This ancient rock is changing our theory on the origin of life | Tara Djokic

Translator: Hung Nguyen Reviewer: Dan Nguyen

The Earth is 4.6 billion years old,

Trái đất đã 4,6 tỷ năm tuổi

but a human lifetime often lasts for less than 100 years.

nhưng đời người thường chỉ kéo dài dưới 100 năm.

So why care about the history of our planet

Vậy sao lại phải quan tâm đến lịch sử hành tinh này

when the distant past seems so inconsequential to everyday life?

khi quá khứ xa vời có vẻ không quan trọng gì tới đời sống nhật tại?

You see, as far as we can tell,

Thì theo như những gì chúng ta biết,

Earth is the only planet in our solar system

Trái đất là hành tinh duy nhất trong hệ mặt trời

known to have sparked life,

được biết đến là hành tinh đã khơi mào sự sống,

and the only system able to provide life support for human beings.

và là hệ thống duy nhất có thể cung cấp hỗ trợ sự sống cho con người.

So why Earth?

Vậy tại sao là Trái Đất?

We know Earth is unique for having plate tectonics,

Chúng ta biết Trái đất là duy nhất vì nó có kiến tạo mảng,

liquid water on its surface

có nước lỏng trên bề mặt

and an oxygen-rich atmosphere.

và có khí quyển giàu ôxy.

But this has not always been the case,

Nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng,

and we know this because ancient rocks have recorded the pivotal moments

ta biết được là nhờ những cổ thạch đã lưu lại các thời khắc then chốt

in Earth's planetary evolution.

trong quá trình tiến hóa hành tinh của Trái đất.

And one of the best places to observe those ancient rocks

Và một trong những nơi tốt nhất để quan sát những cổ thạch đó

is in the Pilbara of Western Australia.

là vùng Pilbara thuộc Tây Úc.

The rocks here are 3.5 billion years old,

Đá nơi đây có niên đại là 3,5 tỷ năm

and they contain some of the oldest evidence for life on the planet.

và chúng chứa những bằng chứng cổ nhất về sự sống trên hành tinh này.

Now, often when we think of early life,

Thường khi nghĩ tới thời tiền sử

we might imagine a stegosaurus

chúng ta có thể tưởng tượng ra một con khủng long phiến sừng

or maybe a fish crawling onto land.

hoặc có thể là một con cá đang bò trên cạn.

But the early life that I'm talking about

Nhưng thời tiền sử mà tôi đang nói đến

is simple microscopic life, like bacteria.

là sự sống vi mô đơn giản, như vi khuẩn.

And their fossils are often preserved as layered rock structures,

và hoá thạch của chúng thường được lưu giữ trên các cấu trúc đá chia lớp,

called stromatolites.

có tên là đá Stromatolite.

This simple form of life is almost all we see in the fossil record

Dạng sống đơn giản này gần như là toàn bộ những gì ta thấy trong di tích hóa thạch

for the first three billion years of life on Earth.

trong ba tỷ năm đầu tiên của sự sống trên Trái đất.

Our species can only be traced back in the fossil record

Dấu tích loài người chúng ta phát hiện trong di tích hóa thạch

to a few hundred thousand years ago.

chỉ cách đây vài trăm nghìn năm trước.

We know from the fossil record,

Từ di tích hóa thạch chúng ta biết

bacteria life had grabbed a strong foothold

sự sống của vi khuẩn đã chiếm một chỗ đứng vững chắc

by about 3.5 to four billion years ago.

khoảng 3,5 đến 4 tỷ năm trước.

The rocks older than this have been either destroyed

Đá có trước thời gian này đều đã bị phá hủy

or highly deformed through plate tectonics.

hoặc bị biến dạng rất nhiều do kiến tạo mảng.

So what remains a missing piece of the puzzle

Vậy mảnh vẫn còn thiếu của bài toán

is exactly when and how life on Earth began.

là sự sống trên Trái đất đã bắt đầu chính xác khi nào và bằng cách nào.

Here again is that ancient volcanic landscape in the Pilbara.

Đây vẫn là phong cảnh núi lửa cổ xưa ở Pilbara.

Little did I know that our research here would provide another clue

Tôi không ngờ nghiên cứu tại đây của chúng tôi lại cung cấp manh mối khác

to that origin-of-life puzzle.

cho câu hỏi về nguồn gốc của sự sống đó.

It was on my first field trip here,

Trong chuyến đi thực địa đầu tiên tại đây

toward the end of a full, long week mapping project,

để hoàn thành dự án vẽ bản đồ kéo dài nguyên cả tuần,

that I came across something rather special.

tôi đã tình cờ bắt gặp một thứ khá đặc biệt.

Now, what probably looks like a bunch of wrinkly old rocks

Giờ đây, những gì nhìn có vẻ chỉ là một đống đá cổ nhăn nheo

are actually stromatolites.

lại chính là Stromatolite.

And at the center of this mound was a small, peculiar rock

Và ở giữa đống đá này là một hòn đá nhỏ kỳ lạ

about the size of a child's hand.

to cỡ bàn tay của một đứa trẻ.

It took six months before we inspected this rock under a microscope,

Phải sáu tháng sau đó chúng tôi mới nghiên cứu hòn đá này dưới kính hiển vi,

when one of my mentors at the time, Malcolm Walter,

nhờ cố vấn lúc đó của tôi là Malcom Walter

suggested the rock resembled geyserite.

đã gợi ý rằng hòn đá này giông giống đá Geyserite.

Geyserite is a rock type that only forms

Geyserite là một loại đá chỉ hình thành

in and around the edges of hot spring pools.

bên trong và quanh rìa các hồ suối nước nóng.

Now, in order for you to understand the significance of geyserite,

Để bạn hiểu về tầm quan trọng của geyserite,

I need to take you back a couple of centuries.

tôi sẽ đưa bạn về vài thế kỉ trước.

In 1871, in a letter to his friend Joseph Hooker,

Năm 1871, trong một lá thư gửi bạn mình là Joseph Hooker,

Charles Darwin suggested:

Charles Darwin có đề cập:

"What if life started in some warm little pond

"Sẽ thế nào nếu sự sống bắt đầu trong một cái ao nhỏ ấm áp

with all sort of chemicals

với đủ loại hóa chất

still ready to undergo more complex changes?"

vẫn sẵn sàng để trải qua những thay đổi phức tạp hơn?"

Well, we know of warm little ponds. We call them "hot springs."

Chúng ta biết ao nhỏ ấm áp là gì. Đó chính là "suối nước nóng".

In these environments, you have hot water

Trong môi trường này, bạn có nước nóng

dissolving minerals from the underlying rocks.

hòa tan khoáng chất từ đá bên dưới.

This solution mixes with organic compounds

Dung dịch này hòa với hợp chất hữu cơ

and results in a kind of chemical factory,

và tạo ra một loại nhà máy hóa chất

which researchers have shown can manufacture simple cellular structures

mà theo các nhà nghiên cứu, có thể sản xuất ra những cấu trúc tế bào đơn giản

that are the first steps toward life.

vốn là những bước đầu tiên đến sự sống.

But 100 years after Darwin's letter,

Nhưng 100 năm sau bức thư của Darwin,

deep-sea hydrothermal vents, or hot vents, were discovered in the ocean.

người ta đã phát hiện mạch thuỷ nhiệt hay mạch phun nước nóng trong đại dương sâu.

And these are also chemical factories.

Và chúng cũng là các nhà máy hóa học.

This one is located along the Tonga volcanic arc,

Cái này nằm dọc theo vòng cung núi lửa Tonga,

1,100 meters below sea level in the Pacific Ocean.

sâu 1.100m dưới mực nước biển ở Thái Bình Dương.

The black smoke that you see billowing out of these chimneylike structures

Khói đen mà bạn nhìn thấy bốc ra từ các cấu trúc giống như ống khói này

is also mineral-rich fluid,

cũng là chất lỏng giàu khoáng chất,

which is being fed off by bacteria.

vốn dùng để nuôi sống vi khuẩn.

And since the discovery of these deep-sea vents,

Và kể từ khi phát hiện ra những mạch phun này,

the favored scenario for an origin of life has been in the ocean.

kịch bản ưa thích về nguồn gốc của sự sống là trong đại dương.

And this is for good reason:

Và nó có căn cứ chính đáng:

deep-sea vents are well-known in the ancient rock record,

mạch biển sâu được biết đến nhiều trong di tích cổ thạch,

and it's thought that the early Earth had a global ocean

và người ta cho rằng Trái đất sơ khai có một đại dương toàn cầu

and very little land surface.

và có rất ít bề mặt đất liền.

So the probability that deep-sea vents were abundant on the very early Earth

Nên khả năng cho rằng có rất nhiều mạch biển sâu trên Trái đất sơ khai

fits well with an origin of life

rất phù hợp với nguồn gốc sự sống

in the ocean.

trong đại dương.

However ...

Tuy nhiên...

our research in the Pilbara provides and supports

nghiên cứu của chúng tôi ở Pilbara lại đưa ra và chứng minh

an alternative perspective.

một quan điểm khác.

After three years, finally, we were able to show that, in fact,

Sau 3 năm, cuối cùng chúng tôi đã có thể khẳng định được, thực ra,

our little rock was geyserite.

hòn đá nhỏ của chúng tôi là geyserite.

So this conclusion suggested not only did hot springs exist

Kết luận này không những cho thấy mạch nước nóng đã tồn tại

in our 3.5 billion-year-old volcano in the Pilbara,

trong ngọn núi lửa 3,5 tỉ năm tuổi ở Pilbara của chúng tôi,

but it pushed back evidence for life living on land in hot springs

mà nó còn đẩy lùi bằng chứng cho sự sống trên đất liền trong suối nước nóng

in the geological record of Earth

trong di tích địa chất của Trái đất

by three billion years.

về ba tỷ năm.

And so, from a geological perspective,

Và như vậy, từ góc độ địa chất,

Darwin's warm little pond is a reasonable origin-of-life candidate.

ao nhỏ ấm áp của Darwin là một ứng cử viên hợp lý cho câu đố về nguồn gốc sự sống.

Of course, it's still debatable how life began on Earth,

Tất nhiên, vẫn còn nhiều tranh cãi về nguồn gốc của sự sống trên Trái đất,

and it probably always will be.

và nó sẽ luôn như vậy.

But it is clear that it's flourished;

Nhưng rõ ràng nó đã phát triển mạnh mẽ;

it has diversified,

đã được đa dạng hóa,

and it has become ever more complex.

và trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.

Eventually, it reached the age of the human,

Cuối cùng, nó đến thời kỳ của con người,

a species that has begun to question its own existence

một loài đã bắt đầu đặt câu hỏi về sự tồn tại của chính nó

and the existence of life elsewhere:

và sự tồn tại của sự sống nơi khác:

Is there a cosmic community waiting to connect with us,

Liệu có một cộng đồng vũ trụ nào đang chờ kết nối với chúng ta

or are we all there is?

hay chúng ta chỉ có một mình?

A clue to this puzzle again comes from the ancient rock record.

Một manh mối cho câu đố này một lần nữa đến từ hồ sơ đá cổ.

At about 2.5 billion years ago,

Vào khoảng 2,5 tỷ năm trước,

there is evidence that bacteria had begun to produce oxygen,

có bằng chứng cho thấy vi khuẩn đã bắt đầu sản sinh ôxy,

kind of like plants do today.

hơi giống thực vật ngày nay.

Geologists refer to the period that followed

Các nhà địa chất gọi giai đoạn tiếp theo

as the Great Oxidation Event.

là Sự kiện Ôxy hóa Lớn.

It is implied from rocks called banded iron formations,

Nó được hiểu ngầm từ đá được gọi là cấu tạo sắt dải,

many of which can be observed as hundreds-of-meter-thick packages of rock

nhiều trong số đó tồn tại dưới dạng những khối đá dày hàng trăm mét

which are exposed in gorges

có thể thấy được trong các hẻm núi

that carve their way through the Karijini National Park

xẻ dọc Công viên Quốc gia Karijini

in Western Australia.

ở Tây Úc.

The arrival of free oxygen allowed two major changes to occur on our planet.

Sự xuất hiện ôxy tự do cho phép 2 thay đổi lớn xảy ra trên hành tinh chúng ta.

First, it allowed complex life to evolve.

Thứ nhất, nó cho phép sự sống phức tạp tiến hoá.

You see, life needs oxygen to get big and complex.

Như bạn thấy, sự sống cần ôxy để lớn và phức tạp hóa.

And it produced the ozone layer, which protects modern life

Và nó đã tạo ra tầng ô-zôn đang bảo vệ sự sống hiện nay

from the harmful effects of the sun's UVB radiation.

khỏi tác hại của bức xạ tia cực tím mặt trời.

So in an ironic twist, microbial life made way for complex life,

Và thật bất ngờ, sự sống vi sinh vật lại mở đường cho sự sống phức tạp

and in essence, relinquished its three-billion-year reign

và về cơ bản, đã từ bỏ triều đại ba tỷ năm của nó

over the planet.

trên hành tinh này.

Today, we humans dig up fossilized complex life

Ngày nay, loài người chúng ta đào bới sự sống phức tạp đã hóa thạch

and burn it for fuel.

và đốt chúng làm nhiên liệu.

This practice pumps vast amounts of carbon dioxide into the atmosphere,

Hành động này đang bơm một lượng lớn cacbon điôxit vào khí quyển,

and like our microbial predecessors,

và giống như các tiền bối vi sinh vật của mình,

we have begun to make substantial changes to our planet.

chúng ta đã bắt đầu tạo nên những biến đổi quan trọng cho hành tinh mình.

And the effects of those are encompassed by global warming.

Và ảnh hưởng của các biến đổi đó đang được bao trùm bởi sự nóng lên toàn cầu.

Unfortunately, the ironic twist here could see the demise of humanity.

Không may là, bất ngờ lần này có thể là ngày tàn của nhân loại.

And so maybe the reason we aren't connecting with life elsewhere,

Và vì thế có thể, lý do mà chúng ta chưa liên lạc được với sự sống nơi khác,

intelligent life elsewhere,

sự sống thông minh nơi khác,

is that once it evolves,

là vì khi sự sống tiến hóa,

it extinguishes itself quickly.

nó sẽ tự hủy diệt nó nhanh chóng.

If the rocks could talk,

Nếu những hòn đá biết nói,

I suspect they might say this:

tôi ngờ rằng chúng sẽ nói thế này:

life on Earth is precious.

Sự sống trên Trái đất rất quý giá.

It is the product of four or so billion years

Nó là sản phẩm khoảng bốn tỷ năm

of a delicate and complex co-evolution

của sự đồng tiến hóa tinh vi và phức tạp

between life and Earth,

giữa sự sống và Trái Đất,

of which humans only represent the very last speck of time.

trong đó con người chỉ đại diện cho mẩu chút xíu cuối cùng của thời gian.

You can use this information as a guide or a forecast --

Bạn có thể sử dụng thông tin này làm hướng dẫn hoặc dự đoán

or an explanation as to why it seems so lonely in this part of the galaxy.

hoặc giải thích lý do tại sao chúng ta có vẻ cô đơn trong phần thiên hà này.

But use it to gain some perspective

Nhưng hãy dùng nó để đạt được một số quan điểm

about the legacy that you want to leave behind

về di sản mà bạn muốn để lại

on the planet that you call home.

trên hành tinh bạn gọi là nhà này.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)