountiful environment of the tarantula’s body—
38
163204
3250
gelişim günlerini tarantulanın kocaman vücudunun içinde
02:46
devouring it alive.
39
166454
2292
onu canlı halde yiyip bitirerek geçirir.
02:48
Aside from paralyzing the tarantula,
40
168913
2625
Tarantulayı felç etmeleri bir yana,
02:51
the wasp’s sting doesn’t seem to do further harm.
41
171538
3291
arının iğnesi onlara başka bir zarar vermez.
02:54
This functions to preserve the spider as fresh meat for the wasp’s offspring.
42
174829
5625
Bu, örümceği arının yavrusu için taze et olarak saklama işlevi görür.
03:01
The rainforest-dwelling bullet ant’s sting yields
43
181621
4625
Yağmur ormanlarında yaşayan mermi karıncasının iğnesi için
03:06
“pure, intense, brilliant pain.
44
186246
2667
″saf, yoğun, muhteşem bir acı.
03:08
Like walking over a flaming bed of charcoal
45
188913
3208
Topuğunuza uzun bir çivi çakılı haldeyken
03:12
with a 3-inch nail embedded in your heel,” according to Schmidt.
46
192121
4917
köz üstünde yürümek gibi″ diyor Schmidt.
03:17
And this torture often lasts more than 12 hours.
47
197496
4000
Bu işkence genellikle 12 saatten fazla sürüyor.
03:21
A neurotoxic peptide called poneratoxin
48
201496
3417
Poneratoksin adındaki nörotoksik peptiti
03:24
that our bodies struggle to degrade is what makes the pain last so long.
49
204913
5166
vücutlarımız ayrıştırmada zorlanıyor, dolayısıyla ağrısı çok uzun sürüyor.
03:31
In addition to agony, poneratoxin can induce trembling, cold sweats,
50
211079
5667
Acının yanı sıra poneratoksin; titremeye, soğuk terlemeye,
03:36
nausea, vomiting, and even an abnormal heartbeat.
51
216746
5333
mide bulantısına, kusmaya ve hatta ritim bozukluğuna sebep olabilir.
03:43
The bullet ant is, in fact, crowned with the most painful insect sting.
52
223246
5625
Mermi karıncası en acıtan böcek iğnesine sahiptir.
03:49
It's thought that they may have evolved such an excruciating defense
53
229163
3875
Proteinli çerezler arayan avcılarla dolu yağmur ormanlarında avlandıkları için
03:53
because they forage in rainforest canopies loaded with predators
54
233038
3833
şiddetli bir savunmayla evrimleştikleri düşünülür.
03:56
looking for proteinaceous snacks.
55
236871
2958
03:59
They can’t simply jump or fly away,
56
239829
2375
Zıplayamaz veya uçamazlar
04:02
so perhaps they’re better off with this reliable, rather off-putting weapon.
57
242204
4959
bu yüzden belki de bu güvenilir, rahatsız edici silahlarının olması iyidir.
04:07
The tarantula hawk wasp’s formidable sting
58
247663
2625
Tarantula şahini arısının zorlu iğnesi
04:10
clocks in as the second most painful on the scale.
59
250288
3458
bu ölçekte ikinci sırada yerini alır.
04:14
And it’s likely the reason this wasp has no known predators.
60
254204
4167
Ayrıca bu, arının hiç ünlü bir avcısının olmamasının sebebidir.
04:18
Honeybee stings are in the middle of the pain scale.
61
258621
3792
Bal arısı iğneleri acı ölçeğinde orta sıradadır.
04:22
But when many sting simultaneously,
62
262413
2958
Fakat aynı anda birden fazlası soktuğunda,
04:25
what might’ve felt manageable at first becomes all the more dangerous.
63
265371
4500
ilk başta idare edilebilir diye düşündüğünüz şey tehlikeli hale gelebilir.
04:30
In fact, insect stings helped enable the evolution of complex colonies
64
270288
5333
Aslında böcek iğneleri, aksi halde avcılara bir ziyafet olacak
04:35
that would otherwise represent an easy feast to predators.
65
275621
4042
karışık kolonilerin evrimleşmesini sağlamıştır.
04:40
Some stinging insects are, of course, more aggressive than others,
66
280079
4334
Bazı iğneli böcekler tabii ki de diğerlerinden daha saldırgandır
04:44
but most of the time, they only sting us when we provoke them.
67
284913
4416
fakat çoğu zaman, sadece onları kışkırttığımızda bizi sokarlar.
04:53
The truth hurts.
68
293288
1333
Gerçekler acıtır.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7