John Hockenberry: We are all designers

53,758 views ・ 2012-06-12

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

00:00
Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha
0
0
7000
Tłumaczenie: Pawel Szczepkowski Korekta: Rysia Wand
00:16
I am no designer, nope, no way.
1
16116
3851
Nie jestem żadnym dizajnerem.
00:19
My dad was,
2
19967
1816
Był nim mój ojciec,
00:21
which is kind of an interesting way to grow up.
3
21783
2592
przez co miałem ciekawe dorastanie.
00:24
I had to figure out what it is my dad did
4
24375
4175
Musiałem się domyślić, co robi ojciec
00:28
and why it was important.
5
28550
1800
i dlaczego jest to ważne.
00:30
Dad talked a lot about bad design when we were growing up,
6
30350
3161
Tato dużo mówił o kiepskich projektach.
00:33
you know, "Bad design is just people not thinking, John," he would say
7
33511
4970
"Kiepski projekt to po prostu ludzka bezmyślność",
00:38
whenever a kid would be injured by a rotary lawn mower
8
38481
2463
powiedział, kiedy kogoś zraniła kosiarka,
00:40
or, say, a typewriter ribbon would get tangled
9
40944
2950
kiedy taśma zaplątała się w maszynie do pisania,
00:43
or an eggbeater would get jammed in the kitchen.
10
43894
2393
albo kiedy w kuchni zepsuła się ubijaczka do jajek.
00:46
You know, "Design -- bad design, there's just no excuse for it.
11
46287
5519
"Nie ma usprawiedliwienia dla kiepskiego projektu.
00:51
It's letting stuff happen without thinking about it.
12
51806
2608
To bezmyślne puszczanie rzeczy samopas.
00:54
Every object should be about something, John.
13
54414
3363
Każdy obiekt powinien mieć jakiś cel.
00:57
It should imagine a user.
14
57777
1438
Powinien brać pod uwagę użytkownika.
00:59
It should cast that user in a story starring the user and the object.
15
59215
4967
Powinien go umieścić we wspólnym kontekście.
01:04
Good design," my dad said, "is about supplying intent."
16
64182
5241
Dobry projekt polega na wyznaczaniu celu".
01:09
That's what he said.
17
69423
2655
Tak właśnie powiedział.
01:12
Dad helped design the control panels for the IBM 360 computer.
18
72078
3921
Projektował kontrolki do komputera IBM 360.
01:15
That was a big deal; that was important. He worked for Kodak for a while; that was important.
19
75999
4000
To było coś. Pracował jakiś czas dla Kodaka.
01:19
He designed chairs and desks and other office equipment for Steelcase; that was important.
20
79999
5556
Projektował krzesła, biurka itp. dla Steelcase.
01:25
I knew design was important in my house because, for heaven's sake, it put food on our table, right?
21
85555
5038
Dzięki projektowaniu mieliśmy co jeść. Było ważne.
01:30
And design was in everything my dad did.
22
90593
2372
Wszystko, co robił tato, kręciło się wokół projektu.
01:32
He had a Dixieland jazz band when we were growing up,
23
92965
3157
Był członkiem zespołu jazzowego
01:36
and he would always cover Louis Armstrong tunes.
24
96122
2696
i zawsze grał covery Louisa Armstronga.
01:38
And I would ask him every once in a while,
25
98818
1728
Od czasu do czasu, pytałem go:
01:40
"Dad, do you want it to sound like the record?"
26
100546
2911
"Tato, chcesz, żeby to brzmiało jak na płycie?"
01:43
We had lots of old jazz records lying around the house.
27
103457
2153
Po domu walało się dużo starych płyt jazzowych.
01:45
And he said, "No, never, John, never.
28
105610
2297
Odpowiedział: "W żadnym wypadku.
01:47
The song is just a given, that's how you have to think about it.
29
107907
2727
Utwór to tylko punkt wyjścia i tak to trzeba traktować.
01:50
You gotta make it your own. You gotta design it.
30
110634
2685
Musisz przerobić go po swojemu, zaprojektować.
01:53
Show everyone what you intend," is what he said.
31
113319
3997
Pokaż wszystkim, o co ci chodzi".
01:57
"Doing that, acting by design, is what we all should be doing.
32
117316
4289
"Wszyscy powinniśmy działać według projektu.
02:01
It's where we all belong."
33
121605
2109
To właśnie nasze przeznaczenie".
02:03
All of us? Designers?
34
123714
3425
Wszyscy? Projektantami?
02:07
Oh, oh, Dad. Oh, Dad.
35
127139
4934
Oj, tato, tato!
02:12
The song is just a given.
36
132073
1665
Utwór to tylko punkt wyjścia.
02:13
It's how you cover it that matters.
37
133738
2488
Chodzi o to, jak go zagrasz.
02:16
Well, let's hold on to that thought for just a minute.
38
136226
2096
Zatrzymajmy się chwilę przy tej myśli.
02:18
It's kind of like this wheelchair I'm in, right?
39
138322
2903
To trochę tak, jak z tym wózkiem inwalidzkim.
02:21
The original tune? It's a little scary.
40
141225
2025
Oryginalny wózek jest trochę straszny.
02:23
"Ooh, what happened to that dude?
41
143250
2664
"Co się stało temu gościowi?
02:25
He can't walk. Anybody know the story?
42
145914
3111
Nie może chodzić. Czy ktoś zna jego historię?
02:29
Anybody?"
43
149025
1906
Ktokolwiek?"
02:30
I don't like to talk about this very much, but I'll tell you guys the story today.
44
150931
5287
Nie bardzo lubię o tym mówić, ale dziś wam opowiem.
02:36
All right, exactly 36 years ago this week, that's right,
45
156218
3850
36 lat temu znalazłem się
02:40
I was in a poorly designed automobile
46
160068
1942
w kiepsko zaprojektowanym samochodzie,
02:42
that hit a poorly designed guardrail
47
162010
3921
który uderzył w kiepsko zaprojektowaną barierę
02:45
on a poorly designed road in Pennsylvania,
48
165931
2583
na kiepsko zaprojektowanej drodze w Pensylwanii,
02:48
and plummeted down a 200-foot embankment
49
168514
4793
runął z 60-metrowego nasypu
02:53
and killed two people in the car.
50
173307
2207
i zabił dwie osoby.
02:55
But ever since then, the wheelchair has been a given in my life.
51
175514
4479
Wózek inwalidzki stał się moim punktem wyjścia.
02:59
My life, at the mercy of good design and bad design.
52
179993
5136
Moje życie, zdane na łaskę dobrych i złych projektów.
03:05
Think about it. Now, in design terms,
53
185129
2403
Pomyślcie tylko: w kontekście designu
03:07
a wheelchair is a very difficult object.
54
187532
2998
wózek inwalidzki to bardzo skomplikowana rzecz.
03:10
It mostly projects tragedy and fear and misfortune,
55
190530
4168
Emanuje od niego tragedia, strach i nieszczęście.
03:14
and it projects that message, that story, so strongly
56
194698
2791
Przekazuje tę wiadomość i historię tak dosadnie,
03:17
that it almost blots out anything else.
57
197489
2259
że przysłania wszystko inne.
03:19
I roll swiftly through an airport, right?
58
199748
3478
Przejeżdżam sobie zwinnie przez lotnisko
03:23
And moms grab their kids out of the way and say, "Don't stare!"
59
203226
3984
a matki odsuwają dzieci i mówią: "Nie gap się!"
03:27
The poor kid, you know, has this terrified look on his face, God knows what they think.
60
207210
4199
Przerażony dzieciak myśli Bóg wie co.
03:31
And for decades, I'm going,
61
211409
2169
Dziesiątki lat zastanawiałem się nad przyczyną.
03:33
why does this happen? What can I do about it? How can I change this? I mean there must be something.
62
213578
4480
Jak mogę to zmienić? Musi być jakiś sposób.
03:38
So I would roll, I'd make no eye contact -- just kinda frown, right?
63
218058
5159
Nie patrzyłem w oczy, tylko marszczyłem brwi.
03:43
Or I'd dress up really, really sharply or something.
64
223217
5432
Albo ubierałem się naprawdę elegancko.
03:48
Or I'd make eye contact with everyone --
65
228649
1877
Albo patrzyłem w oczy wszystkim.
03:50
that was really creepy; that didn't work at all.
66
230526
2492
Było to trochę straszne i w ogóle nie działało.
03:53
(Laughter)
67
233018
1913
(Śmiech)
03:54
You know anything, I'd try. I wouldn't shower for a week -- nothing worked.
68
234931
3855
Próbowałem nie kąpać się przez tydzień. Bez skutku.
03:58
Nothing whatsoever worked until a few years ago,
69
238786
3984
Wreszcie kilka lat temu moje 6-letnie córki
04:02
my six-year-old daughters were looking at this wheelchair catalog that I had, and they said,
70
242770
4340
zobaczyły katalog wózków inwalidzkich.
04:07
"Oh, Dad! Dad! Look, you gotta get these, these flashy wheels -- you gotta get 'em!"
71
247110
5124
"Tato, kup koniecznie te świecące koła!
04:12
And I said, "Oh, girls, Dad is a very important journalist,
72
252234
4113
Odparłem, że tata jest ważnym dziennikarzem
04:16
that just wouldn't do at all."
73
256347
2566
i po prostu mu nie wypada.
04:18
And of course, they immediately concluded,
74
258913
1945
Oczywiście, od razu to podsumowały:
04:20
"Oh, what a bummer, Dad. Journalists aren't allowed to have flashy wheels.
75
260858
5167
"Szkoda, że dziennikarzom nie wolno mieć świecących kółek.
04:26
I mean, how important could you be then?" they said.
76
266025
4478
Naprawdę jesteś taki ważny?"
04:30
I went, "Wait a minute, all right, right -- I'll get the wheels." Purely out of protest,
77
270503
4962
Ja na to: "Chwila, w porządku, kupię te kółka".
04:35
I got the flashy wheels, and I installed them and --
78
275465
4918
Z przekory kupiłem świecące kółka, zamocowałem i...
04:40
check this out. Could I have my special light cue please?
79
280383
3528
Mogę prosić o specjalne oświetlenie?
04:43
(Laughter)
80
283911
1522
(Śmiech)
04:45
Look at that!
81
285433
2931
Patrzcie na to!
04:48
Now ... look at, look at this! Look at this!
82
288364
2465
A teraz... Spójrzcie na to!
04:50
So what you are looking at here
83
290829
3447
To, co tu widzicie
04:54
has completely changed my life,
84
294276
3087
kompletnie zmieniło mi życie
04:57
I mean totally changed my life.
85
297363
2977
W diametralny sposób.
05:00
Instead of blank stares and awkwardness,
86
300340
2872
Zamiast pustych spojrzeń i zakłopotania
05:03
now it is pointing and smiling!
87
303212
3484
mamy teraz pokazywanie palcem i uśmiechy!
05:06
People going, "Awesome wheels, dude! Those are awesome!
88
306696
4068
Słyszę: "Odlotowe kółka, stary!
05:10
I mean, I want some of those wheels!" Little kids say,
89
310764
2600
Też chcę takie!". Małe dzieci pytają:
05:13
"Can I have a ride?"
90
313364
2136
"Czy mogę się przejechać?"
05:15
(Laughter)
91
315500
1875
(Śmiech)
05:17
And of course there's the occasional person --
92
317375
2517
Oczywiście zdarza się, że ktoś,
05:19
usually a middle-aged male who will say,
93
319892
1816
zazwyczaj mężczyzna w średnim wieku, powie:
05:21
"Oh, those wheels are great!
94
321708
1641
"O, świetne kółka!
05:23
I guess they're for safety, right?"
95
323349
2290
Pewnie dla bezpieczeństwa?"
05:25
(Laughter)
96
325639
2349
(Śmiech)
05:27
No! They're not for safety.
97
327988
5968
Nie! Nie dla bezpieczeństwa.
05:33
No, no, no, no, no.
98
333956
1880
Nie.
05:35
What's the difference here,
99
335836
1777
Jaka jest różnica między
05:37
the wheelchair with no lights
100
337613
1807
wózkiem bez światełek,
05:39
and the wheelchair with lights?
101
339420
1730
a wózkiem ze światełkami?
05:41
The difference is intent.
102
341150
3782
Rożnica polega na intencji.
05:44
That's right, that's right; I'm no longer a victim.
103
344932
3657
Już nie jestem ofiarą.
05:48
I chose to change the situation -- I'm the Commander of the Starship Wheelchair with the phaser wheels in the front. Right?
104
348589
5912
Jestem komandorem gwiezdnego wózka ze świetlnymi kółkami.
05:54
Intent changes the picture completely.
105
354501
4375
Intencja całkowicie zmienia sytuację.
05:58
I choose to enhance
106
358876
1817
Z rozmysłem podkreślam
06:00
this rolling experience
107
360693
1943
wrażenie obrotu
06:02
with a simple design element.
108
362636
3704
za pomocą zwykłego elementu dizajnu.
06:06
Acting with intent.
109
366340
2208
Działanie intencjonalne.
06:08
It conveys authorship.
110
368548
2216
Odzwierciedla autora.
06:10
It suggests that someone is driving.
111
370764
3080
Sugeruje, że ktoś jedzie.
06:13
It's reassuring; people are drawn to it.
112
373844
3008
Dodaje otuchy i przykuwa uwagę ludzi.
06:16
Someone making the experience their own.
113
376852
3512
Autor nadaje doświadczeniu cech osobistych,
06:20
Covering the tragic tune
114
380364
2240
maskując tragedię
06:22
with something different,
115
382604
2896
czymś innym,
06:25
something radically different.
116
385500
3209
czymś radykalnie innym.
06:28
People respond to that.
117
388709
2047
Ludzie na to reagują.
06:30
Now it seems simple, but actually I think
118
390756
2792
Wydaje się to proste, ale myślę,
06:33
in our society and culture in general,
119
393548
2225
że w naszym społeczeństwie i kulturze
06:35
we have a huge problem with intent.
120
395773
2063
mamy wielki problem z zamierzonymi działaniami.
06:37
Now go with me here. Look at this guy. You know who this is?
121
397836
3360
Spójrzcie na tego gościa. Wiecie, kto to?
06:41
It's Anders Breivik. Now, if he intended to kill
122
401196
4016
Anders Breivik. Jeśli zamierzał zabić
06:45
in Olso, Norway last year,
123
405212
1736
zeszłego roku w Oslo w Norwegii
06:46
dozens and dozens of young people --
124
406948
2360
dziesiątki młodych ludzi,
06:49
if he intended to do that,
125
409308
1712
jeśli taki miał zamiar,
06:51
he's a vicious criminal. We punish him.
126
411020
2584
to jest brutalnym kryminalistą. Ukarzemy go.
06:53
Life in prison. Death penalty in the United States, not so much in Norway.
127
413604
3369
Dożywocie. Kara śmierci w USA, ale nie w Norwegii.
06:56
But, if he instead acted out of a delusional fantasy,
128
416973
4351
Ale jeżeli działał z powodu jakiejś urojonej fantazji,
07:01
if he was motivated by some random mental illness,
129
421324
4984
jeżeli powodowała nim jakaś choroba psychiczna,
07:06
he's in a completely different category.
130
426308
2446
to należy do zupełnie innej kategorii.
07:08
We may put him away for life, but
131
428754
1787
Możemy go posadzić na całe życie,
07:10
we watch him clinically.
132
430541
2039
ale pod nadzorem lekarza.
07:12
It's a completely different domain.
133
432580
3449
To kompletnie inna sprawa.
07:16
As an intentional murderer,
134
436029
2472
Jako zabójca działający z premedytacją,
07:18
Anders Breivik is merely evil.
135
438501
3039
Anders Breivik jest tylko zły.
07:21
But as a dysfunctional,
136
441540
2185
Dysfunkcjonalny morderca-psychopata
07:23
as a dysfunctional murderer/psychotic,
137
443725
2248
Dysfunkcjonalny morderca-psychopata
07:25
he's something much more complicated.
138
445973
1959
to dużo bardziej skomplikowany przypadek.
07:27
He's the breath of some
139
447932
1760
Jest tchnieniem jakiegoś prymitywnego
07:29
primitive, ancient chaos.
140
449692
3400
i starożytnego chaosu.
07:33
He's the random state of nature
141
453092
1984
Jest przypadkowym stanem natury,
07:35
we emerged from.
142
455076
1530
z którego powstaliśmy.
07:36
He's something very, very different.
143
456606
2270
Jest czymś całkowicie innym.
07:38
It's as though intent is an essential component for humanity.
144
458876
3737
Intencja staje się niezbędnym elementem człowieczeństwa.
07:42
It's what we're supposed to do somehow.
145
462613
2319
Tego się od nas oczekuje.
07:44
We're supposed to act with intent.
146
464932
2728
Mamy działać celowo.
07:47
We're supposed to do things by design.
147
467660
2456
Mamy robić rzeczy według planu.
07:50
Intent is a marker for civilization.
148
470116
4840
Zamiar to znacznik cywilizacji.
07:54
Now here's an example a little closer to home:
149
474956
2592
Tutaj mamy trochę bardziej znajomy przykład:
07:57
My family is all about intent.
150
477548
2376
moja rodzina obrazuje celowość.
07:59
You can probably tell there are two sets of twins,
151
479924
3208
Mamy dwie pary bliźniąt,
08:03
the result of IVF technology, in vitro fertilization technology,
152
483132
4248
rezultat zapłodnienia technologią in vitro,
08:07
due to some physical limitations I won't go into.
153
487380
2635
z powodu fizycznych ograniczeń, które pominę.
08:10
Anyway, in vitro technology, IVF,
154
490015
3053
Technologia in vitro
08:13
is about as intentional as agriculture.
155
493068
3004
jest tak celowa, jak rolnictwo.
08:16
Let me tell you, some of you may have the experience.
156
496072
2156
Może niektórzy z was tego doświadczyli.
08:18
In fact, the whole technology of sperm extraction
157
498228
2944
Technologię ekstrakcji spermy przy obrażeniach
08:21
for spinal cord-injured males was invented by a veterinarian.
158
501172
4448
rdzenia kręgowego wynalazł weterynarz.
08:25
I met the dude. He's a great guy.
159
505620
2282
Spotkałem gościa. To wspaniały człowiek.
08:27
He carried this big leather bag full of sperm probes for
160
507902
4942
Nosił ogromną skórzaną torbę pełną próbówek
08:32
all of the animals that he'd worked with,
161
512844
2296
ze spermą wszelkich rodzajów zwierząt.
08:35
all the different animals.
162
515140
1499
ze spermą wszelkich rodzajów zwierząt.
08:36
Probes he designed,
163
516639
2132
Sam zaprojektował te próbówki,
08:38
and in fact, he was really, really proud of these probes.
164
518771
3001
z których zresztą był bardzo dumny.
08:41
He would say, "You're right between horse and squirrel, John."
165
521772
3770
Mówił: "Znajdujesz się między koniem a wiewiórką".
08:45
(Laughter)
166
525542
3238
(Śmiech)
08:48
But anyway, so when my wife and I decided
167
528780
5672
Kiedy postanowiliśmy z żoną umilić sobie wiek średni,
08:54
to upgrade our early middle age -- we had four kids, after all --
168
534452
3049
w końcu mieliśmy już czwórkę dzieci,
08:57
with a little different technology
169
537501
1991
za pomocą trochę innej technologii
08:59
that I won't explain in too much detail here --
170
539492
2880
której nie będę tutaj szczegółowo wyjaśniał,
09:02
my urologist assured me I had nothing whatsoever to worry about.
171
542372
4258
urolog zapewnił mnie, że nie mam się czym martwić.
09:06
"No need for birth control, Doc, are you sure about that?"
172
546630
2576
"Czy na pewno nie potrzebujemy antykoncepcji?"
09:09
"John, John, I looked at your chart.
173
549206
3560
"John, widziałem twój wykres.
09:12
From your sperm tests we can
174
552766
2257
Z twoich testów spermy niezbicie wynika,
09:15
confidently say that
175
555023
2008
Z twoich testów spermy niezbicie wynika,
09:17
you're basically a form of birth control."
176
557031
2722
że sam jesteś formą antykoncepcji".
09:19
Well!
177
559753
3278
Dobra!
09:23
(Laughter)
178
563031
3592
(Śmiech)
09:26
What a liberating thought! Yes!
179
566623
3375
Cóż za radosna nowina!
09:29
And after a couple very liberating weekends,
180
569998
3065
Przez kilka radosnych weekendów
09:33
my wife and I,
181
573063
1440
używaliśmy z żoną nowoczesnej technologii
09:34
utilizing some cutting-edge erectile technology
182
574503
3888
wspomagającej erekcję,
09:38
that is certainly worthy of a TEDTalk someday
183
578391
2584
która z pewnością zasłuży kiedyś na TEDTalk,
09:40
but I won't get into it now,
184
580975
2031
ale nie będę w to teraz wnikał.
09:43
we noticed some familiar, if unexpected, symptoms.
185
583006
4752
Zauważyliśmy znajome, nieoczekiwane symptomy.
09:47
I wasn't exactly a form of birth control.
186
587758
3660
Okazałem się niedoskonałą formą antykoncepcji.
09:51
Look at that font there. My wife was so pissed.
187
591418
3580
Spójrzcie na ten napis. Żona się wkurzyła.
09:54
I mean, did a designer come up with that?
188
594998
1545
Czy to dizajner wpadł na taki pomysł?
09:56
No, I don't think a designer did come up with that.
189
596543
2232
Nie wydaję mi się, żeby to był dizajner.
09:58
In fact, maybe that's the problem.
190
598775
2215
Może w tym właśnie tkwi problem.
10:00
And so, little Ajax was born.
191
600990
2681
Urodził się mały Ajax.
10:03
He's like our other children,
192
603671
2269
Jest taki, jak pozostałe dzieci,
10:05
but the experience is completely different.
193
605940
1778
ale doświadczenie było całkowicie inne.
10:07
It's something like my accident, right?
194
607718
4240
Trochę tak, jak mój wypadek.
10:11
He came out of nowhere.
195
611958
1275
Pojawił się znikąd.
10:13
But we all had to change,
196
613233
1606
Wszyscy musieliśmy się zmienić,
10:14
but not just react to the given;
197
614839
2681
a nie tylko reagować na punkt wyjścia.
10:17
we bend to this new experience with intent.
198
617520
4559
Celowo dostosowaliśmy się do nowego doświadczenia.
10:22
We're five now. Five.
199
622079
4072
Mam teraz pięcioro dzieci.
10:26
Facing the given with intent. Doing things by design.
200
626151
3912
Celowo mierzyć się z faktami. Działać według planu.
10:30
Hey, the name Ajax -- you can't get much more intentional than that, right?
201
630063
4232
Samo imię Ajax wymaga nie lada intencji.
10:34
We're really hoping he thanks us for that later on.
202
634295
4240
Mamy nadzieję, że kiedyś nam za to podziękuje.
10:38
(Laughter)
203
638535
1833
(Śmiech)
10:40
But I never became a designer. No, no, no, no. Never attempted. Never even close.
204
640368
3899
Nie zostałem projektantem, nawet nie próbowałem.
10:44
I did love some great designs as I was growing up:
205
644267
4638
Dorastając pokochałem kilka świetnych projektów:
10:48
The HP 35S calculator -- God, I loved that thing. Oh God, I wish I had one.
206
648905
4367
Kalkulator HP 35S. Żałuję, że nie mam takiego.
10:53
Man, I love that thing.
207
653272
3450
Kocham go.
10:56
I could afford that.
208
656722
1223
Było mnie na to stać.
10:57
Other designs I really couldn't afford, like the 1974 911 Targa.
209
657945
4639
Nie było mnie stać na 911 Targa z 1974.
11:02
In school, I studied nothing close to design or engineering;
210
662584
3465
W szkole nie uczyłem się projektanctwa ani inżynierii.
11:06
I studied useless things like the Classics,
211
666049
2319
Studiowałem bezużyteczną filozofię klasyczną,
11:08
but there were some lessons even there --
212
668368
1817
ale nawet tam znalazły się lekcje projektowania.
11:10
this guy, Plato, it turns out he's a designer.
213
670185
3264
Ten gość, Plato, okazał się dizajnerem.
11:13
He designed a state in "The Republic,"
214
673449
3423
Zaprojektował ustrój państwowy w "Rzeczpospolitej",
11:16
a design never implemented.
215
676872
1491
projekt, który nigdy nie wszedł w życie.
11:18
Listen to one of the design features
216
678363
1685
Oto jeden z elementów dizajnerskiego rządu 4.0
11:20
of Plato's Government 4.0:
217
680048
3024
według Platona:
11:23
"The State in which the rulers are most reluctant to govern
218
683072
4560
"Im mniej skorzy są rządzący do rządów,
11:27
is always the best and most quietly governed,
219
687632
2936
tym lepsze i spokojniejsze jest państwo,
11:30
and the State in which they are most eager, the worst."
220
690568
4072
zaś tam, gdzie są skorzy do rządów - najgorsze".
11:34
Well, got that wrong, didn't we?
221
694640
2944
Pomieszało się nam, prawda?
11:37
But look at that statement; it's all about intent. That's what I love about it.
222
697584
4297
To moje ulubione zdanie: wszystko zależy od intencji.
11:41
But consider what Plato is doing here. What is he doing?
223
701881
3455
Zastanówcie się, co Platon tu robi.
11:45
It's a grand idea of design -- a huge idea of design,
224
705336
3520
To jest wielka, wspaniała idea dizajnu,
11:48
common to all of the voices of religion and philosophy
225
708856
3717
wspólna dla wszystkich religii i filozofii,
11:52
that emerged in the Classical period.
226
712573
2240
które powstały w okresie klasycznym.
11:54
What was going on then?
227
714813
1433
Co się wtedy działo?
11:56
They were trying to answer the question of
228
716246
2136
Próbowano odpowiedzieć na pytanie:
11:58
what would human beings do now that they were no longer simply trying to survive?
229
718382
4966
czym zajmą się ludzie, gdy zniknie troska o przetrwanie?
12:03
As the human race emerged from a prehistoric chaos,
230
723348
4441
Rasa ludzka powstała z prehistorycznego chaosu,
12:07
a confrontation with random, brutal nature,
231
727789
4424
stając wobec losowej i brutalnej natury.
12:12
they suddenly had a moment to think -- and there was a lot to think about.
232
732213
3584
Nagle mieli chwilę do namysłu, a było o czym.
12:15
All of a sudden, human existence needed an intent.
233
735797
4127
Nagle ludzka egzystencja potrzebowała celu.
12:19
Human life needed a reason.
234
739924
2715
Ludzkie życie potrzebowało uzasadnienia.
12:22
Reality itself needed a designer.
235
742639
3022
Sama rzeczywistość potrzebowała projektanta.
12:25
The given was replaced
236
745661
2392
To, co braliśmy za pewnik zostało zastąpione
12:28
by various aspects of intent,
237
748053
2624
przez różne aspekty intencji,
12:30
by various designs,
238
750677
2584
przez różne projekty,
12:33
by various gods.
239
753261
2280
przez różnych bogów,
12:35
Gods we're still fighting about. Oh yeah.
240
755541
3944
z których powodu ciągle walczymy.
12:39
Today we don't confront the chaos of nature.
241
759485
3160
Dziś nie stoimy już wobec chaosu natury.
12:42
Today it is the chaos of humanity's impact on the Earth itself that we confront.
242
762645
5880
Stoimy wobec chaotycznego wpływu ludzi na Ziemię.
12:48
This young discipline called design, I think,
243
768525
3280
Myślę, że ta młoda nauka nazywana dizajnem
12:51
is in fact the emerging ethos
244
771805
3267
jest w rzeczywistości wyłaniającym się etosem,
12:55
formulating and then answering a very new question:
245
775072
2918
formującym się i odpowiadającym na nowe pytanie:
12:57
What shall we do now
246
777990
1599
co mamy zrobić
12:59
in the face of the chaos that we have created?
247
779589
3743
w obliczu chaosu, który sami stworzyliśmy?
13:03
What shall we do?
248
783332
1904
Co mamy zrobić?
13:05
How shall we inscribe intent
249
785236
2466
Jak mamy nadać cel
13:07
on all the objects we create,
250
787702
2303
wszystkim obiektom
13:10
on all the circumstances we create,
251
790005
1976
i okolicznościom, które tworzymy,
13:11
on all the places we change?
252
791981
2607
i miejscom, które zmieniamy?
13:14
The consequences of a planet with 7 billion people and counting.
253
794588
4128
Konsekwencje ponad 7 miliardów ludzi na planecie.
13:18
That's the tune we're all covering today, all of us.
254
798716
4369
To jest melodia, którą wszyscy dzisiaj gramy.
13:23
And we can't just imitate the past. No.
255
803085
2536
Nie możemy po prostu naśladować przeszłości.
13:25
That won't do.
256
805621
2834
To nie wystarczy.
13:28
That won't do at all.
257
808455
1775
To w ogóle nie wystarczy.
13:30
Here's my favorite design moment:
258
810230
3007
To mój ulubiony dizajnerski moment:
13:33
In the city of Kinshasa in Zaire in the 1990s,
259
813237
3408
w latach 90. z Kinszasy w Zairze
13:36
I was working for ABC News, and I was reporting on
260
816645
2288
pisałem dla ABC News o upadku
13:38
the fall of Mobutu Sese Seko, the dictator, the brutal dictator in Zaire,
261
818933
4144
Mobutu Sese Seko, brutalnego dyktatora Zairu,
13:43
who raped and pillaged that country.
262
823077
2000
który zniszczył i złupił ten kraj.
13:45
There was rioting in the middle of Kinshasa.
263
825077
2568
Były zamieszki w centrum Kinszasy.
13:47
The place was falling apart; it was a horrible, horrible place,
264
827645
3481
Miasto się rozpadało. Było to straszliwe miejsce,
13:51
and I needed to go and explore the center of Kinshasa
265
831126
3871
a ja musiałem rozejrzeć się po centrum miasta,
13:54
to report on the rioting and the looting.
266
834997
2023
żeby opisać zamieszki i grabieże.
13:57
People were carrying off vehicles, carrying off pieces of buildings.
267
837020
3786
Ludzie wynosili samochody i części budynków.
14:00
Soldiers were in the streets shooting at looters and herding some in mass arrests.
268
840806
4695
Armia strzelała do złodziei i aresztowano ich masowo.
14:05
In the middle of this chaos, I'm rolling around in a wheelchair,
269
845501
3514
Pośród tego chaosu toczę się na wózku inwalidzkim,
14:09
and I was completely invisible. Completely.
270
849015
3750
całkowicie niewidzialny.
14:12
I was in a wheelchair; I didn't look like a looter.
271
852765
2770
Byłem na wózku. Nie wyglądałem jak złodziej.
14:15
I was in a wheelchair; I didn't look like a journalist, particularly, at least from their perspective.
272
855535
6182
Nie brali mnie za reportera.
14:21
And I didn't look like a soldier, that's for sure.
273
861717
2240
I z pewnością nie wyglądałem jak żołnierz.
14:23
I was part of this sort of background noise of the misery of Zaire, completely invisible.
274
863957
6295
Byłem w tle niedoli Zairu, kompletnie niewidoczny.
14:30
And all of a sudden, from around a corner, comes this young man, paralyzed, just like me,
275
870252
5097
Nagle zjawia się chłopak, sparaliżowany tak jak ja,
14:35
in this metal and wood and leather
276
875349
3720
w zbudowanym z metalu, drewna i skóry
14:39
pedal, three-wheel tricycle-wheelchair device,
277
879069
5025
trzykołowym wózku inwalidzkim.
14:44
and he pedals up to me as fast as he can.
278
884094
2464
Pedałuje w moją stronę tak szybko, jak może.
14:46
He goes, "Hey, mister! Mister!"
279
886558
1775
Mówi: "Hej, panie! Panie!"
14:48
And I looked at him --
280
888333
2297
Spojrzałem na niego.
14:50
he didn't know any other English than that, but we didn't need English, no, no, no, no, no.
281
890630
3584
Tylko tyle potrafił po angielsku, ale wystarczyło.
14:54
We sat there and compared wheels and tires and spokes and tubes.
282
894214
5871
Zaczęliśmy porównywać koła, opony, szprychy i rurki.
15:00
And I looked at his whacky pedal mechanism;
283
900085
3425
Spojrzałem na jego dziwną przekładnię.
15:03
he was full of pride over his design.
284
903510
3240
Był dumny ze swojego projektu.
15:06
I wish I could show you that contraption.
285
906750
1849
Szkoda, że nie mogę pokazać tego ustrojstwa,
15:08
His smile, our glow
286
908599
2127
jego uśmiechu, naszej radości,
15:10
as we talked a universal language
287
910726
2511
kiedy tak rozmawialiśmy uniwersalnym językiem
15:13
of design,
288
913237
2712
dizajnu,
15:15
invisible to the chaos around us.
289
915949
2817
niewidoczni dla chaosu dookoła nas.
15:18
His machine: homemade, bolted, rusty, comical.
290
918766
4056
Jego maszyna; chałupnicza, na śruby, zardzewiała, komiczna.
15:22
My machine: American-made, confident, sleek.
291
922822
3298
Moja maszyna: amerykańska, solidna, lśniąca.
15:26
He was particularly proud of the comfortable seat, really comfortable seat
292
926120
4222
Był szczególnie dumny z wygodnego siedzenia,
15:30
he had made in his chariot
293
930342
1916
które zrobił na swoim rydwanie,
15:32
and its beautiful fabric fringe around the edge.
294
932258
4427
i ozdobnych frędzli na krawędzi.
15:36
Oh, I wish I'd had those sparkly wheels back then to have shown him, man!
295
936685
3984
Wtedy jeszcze nie miałem tych błyszczących kół.
15:40
He would have loved those! Oh yeah.
296
940669
2745
Pokochałby je!
15:43
He would have understood those;
297
943414
1592
Zrozumiałby, o co w nich chodzi.
15:45
a chariot of pure intent -- think about it --
298
945006
3468
Rydwan zaprojektowany z rozmysłem,
15:48
in a city out of control.
299
948474
2612
w mieście, które wymknęło się spod kontroli.
15:51
Design blew it all away for a moment.
300
951086
3048
Dizajn wszystko to na chwilę przyćmił.
15:54
We spoke for a few minutes and then each of us vanished back into the chaos.
301
954134
4144
Po rozmowie zniknęliśmy z powrotem w chaosie.
15:58
He went back to the streets of Kinshasa;
302
958278
2419
Wrócił na ulice Kinszasy.
16:00
I went to my hotel. And I think of him now, now ...
303
960697
5982
Ja pojechałem do hotelu. Myślę sobie teraz o nim
16:06
And I pose this question.
304
966679
3062
i stawiam następujące pytanie.
16:09
An object imbued with intent --
305
969741
3553
Obiekt nacechowany rozmysłem
16:13
it has power,
306
973294
1664
ma moc,
16:14
it's treasure, we're drawn to it.
307
974958
3400
jest skarbem i przyciąga.
16:18
An object devoid of intent --
308
978358
2632
Obiekt pozbawiony rozmysłu
16:20
it's random, it's imitative,
309
980990
2512
jest losowy, naśladowczy i odrzuca.
16:23
it repels us. It's like a piece of junk mail to be thrown away.
310
983502
3680
Jest jak przesyłka reklamowa, która trafia do kosza.
16:27
This is what we must demand of our lives,
311
987182
4751
Tego musimy wymagać od życia,
16:31
of our objects, of our things, of our circumstances:
312
991933
3825
od naszych obiektów, rzeczy i okoliczności:
16:35
living with intent.
313
995758
3096
życia z rozmysłem.
16:38
And I have to say
314
998854
2104
Muszę powiedzieć, że w tej kwestii
16:40
that on that score, I have a very unfair advantage over all of you.
315
1000958
5031
mam nad wami niesprawiedliwą przewagę.
16:45
And I want to explain it to you now because this is a very special day.
316
1005989
5705
Chcę to wyjaśnić, bo mamy dziś wyjątkowy dzień.
16:51
Thirty-six years ago at nearly this moment,
317
1011694
4935
Prawie w tym samym momencie, 36 lat temu,
16:56
a 19-year-old boy awoke from a coma
318
1016629
4156
19-letni chłopak obudził się ze śpiączki,
17:00
to ask a nurse a question,
319
1020785
1797
aby zadać pytanie pielęgniarce,
17:02
but the nurse was already there with an answer.
320
1022582
2480
ale ona miała już gotową odpowiedź.
17:05
"You've had a terrible accident, young man. You've broken your back.
321
1025062
3703
"Miałeś straszny wypadek. Złamałeś kręgosłup.
17:08
You'll never walk again."
322
1028765
1641
Nigdy już nie będziesz chodził".
17:10
I said, "I know all that -- what day is it?"
323
1030406
5616
Powiedziałem, "To już wiem. Jaki mamy dziś dzień?"
17:16
You see, I knew that the car had gone over the guardrail on the 28th of February,
324
1036022
7024
Samochód przeleciał przez barierę 28 lutego
17:23
and I knew that 1976 was a leap year.
325
1043046
3649
i wiedziałem, że rok 1976 był przestępny.
17:26
"Nurse! Is this the 28th or the 29th?"
326
1046695
4710
"Siostro! Dzisiaj jest 28 czy 29?"
17:31
And she looked at me and said,
327
1051405
1993
Popatrzyła na mnie i powiedziała:
17:33
"It's March 1st."
328
1053398
2575
"Jest pierwszy marca".
17:35
And I went, "Oh my God.
329
1055973
2481
Odpowiedziałem: "O Boże.
17:38
I've got some catching up to do!"
330
1058454
2536
Mam dużo do nadrobienia!"
17:40
And from that moment, I knew
331
1060990
2672
Od tego momentu wiedziałem,
17:43
the given was that accident;
332
1063662
3248
że wypadek to mój punkt wyjścia.
17:46
I had no option but to make up
333
1066910
3688
Moją jedyną opcją było
17:50
this new life without walking.
334
1070598
3056
ułożyć sobie nowe życie bez chodzenia.
17:53
Intent -- a life with intent --
335
1073654
3808
Cel, życie z rozmysłem,
17:57
lived by design,
336
1077462
1824
przeżywane według dizajnu,
17:59
covering the original
337
1079286
1616
zastępujące oryginał
18:00
with something better.
338
1080902
1560
czymś lepszym.
18:02
It's something for all of us to do or find a way to do in these times.
339
1082462
5080
Każdy z nas powinien to dziś zrobić.
18:07
To get back to this,
340
1087542
3342
Wrócić do tego,
18:10
to get back to design,
341
1090884
2136
wrócić do dizajnu
18:13
and as my daddy suggested a long time ago,
342
1093020
3401
i, jak dawno temu zasugerował mój tato,
18:16
"Make the song your own, John.
343
1096421
3287
przerobić utwór na własną modłę.
18:19
Show everybody what you intend."
344
1099708
5090
Pokazać wszystkim, o co ci chodzi.
18:38
Daddy,
345
1118690
2299
Tato,
18:40
this one's for you.
346
1120989
1948
to dla ciebie.
18:42
(Music)
347
1122937
4780
(Muzyka)
18:47
♫ Jo Jo was a man who thought he was a loner ♫
348
1127717
4208
Jo Jo myślał, że jest samotnikiem,
18:51
♫ but he was another man. ♫
349
1131925
2320
ale był innym człowiekiem.
18:54
♫ Jo Jo left his home in Tucson, Arizona to attend a California bash. ♫
350
1134245
6185
Jo Jo rzucił Tucson w Arizonie, by hulać w Kalifornii.
19:00
♫ Get back, get back, ♫
351
1140430
2943
Wracaj, wracaj,
19:03
♫ get back to where you once belonged. ♫
352
1143373
3280
wracaj tam, gdzie kiedyś należałeś.
19:06
♫ Get back, get back, ♫
353
1146653
2864
Wracaj, wracaj,
19:09
♫ get back to where you once belonged. ♫
354
1149517
9463
wracaj tam, gdzie kiedyś należałeś.
19:18
(Applause)
355
1158980
9260
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7