John Hockenberry: We are all designers

John Hockenberry: Chúng ta đều là những nhà thiết kế.

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Hoa Huynh Reviewer: Mai Duy Le

I am no designer, nope, no way.

Tôi không phải là nhà thiết kế, không, còn lâu nhé.

My dad was,

Nhưng bố tôi thì có...

which is kind of an interesting way to grow up.

... vậy nên lớn lên với người như thế khá là thú vị.

I had to figure out what it is my dad did

Tôi từng tìm hiểu xem chính xác là bố mình làm gì...

and why it was important.

... và tại sao những công việc đó lại quan trọng với ông.

Dad talked a lot about bad design when we were growing up,

Hồi tôi còn nhỏ, ông nói rất nhiều về những bản thiết kế tồi.

you know, "Bad design is just people not thinking, John," he would say

Ông hay ca thán: "John này, Chỉ những người không có suy nghĩ mới làm ra những thiết kế dở như vậy"

whenever a kid would be injured by a rotary lawn mower

... khi thấy máy cắt cỏ làm bị thương một đứa bé,

or, say, a typewriter ribbon would get tangled

... hay khi dây ruy băng đánh máy rối vào nhau...

or an eggbeater would get jammed in the kitchen.

... hay là khi máy đánh trứng bị kẹt động cơ.

You know, "Design -- bad design, there's just no excuse for it.

Ông bực mình nói: "Không thể nhân nhượng cho những thiết kế tồi như thế được."

It's letting stuff happen without thinking about it.

"Những thiết kế đó là hậu quả của việc làm mà không suy nghĩ."

Every object should be about something, John.

"Mỗi vật tạo ra đều phải là dành cho việc gì đó, John ạ."

It should imagine a user.

"Nó phải gắn liền với người sử dụng nó."

It should cast that user in a story starring the user and the object.

"Nó phải là một câu chuyện mà trong đó nhân vật là người sử dụng và đồ vật."

Good design," my dad said, "is about supplying intent."

Bố tôi nói, "Một thiết kế chuẩn phải truyền tải được mục đích."

That's what he said.

Ông đã tâm sự như thế.

Dad helped design the control panels for the IBM 360 computer.

Bố tôi góp một phần thiết kế mục "Control Panel" trong máy IBM 360.

That was a big deal; that was important. He worked for Kodak for a while; that was important.

Một thời ông từng làm cho Kodak, cái đó đáng để kể và khá quan trọng.

He designed chairs and desks and other office equipment for Steelcase; that was important.

Ông cũng thiết kế các mẫu bàn ghế và các thiết bị văn phòng khác cho Steelcase; những việc đó đều quan trọng.

I knew design was important in my house because, for heaven's sake, it put food on our table, right?

Tôi biết thiết kế sản phẩm rất quan trọng với gia đình mình, vì không có nó thì chúng tôi lấy tiền đâu mà mua gạo?

And design was in everything my dad did.

Và bố tôi dành hết tâm sức cho việc thiết kế.

He had a Dixieland jazz band when we were growing up,

Hồi trước ông từng ở trong ban nhạc jazz Dixieland.

and he would always cover Louis Armstrong tunes.

Lúc nào ông cũng thích chơi những bản của Louis Armstrong.

And I would ask him every once in a while,

Đôi khi, tôi hỏi ông rằng:

"Dad, do you want it to sound like the record?"

"Bố ơi, bố có muốn chơi giống như bản gốc không ạ?"

We had lots of old jazz records lying around the house.

Nhà chúng tôi đâu đâu cũng thấy những đĩa nhạc jazz hồi xưa.

And he said, "No, never, John, never.

Và ông đáp ngay: "Không, không bao giờ John à."

The song is just a given, that's how you have to think about it.

"Bản nhạc chỉ là cái được cho thôi, con phải nghĩ như thế."

You gotta make it your own. You gotta design it.

"Còn con chơi là theo phong cách của mình. Con phải thiết kế ra giai điệu riêng."

Show everyone what you intend," is what he said.

"Hãy cho mọi người thấy con muốn thể hiện điều gì," ông đã nói như thế đấy.

"Doing that, acting by design, is what we all should be doing.

"Hành động bằng cách thiết kế, đó mới là điều đáng làm."

It's where we all belong."

"Đó là cái thuộc về chúng ta."

All of us? Designers?

Chúng ta ư? Những nhà thiết kế ư?

Oh, oh, Dad. Oh, Dad.

Bố ơi, bố ơi là bố.

The song is just a given.

"Bản nhạc chỉ là được cho."

It's how you cover it that matters.

"Còn chơi như thế nào mới là điều quan trọng."

Well, let's hold on to that thought for just a minute.

Chúng ta tạm thời gác lại điều đó một chút.

It's kind of like this wheelchair I'm in, right?

Bản nhạc đó giống như chiếc xe lăn tôi đang ngồi đây vậy.

The original tune? It's a little scary.

Giai điệu gốc? Nghe có vẻ hơi sợ đây.

"Ooh, what happened to that dude?

"Trời, anh ta làm sao ra thế?"

He can't walk. Anybody know the story?

"Anh ta không đi được. Có ai biết được tại sao không?"

Anybody?"

"Có ai biết không?"

I don't like to talk about this very much, but I'll tell you guys the story today.

Tôi thường không thích kể về chuyện đó, nhưng hôm nay tôi sẽ phá lệ.

All right, exactly 36 years ago this week, that's right,

Chính xác là 36 năm về trước, vào khoản tuần này...

I was in a poorly designed automobile

... tôi lái một chiếc xe bị thiết kế tồi...

that hit a poorly designed guardrail

... rồi đâm vào một cái hành lang bảo vệ tồi...

on a poorly designed road in Pennsylvania,

... trên một con đường tồi ở Pennsylvania.

and plummeted down a 200-foot embankment

Kết quả là lao thẳng xuống bờ đê sâu gần 61 mét.

and killed two people in the car.

Hai người đã qua đời trong vụ tai nạn.

But ever since then, the wheelchair has been a given in my life.

Kể từ lúc đó, xe lăn là thứ gắn liền với cuộc sống của tôi.

My life, at the mercy of good design and bad design.

Cuộc đời tôi dính liền với thiết kế tốt và tồi.

Think about it. Now, in design terms,

Thử nghĩ theo từ chuyên ngành thiết kế...

a wheelchair is a very difficult object.

... một chiếc xe lăn là một vật không ai muốn.

It mostly projects tragedy and fear and misfortune,

Nó liên tưởng tới bi kịch, sợ hãi, và xui xẻo.

and it projects that message, that story, so strongly

Chính thông điệp đó, câu chuyện đó hiện diện mạnh mẽ đến mức...

that it almost blots out anything else.

... chẳng khiến ai có thể nghĩ đến điều gì khác.

I roll swiftly through an airport, right?

Tôi đang lăn bánh tà tà trong một sân bay.

And moms grab their kids out of the way and say, "Don't stare!"

Rồi một bà mẹ kéo đứa con lại nhắc nhở: "Đừng có nhìn ông ấy."

The poor kid, you know, has this terrified look on his face, God knows what they think.

Tội nghiệp thằng bé, cái vẻ sợ sệt hiện rõ trên mặt nó, Chúa biết nó nghĩ gì trong đầu.

And for decades, I'm going,

Gần mấy chục năm, tôi cứ nghĩ...

why does this happen? What can I do about it? How can I change this? I mean there must be something.

... sao lại thế nhỉ? Mình phải làm thế nào? Làm sao thay đổi được những ánh nhìn đó? Phải có cách nào chứ.

So I would roll, I'd make no eye contact -- just kinda frown, right?

Bạn nghĩ hay cứ lăn như thường, chẳng nhìn vào ai, mặt mày hầm hầm.

Or I'd dress up really, really sharply or something.

Hay là ăn mặc cho thật ngầu vào.

Or I'd make eye contact with everyone --

Hoặc là lúc nào cùng nhìn chằm chằm vào mắt người ta.

that was really creepy; that didn't work at all.

Cái đó thấy ghê quá, không có tác dụng.

(Laughter)

(Cười lớn)

You know anything, I'd try. I wouldn't shower for a week -- nothing worked.

Tôi đã thử tất cả mọi cách, kể cả không tắm trong một tuần, chắng có tác dụng.

Nothing whatsoever worked until a few years ago,

Điều đó cứ tiếp diễn cho đến vài năm về trước.

my six-year-old daughters were looking at this wheelchair catalog that I had, and they said,

Có một lần, hai cô con gái 6 tuổi của tôi chỉ vào tạo chí quảng cáo xe lăn và nói:

"Oh, Dad! Dad! Look, you gotta get these, these flashy wheels -- you gotta get 'em!"

"Bố, bố, nhìn nè. Bố phải mua mấy cái bánh xe phát sáng này nè. Mua đi bố!"

And I said, "Oh, girls, Dad is a very important journalist,

Rồi tôi cự tuyệt: "Trời các con, bố là một nhà báo quan trọng lắm đó."

that just wouldn't do at all."

"Như thế không được đâu."

And of course, they immediately concluded,

Và thế là chúng phán ngay một câu:

"Oh, what a bummer, Dad. Journalists aren't allowed to have flashy wheels.

"Chán vậy bố. Nhà báo mà không được có bánh xe phát sáng."

I mean, how important could you be then?" they said.

"Vậy thì bố quan trọng thế nào chứ?" Chúng nói vậy đấy.

I went, "Wait a minute, all right, right -- I'll get the wheels." Purely out of protest,

Thế là tôi miễn cưỡng gật đầu: "Thôi được rồi, được rồi. Bố sẽ mua."

I got the flashy wheels, and I installed them and --

Tôi nhận được mấy cái bánh xe phát sáng, lắp chúng vào xe lăn.

check this out. Could I have my special light cue please?

Mọi người xem nè. Làm ơn giảm ánh đèn lại giùm tôi một lát.

(Laughter)

(Cười lớn)

Look at that!

Thấy không!

Now ... look at, look at this! Look at this!

Giờ thì thêm nữa, đấy, mọi người thấy rồi chứ.

So what you are looking at here

Những gì bạn vừa thấy...

has completely changed my life,

... đã hoàn toàn thay đổi cuộc đời tôi.

I mean totally changed my life.

Hoàn toàn thay đổi.

Instead of blank stares and awkwardness,

Không còn những ánh nhìn e ngại và rụt rè nữa.

now it is pointing and smiling!

Mà giờ là những ngón tay chỉ và nụ cười thích thú.

People going, "Awesome wheels, dude! Those are awesome!

Giờ thì người ta nói: "Bánh xe trông đẹp quá. Độc thật đấy!"

I mean, I want some of those wheels!" Little kids say,

Mấy đứa con nít thì reo lên: "Cháu cũng muốn có một cái."

"Can I have a ride?"

"Cho cháu đi ké được không ạ?"

(Laughter)

(Cười lớn)

And of course there's the occasional person --

Và tất nhiên thỉnh thoảng cũng có trường hợp...

usually a middle-aged male who will say,

... thường là các anh tuổi trung niên nói:

"Oh, those wheels are great!

"Ô, hai chiếc bánh xe của anh được quá."

I guess they're for safety, right?"

"Chắc là lắp vào cho an toàn đúng không?"

(Laughter)

(Cười lớn)

No! They're not for safety.

Trời, đâu phải an toàn gì cho cam.

No, no, no, no, no.

Không, không, không phải.

What's the difference here,

Sự khác biệt mà các bạn thấy...

the wheelchair with no lights

... giữa một chiếc xe không có đèn...

and the wheelchair with lights?

... và có lắp đèn là gì?

The difference is intent.

Đó là mục đích.

That's right, that's right; I'm no longer a victim.

Đúng đúng, tôi không còn ở thế bị động nữa.

I chose to change the situation -- I'm the Commander of the Starship Wheelchair with the phaser wheels in the front. Right?

Tôi chủ động thay đổi cục diện. Tôi giờ là Chỉ Huy Trưởng của Tàu Xe Lăn với hai bánh xe phát sáng phía trước.

Intent changes the picture completely.

Mục đích đã làm thay đổi tất cả.

I choose to enhance

Tôi chọn cách thay đổi...

this rolling experience

...cách nhìn về chiếc xe lăn...

with a simple design element.

... chỉ bằng một thiết kế đơn giản.

Acting with intent.

Hành động có mục đích.

It conveys authorship.

Nó thể hiện sự chủ động.

It suggests that someone is driving.

Nó cho người ta biết là tôi đang điều khiển xe lăn.

It's reassuring; people are drawn to it.

Khiến họ thoải mái và thu hút sự chú ý của đám đông.

Someone making the experience their own.

Người ta tạo ra cách sử dụng cho riêng mình.

Covering the tragic tune

Thay đổi tông điệu buồn

with something different,

... bằng một điều mới mẻ...

something radically different.

... một điều làm thay đổi mọi thứ.

People respond to that.

Người ta phản ứng tích cực.

Now it seems simple, but actually I think

Nghe thì đơn giản đấy, nhưng cá nhân tôi nghĩ...

in our society and culture in general,

... trong xã hội và văn hóa của chúng ta, nhìn chung...

we have a huge problem with intent.

... có sự hiểu lệch lạc về mục đích.

Now go with me here. Look at this guy. You know who this is?

Mọi người nhìn trên màn hình đi. Có ai biết gã này là ai không?

It's Anders Breivik. Now, if he intended to kill

Hắn ta tên là Anders Breivik. Nếu hắn định đánh bom...

in Olso, Norway last year,

... ở Olso, Na Uy năm ngoái...

dozens and dozens of young people --

... nhằm vào hàng chục người...

if he intended to do that,

Nếu hắn làm thế...

he's a vicious criminal. We punish him.

... anh ta một kẻ tội phạm nguy hiểm. Cần phải trừng phạt hắn.

Life in prison. Death penalty in the United States, not so much in Norway.

Tù chung thân, kết án tử hình ở Mỹ, nhưng không nặng mấy ở Na Uy.

But, if he instead acted out of a delusional fantasy,

Nhưng nếu hắn ta thay vì hành động vì bị ảo tưởng điên rồ...

if he was motivated by some random mental illness,

... bị tác động bởi một chứng bệnh thần kinh nào đó...

he's in a completely different category.

... anh ta đã thuộc vào diện khác rồi.

We may put him away for life, but

Chúng ta có thể phán tù chung thân,...

we watch him clinically.

... nhưng sẽ theo dõi về mặt tâm thần.

It's a completely different domain.

Đó là một khía cạnh khác rồi.

As an intentional murderer,

Vì là một tên sát nhân có mục đích,

Anders Breivik is merely evil.

... Anders Breivik là một kẻ độc ác.

But as a dysfunctional,

Nhưng xét theo diện rối loạn...

as a dysfunctional murderer/psychotic,

... kiểu sát nhân rối loạn tâm thần...

he's something much more complicated.

Hắn ta thuộc về một loại người phức tạp hơn thế.

He's the breath of some

Là chút gì còn sót lại...

primitive, ancient chaos.

... của thời nguyên thủy và cổ đại đầy hỗn loạn.

He's the random state of nature

Anh ta là sự ngẫu nhiên...

we emerged from.

... của trạng thái tự nhiên.

He's something very, very different.

Hắn ta là cái gì đó thật sự rất, rất khác biệt.

It's as though intent is an essential component for humanity.

Như thể mục đính là một phần không thể thiếu của nhân loại.

It's what we're supposed to do somehow.

Đó là điều chúng ta phải làm, cách này hay cách khác.

We're supposed to act with intent.

Chúng ta phải hành động có mục đích.

We're supposed to do things by design.

Phải suy nghĩ trước sau rồi mới làm.

Intent is a marker for civilization.

Mục đích tạo nên một nền văn minh.

Now here's an example a little closer to home:

Để đơn giản hóa, tôi cho một ví dụ gần gũi hơn.

My family is all about intent.

Mục đích luôn xoay quanh gia đình tôi.

You can probably tell there are two sets of twins,

Mọi người có thể thấy nhà tôi có hai cặp sinh đôi.

the result of IVF technology, in vitro fertilization technology,

Chúng là kết quả của công nghệ thụ tinh trong ống nghiệm.

due to some physical limitations I won't go into.

Nói ra thì dài dòng kỹ thuật lắm nên tôi chỉ tóm gọn như thế.

Anyway, in vitro technology, IVF,

Trên thực tế, cách thức thụ tinh trong ống nghiệm...

is about as intentional as agriculture.

... hoạt động giống như thụ tinh với cây cỏ vậy.

Let me tell you, some of you may have the experience.

Một vài người ở đây chắc cũng có kinh nghiệm về chuyện này.

In fact, the whole technology of sperm extraction

Người phát minh ra công nghệ lấy tinh trùng...

for spinal cord-injured males was invented by a veterinarian.

... từ những người bị chấn thương tủy sống là một bác sĩ thú y.

I met the dude. He's a great guy.

Tôi đã gặp ông ấy một lần, rất dễ mến.

He carried this big leather bag full of sperm probes for

Ông ta lúc nào cũng mang theo người một cặp da chứa đầy những ống tinh trùng...

all of the animals that he'd worked with,

... của tất cả những con vật mà ông đã từng tiếp xúc.

all the different animals.

Đủ các loài động vật.

Probes he designed,

Ông ấy đã tự thiết kế riêng những ống đựng tinh trùng đó.

and in fact, he was really, really proud of these probes.

Và rất tự hào về điều ấy.

He would say, "You're right between horse and squirrel, John."

Có lần, ông ấy nhìn tôi và bảo: "Anh là sự kết hợp giữa ngựa và sóc đấy John."

(Laughter)

(Cười lớn)

But anyway, so when my wife and I decided

Quay lại chuyện chính, khi vợ chồng tôi đến ngưỡng cửa...

to upgrade our early middle age -- we had four kids, after all --

... của tuổi trung niên, chúng tôi đã có 4 đứa con.

with a little different technology

Sau khi giải thích bằng những từ chuyên môn...

that I won't explain in too much detail here --

... mà tôi không tiện giải thích ra ở đây,...

my urologist assured me I had nothing whatsoever to worry about.

... bác sĩ khoa tiết niệu đã đảm bảo rằng tôi không phải lo lắng gì cả.

"No need for birth control, Doc, are you sure about that?"

"Không cần biện pháp tránh thai nào sao, anh có chắc không đấy bác sĩ?"

"John, John, I looked at your chart.

"John, John này, tôi đã xem biểu đồ của anh rồi."

From your sperm tests we can

"Từ kết quả xét nghiệm tinh trùng của anh..."

confidently say that

"... tôi có thể khẳng định với anh rằng..."

you're basically a form of birth control."

"... bản thân anh đã là một biện pháp tránh thai rồi."

Well!

Thú vị đấy!

(Laughter)

(Cười lớn)

What a liberating thought! Yes!

Đúng là giải phóng! Quá tuyệt!

And after a couple very liberating weekends,

Sau khi trải qua vài tuần thoải mái...

my wife and I,

... vợ chồng tôi...

utilizing some cutting-edge erectile technology

... đã tìm ra ra một phát minh dành cho người bị liệt

that is certainly worthy of a TEDTalk someday

... mà xứng đáng được cho lên TED...

but I won't get into it now,

Tạm thời tôi sẽ không đi vào chi tiết,...

we noticed some familiar, if unexpected, symptoms.

... hai chúng tôi nhận ra những triệu chứng quen thuộc nhưng lại không hề mong đợi.

I wasn't exactly a form of birth control.

Tôi thật ra cũng không hoàn toàn là biện pháp tránh thai cho lắm.

Look at that font there. My wife was so pissed.

Mọi người nhìn kết quả đi. Vợ tôi lúc đó tức lắm.

I mean, did a designer come up with that?

Nghĩ thử đi, một nhà thiết kế đã nghĩ ra điều đó sao?

No, I don't think a designer did come up with that.

Không, tôi không cho là vậy.

In fact, maybe that's the problem.

Mà như thế mới chính là điều đau đầu.

And so, little Ajax was born.

Thế à Ajax ra đời.

He's like our other children,

Nó cũng giống như bốn đứa còn lại...

but the experience is completely different.

... nhưng mà cách thức đến thì lại hoàn toàn khác.

It's something like my accident, right?

Giống như tai nạn hồi trước của tôi ấy nhỉ.

He came out of nowhere.

Bỗng dưng xuất hiện trước mắt tôi vậy.

But we all had to change,

Chúng tôi buộc phải phải thay đổi...

but not just react to the given;

... bên cạnh việc nhận lấy những gì được cho.

we bend to this new experience with intent.

Chúng tôi chuyển sự không mong đợi thành điều đáng mong đợi.

We're five now. Five.

Bây giờ chúng tôi có 5 đứa rồi. Năm đứa đấy.

Facing the given with intent. Doing things by design.

Dùng mục đích với điều được cho. Suy nghĩ trước khi hành động.

Hey, the name Ajax -- you can't get much more intentional than that, right?

Cái tên "Ajax", không còn có gì đầy mục đích hơn thế nữa đúng không?

We're really hoping he thanks us for that later on.

Hy vọng sau này nó sẽ biết ơn chúng tôi vì cái tên đó.

(Laughter)

(Cười lớn)

But I never became a designer. No, no, no, no. Never attempted. Never even close.

Nhưng tôi chưa bao giờ thử làm nhà thiết kế. Không, không, và không bao giờ.

I did love some great designs as I was growing up:

Nhưng tôi lại bị thu hút bởi những thiết kế hoàn hảo.

The HP 35S calculator -- God, I loved that thing. Oh God, I wish I had one.

Máy tính HP 35S. Trời ơi, tôi cực kì thích cái máy đó. Ước gì tôi có được một cái.

Man, I love that thing.

Quá tuyệt vời.

I could afford that.

Cái đó tôi còn mua được.

Other designs I really couldn't afford, like the 1974 911 Targa.

Chứ như chiếc xe Targa 911 đời 1974 thì tôi lại không có khả năng mua.

In school, I studied nothing close to design or engineering;

Hồi còn đi học, tôi chưa hề lấy một lớp nào liên quan tới thiết kế hay xây dựng cả.

I studied useless things like the Classics,

Tôi lại đi học mấy thứ vô dụng như "Triết lý cổ điển"

but there were some lessons even there --

... nhưng cũng có nhiều điều đáng chú ý.

this guy, Plato, it turns out he's a designer.

Ví dụ như Plato, một nhà triết gia đầy mục đích.

He designed a state in "The Republic,"

Ông ta đã thiết kế ra một tư tưởng mới trong cuốn "Cộng Hòa"

a design never implemented.

Có điều nó chưa bao giờ được thử nghiệm.

Listen to one of the design features

Thử nghe một đoạn trích nhắc tới...

of Plato's Government 4.0:

... phương thức quản lý nhà nước của Plato ở khúc 4.0:

"The State in which the rulers are most reluctant to govern

"Một đất nước mà người đứng đầu luôn đắn đo làm sao để điều hành...

is always the best and most quietly governed,

"... luôn là đất nước hưng thịnh nhất, ..."

and the State in which they are most eager, the worst."

"... còn một nước mà có những kẻ cơ hội là một đất nước tồi tệ nhất."

Well, got that wrong, didn't we?

Vậy thì chúng ta đã hiểu sai rồi nhỉ?

But look at that statement; it's all about intent. That's what I love about it.

Nhưng mà điều khiến tôi thích nó là vì, trong câu nói đó chứa đầy mục đích

But consider what Plato is doing here. What is he doing?

Nhưng hãy thử nghĩ xem Plato muốn gì. Ông ta làm gì?

It's a grand idea of design -- a huge idea of design,

Đó là một ý tưởng to lớn bao quát về cách thiết kế.

common to all of the voices of religion and philosophy

Là tiếng nói chung cho tôn giáo và triết lý...

that emerged in the Classical period.

... hình thành thời Cổ Điển.

What was going on then?

Điều gì đã xảy ra hồi đó?

They were trying to answer the question of

Họ cố gắng tìm câu trả lời cho câu hỏi...

what would human beings do now that they were no longer simply trying to survive?

"Con người sẽ ra sao khi họ không còn cố gắng để sinh tồn nữa?"

As the human race emerged from a prehistoric chaos,

Khi mà loài người xuất hiện ở thời tiền sử hỗn loạn,...

a confrontation with random, brutal nature,

... lúc họ đối mặt với một tạo hóa ngẫu nhiên nhưng đầy khắc nghiệt...

they suddenly had a moment to think -- and there was a lot to think about.

... con người chợt dừng lại và suy nghĩ, và bỗng nhiên nảy nhiều điều đáng để chú ý tới.

All of a sudden, human existence needed an intent.

Tự nhiên, sự xuất hiện của loài người cần có một lời giải thích.

Human life needed a reason.

Cuộc sống chúng ta cần một lý do.

Reality itself needed a designer.

Bản thân thực tế cần một nhà tạo hóa.

The given was replaced

Cái được cho không còn nữa.

by various aspects of intent,

Thay vào đó là những mục đích khác nhau.

by various designs,

Chúng được tạo ra...

by various gods.

... bởi những đấng sáng lập khác nhau.

Gods we're still fighting about. Oh yeah.

Chúng ta vẫn tranh cãi về xuất hiện của những đấng tạo hóa.

Today we don't confront the chaos of nature.

Thời nay chúng ta không phải đối mặt với sự hỗn loạn của thiên nhiên.

Today it is the chaos of humanity's impact on the Earth itself that we confront.

Mà là sự hỗn loạn trong nhân cách con người, cái tác động lên Trái Đất mà chúng ta đang phải đối mặt.

This young discipline called design, I think,

Cái gọi là thiết kế...

is in fact the emerging ethos

... chính là một giải pháp...

formulating and then answering a very new question:

... tạo ra và trả lời một câu hỏi mới:

What shall we do now

"Chúng ta sẽ làm gì..."

in the face of the chaos that we have created?

"... khi đối mặt với sự hỗn loạn mà chúng ta đã tạo ra?"

What shall we do?

"Làm cái gì đây?"

How shall we inscribe intent

Làm sao chúng ta gắn mục đích...

on all the objects we create,

... vào trong những vật chúng ta tạo ra...

on all the circumstances we create,

... vào trong những điều chúng ta làm...

on all the places we change?

... vào những nơi chúng ta đang thay đổi?

The consequences of a planet with 7 billion people and counting.

Kết quả là một hành tinh với hơn 7 tỷ người.

That's the tune we're all covering today, all of us.

Đó là một điều chúng ta cần phải suy nghĩ tới, tất cả mọi người.

And we can't just imitate the past. No.

Nhưng chúng ta không thể bắt chước lại quá khứ.

That won't do.

Không, không có tác dụng.

That won't do at all.

Chẳng mang lại gì.

Here's my favorite design moment:

Tôi sẽ kể cho các bạn nghe một trải nghiệm thú vị liên quan tới thiết kế.

In the city of Kinshasa in Zaire in the 1990s,

Vào những năm 90 ở thành phố Kinshasa, Zaire...

I was working for ABC News, and I was reporting on

Tôi lúc đó đang làm việc cho hàng tin tức ABC.

the fall of Mobutu Sese Seko, the dictator, the brutal dictator in Zaire,

Việc của tôi là tường thuật lại sự sụp đổ của Mobutu Sese Seko, một kẻ độc tài khét tiếng...

who raped and pillaged that country.

... chuyên đi cưỡng dâm và cướp bóc ở Zaire.

There was rioting in the middle of Kinshasa.

Lúc đó ở Kinshasa bạo động xảy ra ngay trong lòng thành phố.

The place was falling apart; it was a horrible, horrible place,

Tất cả mọi thứ trở nên tang hoang. Cảnh tượng vô cùng đau thương, khủng khiếp.

and I needed to go and explore the center of Kinshasa

Nhưng tôi cần phải đi tường thuật lại cuộc bạo động và nạn cướp bóc...

to report on the rioting and the looting.

... đang xảy ra ngay trung tâm thành phố Kinshasa.

People were carrying off vehicles, carrying off pieces of buildings.

Mọi người chất xe cộ, các mảng tường đổ lên thành đống.

Soldiers were in the streets shooting at looters and herding some in mass arrests.

Quân đội chĩa súng thẳng vào các tay cướp, ra tay đàn áp trong các cuộc bắt giữ diện rộng.

In the middle of this chaos, I'm rolling around in a wheelchair,

Trong cảnh loạn lạc như thế, tôi lăn chiếc xe của mình đi xung quanh.

and I was completely invisible. Completely.

Cảm giác hoàn toàn vô hình.

I was in a wheelchair; I didn't look like a looter.

Tôi ngồi trên xe lăn nên chẳng giống điệu bộ của một kẻ cướp tí náo.

I was in a wheelchair; I didn't look like a journalist, particularly, at least from their perspective.

Lại chẳng hề giống một anh nhà báo, ít nhất là họ nghĩ như vậy.

And I didn't look like a soldier, that's for sure.

Và chắc chắn không giống cảnh sát.

I was part of this sort of background noise of the misery of Zaire, completely invisible.

Trong khung cảnh loạn lạc và đổ nát ấy, tôi hoàn toàn không bị để ý tới.

And all of a sudden, from around a corner, comes this young man, paralyzed, just like me,

Tự nhiên, ngay ngã rẽ, một anh chàng bị tật giống tôi đi lại gần.

in this metal and wood and leather

Anh ta có một chiếc xe ba bánh...

pedal, three-wheel tricycle-wheelchair device,

với bàn đạp bằng kim loại, gỗ, và da.

and he pedals up to me as fast as he can.

Anh ta đạp hết sức tới chỗ tôi, cất tiếng gọi.

He goes, "Hey, mister! Mister!"

"Này anh ơi! Anh gì ơi!"

And I looked at him --

Tôi quay lại nhìn anh ta.

he didn't know any other English than that, but we didn't need English, no, no, no, no, no.

Người đó không biết nói tiếng Anh, nhưng vậy chẳng làm hai chúng tôi xa cách.

We sat there and compared wheels and tires and spokes and tubes.

Bọn tôi ngồi ngay góc đường, so sánh bánh lăn, tay lái, xăm xe rồi cả sườn xe.

And I looked at his whacky pedal mechanism;

Tôi đưa mắt nhìn cái chiếc xe kì cục ấy...

he was full of pride over his design.

... nhưng anh ta lại vô cùng tự hào với sản phẩm của mình.

I wish I could show you that contraption.

Tôi ước gì mình có thể cho các bạn xem khoảnh khắc đó.

His smile, our glow

Anh ấy cười rạng rỡ, và hai chúng trò chuyện vô cùng vui vẻ...

as we talked a universal language

... bằng một thứ tiếng chung...

of design,

... của sự sáng tạo...

invisible to the chaos around us.

Khung cảnh tan hoang lúc đó dường như vô hình với chúng tôi.

His machine: homemade, bolted, rusty, comical.

Chiếc xe của anh là tự lắp ráp, thô sơ, cũ kĩ, lại kì dị.

My machine: American-made, confident, sleek.

Của tôi thì sản xuất tại Mỹ, chắc chắn, bóng bẩy.

He was particularly proud of the comfortable seat, really comfortable seat

Nhưng anh lại rất tự hào khi ngồi trên một chiếc ghế vô cùng êm ái.

he had made in his chariot

Anh đã tự tạo một cỗ xe

and its beautiful fabric fringe around the edge.

... với nhiều tua vải đẹp được gắn ở bên sườn

Oh, I wish I'd had those sparkly wheels back then to have shown him, man!

Giá mà lúc đó tôi có thể cho anh xem mấy cái bánh xe phát sáng này.

He would have loved those! Oh yeah.

Hẳn anh ấy sẽ rất thích. Tôi tin là vậy.

He would have understood those;

Anh ta có lẽ đã nhận ra được...

a chariot of pure intent -- think about it --

... ý nghĩa của một cách mạng đầy mục đích.

in a city out of control.

Trong một thành phố mất kiểm soát...

Design blew it all away for a moment.

... một thiết kế tuyệt vời trở nên thật nổi bật.

We spoke for a few minutes and then each of us vanished back into the chaos.

Chúng tôi trao đổi vài câu rồi sau đó mỗi người lại biến mất sau cảnh hoang tàn.

He went back to the streets of Kinshasa;

Anh ta quay lại với những nẻo đường ở Kinshasa.

I went to my hotel. And I think of him now, now ...

Còn tôi thì về lại khách sạn. Khi nghĩ lại về cuộc gặp gỡ ấy...

And I pose this question.

... tôi đã chợt tự hỏi.

An object imbued with intent --

Một vật thể đầy tính mục đích...

it has power,

... có khả năng...

it's treasure, we're drawn to it.

... tạo ra một lực hấp dẫn thu hút chúng ta.

An object devoid of intent --

Còn một vật không có tính mục đính...

it's random, it's imitative,

... thì chỉ là được làm cẩu thả và giả tạo.

it repels us. It's like a piece of junk mail to be thrown away.

Giống như thư rác chỉ khiến chúng ta bực mình và quẳng đi ngay.

This is what we must demand of our lives,

Cái mà chúng ta cần cho cuộc sống...

of our objects, of our things, of our circumstances:

... cho những đồ vật, sự kiện xảy ra xung quanh...

living with intent.

... chính là sống có mục đích.

And I have to say

Và tôi cần phải thú nhận rằng...

that on that score, I have a very unfair advantage over all of you.

... trên lĩnh vực này tôi có được lợi thế hơn mọi người rất nhiều.

And I want to explain it to you now because this is a very special day.

Tôi muốn giải thích cho rõ bởi vì hôm nay là một ngày vô cùng đặc biệt.

Thirty-six years ago at nearly this moment,

Vào lúc này tại 36 năm về trước...

a 19-year-old boy awoke from a coma

... một anh chàng 19 tuổi tỉnh dậy sau cơn mê...

to ask a nurse a question,

... để hỏi cô y tá một câu hỏi.

but the nurse was already there with an answer.

Nhưng cô y tá đã vội vàng trả lời rằng:

"You've had a terrible accident, young man. You've broken your back.

"Cậu đã gặp phải một tai nạn rất nghiêm trọng. Hậu quả là cậu bị gãy lưng."

You'll never walk again."

"Cậu sẽ không thể đi được nữa."

I said, "I know all that -- what day is it?"

Tôi lại nói: "Tôi biết rồi. Nhưng mà hôm nay là ngày thứ mấy?"

You see, I knew that the car had gone over the guardrail on the 28th of February,

Tôi biết tại nạn hôm đó là ngày 28 tháng 2.

and I knew that 1976 was a leap year.

Và năm 1976 là năm nhuận.

"Nurse! Is this the 28th or the 29th?"

"Này cô, hôm nay là ngày 28 hay 29?"

And she looked at me and said,

Và cô ấy nhìn tôi chăm chăm và trả lời:

"It's March 1st."

"Là mồng một tháng 3."

And I went, "Oh my God.

Thế là tôi thốt lên: "Trời đất ơi!"

I've got some catching up to do!"

"Tôi có nhiều việc cần phải làm lắm đây."

And from that moment, I knew

Từ lúc đó, tôi biết...

the given was that accident;

... tai nạn năm ấy chỉ là cái được cho.

I had no option but to make up

Tôi không có lựa chọn nào khác...

this new life without walking.

... ngoài việc thích nghi với việc không thể đi lại được.

Intent -- a life with intent --

Mục đích - sống có mục đích.

lived by design,

Sống có kế hoạch.

covering the original

Từ cái cũ...

with something better.

... tạo ra một điều hoàn toàn mới.

It's something for all of us to do or find a way to do in these times.

Là điều mà chúng ta cần làm, hoặc cần tìm cho mình một hướng đi.

To get back to this,

Quay trở lại vấn đề chính.

to get back to design,

Với thiết kế...

and as my daddy suggested a long time ago,

... mà như bố tôi đã từng nói...

"Make the song your own, John.

"Hãy dạo khúc nhạc của riêng mình, John à"

Show everybody what you intend."

"Hãy cho mọi người thấy điều con muốn họ thấy."

Daddy,

Thưa bố...

this one's for you.

... bài hát này là dành cho bố.

(Music)

(Tiếng nhạc)

♫ Jo Jo was a man who thought he was a loner ♫

♫ Jo Jo từng nghĩ mình là một gã cô đơn ♫

♫ but he was another man. ♫

♫ Nhưng không phải vậy ♫

♫ Jo Jo left his home in Tucson, Arizona to attend a California bash. ♫

♫ Jo Jo rời thành phố quê hương Tucson, Arizona để thử thách mình ở California♫

♫ Get back, get back, ♫

♫ Quay về đi, hãy về đi ♫

♫ get back to where you once belonged. ♫

♫ Về lại nơi anh đã từng lớn lên ♫

♫ Get back, get back, ♫

♫ Quay về đi, hãy về đi ♫

♫ get back to where you once belonged. ♫

♫ Về lại nơi anh đã từng lớn lên ♫

(Applause)

(Vỗ tay)