Luca Turin: The science of scent

Luca Turin và ngành khoa học về mùi hương

Translator: Ha Tran Reviewer: Le Khanh-Huyen

The fragrance that you will smell, you will never be able to smell this way again.

Hương thơm bạn ngửi thấy, các bạn sẽ không bao giờ có thể ngửi thấy nó như thế này nữa.

It’s a fragrance called Beyond Paradise,

Hương thơm đó có tên Phía Trên Thiên Đường,

which you can find in any store in the nation.

bạn có thể tìm thấy nó ở bất cứ cửa hàng nào trên cả nước.

Except here it’s been split up in parts by Estée Lauder

Ngoại trừ ở đây nó đã được chia thành các phần nhỏ bởi Estée Lauder

and by the perfumer who did it, Calice Becker,

và người tạo ra nước hoa đó, cô Calice Becker,

and I'm most grateful to them for this.

rất cảm ơn hai người đã làm việc này giúp tôi.

And it’s been split up in successive bits and a chord.

Hương thơm được chia thành các đoạn liên tục và một dây cung.

So what you’re smelling now is the top note.

Các bạn đang ngửi thấy nốt cao nhất.

And then will come what they call the heart, the lush heart note.

Và tiếp theo sẽ là nốt trung tâm xanh.

I will show it to you.

Các bạn sẽ thấy ngay sau đây.

The Eden top note is named after the Eden Project in the U.K.

Nốt đỉnh Eden( vườn địa đàng) được đặt tên theo điểm du lịch Vườn Đia Đàng ở Anh.

The lush heart note, Melaleuca bark note -- which does not contain any Melaleuca bark,

Nốt trung tâm xanh, có tên nốt vỏ cây Malaleuca -- nhưng không chứa bất kỳ vỏ Malaleuca nào

because it’s totally forbidden.

vì cây ấy bị cấm hoàn toàn.

And after that, the complete fragrance.

Và sau cùng là hương thơm hoàn chỉnh.

Now what you are smelling is a combination of --

Nào giờ các bạn đang ngửi thấy hương thơm tổng hợp của --

I asked how many molecules there were in there, and nobody would tell me.

Tôi đã hỏi có bao nhiêu phân tử trong đó nhưng không ai trả lời được.

So I put it through a G.C., a Gas Chromatograph that I have in my office,

Nên tôi đã đặt nó qua một sắc ký khí GC có trong văn phòng của tôi,

and it’s about 400.

và có khoảng 400 phân tử.

So what you’re smelling is several hundred molecules

Các bạn đang ngửi thấy vài trăm phân tử

floating through the air, hitting your nose.

đang trôi nổi trong không khí, chạm tới mũi bạn.

And do not get the impression that this is very subjective.

Và các bạn đừng có tưởng nhầm rằng nó rất chủ quan nhé.

You are all smelling pretty much the same thing, OK?

Các bạn đều đang ngửi thấy mùi giống nhau, đúng không?

Smell has this reputation of being somewhat different for each person.

Ai cũng nghĩ với mỗi người, mùi hương đem lại cảm nhận khác nhau, không ai giống ai.

It’s not really true.

Không hẳn đúng lắm.

And perfumery shows you that can’t be true,

Và một quá trình sản xuất nước hoa sẽ cho bạn thấy điều đó là không đúng

because if it were like that it wouldn’t be an art, OK?

vì nếu như thế thì nó còn gì là nghệ thuật nữa, đúng không?

Now, while the smell wafts over you, let me tell you the history of an idea.

Nào, trong khi mùi thơm còn vương vấn quanh các bạn, tôi xin kể về lịch sử của một ý tưởng.

Everything that you’re smelling in here

Tất cả mùi hương bạn đang ngửi thấy

is made up of atoms that come from what I call

bao gồm các nguyên tử đến từ

the Upper East Side of the periodic table -- a nice, safe neighborhood.

phần góc trên bên phải của bảng tuần hoàn -- một khu vực an toàn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

You really don’t want to leave it if you want to have a career in perfumery.

Nếu muốn xin được việc trong xưởng điều chế nước hoa thì các bạn không bao giờ muốn rời nó.

Some people have tried in the 1920s

Trong thập niên 20, một số người đã cố gắng

to add things from the bad parts, and it didn’t really work.

thêm mùi hương từ hương liệu kém nhưng không thu được kết quả gì.

These are the five atoms from which just about everything

Đây là 5 nguyên tử từ tất cả các mùi

that you’re going to smell in real life, from coffee to fragrance, are made of.

bạn ngửi thấy trong cuộc sống, từ mùi thơm cà phê đến hương hoa.

The top note that you smelled at the very beginning,

Nốt cao nhất các bạn đã ngửi lúc đầu,

the cut-grass green, what we call in perfumery -- they’re weird terms --

trong xưởng điều chế chúng tôi gọi nó là Thảo Mộc Xén -- cái tên nghe rất lạ tai --

and this would be called a green note,

và đây sẽ là nốt xanh,

because it smells of something green, like cut grass.

vì nó có hương thơm như mùi cỏ non mới cắt.

This is cis-3-hexene-1-ol. And I had to learn chemistry on the fly

Đây là Cis 3 Hexanol. Tôi đã phải học hóa cấp tốc

in the last three years. A very expensive high school chemistry education.

trong 3 năm qua, một khóa học hóa chương trình THPT rất tốn kém.

This has six carbon atoms, so "hexa," hexene-1-ol.

Rượu này có 6 nguyên tử C, nên có tên hexanol (hexa = 6).

It has one double bond, it has an alcohol on the end,

Nó có một liên kết đôi và có nhóm chức OH ( rượu : alcohol) ở cuối,

so it’s "ol," and that’s why they call it cis-3-hexene-1-ol.

nên nó có chữ "ol", và đó là lý do tại sao nó có tên Cis 3 Hexanol.

Once you figure this out, you can really impress people at parties.

Nếu biết được điều này, bạn có thể gây ấn tượng với mọi người trong các buổi tiệc.

This smells of cut grass. Now, this is the skeleton of the molecule.

Nó có mùi thơm cỏ mới cắt. Đây là khung phân tử.

If you dress it up with atoms, hydrogen atoms --

Nếu phủ nguyên tử H2 lên,

that’s what it looks like when you have it on your computer --

đó là hình ảnh của nó khi xem trên máy tính,

but actually it’s sort of more like this, in the sense that the atoms have a certain

nhưng thực ra nó trông giống thế này hơn, khi các nguyên tử

sphere that you cannot penetrate. They repel.

có một hình cầu nhất định không thể xâm nhập -- chúng phản kháng lại.

OK, now. Why does this thing smell of cut grass, OK?

Tại sao nó lại có mùi cỏ mới cắt chứ?

Why doesn’t it smell of potatoes or violets? Well, there are really two theories.

Sao nó không có mùi khoai tây hay hoa violet? Có 2 giả thuyết cho điều này.

But the first theory is: it must be the shape.

Thứ nhất là: hình dạng.

And that’s a perfectly reasonable theory in the sense that

Và giả thuyết đó hoàn hảo khi xét đến

almost everything else in biology works by shape.

hầu hết mọi thứ trong hệ sinh học hoạt động bởi hình dạng.

Enzymes that chew things up, antibodies, it’s all, you know,

Enzyme nghiền nhỏ các kháng thể,

the fit between a protein and whatever it is grabbing, in this case a smell.

giữa một protein và bất kỳ cái gì nó đang tóm được, trong trường hợp này là một mùi.

And I will try and explain to you what’s wrong with this notion.

Và tôi sẽ cố gắng giải thích với các bạn khái niệm này sai ở đâu.

And the other theory is that we smell molecular vibrations.

Giả thuyết còn lại là chúng ta ngửi thấy các rung động phân tử.

Now, this is a totally insane idea.

Nào, đây là ý tưởng hoàn toàn điên khùng.

And when I first came across it in the early '90s, I thought my predecessor,

Vào đầu thập kỷ 90, khi lần đầu tiên gặp ý tưởng đó, tôi nghĩ tiền bối của tôi,

Malcolm Dyson and Bob Wright, had really taken leave of their senses,

Malcolm Dyson và Bob Wright đã bỏ qua xúc giác của mình,

and I’ll explain to you why this was the case.

và tôi sẽ giải thích với bạn điều đó có gì liên quan.

However, I came to realize gradually that they may be right --

Tuy nhiên, tôi đã dần nhận ra có thể họ đúng --

and I have to convince all my colleagues that this is so, but I’m working on it.

và tôi phải thuyết phục các đồng nghiệp điều đó, hiện tại tôi đang nghiên cứu nó.

Here’s how shape works in normal receptors.

Đây là phương thức hoạt động của hình dạng trong các cơ quan cảm nhận bình thường.

You have a molecule coming in, it gets into the protein, which is schematic here,

Một phân tử đi vào protein theo kế hoạch,

and it causes this thing to switch, to turn, to move in some way

và nó khiến cái này xoay và di chuyển

by binding in certain parts.

bằng cách liên kết các phần nhất định với nhau.

And the attraction, the forces, between the molecule and the protein

Và lực hấp dẫn giữa phân tử và protein

cause the motion. This is a shape-based idea.

gây ra sự chuyển động. Đó là một ý tưởng dựa trên hình dạng.

Now, what’s wrong with shape is summarized in this slide.

Điều không ổn với hình dạng được tóm tắt trong slide này.

The way --I expect everybody to memorize these compounds.

Tôi mong các bạn sẽ ghi nhớ các hợp chất này.

This is one page of work from a chemist’s workbook, OK?

Đây là một trang trong tập ghi chép của một nhà hóa học.

Working for a fragrance company.

Ông làm việc cho một công ty hương liệu.

He’s making 45 molecules, and he’s looking for a sandalwood,

Ông đang tạo 45 phân tử và tìm kiếm

something that smells of sandalwood.

một mùi hương của gỗ đàn hương.

Because there’s a lot of money in sandalwoods.

Bởi vì gỗ đàn hương rất đắt.

And of these 45 molecules, only 4629 actually smells of sandalwood.

Và trong 45 phân tử này thì chỉ có phân tử số 4629 thực sự có mùi gỗ đàn hương.

And he puts an exclamation mark, OK? This is an awful lot of work.

Ông đặt một dấu chấm than. Đây thực sự là một khối lượng công việc lớn.

This actually is roughly, in man-years of work, 200,000 dollars roughly,

Đây là 200,000$, số tiền cả đời làm việc của một người

if you keep them on the low salaries with no benefits.

với mức lương thấp và không có các khoản trợ cấp phúc lợi.

So this is a profoundly inefficient process.

Nên đây là một quá trình cực kỳ kém hiệu quả.

And my definition of a theory is, it’s not just something

Và định nghĩa của tôi về lý thuyết là nó không phải kiến thức

that you teach people; it’s labor saving.

chỉ để dạy người khác mà là công cụ tiết kiệm sức lao động.

A theory is something that enables you to do less work.

Lý thuyết giúp ta bỏ ít công sức hơn.

I love the idea of doing less work. So let me explain to you why -- a very simple fact

Tôi rất thích ý tưởng đó. Hãy để tôi giải thích với bạn tại sao tôi thích nó --

that tells you why this shape theory really does not work very well.

một bằng chứng đơn giản sẽ nói với bạn tại sao giả thuyết hình dạng này không phù hợp.

This is cis-3-hexene-1-ol. It smells of cut grass.

Đây là Cis 3 Hexanol, nó có mùi cỏ mới cắt.

This is cis-3-hexene-1-thiol, and this smells of rotten eggs, OK?

Đây là Cis 3 Hexanethiol, có mùi trứng ung.

Now, you will have noticed that vodka never smells of rotten eggs.

Các bạn cũng biết rượu vodka không bao giờ có mùi trứng ung.

If it does, you put the glass down, you go to a different bar.

Nếu có, bạn sẽ đặt cốc rượu xuống và chạy sang quán bar khác liền.

This is -- in other words, we never get the O-H --

Nói cách khác, chúng ta không bao giờ có nhóm chức O-H

we never mistake it for an S-H, OK?

chúng ta không bao giờ nhầm nó với S-H, đúng không?

Like, at no concentration, even pure, you know,

Giống như khi bạn ngửi ethanol tinh khiết

if you smelt pure ethanol, it doesn’t smell of rotten eggs.

nó không bao giờ có mùi trứng ung.

Conversely, there is no concentration at which the sulfur compound will smell like vodka.

Ngược lại, dù ở bất kỳ nồng độ nào thì hợp chất sulphur cũng không thể có mùi giống vodka.

It’s very hard to explain this by molecular recognition.

Rất khó giải thích điều này qua nhận biết phân tử.

Now, I showed this to a physicist friend of mine who has a profound distaste

Tôi đã cho bạn tôi xem cái này, anh ấy là một nhà vật lý học cực kỳ

for biology, and he says, "That’s easy! The things are a different color!"

ghét môn sinh học, cậu ấy nói rằng, " Dễ ơt! Các chất có màu khác nhau!"

(Laughter)

(Tiếng cười)

We have to go a little beyond that. Now let me explain why vibrational theory has

Chúng ta phải vượt xa hơn thế một chút. Giờ tôi sẽ giải thích tại sao giả thuyết độ rung

some sort of interest in it. These molecules, as you saw in the beginning,

lại liên quan đến nó. Các phân tử này như bạn đã thấy vừa nãy,

the building blocks had springs connecting them to each other.

các viên gạch xây có mạch vữa liên kết chúng với nhau.

In fact, molecules are able to vibrate at a set of frequencies

Thực ra, các phân tử có thể rung ở một mức tần số

which are very specific for each molecule and for the bonds connecting them.

cụ thể cho mỗi phân tử và các liên kết giữa chúng.

So this is the sound of the O-H stretch, translated into the audible range.

Đây là âm thanh của nhóm chức O-H giãn ra chuyển thành phạm vi âm thanh có thể nghe thấy.

S-H, quite a different frequency.

S-H -- một tần số khá khác biệt.

Now, this is kind of interesting, because it tells you

Nào, điều này khá hay vì nó cho bạn biết

that you should be looking for a particular fact, which is this:

rằng bạn nên tìm một sự thật cụ thể, đó là:

nothing in the world smells like rotten eggs except S-H, OK?

không có gì trên thế giới này có mùi như trứng ung, ngoại trừ S-H, đúng không?

Now, Fact B: nothing in the world has that frequency except S-H.

Giờ, sự thật B: không gì trên thế giới này có tần số đó ngoại trừ S-H.

If you look on this, imagine a piano keyboard.

Hãy nhìn hình ảnh này và tượng tượng ra một bàn phím dương cầm nhé.

The S-H stretch is in the middle of a part of the keyboard

sulfur giãn ra ở giữa bàn phím

that has been, so to speak, damaged,

đã bị hỏng,

and there are no neighboring notes, nothing is close to it.

nên không có các phím lân cận, nó không gần cái gì cả.

You have a unique smell, a unique vibration.

Bạn có một mùi, một rung động độc nhất.

So I went searching when I started in this game

Nên khi bắt đầu trò chơi này tôi đã đi tìm

to convince myself that there was any degree of plausibility

để tự thuyết phục mình rằng có một mức độ hợp lý nào đó

to this whole crazy story.

trong toàn bộ câu chuyện điên khùng này.

I went searching for a type of molecule, any molecule,

Tôi đi tìm một loại phân tử

that would have that vibration and that -- the obvious prediction

có rung động đó -- dự đoán rằng

was that it should absolutely smell of sulfur.

nó có mùi giống sulphur.

If it didn’t, the whole idea was toast, and I might as well move on to other things.

Nếu không thì toàn bộ các ý tưởng đã thất bại và tôi sẽ chuyển sang nghiên cứu những thứ khác.

Now, after searching high and low for several months,

Sau khi tìm kiếm tần số cao và thấp suốt mấy tháng,

I discovered that there was a type of molecule called a Borane

tôi đã phát hiện ra có một loại phân tử có tên Borane (hợp chất gồm 2 nguyên tố Bo và Hydro)

which has exactly the same vibration.

có độ rung giống hệt.

Now the good news is, Boranes you can get hold of.

Tin tốt là các bạn có thể cầm nắm được Borane.

The bad news is they’re rocket fuels.

Tin xấu là Borane là nhiên liệu tên lửa.

Most of them explode spontaneously in contact with air,

Đa số các phân tử nổ ngay lập tức khi tiếp xúc với không khí,

and when you call up the companies, they only give you minimum ten tons, OK?

và khi gọi đến các công ty để đặt hàng, thì họ chỉ bán ít nhất là 10 tấn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So this was not what they call a laboratory-scale experiment,

Thế nên đó không phải một thí nghiệm trong phạm vi phòng thí nghiệm

and they wouldn’t have liked it at my college.

và họ sẽ chẳng cho phép làm trong trường đại học đâu.

However, I managed to get a hold of a Borane eventually, and here is the beast.

Tuy nhiên, cuối cùng tôi cũng có được Borane.

And it really does have the same -- if you calculate,

Nếu đo

if you measure the vibrational frequencies, they are the same as S-H.

tần số rung sẽ thấy nó giống với sulfur.

Now, does it smell of sulfur? Well, if you go back in the literature,

Nào, giờ nó có mùi giống sulfur chứ? Nếu lật lại tài liệu ghi chép

there’s a man who knew more about Boranes than anyone

chúng ta sẽ tìm thấy một người hiểu biết về Borane hơn ai hết

alive then or since, Alfred Stock, he synthesized all of them.

đó là Alfred Stock, người đã tổng hợp chúng.

And in an enormous 40-page paper in German he says, at one point --

Trong một bản tóm tắt khổng lồ dày 40 trang ở Đức, ông viết --

my wife is German and she translated it for me --

bà xã nhà tôi là người Đức và cô ấy đã dịch cho tôi --

and at one point he says, "ganz widerlich Geruch,"

ông viết, "ganz widerlich Geruch."

an "absolutely repulsive smell," which is good. Reminiscent of hydrogen sulfide.

"một mùi kinh dị", giống mùi trứng ung.

So this fact that Boranes smell of sulfur

Nên việc Borane có mùi giống sulfur

had been known since 1910, and utterly forgotten until 1997, 1998.

đã được biết đến kể từ năm 1910 và rơi vào quên lãng cho tới năm 1997, 1998.

Now, the slight fly in the ointment is this: that

Nhưng con sâu bỏ rầu nồi canh:

if we smell molecular vibrations, we must have a spectroscope in our nose.

nếu chúng ta ngửi thấy các rung động phân tử, thì chúng ta hẳn phải có kính quang phổ trong mũi.

Now, this is a spectroscope, OK, on my laboratory bench.

Đây là một kính quang phổ trên ghế trong phòng thí nghiệm của tôi.

And it’s fair to say that if you look up somebody’s nose,

Và đúng là nếu nhìn lên mũi của người khác

you’re unlikely to see anything resembling this.

các bạn sẽ không thể thấy thứ gì giống cái này.

And this is the main objection to the theory.

Và đây là phản đề chủ chốt của giả thuyết.

OK, great, we smell vibrations. How? All right?

Tuyệt, chúng ta ngửi thấy các rung động. Bằng cách nào?

Now when people ask this kind of question, they neglect something,

Khi mọi người hỏi câu này họ luôn lờ đi sự thật rằng

which is that physicists are really clever, unlike biologists.

các nhà vật lý rất thông minh, không như nhà sinh vật học.

(Laughter)

(Tiếng cười)

This is a joke. I’m a biologist, OK?

Đùa thôi à. Tôi là nhà sinh vật học mà.

So it’s a joke against myself.

Một câu trêu nhạo bản thân.

Bob Jacklovich and John Lamb at Ford Motor Company,

Bob Jacklovich và Jonh Lamd ở công ty Ford Motor,

in the days when Ford Motor was spending vast amounts of money

khi hãng Ford đang dành một số tiền lớn

on fundamental research, discovered a way

vào nghiên cứu căn bản, họ đã phát hiện ra

to build a spectroscope that was intrinsically nano-scale.

cách chế tạo một kính quang phổ kích cỡ nano ở bên trong.

In other words, no mirrors, no lasers, no prisms, no nonsense,

Nói cách khác, nó không cần gương, tia laser, lăng kính và các phụ kiện khác

just a tiny device, and he built this device. And this device uses electron tunneling.

chỉ là một thiết bị nhỏ xíu. Thiết bị này sử dụng đào ngạch điện tử.

Now, I could do the dance of electron tunneling,

Giờ tôi có thể thực hiện vũ điệu đào ngạch điện tử,

but I’ve done a video instead, which is much more interesting. Here’s how it works.

nhưng thay vào đó tôi đã làm một đoạn băng thú vị hơn nhiều mô tả cách hoạt động của nó.

Electrons are fuzzy creatures, and they can jump across gaps,

Các electron là các sinh vật mờ nhạt, chúng có thể nhảy qua các khe hở

but only at equal energy. If the energy differs, they can’t jump.

nhưng chỉ ở năng lượng tương tương. Nếu năng lượng không tương ứng thì các electron không thể nhảy qua.

Unlike us, they won’t fall off the cliff.

Khác với chúng ta, chúng sẽ không rơi xuống vực.

OK. Now. If something absorbs the energy, the electron can travel.

Electron có thể di chuyển nếu năng lượng được hấp thụ.

So here you have a system, you have something --

Nên ở đây ta có một hệ thống,

and there’s plenty of that stuff in biology --

trong sinh học có rất nhiều yếu tố --

some substance giving an electron, and the electron tries to jump,

một chất cho một electron và electron đó cố gắng nhảy,

and only when a molecule comes along that has the right vibration

và chỉ khi một phân tử có độ rung phù hợp đến

does the reaction happen, OK?

thì phản ứng xảy ra, đúng không?

This is the basis for the device that these two guys at Ford built.

Đây là nền tảng của thiết bị mà hai kỹ sư ở Ford đã chế tạo.

And every single part of this mechanism is actually plausible in biology.

Và mỗi phần của cơ chế này đều hợp lý trong sinh học.

In other words, I’ve taken off-the-shelf components,

Nói cách khác, tôi đã lấy các linh kiện hoàn thiện

and I’ve made a spectroscope.

và lắp ráp một kính quang phổ.

What’s nice about this idea, if you have a philosophical bent of mind,

Nếu giỏi về triết học các bạn sẽ thấy ý tưởng này rất hay ở chỗ

is that then it tells you that the nose,

nó cho bạn biết

the ear and the eye are all vibrational senses.

mũi, tai và mắt đều là các giác quan dựa vào dao động.

Of course, it doesn’t matter, because it could also be that they’re not.

Dĩ nhiên, nó không ảnh hưởng gì vì cũng có thể nó không ảnh hưởng.

But it has a certain --

Nhưng nó có một điều chắc chắn--

(Laughter)

(Tiếng cười)

-- it has a certain ring to it which is attractive to people

Nó hấp dẫn với những người

who read too much 19th-century German literature.

đã đọc quá nhiều văn học Đức thế kỷ 19.

And then a magnificent thing happened:

Và rồi một điều đặc biệt đã xảy ra:

I left academia and joined the real world of business,

Tôi rời trường đại học và tham gia thế giới kinh doanh,

and a company was created around my ideas

dựa trên các ý tưởng tôi thành lập một công ty

to make new molecules using my method,

gia công các phân tử mới, ứng dụng phương pháp của mình,

along the lines of, let’s put someone else’s money where your mouth is.

và giữ đúng phương châm của mình.

And one of the first things that happened was

Một trong số những việc đầu tiên xảy ra là,

we started going around to fragrance companies

chúng tôi bắt đầu tìm hiểu các công ty hương liệu

asking for what they needed, because, of course,

xem họ cần gì, bởi vì

if you could calculate smell, you don’t need chemists.

nếu có thể tính toán các mùi không cần nhà hóa học

You need a computer, a Mac will do it, if you know how to program the thing right,

thì một chiếc máy tính có thể làm điều đó, một chiếc Mac là thích hợp nhất nếu biết lập trình đúng.

OK? So you can try a thousand molecules,

Các bạn có thể thử một nghìn

you can try ten thousand molecules in a weekend,

hoặc một vạn phân tử trong 1 tuần,

and then you only tell the chemists to make the right one.

rồi nói với các nhà hóa học tạo ra mùi hương theo yêu cầu.

And so that’s a direct path to making new odorants.

Đó là con đường trực tiếp để tạo ra mùi hương mới.

And one of the first things that happened was

Hồi đầu

we went to see some perfumers in France --

chúng tôi đi gặp một số nhà sản xuất nước hoa ở Pháp --

and here’s where I do my Charles Fleischer impression --

và đó là nơi tôi ấn tượng với Charles Fleishcer --

and one of them says, "You cannot make a coumarin."

một người trong số họ nói, 'Anh không thể làm được cumarin,'' (một hợp chất có mùi vani)

He says to me, "I bet you cannot make a coumarin."

ông ấy nói với tôi, "Tôi cá là anh không thể."

Now, coumarin is a very common thing, a material,

Giờ cumarin là một hương liệu rất phổ biến

in fragrance which is derived from a bean that comes from South America.

chiết xuất từ một loại đậu ở Nam Phi.

And it is the classic synthetic aroma chemical, OK?

Và đó là chất thơm tổng hợp cổ điển.

It’s the molecule that has made men’s fragrances

Đó là phân tử làm nên nước hoa cho nam giới

smell the way they do since 1881, to be exact.

từ năm 1881.

And the problem is it’s a carcinogen.

Vấn đề là, đó là một chất gây ung thư.

So nobody likes particularly to -- you know, aftershave with carcinogens.

Chẳng ai muốn dùng nước thơm cạo râu làm từ chất gây ung thư cả.

(Laughter)

(Tiếng cười)

There are some reckless people, but it’s not worth it, OK?

Dù một số người bất cẩn đến thế nào nhưng họ cũng thấy thật không đáng.

So they asked us to make a new coumarin. And so we started doing calculations.

Nên họ yêu cầu chúng tôi điều chế coumarin mới. Và chúng tôi bắt đầu tính toán.

And the first thing you do is you calculate the vibrational spectrum

Và việc đầu tiên là tính toán phổ dao động

of coumarin, and you smooth it out,

của coumarin

so that you have a nice picture of what the sort of chord, so to speak, of coumarin is.

để có một bức tranh đẹp về dây của coumarin.

And then you start cranking the computer to find other molecules,

Và sau đó dùng máy tính tìm kiếm các phân tử khác,

related or unrelated, that have the same vibrations.

có liên quan hoặc không liên quan có cùng dao động.

And we actually, in this case, I’m sorry to say,

Và tôi rất tiếc phải nói rằng

it happened -- it was serendipitous.

nó hoàn toàn là ăn may.

Because I got a phone call from our chief chemist

Vì tôi nhận một cuộc gọi từ trưởng nhóm các nhà hóa học

and he said, look, I’ve just found this such a beautiful reaction,

thông báo anh ấy mới tìm thấy phản ứng tuyệt vời này,

that even if this compound doesn’t smell of coumarin,

kể cả hợp chất này không có mùi coumarin

I want to do it, it’s just such a nifty,

thì anh ấy vẫn muốn điều chế nó vì nó thật tuyệt,

one step -- I mean, chemists have weird minds --

ý tôi muốn nói, các nhà hóa học có những suy nghĩ kỳ quặc --

one step, 90 percent yield, you know, and you get this lovely

một bước sinh ra hiệu suất 90% và sẽ được

crystalline compound. Let us try it.

hợp chất tinh thể đáng yêu này. Chúng ta hãy thử xem.

And I said, first of all, let me do the calculation on that compound, bottom right,

Và trước tiên, hãy để tôi tính toán hợp chất

which is related to coumarin, but has an extra pentagon inserted into the molecule.

liên quan tới coumarin nhưng có một hình ngũ giác phụ thêm vào phân tử.

Calculate the vibrations, the purple spectrum is that new fellow,

Tính toán các dao động, phổ màu tím là mới

the white one is the old one.

còn phổ trắng là cũ.

And the prediction is it should smell of coumarin.

Họ dự đoán nó sẽ có mùi coumarin.

They made it ... and it smelled exactly like coumarin.

Và họ đã thành công, nó có mùi giống hệt coumarin.

And this is our new baby, called tonkene.

Đây là sản phẩm mới của chúng tôi có tên tonkene.

You see, when you’re a scientist, you’re always selling ideas.

Các bạn thấy đó, nếu là nhà khoa học các bạn có thể bán các ý tưởng của mình.

And people are very resistant to ideas, and rightly so.

Mọi người phản đối các ý tưởng:

Why should new ideas be accepted?

Tại sao các ý tưởng mới nên được chấp nhận?

But when you put a little 10-gram vial on the table in front of perfumers

Nhưng khi đặt một lọ thủy tinh 10 gr lên bàn trước mặt các nhà sản xuất nước hoa

and it smells like coumarin, and it isn’t coumarin,

nó có mùi giống coumarin nhưng không phải coumarin,

and you’ve found it in three weeks,

bạn phát hiện ra điều đó trong 3 tuần,

this focuses everybody’s mind wonderfully.

và nó khiến mọi người tập trung rất tốt,

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

And people often ask me, is your theory accepted?

Mọi người thường hỏi tôi, liệu giả thuyết của anh có được chấp nhận?

And I said, well, by whom? I mean most, you know -- there’s three attitudes:

Tôi trả lời, bởi ai cơ? Ý tôi là, có 3 thái độ:

You’re right, and I don’t know why, which is the most rational one at this point.

Anh đúng đấy tuy tôi không hiểu tại sao và cái nào là hợp lý nhất.

You’re right, and I don’t care how you do it, in a sense;

Anh đúng đấy, tôi không quan tâm anh làm thế nào;

you bring me the molecules, you know.

miễn là anh mang cho tôi các phân tử là được rồi.

And: You’re completely wrong, and I’m sure you’re completely wrong.

Và: Anh nhầm rồi, tôi đảm bảo là anh đã nhầm.

OK? Now, we’re dealing with people who only want results,

Giờ chúng tôi đang làm việc với những người chỉ để ý đến kết quả mà thôi,

and this is the commercial world.

vì đấy là thế giới thương mại mà.

And they tell us that even if we do it by astrology, they’re happy.

Và họ nói với chúng tôi rằng kể cả nếu chúng tôi lấy hú họa nhờ bói toán thì cũng không thành vấn đề.

But we’re not actually doing it by astrology.

Nhưng chúng tôi không sản xuất nước hoa bằng bói toán đâu nhé.

But for the last three years, I’ve had what I consider to be

Trong 3 năm vừa qua, tôi đã có công việc

the best job in the entire universe, which is to put my hobby --

mà bản thân cảm thấy là công việc tuyệt nhất quả đất, được làm việc

which is, you know, fragrance and all the magnificent things --

đúng sở thích đó là, hương thơm và những thứ tuyệt vời khác --

plus a little bit of biophysics, a small amount of self-taught chemistry

cộng thêm một chút lý sinh, một chút kiến thức hóa học tự học

at the service of something that actually works.

liên quan đến những thứ thực sự hữu ích.

Thank you very much.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)