David Keith: A surprising idea for "solving" climate change

David Keith chia sẻ các sáng kiến hay về vấn đề biến đối khí hậu

Translator: Dang Trang Nguyen Reviewer: Ha Tran

You've all seen lots of articles on climate change,

Các bạn đã thấy rất nhiều bài báo về chủ đề biến đổi khí hậu,

and here's yet another New York Times article,

và đây là một bài báo khác của thời báo New York,

just like every other darn one you've seen.

giống như những bài các bạn đã từng thấy.

It says all the same stuff as all the other ones you've seen.

Nó đề cập tới tất cả các khía cạnh giống như những bài các bạn từng biết.

It even has the same amount of headline as all the other ones you've seen.

Nó thậm chí có cùng tiêu đề như tất cả những bài mà bạn đã nhìn thấy.

What's unusual about this one, maybe, is that it's from 1953.

Có gì bất thường về bài này, có lẽ là nó từ năm 1953

And the reason I'm saying this

Và lý do tôi nói điều này

is that you may have the idea this problem is relatively recent.

là bạn có thể có ý tưởng vấn đề này là tương đối gần đây.

That people have just sort of figured out about it, and now

Mà mọi người vừa mới phần nào hiểu được vấn đề này, bây giờ

with Kyoto and the Governator and people beginning to actually do something,

với hiệp định Kyoto và các nhà lãnh đạo và người dân bắt đầu thực sự hành động,

we may be on the road to a solution.

chúng ta có thể đanh trên đường tới một giải pháp.

The fact is -- uh-uh.

Thực tế là: uh-uh

We've known about this problem for 50 years, depending on how you count it.

Chúng ta đã biết về vấn đề này từ cách đây 50 năm, tùy thuộc vào cách mà bạn tiếp nhân nó.

We have talked about it endlessly over the last decade or so.

Chúng ta đã nói về việc này không ngừng trong khoảng một thập niên vừa qua.

And we've accomplished close to zip.

Và chúng ta đã hoàn thành gần tới zip.

This is the growth rate of CO2 in the atmosphere.

Đây là biểu đồ thể hiện tỷ lệ tăng hàm lượng khí CO2 trong khí quyển.

You've seen this in various forms,

Bạn đã từng nhìn thấy nó được thể hiện ở nhiều dạng khac nhau,

but maybe you haven't seen this one.

nhưng có thể bạn chưa từng thấy biểu đồ này.

What this shows is that the rate of growth of our emissions is accelerating.

Điều này cho thấy rằng tỷ lệ tăng trưởng của lượng khí thải của chúng ta đang tăng tốc.

And that it's accelerating even faster

Và chỉ một vài năm trở lại đây, nó thậm chí tăng tốc nhanh hơn

than what we thought was the worst case just a few years back.

so với những gì chúng ta tưng nghĩ đó là trường hợp xấu nhất.

So that red line there was something that a lot of skeptics said

Vì vậy, đường mầu đỏ có điều gì đó mà rất nhiều người theo chủ nghĩa nghi ngờ đã nói rằng

the environmentalists only put in the projections

các nhà môi trường học chỉ đưa ra những dự đoán và làm sao

to make the projections look as bad as possible,

để cho những dự đoán đó ở mức xấu nhất có thể.

that emissions would never grow as fast as that red line.

Lượng khí thải sẽ không bao giờ tăng nhanh như thể hiện trên đường mầu đỏ.

But in fact, they're growing faster.

Nhưng thực tế, chúng còn tăng với tốc độ nhanh hơn.

Here's some data from actually just 10 days ago,

Và đây là một số dữ liệu từ thực tế được tổng hợp chỉ 10 ngày trươc,

which shows this year's minimum of the Arctic Sea ice, and it's the lowest by far.

nó cho thấy mức thấp nhất trong năm nay của lượng băng đá tại bắc cực, và đó là mức thấp nhất được ghi nhận cho tới nay.

And the rate at which the Arctic Sea ice is going away is a lot quicker than models.

Và tốc độ mà lượng băng ở bắc cực bị tan thì nhanh hơn nhiều so với các mô hình.

So despite all sorts of experts like me flying around the planet and

Vì vậy mặc dù tất cả các chuyên gia giống như tôi bay vòng quanh trái đất và

burning jet fuel, and politicians signing treaties --

tiêu thụ nhiên liệu máy bay và các chính trị gia kí kết các hiệp ước quốc tế,

in fact, you could argue the net effect of all this has been negative,

trong thực tế bạn có thể tranh luận ảnh hưởng thực của tất cả các điều này đã bị phủ nhận

because it's just consumed a lot of jet fuel. (Laughter)

bởi vì nó chỉ tiêu phí quá nhiều nhiên liệu máy bay. (cưới)

No, no! In terms of what we really need to do to put the brakes on

Không, không! Xét về mặt những gì chúng ta thực sự cần phải làm đề hám lại

this very high inertial thing -- our big economy -- we've really hardly started.

thứ có quán tính rất cao này -- nền kinh tế của chúng ta-- chúng ta đã thấy sự khó khăn khi bắt đầu.

Really, we're doing this, basically. Really, not very much.

Thực sự, về cơ bản chúng ta đang làm điều này. Thực sự, không nhiều.

I don't want to depress you too much.

Tôi không muốn làm các bạn chán nản thêm nữa.

The problem is absolutely soluble, and even soluble in a way that's reasonably cheap.

Vấn đề này là hoàn toàn có thể giải quyết, và thậm chí có thể giải quyết theo cách mà có giá thành rẻ.

Cheap meaning sort of the cost of the military, not the cost of medical care.

Giá rẻ có nghĩa là bằng phần nào đó chi phí cho quân đội, không phải chi phí cho chăm sóc y tế.

Cheap meaning a few percent of GDP.

Giá rẻ nghĩa là bằng vài phàn trăm của GDP

No, this is really important to have this sense of scale.

Không, điều này thực sự quan trọng để có ý thức về quy mô này.

So the problem is soluble, and the way we should go about solving it is, say,

Vì vậy, vấn đề này là có thể giải quyết, và cách chúng ta nên bắt tay vào việc giải quyết nó, nói,

dealing with electricity production,

cách cư xử với ngành sản xuất điện,

which causes something like 43-or-so percent and rising of CO2 emissions.

gây ra khoảng 43 phần trăm và làm tăng lượng khí thải CO2.

And we could do that by perfectly sensible things like conservation,

Và chúng ta có thể làm điều đó bằng những việc làm rất có ý nghĩa như đàm luận,

and wind power, nuclear power and coal to CO2 capture,

và năng lượng gió, năng lượng hạt nhân và than đá để giảm hàm lượng khí CO2,

which are all things that are ready for giant scale deployment, and work.

đó là tất cả những thứ đã sẵn sàng cho việc triển khai và hành động với quy mô lớn.

All we lack is the action to actually spend the money to put those into place.

Những gì chúng ta thiếu là hành động để thực sự chi tiêu tiền giúp đưa những cái này vào đúng vị trí.

Instead, we spend our time talking.

Thay vì chúng ta dành nhiều thời gian để thảo luận.

But nevertheless, that's not what I'm going to talk to you about tonight.

Nhưng tuy nhiên, đó không phải là những gì tôi sẽ nói chuyện với bạn trong đêm nay.

What I'm going to talk to you about tonight is stuff we might do if we did nothing.

Những gì tôi muốn nói cho các bạn tối nay là thứ chúng ta có thể làm nếu chúng ta chưa từng làm gì cả.

And it's this stuff in the middle here, which is what you do

Và nó, những thứ này là nhưng gì các bạn làm

if you don't stop the emissions quickly enough.

nếu lượng khí thải không được giảm đáng kể.

And you need to deal -- somehow break the link between human actions

Và bạn cần phải đối phó - bằng cách nào đó phá vỡ liên kết giữa các hành động của con người

that change climate, and the climate change itself. And that's particularly important

mà làm biến đổi khí hậu, và khí hậu lại tự nó biến đổi. Và điều đó thực sự quan trọng

because, of course, while we can adapt to climate change --

bởi dĩ nhiên, trong khi chúng ta có thể thích nghi với biến đổi khí hậu--

and it's important to be honest here, there will be some benefits to climate change.

và thực sự quan trọng phải thành thực ở đây-- sẽ có một số lợi ích cho biến đổi khí hậu.

Oh, yes, I think it's bad. I've spent my whole life working to stop it.

ah vâng, tôi nghĩ nó tồi tệ. Tôi đã dành cả cuộc đời làm việc để dừng việc đó lại.

But one of the reasons it's politically hard is there are winners and losers -- not all losers.

Nhưng một trong số những lý do nó rất khó khăn về mặt chính trị, có người thắng và kẻ thua -- không phải tất cả đều là người thua.

But, of course, the natural world, polar bears.

Nhưng dĩ nhiên, thế giới tự nhiên, gấu bắc cực.

I spent time skiing across the sea ice for weeks at a time in the high Arctic.

Tôi đã dành thời gian trượt tuyết qua biển băng trong vài tuần tại một thời gian ở Bắc Cực cao.

They will completely lose.

Chúng sẽ biến mất hoàn toàn

And there's no adaption.

Và không thể thích nghi được.

So this problem is absolutely soluble.

Vấn đề này là hoàn toàn có thể giải quyết được.

This geo-engineering idea, in it's simplest form, is basically the following.

Ý tưởng geo-engineering này, ở dạng đơn giản nhất, về cơ bản như sau:

You could put signed particles, say sulfuric acid particles -- sulfates --

Bạn có thể đưa những hạt sulfuric acid -- sulfates --

into the upper atmosphere, the stratosphere,

vào khí quyển phía trên, tầng bình lưu,

where they'd reflect away sunlight and cool the planet.

ở đó chúng sẽ phản xạ các tia sáng mặt trời ra ngoài trai đất và làm mát hành tinh.

And I know for certain that that will work.

Và tôi biết chắc chắn ràng nó sẽ hoạt động.

Not that there aren't side effects, but I know for certain it will work.

Không phải là không có tác dụng phụ, nhưng tôi biết chắc chắn nó sẽ làm việc.

And the reason is, it's been done.

Và lý do là: nó được thực hiện.

And it was done not by us, not by me, but by nature.

Và nó được thực hiện không phải bởi chúng ta, không phải bởi tôi, mà là bởi chính tự nhiên.

Here's Mount Pinatubo in the early '90s. That put a whole bunch of sulfur

Đây là đỉnh Pinatubo ở những năm đầu 90, nó được bao bọc toàn bộ bởi lưu huỳnh (sulfur)

in the stratosphere with a sort of atomic bomb-like cloud.

trong tầng bình lưu với một phần các đám mây nguyên tử bomb-like

The result of that was pretty dramatic.

Kết quả là khá ấn tượng.

After that, and some previous volcanoes we have, you see

Sau đó, và một số núi lửa trước đây chúng ta có, bạn nhìn thấy

a quite dramatic cooling of the atmosphere.

một dải nhiệt mát mẻ khá ấn tượng của tầng khí quyển.

So this lower bar is the upper atmosphere, the stratosphere,

Đường kẻ phía dưới là tầng khí quyển phía trên, tầng bình lưu,

and it heats up after these volcanoes.

và nó bị đốt nóng sau khi những núi nửa này hoạt động.

But you'll notice that in the upper bar, which is the lower atmosphere

Nhưng bạn sẽ chú ý rằng ở đường kẻ phía trên, đó là tầng khí quyển phía dưới

and the surface, it cools down because we shielded the atmosphere a little bit.

và gần mặt đất, nó nguội đi vì chúng che chở bầu khí quyển một chút.

There's no big mystery about it.

Không có gì là điều huyền bí lớn cả.

There's lots of mystery in the details, and there's some bad side effects,

Có rất nhiều huyền bí khi đi vào chi tiết, và có một số tác dụng phụ không tốt,

like it partially destroys the ozone layer -- and I'll get to that in a minute.

giông như nó sẽ phá hủy một phần tầng ô zôn -- và tôi sẽ nói về nó sau.

But it clearly cools down.

Nhưng nó nguội đi một cách rõ ràng.

And one other thing: it's fast.

Và một điều nữa: nó nhanh.

It's really important to say. So much of the other things that we ought to do,

Đó là điều thực sự quan trọng. Quá nhiều việc chúng ta phải làm,

like slowing emissions, are intrinsically slow, because it takes time

như là làm chậm lại việc thải khí thải, là bản chất làm chậm bởi vì nó cần có thời gian

to build all the hardware we need to reduce emissions.

để xây dựng tất cả các máy móc chúng ta cần nhằm giảm lượng khí thải.

And not only that, when you cut emissions, you don't cut concentrations,

Và không chỉ có vậy, khi bạn cắt lượng khí thải, bạn không cắt giảm nồng độ.

because concentrations, the amount of CO2 in the air,

Bởi vì nồng độ, khối lượng CO2 trong không khí,

is the sum of emissions over time.

là tổng của lượng khí thải ra qua thời gian.

So you can't step on the brakes very quickly.

Vì vậy bạn không thể có một bươc nhảy trong việc hãm lại một cách nhanh chóng.

But if you do this, it's quick.

Nhưng nếu bạn làm theo cách này, nó nhanh.

And there are times you might like to do something quick.

Và có những lúc bạn có thể muốn làm điều gì đó nhanh chóng.

Another thing you might wonder about is, does it work?

Một điều khác mà bạn có thể tự hỏi là liệu nó có hoạt động?

Can you shade some sunlight and effectively compensate for the added CO2,

Bạn có thể che bóng mặt trời và bồi thường một cách hiểu quả cho việc thải khí CO2,

and produce a climate sort of back to what it was originally?

và tạo ra thời tiết phần nào trả lại như những gì ban đầu ?

And the answer seems to be yes.

Và câu trả lời dường như là có thể.

So here are the graphs you've seen lots of times before.

Đây là những biểu đồ mà bạn đã thấy rất nhiều lần trước đây.

That's what the world looks like, under one particular climate model's view,

Đó là những gì thế giới thể hiện thông qua một mô hình thời tiết cụ thể

with twice the amount of CO2 in the air.

với gấp đôi số lượng khí CO2 trong khi quyển.

The lower graph is with twice the amount of CO2 and 1.8 percent less sunlight,

Biểu đồ bên dưới là với số lượng khí CO2 gấp 2 lần và ít hơn 1.8 % lượng ánh sáng mặt trời,

and you're back to the original climate.

và bạn đáng thấy lại thời tiết gốc.

And this graph from Ken Caldeira. It's important to say came, because

Và biểu đồ từ Ken Caldera. Nó cần phải được nhắc tới bởi vì

Ken -- at a meeting that I believe Marty Hoffart was also at in the mid-'90s --

Ken có mặt tại một cuộc họp mà tại đó và tôi tin ràng Marty Hoffart cũng có mặt, vào koangr giữa thập niên 90--

Ken and I stood up at the back of the meeting and said,

Ken và tôi đứng lên ở phần sau của cuộc họp và nói:

"Geo-engineering won't work."

"Geo-engineering sẽ không hoạt động."

And to the person who was promoting it said,

Và những người ủng hộ nó đã nói phát biểu rằng:

"The atmosphere's much more complicated."

"Bầu khí quyển phức tạp hơn nhiều."

Gave a bunch of physical reasons why it wouldn't do a very good compensation.

Đã đưa ra một loạt các lý do vật lý do tại sao nó sẽ không làm tốt việc bù lại.

Ken went and ran his models, and found that it did.

Ken đã đi và chạy các mô hình của mình, và thấy rằng nó hoạt động đúng.

This topic is also old.

Chủ đề này cũng đã cũ.

That report that landed on President Johnson's desk when I was two years old --

Báo cáo đó đã nằm trên bàn của tổng thống Johnson khi tôi mới 2 tuổi.

1965.

1965

That report, in fact, which had all the modern climate science --

Báo cáo đó, thực tế, đã có tất cả khoa học khí hậu hiện đại --

the only thing they talked about doing was geo-engineering.

thứ duy nhất mà họ đề cập đến thực hiện là geo-engineering.

It didn't even talk about cutting emissions,

Nó đã ko hề dề cập tới việc cắt giảm lượng khí thải,

which is an incredible shift in our thinking about this problem.

đó là một sự thay đổi lạ thường trong suy nghĩ của chúng tôi về vấn đề này.

I'm not saying we shouldn't cut emissions.

Tối không nói chúng ta nên cắt giảm lượng khí thải.

We should, but it made exactly this point.

Chúng ta nên, nhưng nó làm chính xác luận điểm này.

So, in a sense, there's not much new.

Do vậy theo một nghĩa nào đó, không có gì là mới.

The one new thing is this essay.

Một điều mới chính là bài luận này.

So I should say, I guess, that since the time of that original President Johnson report,

Bởi vậy tôi phải nói ràng, tối đoán, kể từ thời điểm của báo cáo đầu tiên cho tổng thống Johnson,

and the various reports of the U.S. National Academy --

và nhiều báo cáo khác của Học viện Quốc gia Hoa Kỳ (U.S. National Academy)--

1977, 1982, 1990 -- people always talked about this idea.

1977, 1982, 1990 -- mọi người luôn luôn đề cập tới ý tưởng này.

Not as something that was foolproof, but as an idea to think about.

Không phải là cái gì đó đã được đơn giản, mà như là một ý tưởng để suy nghĩ tới.

But when climate became, politically, a hot topic -- if I may make the pun --

Nhưng khi vấn đề thời tiết trở nên có tính chính trị, một chủ đề nóng -- nếu tôi có thể chơi chữ--

in the last 15 years, this became so un-PC, we couldn't talk about it.

trong 15 năm gần đây, nó trở thành thực sự "un-PC" mà chúng tôi không thể nói về nó.

It just sunk below the surface. We weren't allowed to speak about it.

Nó chỉ bị chìm dưới bề mặt. Chúng ta không được phép nói về nó.

But in the last year, Paul Crutzen published this essay

Nhưng nắm ngoái, Paul Crutzen công bố bài luận này

saying roughly what's all been said before: that maybe, given our very slow rate

đề cập xung quanh những gì đã được nói tới trước đó: rằng có thể đưa ra tỷ lệ rất chậm

of progress in solving this problem and the uncertain impacts,

của tiến bộ trong việc giả quyết vấn đề của chúng ta, và những tác động không cụ thể,

we should think about things like this.

chúng ta nên nghĩ mọi thứ theo cách như vậy.

He said roughly what's been said before.

Ông nói chung về những gì đã được nói đến trước đó.

The big deal was he happened to have won the Nobel prize for ozone chemistry.

Gê gớm hơn là ông đã nhận được giải thưởng Nobel cho hóa học ozone

And so people took him seriously when he said we should think about this,

Và rất nhiều người chú ý tới ông khi ông nói rnagf chúng ta nên suy nghĩ về điều này,

even though there will be some ozone impacts.

mặc dù sẽ có một số tác động ozone.

And in fact, he had some ideas to make them go away.

Và thực tế , ông đã có một số ý tưởng để làm chúng biến mất.

There was all sorts of press coverage, all over the world,

Các báo chí khắp nơi trên thế giời

going right down to "Dr. Strangelove Saves the Earth," from the Economist.

chạy hàng tít : "Tiến sỹ Strangelove bảo vệ trái đất," từ nhà kinh tế.

And that got me thinking. I've worked on this topic on and off,

Và điều đó khiến tôi suy nghĩ - Tôi đã làm việc về chủ đề này mở và đóng,

but not so much technically. And I was actually lying in bed thinking one night.

nhưng không quá nhiều kỹ thuật - và tôi đã thực sự nằm trên giường suy nghĩ một đêm.

And I thought about this child's toy -- hence, the title of my talk --

Và tôi nghĩ về đồ chơi của đứa trẻ này - do đó, tiêu đề của bài nói của tôi -

and I wondered if you could use the same physics that makes that thing spin 'round

và tôi tự hỏi nếu bạn có thể sử dụng cùng tính chất vật lý mà làm cái đó quay vòng

in the child's radiometer, to levitate particles into the upper atmosphere

trong cái đo bức xạ của đứa trẻ để làm các hạt bay vào bầu khí quyển trên

and make them stay there.

và làm cho chúng nằm lại đó.

One of the problems with sulfates is they fall out quickly.

Một trong những vấn đề với chất sulfate là chúng rơi ra một cách nhanh chóng.

The other problem is they're right in the ozone layer,

Một vấn đề khác là chúng nằm ngay tỏng tầng ozone,

and I'd prefer them above the ozone layer.

và tôi muốn chúng nằm ở trên tấng ozone.

And it turns out, I woke up the next morning, and I started to calculate this.

Và tôi chìm vào giấc ngủ, tôi thức dậy sáng hôm sau, và tôi bắt đầu tính toán.

It was very hard to calculate from first principles. I was stumped.

Thực sự rất khó để tính toán từ các nguyên tắc đầu tiên.

But then I found out that there were all sorts of papers already published

Nhưng sau đó tôi tìm hiểu được ràng có nhiều bào báo đã xuất bản

that addressed this topic because it happens already in the natural atmosphere.

nói tới chủ đề này bởi vì nó đã xảy ra trong môi trường tự nhiên rồi.

So it seems there are already fine particles

Dường như đã có các hạt

that are levitated up to what we call the mesosphere, about 100 kilometers up,

chúng được làm bay lên tới tầng trung lưu (mesosphere), khoảng 100 Km phía trên --

that already have this effect.

hiệu ứng này đã tồn tại.

I'll tell you very quickly how the effect works.

Tôi sẽ nói rất nhanh cho các bạn hiệu ứng này hoạt động ra sao.

There are a lot of fun complexities

Có rất nhiều điều phức tạp nhưng thú vị

that I'd love to spend the whole evening on, but I won't.

mà tối muốn dành cả buổi tối cho chúng, nhưng tôi sẽ không như vậy.

But let's say you have sunlight hitting some particle and it's unevenly heated.

Tuy nhiên, hãy nói rằng bạn có ánh sáng mặt trời chiếu tới các hạt và chúng bị làm nóng ko đều.

So the side facing the sun is warmer; the side away, cooler.

Vì vậy mặt quay về mặt trời thì ấm hơn, còn mặt kia thì mát hơn.

Gas molecules that bounce off the warm side

Các phần tử khí bị đẩy ra khỏi mặt ấm

bounce away with some extra velocity because it's warm.

đẩy ra xa với vận tốc tăng thêm bởi vì nó ấm.

And so you see a net force away from the sun.

Và vì vậy bạn thấy một lực thực đẩy ra xa mặt trời.

That's called the photophoretic force.

Đó được gọi là lược photophoretic

There are a bunch of other versions of it that I and some collaborators

Có một loạt các phiên bản khác của nó mà tôi và một số cộng tác viên

have thought about how to exploit.

đã nghĩ tới làm sao để khai thác.

And of course, we may be wrong --

Và dĩ nhiên, chúng tôi có thể sai --

this hasn't all been peer reviewed, we're in the middle of thinking about it --

đây chưa phải tất cả đều được xem xét phản biện bởi các chuyên gia, chúng tôi đang ở giai đoạn giữa --

but so far, it seems good.

nhưng cho tới nay nó có vẻ tốt.

But it looks like we could achieve long atmospheric lifetimes --

Nhưng có vẻ như chúng ta có thể đạt được kiếp sống khí quyển dài --

much longer than before -- because they're levitated.

dài hơn rất nhiều trước đó -- bởi vì chúng được nâng lên cao.

We can move things out of the stratosphere into the mesosphere,

Chúng ta có thể di chuyển mọi thứ từ khỏi tầng bình lưu vào tầng trung lưu,

in principle solving the ozone problem.

về cơ bản giải quyết vấn đề tầng ozone.

I'm sure there will be other problems that arise.

Tôi chác chắn rằng sẽ có các vấn đề khác xuất hiện.

Finally, we could make the particles migrate to over the poles,

Cuối cùng, chúng ta có thể làm cho các hạt di chuyển tới phía trên hai cực,

so we could arrange the climate engineering so it really focused on the poles.

vì vậy chúng ta có thể xắp xếp các cơ chế khí hậu do đó nó thực sự tập trung vào các cực.

Which would have minimal bad impacts in the middle of the planet,

Trong đó sẽ có tác động xấu tối thiểu ở giữa của hành tinh

where we live, and do the maximum job of what we might need to do,

nơi chúng ta sống và làm tối đa những gì chúng ta cần phải làm --

which is cooling the poles in case of planetary emergency, if you like.

đó là làm mát các cực trong trường hợp khẩn cấp, nếu bạn thích.

This is a new idea that's crept up that may be, essentially,

Đây là một ý tưởng mới, về cơ bản,

a cleverer idea than putting sulfates in.

một ý tưởng thông mminh hơn đưa chât sulfate vào.

Whether this idea is right or some other idea is right,

Chò dù ý tưởng này đúng hay các ý tưởng khác đúng,

I think it's almost certain we will

Tôi nghĩ nó gần như chắc chắn chúng ta cuối cùng sẽ

eventually think of cleverer things to do than just putting sulfur in.

nghĩ ra những điều thông minh hơn là chỉ đưa lưu huỳnh (sulfur) vào.

That if engineers and scientists really turned their minds to this,

Nếu như các kỹ sư và nhà khoa học thực sự suy nghĩ về việc này,

it's amazing how we can affect the planet.

thì thật tuyệt vời chúng ta có thể tác động tới hành tinh này.

The one thing about this is it gives us extraordinary leverage.

Một điều thú vị là nó cho chúng ta hiệu ứng đòn bẩy phi thường.

This improved science and engineering will, whether we like it or not,

Khoa học và kỹ thuật được cải thiện, dù chúng ta có muốn hay không,

give us more and more leverage to affect the planet,

sẽ cho chúng ta ngày càng nhiều hiệu ứng đờn bẩy để tác động tới hành tinh.

to control the planet,

Nhằm mục đích điều khiển hành tinh.

to give us weather and climate control -- not because we plan it,

Cho chúng ta khả năng điều khiển thời tiết và khí hậu - không hẳn vì chúng ta lên kế hoạch,

not because we want it, just because science delivers it to us bit by bit,

không phải vì chúng ta muốn, mà chỉ bởi vì khoa học đã cung cấp nó cho chúng ta,

with better knowledge of the way the system works

với hiểu biết nhiều hơn về cách mà hệ thống làm việc

and better engineering tools to effect it.

và với các thiết bị kỹ thuật tiên tiến hơn.

Now, suppose that space aliens arrived.

Giờ hãy giả thiết rằng người ngoài hành tinh ghé thăm

Maybe they're going to land at the U.N. headquarters down the road here,

có thể họ sẽ hạ cánh tại trụ sở liên hợp quốc ngay tại con đường này,

or maybe they'll pick a smarter spot --

hoặc có thể họ sẽ chọn một chỗ thông minh hơn --

but suppose they arrive and they give you a box.

nhưng giả thiết họ tới và đưa cho bạn một chiếc hộp.

And the box has two knobs.

Và trên hộp có hai nút bấm.

One knob is the knob for controlling global temperature.

Một nút để điều khiển nhiệt độ trái đất.

Maybe another knob is a knob for controlling CO2 concentrations.

Có thể nút còn lại là nút để điều khiển lượng bão hòa khí CO2.

You might imagine that we would fight wars over that box.

Bạn phải tưởng tượng rằng chúng ta sẽ phải chiến tranh vì chiếc hộp đó

Because we have no way to agree about where to set the knobs.

Bởi vì chúng ta không có cách để đồng ý về việc sẽ dùng nút bấm nào.

We have no global governance.

Chúng ta không có cai trị toàn cầu.

And different people will have different places they want it set.

Và những người khác nhau sẽ có những nơi khác nhau mà họ muốn nút bấm khác nhau được thiết lập.

Now, I don't think that's going to happen. It's not very likely.

Bây giờ tôi không nghĩ rằng sẽ xảy ra. Nó không có khả năng.

But we're building that box.

Nhưng chúng ta đang xây dựng chiếc hộp đó.

The scientists and engineers of the world

Các nhà khoa học và các kỹ sư của thế giới

are building it piece by piece, in their labs.

đang xây dựng chúng từng phần một, trong các phòng nghiên cứu.

Even when they're doing it for other reasons.

Mặc dù họ đang làm nó với các lý do khác.

Even when they're thinking they're just working on protecting the environment.

Ngay cả khi họ đang nghĩ họ chỉ làm việc về bảo vệ môi trường.

They have no interest in crazy ideas like engineering the whole planet.

Họ không hề có hứng thú với ý tưởng điên rồ giống như điều khiển cả hành tinh.

They develop science that makes it easier and easier to do.

Họ phát triển khoa học giúp làm cho nó ngày càng dễ thực hiện hơn.

And so I guess my view on this is not that I want to do it -- I do not --

Và vì vậy tôi đoán rằng tầm nhìn của tôi về việc này là không phải tối muốn thực hiện nó -- tôi không làm --

but that we should move this out of the shadows and talk about it seriously.

nhưng chúng ta nên đưa vấn đề này ra khỏi bóng tối và nghiêm túc thỏa luận về nó.

Because sooner or later, we'll be confronted with decisions about this,

Bởi vì sớm hay muộn chúng ta sẽ phải đối mặt với các quyết định về việc này,

and it's better if we think hard about it,

và sẽ tốt hơn nếu chúng ta suy nghĩ kỹ về nó,

even if we want to think hard about reasons why we should never do it.

thậm chí nếu chúng ta muốn suy nghĩ kỹ về lý do tại sao chúng ta không bao giờ nên làm điều đó.

I'll give you two different ways to think about this problem that are the beginning

Tôi sẽ đưa cho bạn hai cách khác nhau để suy nghĩ về vấn đề này đó là

of my thinking about how to think about it.

suy nghĩ ban đầu của tôi về cách suy nghĩ về nó.

But what we need is not just a few oddballs like me thinking about this.

Nhưng những gì chúng ta cần không chỉ là một vài kẻ kỳ quặc như tôi suy nghĩ về điều này -

We need a broader debate.

mà chúng ta cần một cuộc tranh luận rộng lớn hơn.

A debate that involves musicians, scientists, philosophers, writers,

Một cuộc tranh luận có liên quan đến các nhạc sĩ, nhà khoa học, triết học, nhà văn,

who get engaged with this question about climate engineering

những người tham gia vào các câu hỏi này về kỹ thuật khí hậu

and think seriously about what its implications are.

và suy nghĩ nghiêm túc về những gì nó liên quan tới.

So here's one way to think about it,

Vì vậy đây là một cách để nghĩ về nó,

which is that we just do this instead of cutting emissions because it's cheaper.

đó là chúng ta chỉ làm điều này thay vì cắt giảm lượng khí thải bởi vì nó rẻ hơn

I guess the thing I haven't said about this is, it is absurdly cheap.

Tôi đoán điều mà tôi chưa nói về việc này là, nó rẻ một cách vô lý.

It's conceivable that, say, using the sulfates method or this method I've come up with,

Nó có thể hiểu như sau, sử dụng phương pháp dùng sulfate hay phương pháp này tôi đã đưa ra,

you could create an ice age at a cost of .001 percent of GDP.

bạn có thể tạo ra kỷ băng hà với giá bằng 0.0001 phần trăm của GDP.

It's very cheap. We have a lot of leverage.

Nó rất rẻ. Chúng ta có rất nhiều hiệu ứng đòn bẩy.

It's not a good idea, but it's just important. (Laughter)

Nó không phải là một ý tưởng tốt, nhưng nó lại quan trọng.

I'll tell you how big the lever is: the lever is that big.

Tôi sẽ nói với bạn như thế nào là đòn bẩy lớn - đòn bẩy này là lớn.

And that calculation isn't much in dispute.

Và tính toán đó là không phải bàn cãi.

You might argue about the sanity of it, but the leverage is real. (Laughter)

Bạn có thể tranh luận về sự đúng đắn của nó, nhưng hiệu ứng đờn bẩy là có thực. (Cười)

So because of this, we could deal with the problem

Bởi vậy , chúng ta có thể giải quyết vấn đề

simply by stopping reducing emissions,

một cách đơn giản bằng cách dừng việc cắt giảm khí thải,

and just as the concentrations go up, we can increase

và cũng giống như nồng độ tăng lên, chúng ta có thể tăng

the amount of geo-engineering.

lượng geo-engineering

I don't think anybody takes that seriously.

Tôi không nghĩ rằng bất cứ ai lấy đó là nghiêm trọng.

Because under this scenario, we walk further and further away

Bởi vì theo kịch bản này, chúng tôi đi xa hơn và xa hơn

from the current climate.

từ khí hậu hiện tại.

We have all sorts of other problems, like ocean acidification

Chúng ta có rất nhiều vấn đề khác giống như axit hóa đại dương

that come from CO2 in the atmosphere, anyway.

nguyên nhân là do CO2 trong khí quyển.

Nobody but maybe one or two very odd folks really suggest this.

Không ai tuy nhiên có thể một hoặc hai người hết sức kỳ quặc đưa ra nhận định này.

But here's a case which is harder to reject.

Nhưng đây là một trường hợp mà khó để từ chối.

Let's say that we don't do geo-engineering, we do what we ought to do,

Hãy nói ràng chúng ta không làm geo-engineering, chúng ta làm những gì chúng ta phải làm,

which is get serious about cutting emissions.

mà việc cắt giảm khí thải là rất khó khăn.

But we don't really know how quickly we have to cut them.

Nhưng chúng ta thực sự ko biết chúng ta có thể cắt giảm khí thải trong thời gian bao lâu.

There's a lot of uncertainty about exactly how much climate change is too much.

Có rất nhiều không chắc chắn về độ chính xác khí hậu sẽ biến đổi như nào là quá nhiều.

So let's say that we work hard, and we actually don't just tap the brakes,

Vì vậy, nói ràng chúng ta làm việc chăm chỉ, và chúng ta thực sự không chỉ đạp phanh,

but we step hard on the brakes and really reduce emissions

mà chúng ta bước một bước rất mạnh lên phanh và thực sự giảm lượng khí thải

and eventually reduce concentrations.

và cuối cùng giảm lượng bão hòa.

And maybe someday -- like 2075, October 23 --

Và có thể một ngày -- như 23 tháng 10 năm 2075 chẳng hạn --

we finally reach that glorious day where concentrations have peaked

chúng ta cuối cùng cũng đạt tới ngày thành công khi mà ở đó lượng bão hòa đã đạt đỉnh

and are rolling down the other side.

và đang quay xuống phía kia.

And we have global celebrations, and we've actually started to -- you know,

Và chúng ta có lễ kỷ niệm toàn cầu, và chúng ta đã thực sự bắt đầu - bạn biết đấy-

we've seen the worst of it.

chúng ta đã được thấy sự tồi tệ nhất của chúng.

But maybe on that day we also find that the Greenland ice sheet

Nhưng có thể vào ngày đó chũng ta cũng cũng thấy rằng các dải băng Greenland

is really melting unacceptably fast, fast enough to put meters of sea level on

tan chảy thực sự quá nhanh, đủ nhanh để đưa mực nước biển tăng thêm hàng mét

the oceans in the next 100 years,

trên các đại dương trong 100 năm tiếp theo,

and remove some of the biggest cities from the map.

và xóa bỏ một số thành phố lớn nhất ra khỏi bản đồ.

That's an absolutely possible scenario.

Đó là một kịch bản hoàn toàn có thể xảy ra.

We might decide at that point that even though geo-engineering was uncertain

Lúc đó chúng ta phải quyết định mặc dù geo-engineering là không chắc chắn

and morally unhappy, that it's a lot better than not geo-engineering.

và không hài lòng về mặt đạo đức, nhưng nó tốt hơn là không dùng geo-engineering.

And that's a very different way to look at the problem.

Và đó là các cách rất khác nhau để nhìn vào vấn đề.

It's using this as risk control, not instead of action.

Đó là sử dụng nó như là để kiểm soát rủi ro, thay vì không hành động.

It's saying that you do some geo-engineering for a little while

Có thể nói rằng bạn làm geo-engineering cho một lúc

to take the worst of the heat off, not that you'd use it as a substitute for action.

để loại bỏ sự tồi tệ nhất của nhiệt độ, không phải là bạn muốn sử dụng nó như là một thay thế cho hành động.

But there is a problem with that view.

Tuy nhiên có vấn đề với cách nhìn nhận đó.

And the problem is the following:

Và vấn đề như sau:

knowledge that geo-engineering is possible makes

kiến thức kỹ thuật địa chất (geo-engineering) có thể làm cho

the climate impacts look less fearsome,

khí hậu tác động nhìn bớt đáng sợ hơn.

and that makes a weaker commitment to cutting emissions today.

Và nó làm cam kết cắt giảm lượng khí thải ngay nay giảm hiệu lực.

This is what economists call a moral hazard.

Đây là điều mà các nhà kinh tế gọi là một mối nguy đạo đức.

And that's one of the fundamental reasons that this problem is so hard to talk about,

Và đó là một trong những lý do cơ bản khiến vấn đề này trở thành rất khó để nói tới,

and, in general, I think it's the underlying reason

và nhìn chung tôi nghĩ đó là lý do cơ bản

that it's been politically unacceptable to talk about this.

mà nó mang tính chính trị không thể chấp nhận để nói tới.

But you don't make good policy by hiding things in a drawer.

Nhưng bạn không làm chính sách tốt bằng cách ẩn những điều trong một ngăn kéo.

I'll leave you with three questions, and then one final quote.

Tôi sẽ cho bạn 3 câu hỏi, và tiếp đó là một trích dẫn cuối cùng.

Should we do serious research on this topic?

Chúng ta có nên nghiên cứu nghiêm túc về chủ đề này ?

Should we have a national research program that looks at this?

Chúng ta có nên có chương trình nghiên cứu quốc gia về chủ đề này?

Not just at how you would do it better,

Khong phải chỉ là làm cách nào bạn sẽ làm nó tốt hơn,

but also what all the risks and downsides of it are.

mà còn là tất cả những rủi do là gì và nhưng nhược điểm của nó.

Right now, you have a few enthusiasts talking about it, some in a positive side,

Ngay bây giờ các bạn có một vài người đam mê nói về nó, một số nghiêng về mặt tích cực,

some in a negative side -- but that's a dangerous state to be in

một số nghiêng về mặt tiêu cực -- nhưng đó là một trạng thái nguy hiểm

because there's very little depth of knowledge on this topic.

là tại vì họ có rất ít kiến thức chuyên sâu về chủ đề này.

A very small amount of money would get us some.

Một lượng nhỏ tiền sẽ lấy của chúng ta một số.

Many of us -- maybe now me -- think we should do that.

Phần đông trong chúng ta - có thể bây giờ là tôi - suy nghĩ chúng ta nên làm.

But I have a lot of reservations.

Nhưng tôi có rất nhiều sự e dè.

My reservations are principally about the moral hazard problem,

Sư e dè của tôi chủ yếu về các vấn đề rủi ro đạo đức,

and I don't really know how we can best avoid the moral hazard.

và tôi không thực sự biết làm thế nào chúng ta có thể tránh một cách tốt nhất được những rủi ro đạo đức.

I think there is a serious problem: as you talk about this,

Tôi nghĩ có một vấn đề nghiêm trọng như các bạn đã đề cập

people begin to think they don't need to work so hard to cut emissions.

Mọi người bắt đầu nghĩ họ không cần phải làm việc chăm chỉ để cut giảm lượng khí thải.

Another thing is, maybe we need a treaty.

Một việc khác nữa là: có thể chúng ta cần một hiệp ước.

A treaty that decides who gets to do this.

Một hiệp ước quyết định ai sẽ thực hiện việc này.

Right now we may think of a big, rich country like the U.S. doing this.

Ngay bây gờ chúng ta có thể nghĩ đến một nước lớn giầu có như Mỹ sẽ làm việc này.

But it might well be that, in fact, if China wakes up in 2030 and realizes

Nhưng nó cũng có thể là, trên thực tế, nếu Trung Quốc thức dậy vào năm 2030 và nhận ra

that the climate impacts are just unacceptable,

rằng các tác động khí hậu là không thể chấp nhận,

they may not be very interested in our moral conversations about how to do this,

họ có thể không quan tâm đến thảo luận về đạo đức của chúng ta về cách làm này,

and they may just decide they'd really rather have a geo-engineered world

và họ chỉ có thể quyết định họ thực sự muốn có một thế giới geo-engineering

than a non-geo-engineered world.

hơn là một thế giới không geo-engineering.

And we'll have no international mechanism to figure out who makes the decision.

Và chúng ta sẽ không có cơ chế có tính quốc tế để tìm ra người đưa ra quyết định.

So here's one last thought, which was said much, much better

Vì vậy, đây là suy nghĩ cuối cùng, mà đã được nói nhiều,

25 years ago in the U.S. National Academy report than I can say today.

25 năm trước trong báo cáo của Viện Hàn lâm Quốc gia Hoa Kỳ, nhiều hơn là tôi có thể nói ngày hôm nay.

And I think it really summarizes where we are here.

Và tôi nghĩ rằng nó thực sự tổng kết những gì chúng ta đang nói ở đây.

That the CO2 problem, the climate problem that we've heard about,

Đó là vấn đề khí CO2, vấn đề khí hậu mà chúng ta đã nghe nhiều,

is driving lots of things -- innovations in the energy technologies

đang dẫn tới nhiều thứ, sự cải tiến trong công nghệ năng lượng,

that will reduce emissions --

nó sẽ làm giảm lượng khí thải.

but also, I think, inevitably, it will drive us towards thinking about climate

Nhưng cũng vậy, tôi nghĩ chắc chắn, nó sẽ đưa chúng ta hướng tới suy nghĩ về khí hậu

and weather control, whether we like it or not.

và thời điều khiển thời tiết cho dù chúng ta có thích nó hay không

And it's time to begin thinking about it,

Và đến lúc bắt đầu nghĩ về nó,

even if the reason we're thinking about it is to construct arguments

cho dù nếu lý do chúng ta suy nghĩ về nó là xây dựng luận cứ

for why we shouldn't do it.

cho lý do tại sao chúng ta không nên làm điều đó.

Thank you very much.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.