Why I study the most dangerous animal on earth -- mosquitoes | Fredros Okumu

Reviewer: Giang Nguyen

Tôi đoán vì tôi đến từ Tanzania

Tôi có trách nhiệm chào đón tất cả các bạn một lần nữa.

Cảm ơn vì các bạn đã đến.

Vì vậy, trước khi ta bắt đầu,

I guess because I'm from Tanzania

có bao nhiêu bạn khán giả

I have a responsibility to welcome all of you once again.

trong quá khứ là nạn nhân của con bọ này?

Thank you for coming.

So, first of all, before we start,

Thay mặt tất cả những người bắt muỗi, chúng tôi xin lỗi.

how many of you in the audience

have been in the past a victim of this bug here?

(Tiếng cười)

Thưa quý bà và quý ông,

hãy tưởng tượng có bảy con muỗi lây nhiễm đốt bạn mỗi ngày.

We apologize on behalf of all the mosquito catchers.

Tức là sẽ có 2.555 vết đốt truyền nhiễm mỗi năm.

(Laughter)

Ladies and gentlemen,

imagine getting seven infectious mosquito bites every day.

Khi đang học đại học, tôi đã chuyển đến thung lũng sông Kilombero

That's 2,555 infectious bites every year.

ở phía đông nam Tanzania.

Đây là một trong những vùng mắc bệnh sốt rét nhiều nhất

When I was in college, I moved to the Kilombero River valley

lịch sử thế giới vào thời điểm đó.

Cuộc sống ở đây khó khăn.

in the southeastern part of Tanzania.

This is historically one of the most malarious zones

Ở những giai đoạn mắc bệnh sau

sốt rét biểu hiện bằng cơn co giật mạnh, gọi là degedege theo tiếng địa phương.

in the world at that time.

Life here was difficult.

Nó giết chết cả phụ nữ và nam giới, người lớn và trẻ em,

In its later stages

không khoan nhượng.

malaria manifested with extreme seizures locally known as degedege.

Tổ chức của tôi, Viện Sức Khỏe Ifakara,

bắt đầu ở thung lũng này những năm 1950

It's killed both women and men, adults and children,

để giải quyết nhu cầu sức khoẻ hàng đầu cho cộng đồng địa phương.

without mercy.

My home institution, Ifakara Health Institute,

Trên thực tế, cái tên Ifakara ám chỉ một nơi bạn đến để chết,

began in this valley in the 1950s

đó là sự phản chiếu cuộc sống trước đây ở chốn này

to address priority health needs for the local communities.

trước khi có tổ chức chăm sóc sức khoẻ cộng đồng.

In fact, the name Ifakara refers to a place you go to die,

Lần đầu tiên tôi đến đây,

vai trò chính của tôi là ước tính

which is a reflection of what life used to be here

có bao nhiêu đợt bùng dịch sốt rét đang diễn ra khắp các thôn

in the days before organized public health care.

và loài muỗi nào đã làm lây lan dịch bệnh.

When I first moved here,

my primary role was to estimate

Vì vậy, tôi và các đồng nghiệp đã đi

how much malaria transmission was going on across the villages

30km vượt qua sông về phía nam của thị trấn Ifakara.

and which mosquitoes were transmitting the disease.

Mỗi buổi tối chúng tôi đi vào các làng với đèn pin và ống xi phông.

So my colleague and myself came

Chúng tôi xắn quần mình lên,

30 kilometers south of Ifakara town across the river.

và đợi muỗi đến để đốt chúng tôi

Every evening we went into the villages with flashlights and siphons.

để chúng tôi thu thập chúng

để kiểm tra chúng có mang bệnh sốt rét hay không.

We rolled up our trousers,

Đồng nghiệp và tôi đã chọn một hộ gia đình,

and waited for mosquitoes that were coming to bite us

và chúng tôi bắt đầu từ bên trong đến bên ngoài, cứ nửa giờ thì đổi vị trí.

so we could collect them

to check if they were carrying malaria.

Và chúng tôi đã làm như vậy trong 12 giờ mỗi đêm trong 24 đêm liên tiếp.

(Laughter)

My colleague and myself selected a household,

and we started inside and outside, swapping positions every half hour.

Chúng tôi ngủ bốn tiếng mỗi buổi sáng

và làm trong suốt phần còn lại của ngày

And we did this for 12 hours every night for 24 consecutive nights.

phân loại, xác định loại và cắt đầu con muỗi

để phân tích chúng trong phòng thí nghiệm

We slept for four hours every morning

để kiểm tra liệu trong vòi dẫn máu của nó có chứa

and worked the rest of the day,

ký sinh trùng sốt rét không.

sorting mosquitoes, identifying them and chopping off their heads

Cách này cho chúng tôi biết không chỉ có bao nhiêu cơn sốt rét đã xảy ra ở đây

so they could be analyzed in the lab

to check if they were carrying malaria parasites

mà còn biết loài muỗi đã mang bệnh sốt rét này.

in their blood mouthparts.

Chúng tôi còn có thể biết

This way we were able to not only know how much malaria was going on here

liệu bệnh sốt rét xuất phát chủ yếu ở bên trong hay ngoài căn nhà.

but also which mosquitoes were carrying this malaria.

Hôm nay, quý bà và quý ông, tôi vẫn bắt muỗi để kiếm sống.

We were also able to know

Nhưng tôi làm nó chủ yếu để cải thiện cuộc sống, sức khỏe của người dân.

whether malaria was mostly inside houses or outside houses.

Today, ladies and gentlemen, I still catch mosquitoes for a living.

Muỗi đã được một số người gọi là loài động vật nguy hiểm nhất trên trái đất -

But I do this mostly to improve people's lives and well-being.

mà rất tiếc là đúng.

Nhưng chúng ta thật sự đã biết gì về muỗi?

This has been called by some people the most dangerous animal on earth --

Hóa ra chúng ta biết rất ít.

which unfortunately is true.

Hãy xem xét thực tế là tại thời điểm này cách tốt nhất để chống sốt rét

But what do we really know about mosquitoes?

là màn chống muỗi -- Màn tẩm hóa chất diệt muỗi.

It turns out we actually know very little.

Chúng ta biết giờ ở khắp Châu Phi

Consider the fact that at the moment our best practice against malaria

kháng thuốc trừ sâu khá phổ biến.

Và chúng đều thuộc nhóm thuốc trừ sâu,

are bednets -- insecticide treated bednets.

loại pyrethroid, được đặt trên các màn chống muỗi.

We know now that across Africa

you have widespread resistance to insecticides.

Giờ chúng ta biết chiếc màn này bảo vệ bạn khỏi việc bị đốt

And these are the same insecticides,

nhưng nó chỉ giết được lượng muỗi ít ỏi.

the pyrethroid class, that are put on these bednets.

Điều đó có nghĩa là chúng ta phải làm nhiều hơn để có thể đưa về con số 0

We know now that these bednets protect you from bites

Và đó là phần trách nhiệm của chúng ta.

but only minimally kill the mosquitoes that they should.

Tại Viện Y tế Ifakara,

What it means is that we've got to do more to be able to get to zero.

chúng tôi tập trung vào nghiên cứu sinh học của muỗi,

và chúng tôi cố gắng làm điều này để có thể tìm kiếm các cơ hội mới.

And that's part of our duty.

At Ifakara Health Institute

Một cách tiếp cận mới.

we focus very much on the biology of the mosquito,

Các cách mới để thử và có các lựa chọn mới

mà chúng tôi có thể kết hợp với những thứ như màn ngủ

and we try to do this so we can identify new opportunities.

để thực hiện đưa về số 0.

Và tôi sẽ chia sẻ với các bạn một vài ví dụ

A new approach.

New ways to try and get new options

về những thứ mà các đồng nghiệp và tôi làm.

that we can use together with things such as bednets

Lấy ví dụ này.

to be able to get to zero.

Muỗi sinh sôi nảy nở trong các bể nước nhỏ.

And I'm going to share with you a few examples

of the things that my colleagues and myself do.

Không phải tất cả đều dễ tìm --

chúng có thể rải rác khắp các thôn,

Take this, for example.

chúng có thể nhỏ như các vết vó ngựa.

Mosquitoes breed in small pools of water.

Chúng có thể ở phía sau ngôi nhà hoặc cách xa nhà bạn.

Not all of them are easy to find --

they can be scattered across villages,

Và như vậy, nếu bạn muốn kiểm soát ấu trùng muỗi,

they can be as small as hoofprints.

khá khó khăn để làm được điều này.

They can be behind your house or far from your house.

Những gì các đồng nghiệp và tôi đã quyết định làm

And so, if you wanted to control mosquito larvae,

là nghĩ đến việc nếu chúng tôi sử dụng chính con muỗi

it can actually be quite difficult to get them.

mang theo thuốc trừ sâu từ một nơi mà chúng tôi lựa chọn

What my colleagues and I have decided to do

đến môi trường sinh sản của chúng

sao cho bất kì trứng nào nằm ở đó sẽ không thể tồn tại.

is to think about what if we used mosquitoes themselves

to carry the insecticides from a place of our choice

Đây là Dickson Lwetoijera.

to their own breeding habitats

Là đồng nghiệp chạy chương trình này ở Ifakara.

so that whichever eggs they lay there shall not survive.

Anh ấy đã khôn khéo chứng minh rằng bạn thực sự có thể khiến muỗi

đến nơi mà nó thường đến để lấy máu

This is Dickson Lwetoijera.

This is my colleague who runs this show at Ifakara.

để lấy một liều thuốc khử trùng hoặc thuốc trừ sâu,

And he has demonstrated cleverly that you can actually get mosquitoes

mang trở lại nơi sinh sống của chúng

to come to the place where they normally come to get blood

và giết chết tất cả con cháu của nó.

to pick up a dose of sterilants or insecticide,

Và chúng tôi đã chứng ming tính khả thi của nó

và làm giảm số lượng muỗi rất, rất nhanh.

carry this back to their own breeding habitat

Điều này thật tuyệt.

and kill all their progeny.

Đây là thành phố muỗi của chúng tôi.

And we have demonstrated that you can do this

and crush populations very, very rapidly.

Đó là nông trại nuôi muỗi lớn nhất

trên thế giới cho việc nghiên cứu bệnh Sốt rét.

This is beautiful.

This is our mosquito city.

Ở đây chúng tôi có các bầy Muỗi sốt rét quy mô lớn có thể tự duy trì

It is the largest mosquito farm

mà đã được gây giống tại cơ sở này.

available in the world for malaria research.

Tất nhiên, chúng không mang mầm bệnh.

Here we have large-scale self-sustaining colonies of malaria mosquitoes

Nhưng hệ thống cho phép chúng tôi

giới thiệu những công cụ mới và có thể kiểm tra chúng ngay lập tức,

that we rear in these facilities.

rất nhanh chóng,

Of course, they are disease-free.

và nếu chúng tôi có thể giảm hoặc kiểm soát số muỗi theo cách nào đó.

But what these systems allow us to do

is to introduce new tools and test them immediately,

Và đồng nghiệp của tôi đã chứng minh

là nếu bạn chỉ cần đặt hai hoặc ba vị trí.

very quickly,

nơi muỗi có thể đến và lấy các hoá chất độc hại này,

and see if we can crush these populations or control them in some way.

ta có thể tiêu hủy bầy đàn này chỉ trong 3 tháng.

And my colleagues have demonstrated

that if you just put two or three positions

Chúng tôi tự gọi nó là hệ thống tự hủy nhân giống.

where mosquitoes can go pick up these lethal substances,

Nhưng sẽ ra sao nếu ta có thể tận dụng

we can crush these colonies in just three months.

thói quen sinh sản của Muỗi

That's autodissemination, as we call it.

để kiểm soát số lượng?

Vì thế, đầu tiên tôi muốn nói với bạn

But what if we could use

trên thực tế muỗi ghép đôi tại nơi mà chúng ta gọi là “tổ”

the mosquitoes' sexual behavior

Những con muỗi đực thường xuyên tập hợp

to also control them?

So, first of all I would like to tell you

thành đàn xung quanh phòng, thông thường là sau buổi bình minh.

that actually mosquitoes mate in what we call swarms.

Những con đực đến đó để nhảy,

Male mosquitoes usually congregate

và những con gái bay xuyên qua đó

và chọn ra bạn tình của chúng,

in clusters around the horizon, usually after sunset.

thông thường là con đực dễ nhìn nhất trong tầm ngắm.

The males go there for a dance,

Chúng dồn lại và đáp xuống sàn.

the females fly into that dance

Nếu bạn thấy được, nó rất đẹp.

and select a male mosquito of their choice,

Đó là một hiện tượng diệu kì.

usually the best-looking male in their view.

Đây là khoảnh khắc khiến công việc bắt muỗi trở nên thú vị.

They clump together and fall down onto the floor.

Những gì chúng tôi đã thấy, khi chúng tôi đi săn tổ trong làng,

If you watch this, it's beautiful.

It's a fantastic phenomenon.

là các địa điểm làm tổ có xu hướng đặt cùng một nơi

This is where our mosquito-catching work gets really interesting.

mỗi ngày, mỗi tuần, mỗi tháng,

What we have seen, when we go swarm hunting in the villages,

năm nay qua năm khác.

is that these swarm locations tend to be at exactly the same location

Chúng bắt đầu tại cùng một khung giờ vào buổi tối,

và chúng ở cùng một địa điểm.

every day, every week, every month,

Việc này nói lên điều gì?

Nó có nghĩa là, nếu chúng ta có thể định vị những nơi này khắp làng,

year in, year out.

They start at exactly the same time of the evening,

chúng ta thực sự có thể

and they are at exactly the same locations.

tiêu hủy toàn bộ số lượng muỗi chỉ với một lần thổi bay.

What does this tell us?

It means that if we can map all these locations across villages,

Giống như, xịt thuộc hoặc cho chúng nổ tung.

we could actually

Và đó là những gì chúng tôi có gắng thực hiện cùng với thanh niên trong làng

crush these populations by just a single blow.

Chúng tôi thuê những phụ tá, dạy họ làm thế nào để xác định được tổ,

Kind of, you know, bomb-spray them or nuke them out.

và xịt chúng.

And that is what we try to do with young men and women

Những đồng nghiệp và tôi tin rằng có một cách khác

across the villages.

để đưa muỗi ra khỏi thung lũng.

We organize these crews, teach them how to identify the swarms,

Nhưng trước sự thật rằng muỗi hút máu, máu người

and spray them out.

My colleagues and I believe we have a new window

to get mosquitoes out of the valley.

biến chúng thành loài động vật nguy hiểm nhất trên Trái Đất.

But perhaps the fact that mosquitoes eat blood, human blood,

Nhưng hãy nghĩ theo hướng này --

muỗi thực ra ngửi thấy bạn.

is the reason they are the most dangerous animal on earth.

Và chúng đã phát triển

cơ quan thụ cảm kỳ diệu.

But think about it this way --

mosquitoes actually smell you.

Chúng có thể ngửi cách xa hàng trăm mét.

And they have developed

Và khi chúng tới gần hơn,

incredible sensory organs.

Chúng còn có thể phân biệt được hai thành viên trong gia đình.

They can smell from as far sometimes as 100 meters away.

Chúng biết bạn là ai dựa trên thứ bạn tiết ra

từ hơi thở, da, mồ hôi và mùi cơ thể của bạn.

And when they get closer,

they can even tell the difference between two family members.

Những gì chúng tôi đã làm tại Ifakara

là xác định thứ gì trong da, cơ thể, mồ hôi hoặc hơi thở của bạn

They know who you are based on what you produce

from your breath, skin, sweat and body odor.

làm cho muỗi chú ý.

Một khi chúng tôi xác định được hợp chất, chúng tôi chế ra thuốc,

What we have done at Ifakara

is to identify what it is in your skin, your body, your sweat or your breath

một loại hỗn hợp chất, thuốc tổng hợp nhân tạo

that these mosquitoes like.

tái tạo lại những gì bạn tiết ra từ cơ thể.

Once we identified these substances, we created a concoction,

Và chúng tôi đã làm ra một loại thuốc tổng hợp

thu hút muỗi hơn ba đến năm lần so với con người.

kind of a mixture, a blend of synthetic substances

that are reminiscent of what you produce from your body.

Bạn có thể làm gì với nó?

And we made a synthetic blend

Bạn đặt bẫy, gom càng nhiều muỗi và giết chúng, phải không?

that was attracting three to five times more mosquitoes than a human being.

Và tất nhiên, bạn có thể dùng nó cho việc giám sát.

Tại Ifakara

What can you do with this?

chúng tôi mong muốn mở rộng hiểu biết về Sinh học về loài muỗi;

You put in a trap, lure a lot of mosquitoes and you kill them, right?

And of course, you can also use it for surveillance.

để kiểm soát các dịch bệnh khác, và dĩ nhiên bao gồm cả sốt rét,

At Ifakara

nhưng có những dịch bệnh khác lây truyền từ muỗi

we wish to expand our knowledge on the biology of the mosquito;

như sốt xuất huyết, sốt chikungunya và vi-rút Zika.

to control many other diseases, including, of course, the malaria,

Và đây là lý do đồng nghiệp của tôi, ví như --

chúng tôi nhìn vào thực tế

but also those other diseases that mosquitoes transmit

rằng một số loài muỗi thích đốt bạn trên vùng bên trái cơ thể.

like dengue, Chikungunya and Zika virus.

Và chúng tôi hiện tại đã tạo ra dép đuổi muỗi

And this is why my colleagues, for example --

we have looked at the fact

mà du khách và người bản địa có thể mang khi chúng bay tới.

that some mosquitoes like to bite you on the leg region.

Và bạn sẽ không bị đốt --

And we've now created these mosquito repellent sandals

Điều này cho bạn sự bảo vệ toàn diện

cho đến khi bạn vào mùng lưới.

that tourists and locals can wear when they're coming.

Mối quan hệ Yêu-Ghét của tôi với muỗi vẫn tiếp tục.

And you don't get bitten --

this gives you 'round the clock protection

until the time you go under your bednet.

Và tôi có thể thấy, còn cả hành trình dài phía trước.

Nhưng điều đó vẫn ổn.

(Applause)

WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) đặt ra mục tiêu

My love-hate relationship with mosquitoes continues.

phòng chống sốt rét ở 35 quốc gia cho năm 2030.

(Laughter)

And it's going to go a long way, I can see.

Liên minh Châu Phi đã đặt ra mục tiêu

xoá sổ sốt rét trong các nước thành viên trong năm 2030

But that's OK.

WHO has set a goal of 2030 to eliminate malaria from 35 countries.

Tại Ifakara chúng tôi chắc chắn cũng theo những mục tiêu này.

Và chúng tôi tụ họp như một quần thể các nhà khoa học trẻ

The African Union has set a goal

of 2030 to eliminate malaria from the continent.

đàn ông và phụ nữ,

những nhà vô địch,

At Ifakara we are firmly behind these goals.

những người hứng thú khi cùng nhau hiện thực hoá tầm nhìn này.

And we've put together a cohort of young scientists,

Họ làm những gì họ có thể làm

male and female,

để biến nó thành hiện thực.

who are champions,

who are interested in coming together to make this vision come true.

Và chúng tôi đang hỗ trợ họ.

Chúng tôi ở đây để đảm bảo giấc mơ sẽ thành hiện thực.

They do what they can

Thưa các quý bà và quý ông,

to make it work.

ngay cả khi nó không xảy ra ở thế hệ của chúng ta,

And we are supporting them.

We are here to make sure that these dreams come true.

ngày cả khi nó không xảy ra

trước khi bạn và tôi mất,

Ladies and gentlemen,

Tôi tin rằng con cháu của bạn và tôi

even if it doesn't happen in our lifetime,

sẽ kế thừa một thế giới không có muỗi gây sốt rét

even if it doesn't happen

before you and me go away,

và không có bệnh sốt rét.

Cám ơn rất nhiều, quý bà và quý ông.

I believe that your child and my child

(Tiếng vỗ tay)

shall inherit a world free of malaria transmitting mosquitoes

Xin cảm ơn.

and free of malaria.

Kelo Kubu: Được rồi, Fredros.

Thank you very much, ladies and gentlemen.

Chúng ta hãy nói về CRISPR một chút nhé.

(Applause)

(CRISPR: Công nghệ chỉnh sửa gen)

Nó đã xâm chiếm thế giới như một cơn bão,

Thank you.

nó hứa hẹn có thể làm nhiều thứ tuyệt vời.

Kelo Kubu: OK, Fredros.

Let's talk about CRISPR for a bit.

Bạn nghĩ gì khi những nhà khoa học dùng CRISPR để tiêu diệt muỗi?

(Laughter)

It's taken the world by storm,

it promises to do amazing things.

Fredros Okumu: để trả lời câu hỏi này, hãy bắt đầu xác định vấn đề là gì.

What do you think of scientists using CRISPR to kill off mosquitoes?

Trên hết, chúng ta đang nói về loại dịch bệnh vẫn đang giết người --

Fredros Okumu: To answer this question, let's start from what the problem is.

theo báo cáo mới nhất chúng tôi có được từ WHO --

429,000 ca tử vong.

First of all, we're talking about a disease that still kills --

Hầu hết là trẻ em Châu phi.

Tất nhiên, đã có sự cải thiện,

according to the latest figures we have from WHO --

có nhiều quốc gia đạt giảm

429,000 people.

hơn 50 đến 60 phần trăm số ca tử vong do sốt rét,

Most of these are African children.

Nhưng ta vẫn phải làm nhiều hơn để đưa nó về 0.

Of course, we've made progress,

Hiện tại đã có kiểm chứng thực nghiệm

there are countries that have achieved

những công nghệ điều chỉnh gen, như CRISPR,

up to 50-60 percent reduction in malaria burden.

But we still have to do more to get to zero.

có thể mang lại hiệu quả

cho việc biến đổi muỗi khiến chúng không thể gây dịch bệnh sốt rét --

There is already proof of principle

that gene-editing techniques, such as CRISPR,

Chúng tôi gọi nó là thay đổi dân số --

can be used effectively

hoặc chúng sẽ không còn tồn tại nữa,

to transform mosquitoes so that either they do not transmit malaria --

ngăn chặn phát triển dân số.

Nó đã được chứng minh trong phòng thí nghiệm.

we call this population alteration --

Cũng có mô hình hoạt động

or that they no longer exist,

đã được chứng minh rằng, kể cả khi bạn thả

population suppression.

một số lượng nhỏ cá thể muỗi bị biến đổi gen,

This is already proven in the lab.

Việc xoá bỏ có thể diễn ra vô cùng nhanh chóng.

There is also modeling work

that has demonstrated that even if you were to release

Vì thế, CRISPR và công cụ tương tự mang tới cho chúng ta những cơ hội thực sự --

just a small number of these genetically modified mosquitoes,

những cơ hội thực tế để có sự can thiệp có ảnh hưởng lớn

that you can actually achieve elimination very, very quickly.

So, CRISPR and tools like this offer us some real opportunities --

kết hợp cùng với những thứ chúng ta có ở hiện tại

thậm chí có thể đi đến số 0.

real-life opportunities to have high-impact interventions

Điều này rất quan trọng.

Hiện tại, dĩ nhiên mọi người luôn hỏi chúng tôi --

that we can use in addition to what we have now

một câu hỏi phổ biến,

Tôi đoán là bạn cũng đang hỏi --

to eventually go to zero.

“Điều gì sẽ xẩy ra nếu xoá sổ hết muỗi ? ”

This is important.

Now, of course people always ask us --

KK: Tôi không hỏi, nhưng anh hãy trả lời.

FO: Được. Với sự tôn trọng, tôi chỉ muốn nhắc các đồng nghiệp

which is a common question,

I guess you're going to ask this as well --

rằng chúng tôi có 3,500 loài muỗi trên thế giới.

"What happens if you eliminate mosquitoes?"

KK: I won't ask then, you answer.

FO: OK. In respect to this, I would just like to remind my colleagues

Có thể là nhiều hơn.

Khoảng 400 thuộc loài Anophelenes,

và chỉ khoảng 70 loài trong số chúng có khả năng truyền bệnh sốt rét.

that we have 3,500 mosquito species in this world.

Ở châu phi, chúng tôi phải đối phó với 3 hoặc 4 loài thuộc nhân tố chính.

Maybe more than that.

About 400 of these are Anophelenes,

Chúng mang hầu hết -- gần 99% mầm bệnh sốt rét.

and only about 70 of them have any capacity to transmit malaria.

In Africa, we're having to deal with three or four of these as the major guys.

Nếu chúng tôi sử dụng công nghệ biến đổi gen như CRISPR,

Nếu chúng tôi sử dụng ổ gen để kiểm soát sốt rét,

They carry most -- like 99 percent of all the malaria we have.

chúng tôi chỉ tập trung một hoặc hai loài.

Tôi không thấy vấn đề về sự đa dạng ở đây.

If we were to go out with gene editing like CRISPR,

Nhưng đó là góc nhìn cá nhân.

if we were to go out with gene drives to control malaria,

Tôi nghĩ điều này là ổn. Và nhớ rằng, dù sao,

suốt những năm qua chúng ta cố gắng tiêu diệt muỗi một cách hiệu quả

we would be going after only one or two.

I don't see a diversity problem with that.

bằng cách xịt chúng -- những đồng nghiệp của tôi ở Mỹ đã xịt bằng

But that's personal view.

I think it's OK.

And remember, by the way,

thuốc xịt côn trùng để đuổi chúng ra khỏi làng.

all these years we've been trying to eliminate these mosquitoes effectively

Ở châu Phi chúng tôi làm rất nhiều loại thuốc xịt trong nhà.

by spraying them -- our colleagues in America have sprayed with --

Tất cả đều có mục đích chính là giết muỗi.

really bomb-spraying these insects out of the villages.

Nên không có vấn đề gì nếu chúng ta có công cụ mới.

In Africa we do a lot of household spraying.

Nhưng, tôi phải nói rằng

chúng ta cũng phải rất trách nhiệm ở đây.

All these are aimed solely at killing the mosquitoes.

Còn có mặt quy chế, và chúng ta phải hợp tác với những người điều hành

So there's really no problem if we had a new tool.

và đảm bảo mọi thứ ta làm được hoàn thành một cách chính xác.

But having said that, I have to say

we also have to be very, very responsible here.

hoàn thành với trách nhiệm

So there's the regulatory side, and we have to partner with our regulators

và chúng ta cũng phải đánh giá rủi ro một cách độc lập,

để chắc chắn

and make sure that everything that we do is done correctly,

rằng mọi quy trình không rơi vào tay kẻ xấu.

is done responsibly

Cảm ơn rất nhiều.

and that we also have to do independent risk assessments,

KK: Cảm ơn

(Tiếng vỗ tay)

to just make sure

that all these processes do not fall into the wrong hands.

Thank you very much.

KK: Thank you.

(Applause)