Nalini Nadkarni explores canopy worlds

Translator: Le Phuong Tran Reviewer: Hoang An Nguyen

Trees are wonderful arenas for discovery

Cây cối là một thế giới kỳ diệu cần khám phá

because of their tall stature, their complex structure,

bởi chiều cao và cấu trúc bên trong phức tạp của chúng

the biodiversity they foster and their quiet beauty.

môi trường sống và vẻ đẹp tiềm ẩn của chúng.

I used to climb trees for fun all the time

Tôi từng leo cây mỗi khi cần giải trí

and now, as a grown-up, I have made my profession understanding trees

và bây giờ, khi đã trưởng thành, tôi đã hiểu biết sâu rộng hơn

and forests, through the medium of science.

về cây và rừng theo phương diện khoa học.

The most mysterious part of forests is the upper tree canopy.

Phần bí ẩn nhất của những khu rừng chính là phần tán cây phía trên.

And Dr. Terry Erwin, in 1983,

Và tiến sĩ Terry Erwin, vào năm 1983,

called the canopy, "the last biotic frontier."

đã gọi tán cây là "Ranh giới sinh học cuối cùng".

I'd like to take you all on a journey up to the forest canopy,

Tôi muốn đưa bạn vào một hành trình tới các tán rừng xanh,

and share with you what canopy researchers are asking

và chia sẻ với bạn những gì các nhà nghiên cứu về tán cây đang thắc mắc

and also how they're communicating with other people outside of science.

và cách họ liên hệ với những người ngoài giới khoa học

Let's start our journey on the forest floor

Hãy bắt đầu cuộc hành trình ở tầng thảm tươi

of one of my study sites in Costa Rica.

bằng một trong những nghiên cứu của tôi tại Costa Rica.

Because of the overhanging leaves and branches,

Bởi vì các lá và cành cây um tùm ở trên

you'll notice that the understory is very dark,

nên ở dưới đất bạn sẽ thấy rất tối

it's very still.

và rất tĩnh mịch.

And what I'd like to do is take you up to the canopy,

Tối muốn đưa bạn lên các tán cây trên cùng,

not by putting all of you into ropes and harnesses,

không bằng cách buộc cả người bạn với dây thừng và đai an toàn,

but rather showing you a very short clip

mà bằng cách cho bạn xem một clip ngắn

from a National Geographic film called "Heroes of the High Frontier."

từ một bộ phim của đài Địa Lý Quốc Gia (National Geographic) có tên "Anh hùng của tầng cao"

This was filmed in Monteverde, Costa Rica

Bộ phim này được quay ở Monteverde, Costa Rica

and I think it gives us the best impression of what it's like

và tôi nghĩ là nó sẽ cho chúng ta cảm giác

to climb a giant strangler fig.

được leo lên những cây sung sống bám khổng lồ

(Music)

(nhạc)

(Growling)

(tiếng hú)

(Rustling)

(xào xạc)

So what you'll see up there is that it's really like the atmosphere of an open field,

Bạn sẽ thấy ở trên đó giống như bầu khí quyển của môi trường mở,

and there are tremendous numbers of plants and animals that have adapted

với một số lượng lớn động vật và thực vật thích nghi được

to make their way and their life in the canopy.

để duy trì cuộc sống và sinh tồn trên những tán cây.

Common groups, like the sloth here, have clear adaptations

Ví dụ điển hình là con lười, đã thích nghi với cuộc sống trên cây

for forest canopies, hanging on with their very strong claws.

bằng việc treo mình trên cây bằng những móng vuốt rất khỏe,

But I'd like to describe to you a more subtle kind of diversity

Nhưng tôi muốn mô tả về một loài thích nghi rõ rệt hơn

and tell you about the ants.

đó là loài kiến.

There are 10,000 species of ants that taxonomists --

Có khoảng 10000 loài kiến đã được

people who describe and name animals -- have named.

các nhà phân loại học đặt tên.

4,000 of those ants live exclusively in the forest canopy.

Có 4000 loài trong số đó sống biệt lập trên các tán cây.

One of the reasons I tell you about ants

Chồng tôi, một nhà phân loại kiến,

is because of my husband, who is in fact an ant taxonomist

là một trong các lý do khiến tôi nói về loài kiến.

and when we got married, he promised to name an ant after me, which he did --

Khi chúng tôi kết hôn, anh ấy hứa sẽ đặt tên một loài kiến theo tên tôi, và anh ấy đã làm thế --

Procryptocerus nalini, a canopy ant.

Procryptocerus nalini, tên một loài kiến trên tán cây

We've had two children, August Andrew and Erika

Chúng tôi có 2 con, August Andrew và Erika

and actually, he named ants after them.

và anh ấy cũng đặt tên các loài kiến theo tên 2 đứa con.

So we may be the only family that has an ant named after each one of us.

Vì thế có lẽ chúng tôi là gia đình duy nhất mà mỗi người có một loài kiến mang tên mình.

But my passion -- in addition to Jack and my children --

Nhưng mối quan tâm của tôi không chỉ có Jack và những đứa trẻ

are the plants, the so-called epiphytes,

mà còn các loài cây được gọi là thực vật biểu sinh

those plants that grow up on trees.

là các loài thực vật sống trên cây.

They don't have roots that go into trunks nor to the forest floor.

Rễ của chúng không mọc vào trong thân cây hay nền rừng,

But rather, it is their leaves that are adapted

mà chính những chiếc lá của chúng đã thích nghi

to intercept the dissolved nutrients that come to them in the form of mist and fog.

để đón lấy những chất dinh dưỡng đã phân hủy dưới dạng sương mù.

These plants occur in great diversity,

Những loài cây này phát triển khá đa dạng,

over 28,000 species around the world.

có hơn 28000 loài trên toàn thế giới.

They grow in tropical forests like this one

Chúng phát triển trong rừng nhiệt đới như kiểu rừng tán mà tôi đã đề cập.

and they also grow in temperate rainforests, that we find in Washington state.

và chúng cũng được tìm thấy trong các rừng mưa ôn đới ở bang Washington.

These epiphytes are mainly dominated by the mosses.

Những loài thực vật biểu sinh này chủ yếu là rêu.

One thing I want to point out is that underneath these live epiphytes,

Một điều tôi muốn nhấn mạnh là những loài kí sinh này

as they die and decompose, they actually construct an arboreal soil,

khi chết và phân hủy, chúng là nguồn dinh dưỡng cho đất

both in the temperate zone and in the tropics.

ở cả vùng ôn đới và nhiệt đới.

And these mosses, generated by decomposing,

và những loài rêu, tiếp tục được nuôi dưỡng bởi xác của những cây bị phân hủy,

are like peat moss in your garden.

giống như than bùn trong vườn của chúng ta.

They have a tremendous capacity for holding on to nutrients and water.

Chúng có một sức chứa vĩ đại để giữ chất dinh dưỡng và nước.

One of the surprising things I discovered

Một trong những điều lý thú tôi vừa khám phá

is that, if you pull back with me on those mats of epiphytes,

là nếu bạn cùng tôi kéo những tấm thảm thực vật biểu sinh lên

what you'll find underneath them are connections, networks

bạn sẽ thấy bên trong chúng là những mạng lưới liên kết chằng chịt

of what we call canopy roots.

mà chúng ta gọi là rễ chùm.

These are not epiphyte roots:

Đó không phải là rễ của loài biểu sinh,

these are roots that emerge from the trunk and branch of the host trees themselves.

mà đó là rễ hình thành từ cành và thân của loài cây chủ mà chúng đang sinh sống.

And so those epiphytes are actually paying the landlord a bit of rent

Và bằng cách đó loài biểu sinh này thực chất đang trả "lệ phí thuê chỗ ở"

in exchange for being supported high above the forest floor.

để được sống ở nơi cao hơn nền rừng.

I was interested, and my canopy researcher colleagues have been interested

Tôi và đồng nghiệp nghiên cứu về các loài cây đã rất hứng thú

in the dynamics of the canopy plants that live in the forest.

về cuộc sống của những loài cây trong rừng.

We've done stripping experiments

Chúng tôi đã thực hiện những thí nghiệm

where we've removed mats of epiphytes

để gỡ bỏ những thảm thực vật biểu sinh

and looked at the rates of recolonization.

và quan sát tốc độ tái sinh của chúng.

We had predicted that they would grow back very quickly

Chúng tôi đã dự đoán những loài này sẽ mọc lại rất nhanh

and that they would come in encroaching from the side.

và chúng có thể mọc lại chỉ từ cạnh bên.

What we found, however, was that they took an extremely long time --

Tuy nhiên, chúng tôi phát hiện ra là thực tế chúng cần rất nhiều thời gian --

over 20 years -- to regenerate,

hơn 20 năm để sinh trưởng lại,

starting from the bottom and growing up.

bắt đầu từ dưới đáy và mọc lên.

And even now, after 25 years,

Thậm chí bây giờ, sau 25 năm,

they're not up there, they have not recolonized completely.

chúng vẫn chưa thưởng thành hoàn toàn.

And I use this little image to say

Và tôi muốn sử dụng hình ảnh nhỏ này để nói rằng

this is what happens to mosses.

đây là những gì diễn ra với rêu.

If it's gone, it's gone,

Nếu như nó chết, nó sẽ chết luôn,

and if you're really lucky you might get something growing back from the bottom.

và nếu bạn thực sự gặp may, bạn có thể khôi phục được điều gì đó từ dưới đáy.

(Laughter)

(cười)

So, recolonization is really very slow.

Cho nên, quá trình hồi sinh diễn ra rất chậm.

These canopy communities are fragile.

Do đó quần xã tán cây rất yếu ớt.

Well, when we look out, you and I, over that canopy

Nếu như chúng ta nhìn vào tán cây

of the intact primary forest,

của rừng nguyên sinh,

what we see is this enormous carpet of carbon.

chúng ta sẽ thấy một tấm thảm cacbon lớn.

One of the challenges that canopy researchers are attacking today

Một trong các thách thức lớn nhất mà các nhà nghiên cứu về tán cây đang đối mặt

is trying to understand the amount of carbon that is being sequestered.

là hiểu rõ về lượng cacbon còn tiềm ẩn, chưa được khám phá

We know it's a lot,

Chúng tôi biết đó là một lượng lớn,

but we do not yet know the answers to how much,

nhưng chúng tôi vẫn chưa tìm ra lượng đó là bao nhiêu,

and by what processes, carbon is being taken out of the atmosphere,

và bằng nhiều quy trình, lượng cacbon được đưa ra ngoài khí quyển,

held in its biomass, and moving on through the ecosystem.

được giữ trong sinh khối của nó, và duy chuyến qua các hệ sinh thái.

So I hope I've showed you that canopy-dwellers

Vì thế tôi hy vọng có thể chỉ cho bạn các cư dân trong quần thể tán cây

are not just insignificant bits of green up high in the canopy

không chỉ là một phần nhỏ đóng góp vào màu xanh trong rừng

that Tarzan and Jane were interested in,

mà Tarzan và Jane rất thích thú,

but rather that they foster biodiversity

mà còn nuôi dưỡng hệ sinh thái

contribute to ecosystem nutrient cycles,

đóng góp vào vòng tuần hoàn dinh dưỡng của hệ sinh thái,

and they also help to keep our global climate stable.

và chúng cũng giúp giữ ổn định khí hậu toàn cầu.

Up in the canopy, if you were sitting next to me

Trên các tán cây, nếu bạn ngồi cạnh tôi

and you turned around from those primary forest ecosystems,

và nhìn quanh hệ sinh thái rừng nguyên sinh,

you would also see scenes like this.

các cũng sẽ thấy cảnh như thế này.

Scenes of forest destruction, forest harvesting

Những cảnh rừng bị phá hủy, chặt phá

and forest fragmentation,

và bị phân tán,

thereby making that intact tapestry of the canopy

Vì thế làm cho tấm thảm nguyên vẹn của tán cây

unable to function in the marvelous ways that it has

không thể phát huy được các vai trò to lớn mà chúng từng có

when it is not disturbed by humans.

khi chưa bị quấy rối bởi con người.

I've also looked out on urban places like this

Tôi cũng quan tâm đến những vùng đô thị như thế này

and thought about people who are disassociated from trees in their lives.

và nghĩ về những người sống tách biệt với cây cối.

People who grew up in a place like this

Những người trưởng thành ở một nơi như thế này

did not have the opportunity to climb trees and form a relationship with trees

không có cơ hội để leo cây và tạo một mối liên hệ với cây cối và rừng

and forests, as I did when I was a young girl.

giống như những gì tôi đã làm khi còn trẻ.

This troubles me.

Điều này làm tôi phiền muộn.

Here in 2009, you know, it's not an easy thing to be a forest ecologist,

Vào năm 2009, bạn biết đấy, không dễ để trở thành một nhà sinh thái học nghiên cứu rừng,

gripping ourselves with these kinds of questions

để luôn hấp dẫn bản thân với những câu hỏi thế này

and trying to figure out how we can answer them.

và cố gắng tìm ra câu trả lời.

And especially, you know, as a small brown woman

Đặc biệt là, như bạn đã biết, một phụ nữ nhỏ tóc nâu

in a little college, in the upper northwest part of our country,

trong một đại học nhỏ, tại phía tận cùng tây bắc của đất nước này,

far away from the areas of power and money,

khá xa so với những vùng giàu năng lượng và tiền bạc,

I really have to ask myself, "What can I do about this?

Tôi cũng tự hỏi bản thân mình."Làm sao tôi có thể làm được điều này?"

How can I reconnect people with trees?"

"Làm sao tôi có thể gắn kết mọi người với cây cối?"

Well, I think that I can do something.

Và tôi nghĩ tôi có thể làm điều gì đó.

I know that as a scientist, I have information

Tôi biết, với vai trò là một nhà khoa học, tôi phải có thông tin

and as a human being, I can communicate with anybody,

và là một người bình thường, tôi có thể giao tiếp với bất kỳ ai

inside or outside of academia.

bên trong hoặc ngoài giới học thuật.

And so, that's what I've begin doing,

Và vì thế mà tôi bắt đầu công việc,

and so I'd like to unveil the International Canopy Network here.

cho nên tôi muốn tiết lộ về cộng đồng nghiên cứu tán cây quốc tế ở đây.

We consult to the media about canopy questions;

Chúng tôi cố vấn cho truyền thông các câu hỏi về tán cây;

we have a canopy newsletter;

Chúng tôi có một bản tin về các tán cây;

we have an email LISTSERV.

Chúng tôi có một danh sách email.

And so we're trying to disseminate information about the importance of the canopy,

Và bằng cách đó chúng tôi cũng cố gắng truyền bá thông tin về tầm quan trọng của tán cây,

the beauty of the canopy,

về vẻ đẹp của tán cây,

the necessity of intact canopies,

về sự cần thiết của những tán rừng nguyên sinh,

to people outside of academia.

đến những người ở ngoài giới nghiên cứu.

We also recognize that a lot of the products that we make --

Chúng tôi cũng nhận thấy nhiều sản phẩm chúng tôi làm

those videos and so forth --

những video này và tương tự...

you know, they don't reach everybody,

bạn biết đấy, chúng không liên hệ hết được với mọi người,

and so we've been fostering projects that reach people outside of academia,

Vì thế chúng tôi đã nuôi dưỡng các dự án để liên hệ với mọi người ngoài giới khoa học,

and outside of the choir that most ecologists preach to.

và bên ngoài lĩnh vực mà phần lớn các nhà sinh thái học hướng tới.

Treetop Barbie is a great example of that.

Barbie Tán Cây là một ví dụ điển hình.

What we do, my students in my lab and I,

Những gì mà tôi và sinh viên của mình trong phòng lab làm

is we buy Barbies from Goodwill and Value Village,

là mua búp bê Barbie từ Goodwill và làng Value,

we dress her in clothes that have been made by seamstresses

Chúng tôi cho nó mặc quần áo đã được đặt may trước đó

and we send her out with a canopy handbook.

và gửi nó đi đính kèm với sổ tay về tán cây.

And my feeling is --

Và cảm xúc cả tôi là...

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

-- that we've taken this pop icon and we have just tweaked her a little bit

Chúng tôi lấy hình tượng pop này và thay đổi hình ảnh bên ngoài một chút

to become an ambassador who can carry the message

để trở thành một đại sứ mang thông điệp

that being a woman scientist studying treetops is actually a really great thing.

rằng là một nhà khoa học nữ nghiên cứu về tán cây thực sự là một điều tuyệt vời.

We've also made partnerships with artists,

Chúng tôi cũng hợp tác với các nghệ sĩ,

with people who understand and can communicate the aesthetic beauty

những người thấu hiểu và có thể truyền đạt vẻ đẹp thẩm mỹ

of trees and forest canopies.

của cây và tán rừng xanh.

And I'd like to just tell you one of our projects,

Và tôi chỉ vừa giới thiệu với bạn một trong các dự án của chúng tôi,

which is the generation of Canopy Confluences.

thế hệ của Tán Cây Hội Tụ.

What I do is I bring together scientists and artists of all kinds,

Những điều tôi làm là muốn các nhà khoa học và nghệ sĩ xích lại gần nhau,

and we spend a week in the forest on these little platforms;

và chúng ta có thể dành một tuần trong rừng với nền tảng ít ỏi này;

and we look at nature, we look at trees, we look at the canopy,

Chúng ta sẽ quan sát tự nhiên, quan sát cây cối, quan sát tán cây,

and we communicate, and exchange, and express what we see together.

và chúng ta giao tiếp, trao đổi, thể hiện những gì chúng ta thấy cùng nhau

The results have been fantastic.

Kết quả sẽ rất tuyệt.

I'll just give you a few examples.

Tôi sẽ cho bạn một vài ví dụ.

This is a fantastic installation by Bruce Chao

Đây là một sự thiết lập tuyệt vời bởi Bruce Chao

who is chair of the Sculpture and Glass Blowing Department

Trưởng bộ môn thổi thủy tinh và điêu khắc

at Rhode Island School of Design.

tại trường thiết kế Rhode Island .

He saw nests in the canopy at one of our Canopy Confluences

Ông ấy thấy những cái tổ trên tán cây tại một trong các vị trí tán cây của chúng tôi

in the Pacific Northwest, and created this beautiful sculpture.

ở phía tây bắc Thái Bình Dương, và tạo ra tác phẩm điêu khắc đẹp này.

We've had dance people up in the canopy.

Chúng tôi đã cho mọi người lên các tán cây.

Jodi Lomask, and her wonderful troupe Capacitor,

Jodi Lomask và đoàn kịch của cô,

joined me in the canopy in my rainforest site in Costa Rica.

đã tham gia với tôi tại địa điểm rừng mưa ở Costa Rica.

They made a fabulous dance called "Biome."

Họ xây dựng một màn vũ đạo hơi hoang đường gọi là "Biome".

They danced in the forest,

Họ múa trong rừng,

and we are taking this dance, my scientific outreach communications,

và chúng tôi thực hiện màn vũ đạo này, cộng đồng hướng tới khoa học của tôi,

and also linking up with environmental groups,

và cũng liên kết với những nhóm môi trường,

to go to different cities and to perform

để đến các thành phố khác nhau biểu diễn

the science, the dance and the environmental outreach

khoa học, vũ đạo và tiếp cận môi trường

that we hope will make a difference.

mà chúng tôi hy vọng sẽ làm nên sự khác biệt.

We brought musicians to the canopy,

Chúng tôi mang các nhạc sĩ đến với tán cây

and they made their music -- and it's fantastic music.

Và họ sáng tác nhạc, những bản nhạc tuyệt vời.

We had wooden flutists, we had oboists,

Chúng tôi có sáo và kèn

we had opera singers, we had guitar players,

Chúng tôi có ca sĩ opera, chúng tôi có nhạc công guitar,

and we had rap singers.

chúng tôi có ca sĩ đọc rap.

And I brought a little segment to give you

Và tôi có mang đến một trích đoạn nhỏ để tặng bạn

of Duke Brady's "Canopy Rap."

bản rap về tán cây của Duke Brady

(Music) That's Duke!

Đó là Duke

(Applause)

(Vỗ tay)

This experience of working with Duke

Kinh nghiệm khi làm việc cùng Duke

also led me to initiate a program called Sound Science.

đã giúp tôi ý tưởng về một chương trình gọi là Khoa học về Âm Thanh.

I saw the power of Duke's song with urban youth --

Tôi đã thấy sức mạnh của các bản nhạc của Duke đối với tuổi trẻ ở đô thị

an audience, you know, I as a middle-aged professor,

là một khán giả, bạn biết đây, tôi là một chuyên gia trung niên

I don't have a hope of getting to --

Tôi không có hy vọng để

in terms of convincing them of the importance of wildlands.

thuyết phục họ về tầm quan trọng của thiên nhiên hoang dã.

So I engaged Caution, this rap singer,

Vì thế tôi cùng Caution, một rapper,

with a group of young people from inner-city Tacoma.

cùng một nhóm người trẻ tuổi từ trung tâm thành phố Tacoma.

We went out to the forest, I would pick up a branch,

Chúng tôi đến rừng, lấy một nhánh cây

Caution would rap on it,

Caution sẽ đọc rap về nó

and suddenly that branch was really cool.

Và bỗng nhiên cành cây đó sẽ rất tuyệt.

And then the students would come into our sound studios,

Sau đó các sinh viên sẽ đến các phòng thu âm của chúng tôi,

they would make their own rap songs with their own beats.

Họ sẽ sáng tác các bản nhạc rap của riêng họ.

They ended up making a CD

Họ sẽ hoàn thành một CD

which they took home to their family and friends,

và mang về nhà cho gia đình và bạn bè,

thereby expressing their own experiences with nature

và bằng cách đó diễn tả trải nghiệm của riêng họ về tự nhiên

in their own medium.

trong tầm hiểu biết của mình.

The final project I'll talk about is one that's very close to my heart,

Dự án cuối cùng tôi muốn nói tới rất gần gũi với tôi,

and it involves an economic and social value

nó bao gồm giá trị kinh tế và xã hội

that is associated with epiphytic plants.

và cũng liên quan với các loài biểu sinh.

In the Pacific Northwest,

tại phía tây bắc Thái Bình Dương,

there's a whole industry of moss-harvesting

Có một ngành công nghiệp thu hoạch rêu

from old-growth forests.

từ các rừng già

These mosses are taken from the forest;

Những cây rêu lấy từ rừng

they're used by the floriculture industry, by florists,

được sử dụng cho việc trồng hoa

to make arrangements and make hanging baskets.

để làm bố cục và làm giỏ treo.

It's a 265 million dollar industry

Đây là một ngành công nghiệp trị giá 265 triệu đô-la

and it's increasing rapidly.

và đang tăng trưởng rất nhanh.

If you remember that bald guy,

Nếu bạn nhớ đến gã hói này,

you'll know that what has been stripped off of these trunks

bạn sẽ biết những gì đã được lột ra từ những thân cây này

in the Pacific Northwest old-growth forest

tại rừng già tây bắc Thái Bình Dương

is going to take decades and decades to come back.

phải mất hàng thập kỉ để hồi phục lại

So this whole industry is unsustainable.

vì vậy ngành công nghiệp này không bền vững.

What can I, as an ecologist, do about that?

Vậy với vai trò là một nhà sinh thái học, tôi có thể làm gì?

Well, my thought was that I could learn how to grow mosses,

Tôi nghĩ rằng tôi có thể học cách trồng rêu,

and that way we wouldn't have to take them out of the wild.

và chúng ta sẽ không phải lấy chúng từ tự nhiên.

And I thought, if I had some partners that could help me with this,

Và tôi nghĩ, nếu tôi có một vài đối tác có thể giúp tôi làm việc này,

that would be great.

thì sẽ rất tuyệt.

And so, I thought perhaps incarcerated men and women --

Vì vậy, tôi nghĩ rằng có lẽ những người phạm nhân,

who don't have access to nature,

những người không được tiếp xúc với thiên nhiên,

who often have a lot of time, they often have space,

những người thường có nhiều thời gian, không gian,

and you don't need any sharp tools to work with mosses --

và bạn không cần bất cứ công cụ sắc bén nào để làm việc với rêu...

would be great partners.

sẽ là những đối tác tuyệt vời

And they have become excellent partners.

Và họ sẽ trở thành người bạn đồng hành tuyệt vời.

The best I can imagine.

Đó là điều tốt nhất mà tôi có thể tưởng tượng.

They were very enthusiastic.

Họ đã rất hứng thú.

(Applause)

(Vỗ tay)

They were incredibly enthusiastic about the work.

Họ vô cùng hứng thú với công việc

They learned how to distinguish different species of mosses,

Họ học cách phân biệt nhiều các loài rêu,

which, to tell you the truth,

đến nỗi, nói thẳng ra

is a lot more than my undergraduate students at the Evergreen College can do.

là nhiều hơn những gì các sinh viên của tôi làm được tại trường Evergreen.

And they embraced the idea that they could help develop a research design

Và họ có thể đưa ra các ý tưởng có thể giúp phát triển mô hình nghiên cứu.

in order to grow these mosses.

để trồng những loại rêu này.

We've been successful as partners

Chúng tôi đã thành công khi đồng hành với nhau

in figuring out which species grow the fastest,

để tìm ra loài nào phát triển nhanh nhất,

and I've just been overwhelmed with how successful this has been.

Và tôi đã choáng ngợp trước thành công lớn này,

Because the prison wardens were very enthusiastic about this as well,

Bởi vì các người canh giữ tù nhân rất hào hứng với điều này,

I started a Science and Sustainability Seminar in the prisons.

Tôi bắt đầu một buổi nói chuyện về khoa học trong nhà tù

I brought my scientific colleagues and sustainability practitioners into the prison.

Tôi mời các đồng nghiệp nghiên cứu và những người thực tập đến nhà tù.

We gave talks once a month,

Chúng tôi thực hiện các cuộc nói chuyện mỗi tháng một lần,

and that actually ended up implementing

và những cuộc nói chuyện đã giúp thi hành

some amazing sustainability projects at the prisons --

một vài dự án mang tính bền vững tại nhà tù

organic gardens, worm culture, recycling,

vườn hữu cơ, nuôi giun đất, tái chế,

water catchment and beekeeping. (Applause)

thu nước và nuôi ong.

Our latest endeavor,

Nỗ lực mới nhất của chúng tôi,

with a grant

với sự tài trợ kinh phí

from the Department of Corrections at Washington state,

từ Bộ Cải huấn của bang Washington,

they've asked us to expand this program to three more prisons.

Họ yêu cầu chúng tôi mở rộng chương trình đến 3 nhà tù nữa.

And our new project is having the inmates and ourselves

Dự án mới của chúng tôi đang giúp các tù nhân và chính chúng tôi

learn how to raise the Oregon spotted frog

học cách nuôi loài ếch đốm Oregon

which is a highly endangered amphibian in Washington state and Oregon.

một loài động vật lưỡng cư có nguy cơ tuyệt chủng cao tại bang Washington và Oregon.

So they will raise them -- in captivity, of course --

Vì thế họ sẽ nuôi dưỡng chúng, tất nhiên trong môi trường nuôi nhốt --

from eggs to tadpoles and onward to frogs.

từ trứng phát triển đến nòng nọc và đến ếch.

And they will have the pleasure, many of them,

Và nhiều người trong số họ sẽ thích thú

of seeing those frogs that they've raised from eggs and helped develop,

khi nhìn thấy các con ếch họ nuôi dưỡng lớn lên từ trứng

helped nurture, move out into protected wildlands

cung cấp dinh dưỡng, và đưa chúng đến vùng được bảo vệ

to augment the number of endangered species out there in the wild.

để tăng số lượng của loài đang gặp nguy hiểm trong tự nhiên

And so, I think for many reasons --

Vì thế, tôi nghĩ đến nhiều lý do

ecological, social, economic and perhaps even spiritual --

sinh thái, xã hội, kinh tế và có lẽ cả tinh thần...

this has been a tremendous project

đây có lẽ là một dự án to lớn

and I'm really looking forward to

và tôi đang rất mong chờ

not only myself and my students doing it,

không chỉ tôi mà cả các sinh viên làm điều này

but also to promote and teach other scientists how to do this.

mà còn thúc đẩy và dạy cho các nhà khoa học khác làm điều này.

As many of you are aware, the world of academia is a rather inward-looking one.

Nhiều người trong số các bạn ý thức được, học thuật là một thế giới hướng nội.

I'm trying to help researchers move more outward

Tôi đang cố gắng giúp các nhà nghiên cứu cởi mở hơn

to have their own partnerships

để hình thành các quan hệ đối tác

with people outside of the academic community.

với những người bên ngoài cộng đồng học thuật.

And so I'm hoping that my husband Jack, the ant taxonomist,

và tôi cũng đang hy vọng chồng tôi Jack, một nhà nghiên cứu kiến,

can perhaps work with Mattel to make Taxonomist Ken.

có thể làm việc với Mattel để làm bản phân loại sinh vật.

Perhaps Ben Zander and Bill Gates could get together

Có lẽ Ben Zander và Bill Gates có thể làm việc cùng nhau

and make an opera about AIDS.

và tổ chức một buổi nhạc kịch về AIDS.

Or perhaps Al Gore and Naturally 7 could make a song about climate change

hoặc có lẽ Al Gore và Naturally 7 có thể sáng tác một bản nhạc về biến đổi khí hậu

that would really make you clap your hands.

mà sẽ khiến bạn cho một tràng pháo tay.

So, although it's a little bit of a fantasy, I think it's also a reality.

Vì thế, mặc dù nghe một chút hoang đường, nhưng tôi nghĩ điều này có thể trở thành sự thật.

Given the duress that we're feeling environmentally in these times,

Với sự cấp bách mà chúng ta cảm thấy về môi trường hiện nay,

it is time for scientists to reach outward,

đây là lúc cho các nhà khoa học cởi mở hơn

and time for those outside of science to reach towards academia as well.

và cũng là lúc cho những người bên ngoài khoa học hướng đến thế giới học thuật.

I started my career with trying to understand the mysteries of forests

Tôi bắt đầu nghề với niềm đam mê khám phá bí ẩn của rừng

with the tools of science.

nhờ các công cụ khoa học.

By making these partnerships that I described to you,

Bằng việc thiết lập quan hệ đối tác mà tôi đã mô tả với bạn

I have really opened my mind and, I have to say, my heart

Tôi đã mở rộng tầm mắt và tôi phải nói rằng,

to have a greater understanding,

tôi đã có một hiểu biết rộng hơn

to make other discoveries about nature and myself.

để làm các nghiên cứu khác về tự nhiên và khám phá bản thân mình.

When I look into my heart, I see trees --

Và khi tôi nhìn vào tim mình, tôi thấy cây

this is actually an image of a real heart --

đây thực sự là một hình ảnh xuất phát từ trong tim--

there are trees in our hearts,

có nhiều cây trong trái tim chúng ta,

there are trees in your hearts.

có nhiều cây trong tim của bạn.

When we come to understand nature,

Khi chúng ta hiểu thiên nhiên,

we are touching the most deep, the most important parts of our self.

chúng ta sẽ sẽ chạm đến phần sâu nhất, phần quan trọng nhất trong chính mình.

In these partnerships, I have also learned

Trong các mối quan hệ đối tác này, tôi cũng học được rằng

that people tend to compartmentalize themselves

mọi người thường tự cô lập bản thân

into IT people, and movie star people, and scientists,

với những làm việc với máy tính, ngôi sao màn bạc, nhà khoa học

but when we share nature,

nhưng khi chúng ta chia sẻ thiên nhiên với nhau,

when we share our perspectives about nature,

Khi chúng ta chia sẻ tầm hiểu biết của mình về tự nhiên,

we find a common denominator.

Chúng ta sẽ tìm thấy một tiếng nói chung.

Finally, as a scientist and as a person

Cuối cùng, với vai trò là một nhà khoa học và một người bình thường

and now, as part of the TED community,

và bây giờ, là một phần của cộng đồng TED,

I feel that I have better tools

tôi cảm thấy mình đã có những phương tiện tốt hơn

to go out to trees, to go out to forests, to go out to nature,

để hòa mình cùng cây, cùng rừng, cùng thiên nhiên,

to make new discoveries about nature --

và để tiếp tục các khám phá mới về thiên nhiên---

and about humans' place in nature

và về vị trí của con người trong tự nhiên.

wherever we are and whomever you are.

bất kì nơi đâu chúng ta ở và bất kì bạn là ai.

Thank you very much.

Cảm ơn các bạn rất nhiều

(Applause)

(vỗ tay)

Cảm ơn các bạn rất nhiều