Let's get honest about our money problems | Tammy Lally

Translator: Phuong Quach Reviewer: Cong Kieu Anh Le

Have you every had to break your family's rules?

Đã bao giờ bạn làm trái luật gia đình ?

Today, I'm breaking mine,

Hôm nay, tôi phá luật của gia đình mình,

around money, secrecy and shame.

về tiền bạc, bí mật và sự xấu hổ.

In 2006, on my brother Keith's 40th birthday, he called.

Năm 2006, vào dịp sinh nhật thứ 40 của anh trai tôi Keith, anh ấy gọi tôi.

"Tam, I'm in dire straits.

"Tam, anh đang kẹt.

I wouldn't ask unless I had to.

Nếu không cần lắm, thì anh sẽ không hỏi em đâu.

Can I borrow 7,500 dollars?"

Anh có thể mượn 7.500 đô được không ?

This wasn't the first time he needed quick cash,

Đây không phải lần đầu tiên, anh ấy cần tiền gấp,

but this time, his voice frightened me.

nhưng lần này, giọng của anh ấy làm tôi sợ.

I had never heard him so beaten down and shameful,

Tôi chưa từng thấy anh ấy suy sụp và xấu hổ,

and it was on his 40th birthday.

và lại đúng vào dịp sinh nhật thứ 40,

After a few basic questions that we would all ask,

Sau một vài câu hỏi cơ bản,

I agreed to loan him the money, but under one condition:

tôi đã đồng ý cho anh mượn tiền, nhưng với một điều kiện:

that as the financial professional in the family,

với tư cách là một chuyên gia về tài chính trong gia đình,

I wanted to meet with him and his wife

tôi muốn gặp anh ấy và vợ

to see what was really happening.

để xem chuyện gì đang xảy ra.

Weeks later, we met at the local Starbucks,

Vài tuần sau, chúng tôi gặp ở quán Starbuck,

and I started right in with the tough-love budget conversation.

và tôi bắt đầu ngay về điều khoản ràng buộc.

"You should sell the house, downsize to something you can afford,

"Anh chị nên bán ngôi nhà, mua một số thứ có thể chi trả được,

sell the toys.

bán các món đồ chơi.

And Starbucks?

Còn Starbucks?

Give up the five-dollar-a-day coffee."

Giảm năm đô mỗi ngày cho cà phê."

You know, all the trappings that we do to keep up with the Joneses.

Giảm những thứ chúng ta tiêu để cho bằng bạn bằng bè.

Quickly, my brother and his wife went into a fearsome blame game,

Không lâu sau, họ đã rơi vào trò chơi đổ lỗi,

and it got messy.

và nó trở nên hỗn độn.

I vacillated between therapist and pissed-off sister.

Tôi đã do dự giữa nhà trị liệu và một đứa em gái phiền toái.

I wanted them to be better than this.

Tôi đã muốn họ tốt hơn thế này.

"Come on, you two. Get your shit together.

"Thôi nào, hai người. Hãy cố hòa thuận.

Hai người đã là cha mẹ.

You're parents.

Grow up and buck up."

Hãy trưởng thành nhanh lên.

After we left, I called my mom,

Sau khi chúng tôi đi, tôi đã gọi mẹ

but Keith beat me to it,

nhưng Keith đã rất bực,

and he told her that I wasn't helpful.

và anh ấy đã nói mẹ là tôi không giúp ích được gì cả.

In fact, he was hurt and felt ganged-up on.

Thực tế, anh ấy thấy đau lòng, cảm giác như bị chơi xỏ.

Of course he did. I shamed him with my tough-love budget conversation.

Dĩ nhiên vậy rồi. Tôi đã sỉ nhục anh ấy với cuộc nói chuyện về tiền bạc.

Two months went by when I received a call.

Hai tháng sau tôi nhận được cuộc gọi.

"Tam? I have bad news.

"Tam? Tôi có tin xấu đây.

Keith committed suicide last night."

Keith đã tự tử tối qua rồi."

Days later, at his home, I went looking for answers,

Ngày sau đó, tại nhà anh, tôi ráng tìm câu trả lời,

in his "office" -- the garage.

trong "văn phòng" anh ấy -- tại nhà xe.

Tại đây, tôi thấy một mớ hóa đơn thẻ tín dụng quá hạn

There, I found a stack of overdue credit card bills

and a foreclosure notice served to him on the day that he died.

và thông báo tịch thu tài sản được gửi tới vào ngày anh mất.

My brother left behind his beautiful 10-year-old daughter,

Anh tôi đã bỏ lại đứa con gái xinh đẹp 10 tuổi,

his brilliant 18-year-old son, weeks before his high school graduation,

đứa con trai thông minh 18 tuổi chỉ vài tuần trước lễ tốt nghiệp,

and his wife of 20 years.

và người vợ 20 năm sống cùng nhau.

How did this happen?

Nó đã xảy ra như thế nào ?

My brother was caught in our family's money-shame cycle,

Anh tôi đã mắc kẹt vào vòng lẩn quẩn tiền bạc,

and he was far from alone in this.

và anh ấy cô độc trong đó.

Suicide rates among adults ages 40 to 64

Tỉ lệ tự tử ở người từ 40 tới 64 tuổi

have risen nearly 40 percent since 1999.

đã tăng lên gần 40% từ năm 1999.

Job loss, bankruptcy and foreclosures

Mất việc, phá sản và tịch thu tài sản

were present in nearly 40 percent of the deaths,

là nguyên nhân của gần 40% các vụ tự tử,

with white middle-aged men accounting for seven out of 10 suicides.

và những đàn ông trung niên da trắng chiếm 70%.

What I've learned

Điều tôi nhận ra là

is that our self-destructive and self-defeating financial behaviors

những hành vi tự hủy hoại bản thân cũng như thất bại về tài chính

are not driven by our rational, logical minds.

không gây ra bởi lý trí của chúng ta.

Instead, they are a product of our subconscious belief systems

Thay vào đó, chúng là sản phẩm hệ thống niềm tin trong nhận thức

rooted in our childhoods

có nguồn gốc từ nhỏ

and so deeply ingrained in us,

và ăn sâu vào trong chúng ta,

they shape the way that we deal with money our entire adult lives,

hình thành nên cách chúng ta ứng xử với tiền khi trưởng thành,

and so many of you are left believing that you're lazy,

và rất nhiều người nghĩ rằng họ lười,

crazy or stupid -- or just bad with money.

điên khùng hoặc ngu ngốc - hoặc tệ với tiền.

This is what I call money shame.

Tôi gọi nó là nỗi xấu hổ về tiền.

Dr. Brené Brown, a well-known shame researcher,

Tiến sĩ Brené Brown, chuyên viên nổi tiếng nghiên cứu về sự xấu hổ,

defines shame as "the intensely painful feeling or experience

định nghĩa xấu hổ là "trải nghiệm hay cảm xúc mãnh liệt

of believing that we are flawed,

của niềm tin rằng mình không đủ tốt,

and therefore unworthy of love and belonging."

nên không xứng đáng với tình yêu và sở hữu."

Based on this definition, here's how I'm defining money shame:

Dựa vào định nghĩa trên, tôi định nghĩa xấu hổ tiền bạc:

"the intensely painful feeling or experience

"trải nghiệm hoặc cảm xúc đau đớn mãnh liệt

of believing that we are flawed,

của niềm tin rằng mình không đủ tốt

and therefore unworthy of love and belonging,

nên không xứng đáng được yêu thương và sở hữu,

based on our bank account balances,

dựa trên số dư tài khoản ngân hàng,

our debts, our homes, our cars

nợ nần, nhà cửa, xe cộ

and our job titles."

và chức vị công việc."

Let me give you a couple of examples of what I mean.

Tôi sẽ đưa ra vài ví dụ để giải thích thêm.

I believe that we all have money shame,

Tôi tin mọi người đều xấu hổ về tiền bạc,

whether you earn 10,000 dollars a year or 10 million,

cho dù bạn kiếm 10.000 đô một năm hay 10 triệu,

and it's because we give money all of our power.

và bởi vì chúng ta đặt vào tiền bạc mọi quyền lực.

Here's what it would look like if someone that you love, or you,

Đây là những gì diễn ra nếu như người mà bạn yêu thương, hoặc bạn,

might have money shame.

ngại chia sẻ chuyện tiền bạc.

They play the big shot, always picking up the check,

Họ chơi một cú lớn, lúc nào cũng nhặt tờ séc,

financially rescuing family and friends.

giải thoát tài chính cho gia đình và bạn bè.

They are financially secure,

Về mặt tài chính thì họ an toàn,

but they live in a state of chronic not-enoughness.

nhưng họ sống trong tình trạng luôn túng thiếu.

They drive a Mercedes, but their budget really only can afford a Honda.

Họ lái chiếc Mercedes, nhưng ngân sách chỉ cho phép mua Honda.

And they're looking good at every cost.

Và nhìn chung thì chúng đều đẹp.

I know that we can break free from the grips of money shame,

Tôi biết chúng ta có thể tự do khỏi sự xấu hổ về tiền bạc,

because I did.

vì tôi đã từng như vậy.

Shortly after my brother's death, the Recession hit.

Không lâu sau cái chết của anh trai tôi, khủng hoảng kinh tế diễn ra.

I lost my business and faced bankruptcy.

Tôi đã mất việc và đối mặt với sự phá sản.

Secretly, I was terrified.

Thật ra thì tôi khá sợ hãi.

I stayed in my home for a year, thinking I did something wrong,

Tôi ở trong nhà suốt một năm, nghĩ rằng mình đã làm sai

told myself, "What did you do? What happened?"

tự nói bản thân, "Mình đã làm gì? Chuyện gì đã xảy ra?"

I stayed silent, while all along, I went outside and smiled.

Tôi giữ im lặng, một lúc lâu, tôi đã ra ngoài và cười.

Nobody knew.

Không ai biết chuyện.

That's money shame.

Việc ngại chia sẻ chuyện tiền nong.

So what I had to do was let go of the grip that I had

Điều tôi phải làm là buông bỏ việc mà

tôi biết tất cả các đáp án.

on knowing all the answers.

I was the know-it-all in my family,

Tôi là kẻ biết tuốt của gia đình,

and I had to give up the idea that a new financial plan

và tôi phải từ bỏ ý tưởng rằng một kế hoạch tài chính mới

was the solution.

chính là giải pháp.

And so just like everything in my life, for me,

Như mọi thứ trong cuộc đời mình, với tôi,

I was sent a human to help,

tôi có người tới giúp,

and I accepted the help,

và tôi đã nhận sự giúp đỡ,

but I had to do major self-inquiry

nhưng tôi phải tự vấn bản thân mình

about my family's money history

về lịch sử tiền nong của gia đình mình

and my money beliefs.

và tín ngưỡng tiền bạc.

We have to start having this conversation.

Chúng ta phải bắt đầu trao đổi.

Money can no longer be a taboo topic.

Tiền bạc không còn là chủ đề kiêng kỵ nữa.

We have to get honest with each other that we're suffering with money issues,

Chúng ta phải thành thật với nhau chúng ta đang chịu khổ vì tiền,

and let's get real -- we have to stop numbing out our pain.

và hãy đối mặt -- chúng ta phải dừng việc im lặng vì nỗi đau của chúng ta.

In order to uncover the painful parts

Để khám phá những phần đau khổ

of your money story and your money history,

trong câu chuyện về tiền nong và lịch sử của nó,

you can't be numb.

bạn không thể im lặng được.

We have to let go of our past in order to be free.

Chúng ta phải buông bỏ quá khứ để được tự do.

Letting go of the past happens through surrender,

Việc quên đi quá khứ xảy ra khi ta đầu hàng,

faith and forgiveness.

niềm tin và sự tha thứ.

Debt is the tangible manifestation of not forgiving.

Nợ là biểu hiện hữu hình của việc không tha thứ.

If you have debt, you've not completely forgiven your past,

Nếu bạn mắc nợ, bạn không hoàn toàn tha thứ cho quá khứ,

so it's our work to forgive ourselves and others

nên nhiệm vụ của chúng ta là tha thứ cho bản thân và người khác

so that we can live freely.

để chúng ta có thể sống thoải mái.

Otherwise, our history will continue to repeat.

Nếu không thì lịch sử sẽ tiếp tục lặp lại.

This is not a quick fix, and I know we all want one,

Đây không phải là giải pháp nhanh, và tôi biết tất cả chúng ta đều muốn,

but it's a slow wake-up.

nhưng đây là sự thức tỉnh chậm.

This is another level of work.

Đây là một cấp độ làm việc khác.

We have to go higher to get it,

Chúng ta phải đi xa hơn để với tới,

to get at it.

để với tới đó.

So try this: follow your dollars.

Vậy hãy thử cái này: nghe theo số tiền của bạn.

Your money will show you right away what you value.

Tiền của bạn sẽ cho bạn thấy giá trị của bạn ngay lập tức.

Where's it going?

Nó đang đi đâu vậy?

And then ask yourself: Do I really value all this stuff?

Và sau đó tự hỏi bản thân: Mình có trân trọng tất cả những thứ này?

And get curious about what you're feeling when you're spending.

Và tò mò về cảm giác của bạn khi bạn chi tiêu.

Are you lonely?

Bạn có cô đơn không?

Are you bored?

Bạn có chán không?

Or are you just excited?

Hay bạn chỉ đang hưng phấn?

But there's deeper work that needs to happen.

Nhưng cần có một hành động sâu hơn.

How did you get all these money beliefs to begin with?

Làm sao bạn có thể bắt đầu những tín ngưỡng tiền bạc?

I call this your money autobiography,

Tôi gọi đây là tự truyện về tiền.

and as a money coach, this is the first step I take with my clients.

Khi là chuyên gia tiền bạc, đây là bước đầu tiên tôi làm với khách hàng.

Think back to your earliest childhood money memory.

Hãy suy nghĩ về ký ức về tiền thời thơ ấu.

What did it feel like when you got money?

Khi có tiền thì cảm giác của bạn ra sao?

Were you excited, proud or confused?

Bạn có phấn khích, tự hào hay bối rối?

And what did you do with the money?

Và bạn đã làm gì với số tiền đó?

Did you run with the candy store, or did you run to the bank?

Bạn có chạy tới cửa hàng bán kẹo hay bạn chạy tới ngân hàng?

And what did you hear your parents say,

Và bạn đã nghe ba mẹ mình nói những gì,

and what did you see your parents do with the money?

và bạn đã thấy ba mẹ làm gì với số tiền đó?

My brother and I heard,

Anh trai và tôi được nghe,

"More money will make us happy."

"Càng nhiều tiền sẽ khiến chúng ta hạnh phúc."

Every day.

Mỗi ngày.

"More money will make us happy."

"Càng nhiều tiền sẽ khiến chúng ta càng hạnh phúc."

And we internalized that into the money belief

Và chúng tôi tiếp thu điều đó vào tín ngưỡng tiền bạc

that our self worth was equal to our net worth

rằng giá trị bản thân tương đồng với đồng lương

as we watched our mom live in a state of chronic not-enoughness.

khi chúng tôi nhìn mẹ sống trong tình trạng thiếu thốn.

And she numbed the pain with sugar and shopping.

Và khi bà xoa dịu nỗi đau bằng đường và mua sắm.

So what did we do?

Rồi chúng tôi đã làm gì?

Keith played out my mother's life.

Keith đóng vai trò của mẹ tôi.

He was an underearner, longed to be financially rescued,

Anh ấy từng là người có thu nhập thấp, phụ thuộc cứu cánh tài chính,

and he numbed out the pain with alcohol.

và anh xoa dịu nỗi đau bằng rượu.

I did the opposite.

Tôi đã làm ngược lại.

I became a high earner,

Tôi trở thành người kiếm nhiều hơn,

rescuer,

người cứu nguy,

and I numbed the pain out with self-help books.

và tôi đã hạn chế nỗi đau với sách phát triển bản thân.

But what we had in common was our money belief.

Nhưng chúng tôi có chung một điểm là tín ngưỡng tiền bạc.

We both believed that our bank account balance

Chúng tôi đều tin rằng số dư trong tài khoản ngân hàng

was equal to our self worth.

tương đồng với giá trị của bản thân.

Looking back at the Starbucks meeting with my brother ...

Nhìn lại lúc ở Starbucks gặp gỡ anh trai...

he didn't need a budget and my judgment.

anh ấy không cần tiền và lời nhận xét từ tôi.

He needed a breakthrough from his suffering,

Anh ấy cần bước đột phá từ nỗi đau của mình,

and he needed my compassion.

và anh ấy cần lòng thương của tôi.

Keith was not able to be the one to speak up

Keith không thể trở thành người lên tiếng

and break our family money shame cycle,

và phá vỡ quy tắc ngại chia sẻ chuyện tiến nong,

so he left me to do the work and share his legacy.

nên anh ấy đã để tôi làm việc đó và tiếp nhận di sản đó.

Change is difficult,

Thay đổi thì khó khăn,

but in my family, not changing is fatal.

nhưng trong gia đình tôi, không thay đổi là chết.

So I did the work,

Cho nên tôi bắt đầu làm việc,

and I have experienced deep and profound forgiveness,

và tôi đã trải qua sự tha thứ sâu sắc rồi,

and as I stand here today,

và miễn là tôi đứng tại đây hôm nay,

I am living on purpose,

tôi sống có mục đích,

I serve, and money serves me.

tôi phục vụ, và tiền phục vụ tôi.

It only takes one person in your family

Chỉ cần một người trong gia đình bạn

to break through the money-shame cycle.

phá vỡ vòng tròn mặc cảm về tiền bạc.

I want you to be the one.

Tôi muốn bạn trở thành người đó.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)