Fields Wicker-Miurin: Learning from leadership's missing manual

Translator: Yến Phan Reviewer: Nga Vu

I'm going to talk

Tôi sẽ kể

about some of my discoveries

về một vài khám phá của tôi

around the world through my work.

khắp thế giới qua công việc của tôi.

These are not discoveries of planets

Đây không phải là tìm ra các hành tinh

or new technologies

hay công nghệ mới

or science.

hay khoa học.

They're discoveries of people

Chúng là những khám phá về con người

and the way people are, and new leadership.

về lối sống, và sự lãnh đạo mới.

This is Benki.

Đây là Benki.

Benki is a leader of the Ashaninka Nation.

Benki là người lãnh đạo Ashaninka.

His people live in Brazil

Người dân của anh ấy sống ở Brazil

and in Peru.

và ở Peru.

Benki comes from a village

Benki đến từ một ngôi làng

so remote up in the Amazon

khá xa xôi ở trên vùng cao ở Amazon

that to get there, either you have to fly

để đến được đó, bạn phải bay

and land on water,

và hạ cánh trên mặt nước,

or go by canoe for several days.

hoặc đi ca-nô trong nhiều ngày.

I met Benki three years ago in Sao Paulo

Tôi gặp Benki ba năm trước đây ở Sao Paulo

when I'd brought him and other leaders

khi tôi đã đưa anh ấy và các lãnh đạo khác

from indigenous peoples

từ những tộc người bản xứ

to meet with me and leaders from around the world,

đến gặp tôi và các nhà lãnh đạo trên khắp thế giới

because we wanted to learn from each other.

bởi vì chúng tôi muốn học hỏi lẫn nhau.

We wanted to share our stories with each other.

Chúng tôi muốn chia sẻ những câu chuyện với nhau.

The Ashaninka people

Người Ashaninka

are known throughout South America

được biết đến ở khắp Nam Mỹ

for their dignity, their spirit

về phẩm giá của họ, tinh thần của họ

and their resistance,

và sức chịu đựng của họ,

starting with the Incas

bắt đầu từ người Inca

and continuing through the 19th century

và tiếp diễn suốt thế kỷ 19

with the rubber tappers.

với những người cạo mủ cao su,

Today's biggest threat to the Ashaninka people

Mối đe dọa lớn nhất ngày nay với người Ashaninka

and to Benki

và với Benki

comes from illegal logging --

đến từ nạn khai thác gỗ trái phép

the people who come into the beautiful forest

những con người đi vào khu rừng xinh đẹp

and cut down ancient mahogany trees,

và cắt đi những cây gỗ đào hoa tâm cổ,

float them down the river to world markets.

thả nổi chúng trên sông đến thị trường thế giới.

Benki knew this.

Benki biết điều này.

He could see what was happening to his forest, to his environment,

Anh ấy có thể thấy điều xảy ra với rừng và môi trường của mình

because he was taken under his grandfather's wing

bởi vì anh ấy được ông nội chăm sóc

when he was only two years old

Khi anh ấy mới hai tuổi

to begin to learn about the forest

để bắt đầu để tìm hiểu về rừng

and the way of life of his people.

và con đường của cuộc sống người dân của mình.

His grandfather died when he was only 10.

Ông anh ấy qua đời khi anh ấy mới 10 tuổi.

And at that young age, 10 years old,

Và ở độ tuổi trẻ như vậy, 10 tuổi,

Benki became the paje of his community.

Benki trở thành "paje" của cộng đồng minh.

Now, in the Ashaninka tradition and culture,

Bây giờ, trong truyền thống và văn hóa của Ashaninka,

the paje is the most important

"paje" là người quan trọng nhất

person in the community.

trong cộng đồng.

This is the person who contains within him

Đây là con người ẩn chứa bên trong anh ấy

all the knowledge, all the wisdom

tất cả kiến thức, tất cả sự khôn ngoan

of centuries and centuries of life,

của nhiều thế kỷ và nhiều thế kỷ của cuộc sống,

and not just about his people,

và không chỉ là về người dân của mình,

but about everything that his people's survival depended on:

nhưng về mọi thứ mà sự sinh tồn của người dân phụ thuộc vào:

the trees, the birds,

cây cối, chim chóc,

the water, the soil, the forest.

nước, đất, rừng.

So when he was only 10 and he became the paje,

Vậy nên khi chỉ mới 10 tuổi, anh ấy đã trở thành một paje,

he began to lead his people.

anh ấy bắt đầu lãnh đạo người dân của mình.

He began to talk to them

Anh ấy bắt đầu nói chuyện với họ

about the forest that they needed to protect,

về khu rừng mà họ cần bảo vệ,

the way of life they needed to nurture.

về lối sống mà họ cần nuôi dưỡng.

He explained to them

Anh ấy giải thích cho họ

that it was not a question of survival of the fittest;

rằng đó không phải là một câu hỏi về sự sinh tồn phù hợp nhất

it was a question of understanding

đó là một câu hỏi về sự hiểu biết

what they needed to survive

những gì họ cần để tồn tại

and to protect that.

và để bảo vệ điều đó.

Eight years later,

Tám năm sau,

when he was a young man of 18,

Khi anh ấy là một chàng trai trẻ 18 tuổi,

Benki left the forest for the first time.

Benki rời khu rừng lần đầu tiên.

He went 3,000 miles on an odyssey to Rio

Anh ấy đã đi 3000 dặm trên cuộc phiêu lưu đến Rio

to the Earth Summit

để dự Hội nghị thượng đỉnh Trái đất

to tell the world what was happening

để nói với thế giới về những gì đã xảy ra

in his tiny, little corner.

ở cái góc nhỏ bé của anh ấy.

And he went because he hoped the world would listen.

Và anh ấy đã đi vì anh ấy hi vọng rằng thế giới sẽ lắng nghe:

Some did, not everybody.

Một số đã từng, nhưng không phải tất cả mọi người.

But if you can imagine this young man

Nhưng nếu bạn hình dung chàng trai trẻ này

with his headdress and his flowing robe,

với chiếc mũ và áo choàng thổ dân của mình

learning a new language, Portuguese,

học một ngôn ngữ mới, tiếng Bồ Đào Nha,

not to mention English,

không đề cập đến tiếng Anh

going to Rio,

đi đến Rio,

building a bridge

xây dựng một cây cầu

to reach out to people he'd never met before --

để kết nối với những người anh chưa từng gặp

a pretty hostile world.

một thế giới khá thù địch

But he wasn't dismayed.

Nhưng anh ấy đã không hoảng sợ

Benki came back to his village full of ideas --

Benki trở lại ngôi làng với tràn đầy ý tưởng

new technologies, new research,

những công nghệ mới, nghiên cứu mới,

new ways of understanding what was going on.

cách thức mới để tìm hiểu những gì đang xảy ra.

Since that time,

Kể từ thời điểm đó,

he's continued to work with his people,

anh đã tiếp tục làm việc với người dân của mình,

and not only the Ashaninka Nation,

và không chỉ với quốc gia Ashaninka,

but all the peoples of the Amazon and beyond.

mà tất cả các dân tộc của Amazon và hơn thế nữa.

He's built schools

Anh đã xây dựng trường học

to teach children to care for the forest.

để dạy trẻ em biết chăm sóc rừng

Together, he's led the reforestation

Cùng với nhau, anh đã lãnh đạo trồng rừng

of over 25 percent of the land

hơn 25% diện tích đất

that had been destroyed by the loggers.

bị tàn phá bởi lâm tặc.

He's created a cooperative

Anh đã lập nên một hợp tác xã

to help people diversify their livelihoods.

để giúp mọi người đa dạng hóa sinh kế của họ.

And he's brought the internet and satellite technology

Và anh ấy đã mang internet và truyền hình vệ tinh

to the forest --

đến với rừng--

both so that people themselves

cả hai đã giúp chính họ

could monitor the deforestation,

có thể theo dõi nạn phá rừng,

but also that he could speak from the forest

và cũng giúp anh ấy cất tiếng nói từ rừng

to the rest of the world.

đến phần còn lại của thế giới.

If you were to meet Benki

Nếu bạn gặp Benki,

and ask him, "Why are you doing this?

và hỏi anh ấy, "Tại sao anh làm việc này?

Why are you putting yourself at risk?

Tại sao anh lại đặt mình vào rủi ro vậy?

Why are you making yourself vulnerable

Tại sao lại khiến mình dễ gặp nguy hiểm

to what is often a hostile world?"

trước một thế giới thường hay thù địch như vậy?"

he would tell you,

anh ấy sẽ nói với bạn,

as he told me,

như đã nói với tôi rằng,

"I asked myself," he said,

"Tôi tự yêu cầu bản thân mình," anh nói,

"What did my grandparents and my great-grandparents do

"Những gì ông bà và tổ tiên tôi đã làm

to protect the forest for me?

để bảo vệ rừng cho tôi?

And what am I doing?"

Và tôi đang làm những gì?"

So when I think of that,

Vì vậy, khi nghĩ về điều đó,

I wonder what our grandchildren

Tôi tự hỏi những gì các cháu

and our great-grandchildren,

và các chắt của chúng ta,

when they ask themselves that question,

khi chúng tự hỏi bản thân những câu hỏi đó

I wonder how they will answer.

Tôi tự hỏi chúng sẽ trả lời như thế nào.

For me, the world is veering

Đối với tôi, thế giới đang xoay chiều

towards a future we don't much want

hướng tới một tương lai mà chúng ta không mong muốn lắm

when we really think about it deep inside.

Khi chúng ta thực sự nghĩ sâu bên trong về nó.

It's a future we don't know the details of,

Đó là một tương lai mà chúng ta không biết chi tiết về nó,

but it's a future that has signs,

nhưng đó là một tương lai có dấu hiệu,

just like Benki saw the signs around him.

cũng giống như Benki thấy những dấu hiệu xung quanh anh ấy.

We know we are running out of what we need.

Chúng ta biết chúng ta đang dần cạn kiệt thứ chúng ta cần.

We're running out of fresh water.

Chúng ta đang dần cạn kiệt nước tinh khiết.

We're running out of fossil fuels.

Chúng ta đang cạn dần nguyên liệu hóa thạch

We're running out of land.

Chúng ta mất dần đất liền.

We know climate change is going to affect all of us.

Chúng ta biết biến đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng đến tất cả chúng ta.

We don't know how, but we know it will.

Chúng ta không biết như thế nào, nhưng chúng ta biết nó sẽ tới.

And we know that there will be more of us than ever before --

Và chúng ta biết rằng sẽ có nhiều người thêm nữa hơn trước đây--

five times as many people in 40 years

gấp năm lần số người trong 40 năm nữa

than 60 years ago.

so với hơn 60 năm về trước

We are running out of what we need.

Chúng ta đang dần cạn kiệt những thứ chúng ta cần.

And we also know

Và chúng ta cũng biết

that the world has changed in other ways,

thế giới đã thay đổi theo những cách khác,

that since 1960

từ năm 1960

there are one-third as many new countries

có một phần ba những quốc gia mới

that exist as independent entities on the planet.

có tồn tại như một thực thể độc lập trên hành tinh.

Egos, systems of government --

Cái tôi, hệ thống chính phủ--

figuring it out --

đang tìm ra--

massive change.

một sự thay đổi lớn.

And in addition to that,

Và bên cạnh đó,

we know that five other really big countries

chúng ta biết là năm quốc gia thực sự lớn

are going to have a say in the future,

sẽ có tiếng nói trong tương lai,

a say we haven't even really started to hear yet --

tiếng nói mà chúng ta vẫn chưa thực sự bắt đầu nghe được--

China, India,

Trung Quốc, Ấn Độ,

Russia, South Africa

Liên bang Nga, Cộng hòa Nam Phi

and Benki's own Brazil,

và Brazil của Benki,

where Benki got his civil rights

nơi Benki có quyền công dân của mình

only in the 1988 constitution.

chỉ trong hiến pháp năm 1988.

But you know all that.

Nhưng bạn biết tất cả điều đó.

You know more than Benki knew when he left his forest

Bạn biết hơn Benki khi anh rời khu rừng

and went 3,000 miles.

và đi 3.000 dặm.

You also know

Bạn cũng biết

that we can't just keep doing what we've always done,

ta không thể chỉ làm điều ta vẫn luôn làm,

because we'll get the results

bởi vì chúng ta sẽ biết được kết quả

we've always gotten.

mà chúng ta sẽ nhận được.

And this reminds me of something I understand

Và điều này nhắc tôi về điều mà tôi biết.

Lord Salisbury said to Queen Victoria over a hundred years ago,

Lord Salisbury nói với nữ hoàng Victoria hơn một trăm năm trước đây,

when she was pressing him, "Please change."

Khi bà ấy nhấn mạnh với ông ta, "Hãy thay đổi."

He said, "Change?

Ông nói, "Thay đổi ư?

Why change?

Tại sao phải thay đổi?

Things are bad enough as they are."

Mọi thứ đã đủ xấu như chúng đang diễn ra."

We have to change.

Chúng ta phải thay đổi.

It's imperative to me, when I look around the world,

Nó cực kì quan trọng với tôi, khi tôi nhìn xung quanh thế giới,

that we need to change ourselves.

chúng ta cần phải thay đổi bản thân.

We need new models of what it means to be a leader.

Chúng ta cần những kiểu mẫu mới của một nhà lãnh đạo.

We need new models

Chúng ta cần những kiểu mẫu mới

of being a leader and a human in the world.

của một người lãnh đạo và một con người trên thế giới.

I started life as a banker.

Tôi bắt đầu cuộc sống là một chủ ngân hàng.

Now I don't admit to that

Bây giờ tôi không thừa nhận điều đó

to anybody but my very close friends.

với bất cứ ai trừ những người bạn thân nhất của tôi.

But for the past eight years,

Nhưng trong tám năm qua,

I've done something completely different.

tôi đã làm điều gì đó hoàn toàn khác.

My work has taken me around the world,

Công việc của tôi đưa tôi đi khắp thế giới,

where I've had the real privilege

nơi mà tôi có đặc quyền thực sự

of meeting people like Benki

để gặp những người như Benki

and many others who are making change happen

và những người đang tạo nên sự thay đổi

in their communities --

trong cộng đồng của họ--

people who see the world differently,

những người nhìn thế giới theo cách khác,

who are asking different questions,

những người đang hỏi những câu hỏi khác,

who have different answers,

những người có câu trả lời khác,

who understand the filters that they wear

những người hiểu các bộ lọc mà họ mang

when they go out into the world.

khi họ đi ra ngoài với thế giới

This is Sanghamitra.

Đây là Sanghamitra.

Sanghamitra comes from Bangalore.

Sanghamitra đến từ Bangalore.

I met Sanghamitra eight years ago

Tôi đã gặp Sanghamitra tám năm trước đây

when I was in Bangalore

khi tôi ở Bangalore

organizing a workshop with leaders of different NGO's

tổ chức một hội thảo với các lãnh đạo của các tổ chức phi chính phủ khác nhau

working in some of the hardest aspects of society.

làm việc trong những lĩnh vực nan giải nhất của xã hội.

Sanghamitra didn't start life

Sanghamitra không bắt đầu sự nghiệp

as a leader of an NGO,

là nhà lãnh đạo của tổ chức phi chính phủ,

she started her career as university professor,

cô bắt đầu sự nghiệp của mình là một giáo sư đại học,

teaching English literature.

giảng dạy văn học Anh.

But she realized that she was much too detached from the world doing that.

Nhưng cô nhận ra cô đã quá tách biệt với thế giới khi làm việc đó.

She loved it, but she was too detached.

Cô yêu thích nó, nhưng cô đã quá tách biệt.

And so in 1993,

Và vì vậy vào năm 1993,

a long time ago,

một thời gian dài trước đây,

she decided to start a new organization

cô đã quyết định bắt đầu một tổ chức mới

called Samraksha

mang tên Samraksha

focused on one of the hardest areas,

tập trung vào một trong những lĩnh vực,

one of the hardest issues in India --

vấn đề nan giải nhất ở Ấn Độ--

anywhere in the world at the time --

như bất cứ đâu trên thế giới vào lúc đó--

HIV/AIDS.

HIV/AIDS.

Since that time, Samraksha has grown

Kể từ đó, Samraksha đã phát triển

from strength to strength

ngày càng lớn mạnh

and is now one of the leading health NGO's in India.

và giờ là một trong các tổ chức y tế phi chính phủ hàng đầu Ấn Độ

But if you just think about the state of the world

Nhưng nếu bạn chỉ nghĩ về một khu vực của thế giới

and knowledge of HIV/AIDS

và kiến thức về HIV/AIDS

in 1993 --

năm 1993-

in India at that time it was skyrocketing

ở Ấn Độ vào thời điểm đó nó đang tăng vọt

and nobody understood why,

và không ai hiểu lý do tại sao,

and everyone was actually very, very afraid.

và mọi người đã thực sự rất, rất lo ngại

Today there are still three million

Ngày nay vẫn còn ba triệu

HIV-positive people in India.

người dương tính với HIV ở Ấn Độ.

That's the second largest population in the world.

Đó là con số lớn thứ hai trên thế giới.

When I asked Sanghamitra,

Khi tôi hỏi Sanghamitra,

"How did you get from English literature

"Làm thế nào bạn chuyển từ văn học Anh

to HIV/AIDS?"

sang HIV/AIDS?"

not an obvious path,

không phải là một con đường rõ ràng

she said to me,

cô ấy nói với tôi,

"It's all connected.

"Nó hoàn toàn kết nối.

Literature makes one sensitive,

Văn học khiến ta cảm thông,

sensitive to people,

cảm thông với con người

to their dreams and to their ideas."

với ước mơ của họ và ý tưởng của họ."

Since that time, under her leadership,

Kể từ đó, dưới sự lãnh đạo của cô ấy,

Samraksha has been a pioneer

Samraksha đã là một nhà tiên phong

in all fields related

trong tất cả các lĩnh vực liên quan

to HIV/AIDS.

để phòng chống HIV/AIDS.

They have respite homes, the first,

Đầu tiên, họ có những khu điều dưỡng,

the first care centers,

những trung tâm chăm sóc đầu tiên,

the first counseling services --

những dịch vụ tư vấn đầu tiên--

and not just in urban, 7-million-population Bangalore,

và không chỉ ở đô thị, với 7 triệu dân số Bangalore,

but in the hardest to reach villages

mà còn ở các ngôi làng khó có thể tới được

in the state of Karnataka.

ở bang Karnataka.

Even that wasn't enough.

Thậm chí điều đó vẫn chưa đủ

She wanted to change policy at the government level.

Cô muốn thay đổi chính sách ở cấp độ chính phủ.

10 of their programs that she pioneered

10 trong số các chương trình cô ấy đi đầu

are now government policy and funded by the government.

bây giờ là chính sách chính phủ và được tài trợ bởi chính phủ.

They take care of 20,000-odd people today

Đến nay họ chăm sóc hơn 20 000 người

in over 1,000 villages around Karnataka.

ở hơn 1.000 làng xung quanh Karnataka.

She works with people like Murali Krishna.

Cô ấy làm việc với những người như Murali Krishna.

Murali Krishna comes from one of those villages.

Murali Krishna đến từ một trong những ngôi làng đó.

He lost his wife to AIDS a couple of years ago,

Ông ấy đã mất vợ vì bệnh AIDS vài năm về trước

and he's HIV-positive.

và ông ấy dương tính với HIV.

But he saw the work, the care,

Nhưng ông đã thấy công việc, sự chăm sóc,

the compassion

lòng từ bi

that Sanghamitra and her team brought to the village,

mà Sanghamitra và đội ngũ của mình đã mang đến ngôi làng,

and he wanted to be part of it.

và ông muốn trở thành một phần của nó.

He's a Leaders' Quest fellow, and that helps him with his work.

Ông là hội viên cuộc tìm kiếm lãnh đạo, nó giúp ông với việc của mình

They've pioneered a different approach to villages.

Họ đi tiên phong một cách khác để tiếp cận ngôi làng.

Instead of handing out information in pamphlets,

Thay vì phát thông tin qua tờ rơi,

as is so often the case,

như thường lệ,

they bring theater troupes,

họ mang lại cho các đoàn kịch,

songs, music, dance.

bài hát, âm nhạc, khiêu vũ.

And they sit around,

Và họ ngồi xung quanh,

and they talk about dreams.

và họ nói chuyện về những giấc mơ.

Sanghamitra told me just last week --

Sanghamitra nói với tôi cuối tuần trước--

she had just come back from two weeks in the villages,

cô vừa trở lại sau hai tuần ở làng,

and she had a real breakthrough.

và cô đã có một bước đột phá thực sự.

They were sitting in a circle, talking about the dreams for the village.

Họ đã ngồi thành vòng tròn, nói về những ước mơ cho ngôi làng

And the young women in the village

Và phụ nữ trẻ trong làng

spoke up and said, "We've changed our dream.

lên tiếng và nói, "chúng tôi đã thay đổi giấc mơ của chúng tôi.

Our dream

Ước mơ của chúng tôi

is for our partners, our husbands,

là cho bạn đời, người chồng của chúng tôi,

not to be given to us because of a horoscope,

không được trao cho chúng tôi bởi lá số tử vi,

but to be given to us

mà để được trao cho chúng tôi

because they've been tested for HIV."

bởi vì họ đã được thử nghiệm HIV."

If you are lucky enough to meet Sanghamitra

Nếu bạn may mắn được gặp Sanghamitra

and ask her why and how,

và hỏi cô ấy như thế nào và tại sao,

how have you achieved so much?

"làm thế nào bạn đạt được nhiều như vậy?"

She would look at you

Cô ấy sẽ nhìn bạn

and very quietly, very softly say,

và nói một cách thật nhẹ nhàng và yên lặng,

"It just happened.

"Nó đã xảy ra.

It's the spirit inside."

Đó là tinh thần bên trong."

This is Dr. Fan Jianchuan.

Đây là tiến sĩ Fan Jianchuan.

Jianchuan comes from Sichuan Province

Jianchuan đến từ tỉnh Tứ Xuyên

in southwest China.

ở Tây Nam Trung Quốc.

He was born in 1957,

Ông sinh năm 1957,

and you can imagine what his childhood

và bạn có thể hình dung tuổi thơ của ông

looked like and felt like,

trông như thế nào và cảm thấy như thế nào,

and what his life has been like

và cuộc sống của ông ấy đã như thế nào

over the last 50 tumultuous years.

trong suốt 50 năm ồn ào qua.

He's been a soldier, a teacher,

Ông đã là một người lính, một giáo viên,

a politician, a vice-mayor

một chính trị gia, một phó thị trưởng

and a business man.

và một doanh nhân.

But if you sat down and asked him, "Who are you really,

Nhưng nếu bạn ngồi xuống và hỏi ông ta, "ông thực sự là ai,

and what do you do?"

và ông làm gì?"

He would tell you, "I'm a collector,

Ông sẽ nói với bạn, "Tôi là một nhà sưu tập"

and I curate a museum."

"và tôi trông coi viện bảo tàng."

I was lucky; I had heard about him for years,

Tôi đã may mắn được nghe về ông trước đây

and I finally met him earlier this year

và cuối cùng đầu năm nay tôi đã gặp ông

at his museum in Chengdu.

tại bảo tàng của ông ở Chengdu.

He's been a collector all of his life,

Ông đã là một nhà sưu tập suốt cuộc đời mình

starting when he was four or five in the early 1960's.

bắt đầu từ khi ông ấy bốn hay năm tuổi vào đầu những năm 1960

Now, just think of the early 1960's in China.

Bây giờ, chỉ cần nghĩ về những năm đầu 1960 ở Trung Quốc.

Over a lifetime, through everything,

Suốt cuộc đời, trải qua mọi thứ,

through the Cultural Revolution and everything afterward,

trải qua cuộc Cách mạng Văn hóa và mọi thứ sau đó,

he's kept collecting,

ông vẫn tiếp tục sưu tầm,

so that he now has over eight million pieces

và giờ ông đã có hơn 8 triệu mảnh ghép

in his museums

ở viện bảo tàng của mình

documenting contemporary Chinese history.

tài liệu lịch sử Trung Quốc cùng thời.

These are pieces that you won't find anywhere else in the world,

Đây là thứ bạn sẽ không tìm thấy ở bất cứ nơi nào trên thế giới,

in part because they document parts of history

một phần vì họ lưu trữ những phần của lịch sử

Chinese choose to forget.

mà người Trung Quốc muốn quên đi.

For example, he's got over one million pieces

Ví dụ, ông có hơn một triệu mảnh

documenting the Sino-Japanese War,

tư liệu chiến tranh Trung-Nhật,

a war that's not talked about in China very much

một cuộc chiến không được nói đến nhiều ở Trung Quốc

and whose heroes are not honored.

và những người anh hùng của họ không được vinh danh.

Why did he do all this?

Tại sao ông ta làm tất cả điều này?

Because he thought

Vì ông ấy nghĩ rằng

a nation should never repeat the mistakes of the past.

một quốc gia không bao giờ nên lặp lại những sai lầm quá khứ

So, from commissioning

Vì vậy, theo sự vận hành

slightly larger than life bronze statues

những bức tượng đồng lớn hơn với thực tế

of the heroes of the Sino-Japanese War,

của những anhh hùng trong chiến tranh Trung-Nhật,

including those Chinese

bao gồm những người Trung Quốc

who then fought with each other

những người sau đó đã chiến đấu với nhau

and left mainland China to go to Taiwan,

và để một phần đất Trung Quốc vào tay Đài Loan,

to commemorating all the unknown,

để tưởng nhớ những người không được biết đến

ordinary soldiers who survived,

những người lính còn sống sót,

by asking them to take prints of their hands,

bằng cách yêu cầu họ in dấu vân tay

he is making sure -- one man is making sure --

ông ấy đang đảm bảo-- một người đàn ông đang đảm bảo--

that history is not forgotten.

rằng lịch sử không bị lãng quên.

But it's not just Chinese heroes he cares about.

Nhưng ông ấy không chỉ quan tâm đến những anh hùng Trung Quốc.

This building contains the world's largest collection

Tòa nhà này chứa đựng bộ sưu tập lớn nhất thế giới

of documents and artifacts

những tư liệu và tạo tác

commemorating the U.S. role

tưởng nhớ vai trò của Hoa Ký

in fighting on the Chinese side

trong cuộc chiến ủng hộ Trung Quốc

in that long war --

trong cuộc chiến dài đó--

the Flying Tigers.

Flying Tigers.

He has nine other buildings --

Ông có chín tòa nhà khác--

that are already open to the public --

đã được mở cửa cho công chúng--

filled to the rafters with artifacts

được lấp đầy đến xà nhà bằng các tạo tác

documenting contemporary Chinese history.

tài liệu lịch sử Trung Quốc cùng thời

Two of the most sensitive buildings

Hai trong số các tòa nhà được quan tâm nhất

include a lifetime of collection

bao gồm một đời của bộ sưu tập

about the Cultural Revolution,

về cuộc Cách mạng Văn hóa,

a period that actually most Chinese

giai đoạn mà hầu hết người Trung Quốc

would prefer to forget.

muốn quên đi.

But he doesn't want his nation

Nhưng ông không muốn dân tộc mình

ever to forget.

quên đi.

These people inspire me,

Những người này truyền cảm hứng cho tôi,

and they inspire me because they show us

và họ truyền cảm hứng cho tôi vì họ cho chúng ta thấy

what is possible when you change the way

điều gì có thể xảy ra khi bạn thay đổi cách

you look at the world,

bạn nhìn vào thế giới,

change the way you look at your place in the world.

thay đổi cách bạn nhìn vào nơi ở của bạn trên thế giới.

They looked outside,

Họ đã nhìn ra bên ngoài,

and then they changed what was on the inside.

và sau đó họ thay đổi cái ở bên trong

They didn't go to business school.

Họ đã không học trường kinh doanh.

They didn't read a manual, "How to Be a Good Leader

Họ không đọc cuốn "Làm thế nào để làm lãnh đạo tốt

in 10 Easy Steps."

trong 10 bước đơn giản."

But they have qualities we'd all recognize.

Nhưng họ có phẩm chất mà chúng ta đều nhận ra.

They have drive, passion, commitment.

Họ có nghị lực, đam mê, trách nhiệm

They've gone away

Họ đã đi xa

from what they did before,

khỏi những gì họ làm trước đó,

and they've gone

và họ đã đi

to something they didn't know.

đến một thứ gì đó họ không hề biết.

They've tried to connect worlds

Họ đã cố gắng để kết nối thế giới

they didn't know existed before.

mà họ không biết đã tồn tại trước đó.

They've built bridges, and they've walked across them.

Họ đã xây những cây cầu và băng qua chúng

They have a sense of the great arc of time

Họ nhận thức được cung thời gian vĩ đại

and their tiny place in it.

và vị trí nhỏ bé của họ trong nó

They know people have come before them

Họ biết những người đã đến trước họ

and will follow them.

và sẽ nối tiếp những người đó.

And they know that they're part of a whole,

Và họ biết rằng họ là một phần của toàn thể

that they depend on other people.

rằng họ phụ thuộc vào người khác.

It's not about them, they know that,

Đó không phải về họ, họ biết điều đó,

but it has to start with them.

nhưng phải bắt đầu với họ.

And they have humility.

Và họ có sự khiêm nhường.

It just happens.

Nó vừa xảy ra.

But we know it doesn't just happen, don't we?

Nhưng chúng ta biết rằng nó chưa xảy ra, phải không?

We know it takes a lot to make it happen,

Chúng ta biết cần nhiều thứ để khiến nó xảy ra

and we know the direction the world is going in.

và chúng ta biết hướng mà thế giới sẽ đi vào.

So I think we need succession planning

Vậy tôi nghĩ chúng ta cần lên kế hoạch liên tục

on a global basis.

trên một cơ sở toàn cầu.

We can't wait for the next generation, the new joiners,

Chúng ta không thể đợi thế hệ kế tiếp, những người mới gia nhập,

to come in and learn how to be the good leaders we need.

đi vào và học hỏi cách là nhà lãnh đạo tốt

I think it has to start with us.

Tôi nghĩ nó nên bắt đầu với chúng ta.

And we know, just like they knew,

Và chúng ta biết, cũng giống như họ biết,

how hard it is.

điều đó khó như thế nào.

But the good news is that we don't have to figure it out as we go along;

Nhưng tin tốt là chúng ta không phải tìm ra nó khi ta bắt đầu;

we have models, we have examples,

ta có những kiểu mẫu, những ví dụ,

like Benki and Sanghamitra and Jianchuan.

như Benki, Sanghamitra và Jianchuan.

We can look at what they've done, if we look.

Chúng ta có thể nhìn vào những gì họ đã làm.

We can learn from what they've learned.

Chúng tôi có thể học từ những gì họ đã học được.

We can change the way we see ourselves in the world.

Chúng ta có thể thay đổi cách chúng ta nhìn chính mình trong thế giới.

And if we're lucky,

Và nếu ta may mắn,

we can change the way

ta có thể thay đổi cách

our great-grandchildren

mà những đứa chắt của chúng ta

will answer Benki's question.

sẽ trả lời câu hỏi của Benki.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)