What it feels like to see Earth from space | Benjamin Grant

Translator: Gia Bảo Nguyễn Reviewer: Ai Van Tran

Đó là vào dịp giáng sinh năm 1968

Tàu không gian Apollo 8 đã thành công mỹ mãn

It's Christmas Eve, 1968.

trong việc bay 3 vòng quỹ đạo quanh mặt trăng.

Được phóng từ Cape Canaveral 3 ngày trước đó,

The Apollo 8 spacecraft has successfully completed

Đó là lần đầu tiên

its first three orbits around the moon.

mà con người đã bay xuyên qua quỹ đạo Trái Đất.

Launched from Cape Canaveral three days before,

Trong chuyến viễn du lần thứ tư,

this is the first time

Trái Đất từ từ hiện ra trước mắt

that humans have ever traveled beyond low Earth orbit.

và lộ diện trên đường chân trời của Mặt Trắng

On the vessel's fourth pass,

Phi hành gia Bill Anders vội vã hỏi đồng đội của mình xem máy ảnh ở đâu rồi,

the Earth slowly comes into view

nhanh tay lấy cái máy ảnh Hasselblad, hướng nó về phía cửa sổ,

and reveals itself above the Moon's horizon.

nhấn nút chụp,

và có được 1 trong những bức ảnh quan trọng nhất mọi thời đại

Astronaut Bill Anders frantically asks his crewmates where their camera is,

grabs the Hasselblad, points it towards the window,

“Earthrise.”

presses the shutter,

Khi các phi hành đoàn trở về nhà an toàn vài ngày sau đó.

and takes one of the most important photographs of all time:

họ đã được hỏi về nhiệm vụ.

Anders đã có 1 câu trả lời khá nổi tiếng,

"Earthrise."

“Chúng tôi gọi là đi lên mặt trăng,

When the crew was safely home a few days later,

nhưng thật ra là đi khám phá Trái Đất.”

they were asked about the mission.

Anders famously replied,

Vậy anh ta và những phi hành đoàn có cảm nhận gì

"We went to the moon,

but we actually discovered Earth."

trong thời khắc tuyệt diệu đó?

Trong 1 nghiên cứu được công khai chỉ mới năm ngoái,

What did he and his fellow crewmates feel

1 nhóm các nhà nghiên cứu ở Đại Học Pennsylvania

đã tham khảo từ lời tường thuật của hàng trăm phi hành gia

in this incredible moment?

In a study released just this past year,

những người có cơ hội ngắm nhìn Trái Đất từ ngoài vũ trụ.

a team of researchers at the University of Pennsylvania

Phân tích của họ đã chỉ ra 3 loại cảm xúc phổ biến:

examined the testimonies of hundreds of astronauts

Thứ nhất, đó là sự trân quý cho vẻ đẹp của Địa Cầu;

who had the opportunity to view the Earth from space.

Thứ 2, đó là sự gia tăng độ nhạy cảm nhằm gắn kết với những sinh vật sống khác;

Their analysis uncovered three common feelings:

first, a greater appreciation for Earth's beauty;

Và thứ 3, sự ngạc nhiên, cũng chính là thứ cảm xúc áp đảo nhất.

second, an increased sense of connection to all other living beings;

Các nhà nghiên cứu tin rằng việc nhìn thấy Trái Đất từ khoảng cách xa như thế

and third, an unexpected, often overwhelming sense of emotion.

có thể kích thích khai phá thêm những khung tư duy mới

The researchers believe that seeing the Earth from a great distance

nhằm hiểu được cái mà họ đang thấy là gì.

Họ tin rằng những phi hành gia trên đã mãi mãi thay đổi

provokes someone to develop new cognitive frameworks

bởi một cảnh tượng mới,

một thế giới quan mới,

to understand what they are seeing.

một góc nhìn mới.

They believe these astronauts were forever changed

Cảm giác này được biết đến rộng rãi với cái tên “Hiệu ứng toàn cảnh.”

by this new view,

this new perspective,

this new visual truth.

Chỉ mới có 558 người từng bay ra ngoài không gian.

This feeling is commonly referred to as the "overview effect."

558 người đã có cơ hội

Only 558 people have ever been to outer space.

nhìn xuống chân mình với sự kinh ngạc,

hòng thưởng lãm vẻ đẹp của hành tinh này

trôi nổi trong một đại dương bóng tối vô tận.

558 people had the opportunity

to gaze down in awe,

Nhưng sẽ ra sao nếu con số đó còn lớn hơn?

to wonder at our planet

3 năm trước, tôi đã tiến hành nhiệm vụ đầu đời:

floating in an infinite sea of darkness.

xem thử liệu tôi có thể mang cái cảm giác vĩ mô và tuyệt đẹp này

But what if that number were bigger?

Three years ago, I set off on my own mission:

đến với nhiều người hơn

chỉ bằng cách dùng 1 cái máy tính nhỏ

to see if I could bring this feeling of overwhelming scale and beauty

tại căn hộ bé tí của tôi ở New York.

Đó là vào năm 2013, tôi đã phóng 1 vệ tinh tên là “Tổng quan hằng ngày.”

to many more people

just by using one small computer

Mỗi ngày, tôi đều dùng những bức ảnh vệ tinh

in my small New York City apartment.

để tạo ra 1 góc nhìn trên không mở rộng của hành tinh.

It was then, in 2013, that I launched "Daily Overview."

Hơn 1,000 trong số đó đã được tạo ra,

Every day, I have used satellite imagery

to create one expansive overhead view of our planet.

Và hơn 600,000 người

đã đón xem cái cảnh tượng đầy kích thích ấy.

More than 1,000 of these images have been created thus far,

Tôi lấy ra các bức ảnh bằng cách chắt lọc chúng từ 1 kho dữ liệu khổng lồ

and more than 600,000 people

tune in for this daily dose of perspectives.

của công ty vệ tinh có tên Digital Globe.

I create the imagery by curating photos from the massive archive

họ vận hành một hệ thống vệ tinh gồm 5 cái,

mỗi cái có kích cỡ bằng 1 chiếc xe cấp cứu,

of a satellite company called Digital Globe.

nó liên tục chụp ảnh của Trái Đất

They operate a constellation of five satellites,

qua việc xoay quanh quỹ đạo với vận tốc 28,000 km/h

each roughly the size of an ambulance,

Vậy, điều này có nghĩa là gì?

that is constantly taking pictures of the Earth

as they orbit at 28,000 kilometers per hour.

Mỗi vệ tinh đều được trang bị 1 cái camera

camera có tiêu cự 16m

tức là gấp khoảng 290 lần

Now, what does this mean?

Each of these satellites is equipped with a camera

so với 1 cái camera DSLR chỉ có thấu kính tiêu chuẩn là 55 mm

that has a focal length of 16 meters,

so that's roughly 290 times greater

Thế nên nếu có thể gắn 1 trong số những vệ tinh trên

lên mái của nhà hát Oxford này,

than a DSLR camera equipped with a standard 55 millimeter lens.

ta có thể chụp được hình của cả 1 trận bóng,

So if were able to attach one of their satellites

cực rõ, trên đường biên của sân vận động Amsterdam.

to the roof of this theater in Oxford,

Cách đây 450 km.

we could take a picture of a football,

clearly, on the pitch at the stadium in Amsterdam.

Nó thực sự là 1 thứ công nghệ đáng kinh ngạc.

Và tôi đã quyết định vào lúc dự án này bắt đầu

That's 450 kilometers away.

rằng tôi sẽ tận dụng những công nghệ đáng kinh ngạc này

That's incredibly powerful technology.

để tập trung vào những nơi

mà con người gây tác động lên hành tinh.

And I decided at the beginning of this project

that I would use that incredible technology

Là một chủng loài, ta đã đào bới và cào cấu Trái Đất lấy tài nguyên,

to focus on the places

where humans have impacted the planet.

ta tạo ra năng lượng,

ta chăn nuôi và trồng trọt để kiếm ăn,

As a species, we dig and scrape the Earth for resources,

Ta xây dựng các thành phố, ta di chuyển khắp nơi,

we produce energy,

ta tạo ra chất thải.

we raise animals and cultivate crops for food,

Và trong cái quá trình mà ta làm ra tất cả những thứ trên,

ta đã định dạng lại các vùng đất và vùng biển

we build cities, we move around,

rồi vùng đô thị với sự kiểm soát và thảo phạt gia tăng.

we create waste.

And in the process of doing all of these things,

we shape landscapes and seascapes

Với sự trăn trở ấy,

tôi muốn chia sẻ một số góc nhìn tổng quát của mình với mọi người.

and cityscapes with increasing control and impunity.

Ở đây ta có thể thấy mấy con tàu chở hàng và tàu chở dầu

So with that in mind,

đang đợi ngoài cổng vào cảng ở Singapore.

I would like to share a few of my overviews with you now.

Đây là khu giao thương náo nhiệt thứ 2 trên thế giới tính theo tổng trọng tải,

Here we see cargo ships and oil tankers

waiting outside the entry to the port of Singapore.

theo tính toán thì ở đây có đến 1/5 tàu chở hàng trên thế giới

This facility is the second-busiest in the world by terms of total tonnage,

và chiếm một nửa lượng cung hằng năm

về dầu thô.

accounting for one-fifth of the world's shipping containers

Nếu mọi người nhìn kĩ hơn vào tổng thể, mọi người sẽ thấy rất nhiều đốm nhỏ.

and one half of the annual supply

Chúng chính là lũ bò của 1 trại chăn nuôi

of crude oil.

ở Summerfield, Texas, Hoa Kỳ.

If you look closely at this overview, you'll see a lot of little specks.

Khi lũ bò đạt đến 1 cân nặng nhất định

Those are actually cows at a feedlot

tầm 300 kg,

chúng sẽ được chuyển đến đây và được nuôi với 1 khẩu phần ăn đặc biệt.

in Summerfield, Texas, in the United States.

So once cows reach a particular weight,

Khoảng hơn 3 4 tháng sau đó, lũ bò sẽ tăng thêm 180 kg

roughly 300 kilograms,

they are moved here and placed on a specialized diet.

trước khi bị đem đi và làm thịt.

Chắc mọi người cũng đang thắc mắc về cái hồ bơi phát sáng ở góc trên ha.

Over the next three to four months, the cows gain an additional 180 kilograms

Nó có màu như vậy là do sự dung hòa độc đáo của phân bón, hóa chất

before they are shipped off to slaughter.

cùng 1 loại tảo hay mọc ở vùng nước đọng.

You're also probably wondering about this glowing pool at the top there.

That gets its color from a unique combination of manure, chemicals

Đây là quặng sắt trên đỉnh Whaleback

ở khu Pilbara, miền tây nước Úc,

and a particular type of algae that grows in the stagnant water.

một vết sẹo đẹp đến hãi hùng trên bề mặt Trái Đất.

This is the Mount Whaleback iron ore mine

Với các quặng sắt trên thế giới,

in the Pilbara region of Western Australia,

98% được dùng để làm thép

a beautiful yet scary scar on the face of the Earth.

và đó cũng là bộ phận chính trong việc xây dựng các tòa nhà,

Of the world's mined iron ore,

ô tô hay đồ gia dụng như máy rửa chén và tủ lạnh.

98 percent is used to make steel

and is therefore a major component in the construction of buildings,

Đây là bộ thu năng lượng mặt trời ở Seville, Tây Ban Nha.

automobiles or appliances such as your dishwasher or refrigerator.

Cơ sở này bao gồm 2,650 tấm gương chiếu

This is a solar concentrator in Seville, Spain.

được xếp thành các vòng tròn đồng tâm quanh 1 tòa tháp cao 140 m

So this facility contains 2,650 mirrors

ngay tại phần giữa của nó.

Trên đỉnh tòa tháp,

which are arrayed in concentric circles around an 140-meter-tall tower

có 1 viên nhộng từ muối nóng chảy

được gia cố nhiệt bởi các chùm ánh sáng phản xạ lên trên

at its center.

bởi các tấm gương bên dưới.

At the top of the tower,

there is a capsule of molten salt

Từ đó, muối sẽ tuần hoàn đến 1 bể chứa dưới lòng đất,

that gets heated by the beams of light reflected upwards

nơi nó sản xuất ra hơi nước,

làm quay các tua-bin

from the mirrors below.

và chuyển hóa điện lượng đến 70,000 hộ gia đình

From there, the salt circulates to a storage tank underground,

và bù đắp 30.000 tấn lượng khí thải carbon dioxide mỗi năm.

where it produces steam,

which spins turbines

and generates enough electricity to power 70,000 homes

Mô hình tổng quát này cho thấy nạn phá rừng ở Santa Cruz, Bolivia

and offsets 30,000 tons of carbon dioxide emissions every year.

liền kề với đó là những vùng rừng nhiệt đới hoang sơ.

This overview shows deforestation in Santa Cruz, Bolivia

Nạn phá rừng trên cả nước bị thúc đẩy chủ yếu

bởi việc mở rộng cơ giới hóa nông nghiệp

immediately adjacent to untouched tracts of rainforest.

và chăn thả gia súc,

do cả nước phải cố đáp ứng lượng cầu gia tăng bởi sự bùng nổ dân số

Deforestation in the country has primarily been driven

và nhu cầu ăn uống,

by the expansion of mechanized agriculture

sự phá hủy của vùng rừng nhiệt đới

and cattle ranching,

chính là để đáp ứng nhu cầu đó.

so as the country tries to meet the demand of its growing population

Ước tính cả nước đã mất 4.5 triệu đất cày cấy thuộc vùng rừng nhiệt đới

and feed them,

the sacrificial destruction of its rainforest

chỉ trong vòng 1 thập kỉ

has taken place to do so.

từ năm 2000 đến 2010.

It is estimated that the country lost 4.5 million acres of rainforest

Đây là huyện Eixample ở Barcelona, Tây Ban Nha.

in one decade alone

Mô hình tổng thể có thể cực kì hữu dụng

from 2000 until 2010.

nhằm giúp ta hiểu được cách các thành phố vận hành

This is the Eixample district in Barcelona, Spain.

và nghĩ ra những giải pháp thông minh hơn

trong việc kế hoạch hóa đô thị.

So the overview perspective can be incredibly helpful

và mô hình này sẽ có thể còn hữu dụng hơn

khi mà theo dự đoán thì sẽ có đến 4.9 tỉ người sống tại các thành phố trên thế giới

to help us understand how cities function

and how we can devise smarter solutions for urban planning,

vào năm 2030.

and this will become only more relevant

Khu vực này ở Barcelona được cơ cấu bởi 1 mô hình lưới nghiêm ngặt,

as it is expected that 4.9 billion people will live in cities around the world

các khu chung cư với sân chung

by the year 2030.

và những giao lộ hình bát giác này

This area of Barcelona is characterized by its strict grid pattern,

có thể hấp thụ nhiều ánh dương và thông gió tốt hơn

thêm vào đó là bãi đỗ xe quy mô đường phố.

apartments with communal courtyards

Và đây ta có thể thấy mô hình lưới trên nhưng ở một tình huống khác.

and these octagonal intersections

which allow for more sunlight, better ventilation

Nơi đây là trại tị nạn Dadaab Refugee ở Bắc Kenya,

and additional parking at street level.

And here we see that grid pattern but under much different circumstances.

là trại tị nạn lớn nhất trên thế giới.

Hòng đối phó với dòng người tị nạn những người đang chạy trốn khỏi Somalia,

This is the Dadaab Refugee Camp in northern Kenya,

nơi đang bị ảnh hưởng bởi nạn đói và xung đột,

the largest such facility of its kind in the world.

Liên hợp quốc đã xây lên khu vực này kẻ lưới bên trái

To cope with the influx of refugees who are fleeing Somalia,

gọi là mở rộng LFO

hòng làm nhà cho những người tị nạn

những người đến và lắp đầy những chấm trắng kia

where there is famine and conflict,

the UN has built this area gridded out at left

chúng chính là những túp lều

và sẽ từ từ lắp đầy khu vực này theo thời gian

called the LFO extension

to house more and more refugees

Nên nếu bạn có 1 trong những mô hình tổng quát trên,

who are arriving and occupying these white dots,

which are actually tents

bạn sẽ bắt được nhiều thời khắc đấy.

which will slowly fill up the area over time.

Còn nếu có tới 2 cái thì sao, dẫu sao,

ta cũng có thể kể những câu chuyện về sự thay đổi theo thời gian.

So if you have one of these overviews,

you have a moment in time.

Tôi gọi tính năng đó của dự án là “Juxtapose,”

và bây giờ tôi sẽ đưa ra 1 số ví dụ cho mọi người

If we have two overviews, however,

we are able to tell stories about changes in time.

Những cánh đồng hoa tulip ở Hà Lan nở vào tháng tư mỗi năm.

I call that feature of the project "Juxtapose,"

and we'll share a few examples of it with you now.

Nên bọn tôi đã chụp 1 bức ảnh vào tháng 3 trước đó ít tuần

rồi so sánh nó với tấm mà bọn tôi chụp vài tuần sau đó.

So the tulip fields in Netherlands bloom every year in April.

Chúng ta có thể ngắm hoa nở dưới 1 góc độ tuyệt diệu và đầy màu sắc như trên.

So we take an image captured in March a few weeks before

and contrast it to one taken a few weeks later.

Theo ước tính thì người Hà Lan trồng tới 4.3 triệu củ hoa tulip mỗi năm.

We're able to watch the flowers bloom in this magnificent cascade of color.

Năm 2015, có 2 đập đã bị vỡ

It is estimated that the Dutch produce 4.3 billion tulip bulbs every year.

tại một mỏ quặng sắt ở đông nam Brazil,

dẫn đến 1 trong những thảm họa tự nhiên tồi tệ nhất

In 2015, two dams collapsed

trong lịch sử nước này.

Người ta ước tính rằng có đến 62 triệu mét khối chất thải

at an iron ore mine in southeastern Brazil,

causing one of the worst environmental disasters

bị thải ra khi đập bị vỡ,

đã hủy hoại vô số ngôi làng trong quá trình đó,

in the history of the country.

It is estimated that 62 million cubic meters of waste

bao gồm Bento Rodrigues, mọi người nhìn nhé đây là trước ...

were released when the dams broke,

destroying numerous villages in the process,

và đây là sau trận lũ.

including Bento Rodrigues, seen here before ...

Tổng kết, có 19 người đã chết trong thảm họa này.

Hơn nửa triệu người thì không còn nguồn nước sạch để sử dụng

and after the flood.

trong suốt 1 khoảng thời gian dài,

Ultimately, 19 people were killed in this disaster.

và chất thải sớm lan đến khu vực sông Doce,

lan rộng 650 km nữa

Half a million people did not have access to clean drinking water

lan cả ra tới biển,

for an extended period of time,

giết chết 1 lượng đáng kể thực và động vật sống trên đường đi.

and the waste soon entered into the Doce River,

extended for 650 kilometers

Và cuối cùng, đây là câu chuyện liên quan tới cuộc nổi dậy ở Syria,

all the way into the sea,

killing unknowable amounts of plant and animal life along the way.

một cuộc xung đột đã cướp đi mạng sống của hàng trăm ngàn người

và khiến hàng triệu người mất chỗ ở.

And lastly, here is a story related to the crisis in Syria,

Vùng sa mạc này được nhìn thấy ở Mafraq, Jordan vào năm 2011,

a conflict which has claimed the lives of hundreds of thousands of people

là lúc mà cuộc xung đột trên bắt đầu,

and displaced millions.

và khi ta so sánh nó với 1 bức ảnh mới được chụp năm nay 2017,

So this patch of desert is seen in Mafraq, Jordan in 2011,

ta có thể thấy hiện trạng của trại tị nạn Zaatari

the year the conflict started,

and when we compare it to an image captured just this year in 2017,

Cũng giống như những phi hành gia của tàu Apollo 8

ngắm cảnh Trái Đất mọc từ trên mặt trăng lần đầu tiên,

we see the construction of the Zaatari refugee camp.

sẽ không có cách nào để mà mọi người tưởng tượng ra

So just as the astronauts of Apollo 8

cái nơi mà tôi vừa cho mọi người thấy trông ra sao khi nhìn từ ngoài không gian.

watched the Earth rising above the lunar landscape for the first time,

Và khi mà các bạn đang hứng thú với tính thẩm mỹ của tấm ảnh,

there is no way that you could have imagined

rồi bỗng các bạn ngộ ra cái mình đang thấy là gì,

what the places I just showed you look like from outer space.

các bạn sẽ sớm bối rối với cái sự thật rằng mình có còn nên thích nó không.

And while you may enjoy the aesthetics of an image,

Và đó chính là thứ sức ép mà tôi muốn tạo ra cùng với việc này,

once you learn exactly what it is you're seeing,

vì tôi tin rằng chính những cái suy tư đó,

you may struggle with the fact that you still like it.

chính những cuộc đối thoại nội tâm đó

sẽ giúp ta phần nào để tâm hơn tới hành tinh này

And that's the tension I want to create with my work,

và nhận thức sâu hơn về cái mà ta đang làm.

because I believe it is that contemplation,

Tôi tin rằng việc quan sát Trái Đất từ góc nhìn tổng thể

that internal dialogue

that will lead to greater interest in our planet

là điều quan trọng nhất mà ta nên làm lúc này.

and more awareness of what we're doing to it.

Thông qua công nghệ tiên tiến và những chiếc camera bay như trên,

I believe that viewing the Earth from the overview perspective

ta có thể nhìn, theo dõi và phát giác

is more important now than ever before.

những tác động chưa từng có mà chúng ta đang trải qua.

Through the incredible technology of these high-flying cameras,

Và bất kể dù ta có là nhà khoa học

we can see, monitor and expose

kĩ sư hay người làm luật

the unprecedented impact that we are having.

hay nhà đầu từ hay là nghệ sĩ,

Nếu ta có thể thích ứng với 1 thế giới quan rộng mở hơn,

And whether we are scientists

or engineers or policymakers

hiểu được sự thật về những điều đang diễn ra

or investors or artists,

và có suy nghĩ dài hạn cho sức sống của hành tinh này,

if we can adopt a more expansive perspective,

ta có thể kiến tạo nên 1 tương lai

embrace the truth of what is going on

an toàn và thông suốt hơn nữa

and contemplate the long-term health of our planet,

cho mái nhà duy nhất này của chúng ta.

Cảm ơn mọi người.

we will create a better

(Vỗ tay)

and safer and smarter future

for our one and only home.

Thank you.

(Applause)