Fields Wicker-Miurin: Learning from leadership's missing manual

96,968 views ・ 2014-02-19

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Marek Kasiak
00:15
I'm going to talk
0
15260
2000
Będę mówić
00:17
about some of my discoveries
1
17260
2000
o niektórych swoich odkryciach
00:19
around the world through my work.
2
19260
2000
w różnych rejonach świata, do których zaprowadziła mnie praca.
00:21
These are not discoveries of planets
3
21260
2000
Nie chodzi tu o odkrywanie planet
00:23
or new technologies
4
23260
2000
ani nowych technologii,
00:25
or science.
5
25260
2000
ani o odkrycia naukowe.
00:27
They're discoveries of people
6
27260
2000
Chodzi o odkrywanie ludzi
00:29
and the way people are, and new leadership.
7
29260
3000
i tego jacy są, oraz nowego przywództwa.
00:34
This is Benki.
8
34260
2000
To jest Benki.
00:36
Benki is a leader of the Ashaninka Nation.
9
36260
2000
Benki jest przywódcą ludu Ashaninka.
00:38
His people live in Brazil
10
38260
2000
Jego lud mieszka w Brazylii
00:40
and in Peru.
11
40260
2000
i w Peru.
00:42
Benki comes from a village
12
42260
2000
Benki pochodzi z wioski
00:44
so remote up in the Amazon
13
44260
2000
w Amazonii, tak odległej,
00:46
that to get there, either you have to fly
14
46260
3000
że aby tam dotrzeć, albo trzeba lecieć
00:49
and land on water,
15
49260
2000
i lądować na wodzie,
00:51
or go by canoe for several days.
16
51260
3000
albo płynąć kilka dni pirogą.
00:54
I met Benki three years ago in Sao Paulo
17
54260
3000
Poznałam Benki trzy lata temu w Sao Paulo,
00:57
when I'd brought him and other leaders
18
57260
2000
kiedy sprowadziłam jego i innych przywódców
00:59
from indigenous peoples
19
59260
2000
z plemion autochtonicznych
01:01
to meet with me and leaders from around the world,
20
61260
2000
na spotkanie ze mną i przywódcami z całego świata,
01:03
because we wanted to learn from each other.
21
63260
2000
ponieważ chcieliśmy się uczyć od siebie nawzajem.
01:05
We wanted to share our stories with each other.
22
65260
3000
Chcieliśmy podzielić się swoimi opowieściami.
01:09
The Ashaninka people
23
69260
2000
Lud Ashaninka
01:11
are known throughout South America
24
71260
2000
znany jest w całej Ameryce Południowej
01:13
for their dignity, their spirit
25
73260
3000
z poczucia własnej wartości i godności oraz ducha walki
01:16
and their resistance,
26
76260
2000
i niezależności,
01:18
starting with the Incas
27
78260
2000
poczynając od Inków
01:20
and continuing through the 19th century
28
80260
2000
i cały wiek XIX,
01:22
with the rubber tappers.
29
82260
2000
po zbieraczy kauczuku.
01:26
Today's biggest threat to the Ashaninka people
30
86260
2000
Dzisiaj największym zagrożeniem dla narodu Ashaninka
01:28
and to Benki
31
88260
2000
i dla Benki
01:30
comes from illegal logging --
32
90260
2000
jest nielegalny wyrąb --
01:32
the people who come into the beautiful forest
33
92260
2000
to ludzie, którzy przyjeżdżają do pięknego lasu
01:34
and cut down ancient mahogany trees,
34
94260
3000
i wycinają pradawne drzewa mahoniowe,
01:37
float them down the river to world markets.
35
97260
3000
i spławiają je rzeką na światowe rynki.
01:40
Benki knew this.
36
100260
2000
Benki to wiedział.
01:42
He could see what was happening to his forest, to his environment,
37
102260
3000
Widział co się dzieje z jego lasem, z jego środowiskiem,
01:45
because he was taken under his grandfather's wing
38
105260
3000
ponieważ dziadek wziął go pod swoje skrzydła,
01:48
when he was only two years old
39
108260
2000
kiedy chłopiec miał zaledwie dwa lata,
01:50
to begin to learn about the forest
40
110260
3000
aby zaczął uczyć się o lesie
01:53
and the way of life of his people.
41
113260
3000
i sposobie życia swego narodu.
01:56
His grandfather died when he was only 10.
42
116260
3000
Jego dziadek zmarł gdy chłopiec miał zaledwie 10 lat.
01:59
And at that young age, 10 years old,
43
119260
3000
I w tak młodym wieku, jako 10-latek,
02:02
Benki became the paje of his community.
44
122260
3000
Benki został Paje swojej społeczności.
02:05
Now, in the Ashaninka tradition and culture,
45
125260
3000
W kulturze i tradycji Ashaninka
02:08
the paje is the most important
46
128260
2000
Paje jest najważniejszą
02:10
person in the community.
47
130260
2000
osobą w społeczności.
02:12
This is the person who contains within him
48
132260
3000
To osoba, która posiadła
02:15
all the knowledge, all the wisdom
49
135260
3000
całą wiedzę, całą mądrość
02:18
of centuries and centuries of life,
50
138260
3000
wielu wieków życia,
02:21
and not just about his people,
51
141260
3000
nie tylko na temat swojego narodu,
02:24
but about everything that his people's survival depended on:
52
144260
3000
ale na temat wszystkiego, od czego zależy przetrwanie jego narodu:
02:27
the trees, the birds,
53
147260
2000
drzewa, ptaki,
02:29
the water, the soil, the forest.
54
149260
3000
woda, gleba, las.
02:32
So when he was only 10 and he became the paje,
55
152260
3000
Więc kiedy miał zaledwie 10 lat i został Paje
02:35
he began to lead his people.
56
155260
3000
zaczął przewodzić swoim ludziom.
02:38
He began to talk to them
57
158260
2000
Zaczął rozmawiać z nimi
02:40
about the forest that they needed to protect,
58
160260
2000
o lesie, który muszą chronić,
02:42
the way of life they needed to nurture.
59
162260
3000
o sposobie życia, który trzeba pielęgnować.
02:45
He explained to them
60
165260
2000
Tłumaczył im,
02:47
that it was not a question of survival of the fittest;
61
167260
3000
że to nie jest kwestia przetrwania najsilniejszych;
02:50
it was a question of understanding
62
170260
2000
to jest kwestia zrozumienia
02:52
what they needed to survive
63
172260
2000
czego potrzeba by mogli przeżyć,
02:54
and to protect that.
64
174260
2000
i ochrony tego.
02:57
Eight years later,
65
177260
2000
Osiem lat później,
02:59
when he was a young man of 18,
66
179260
2000
kiedy był młodym 18-letnim mężczyzną,
03:01
Benki left the forest for the first time.
67
181260
3000
Benki pierwszy raz wyjechał z puszczy.
03:04
He went 3,000 miles on an odyssey to Rio
68
184260
3000
Przebył 4828 km w odysei do Rio
03:07
to the Earth Summit
69
187260
2000
na Szczyt Ziemi,
03:09
to tell the world what was happening
70
189260
2000
aby powiedzieć światu co dzieje się
03:11
in his tiny, little corner.
71
191260
2000
w jego malutkim, niewielkim zakątku,
03:13
And he went because he hoped the world would listen.
72
193260
3000
Pojechał, ponieważ miał nadzieję, że świat posłucha.
03:16
Some did, not everybody.
73
196260
3000
Niektórzy słuchali, nie wszyscy.
03:19
But if you can imagine this young man
74
199260
2000
Ale jeśli możecie wyobrazić sobie tego młodego człowieka
03:21
with his headdress and his flowing robe,
75
201260
2000
w pióropuszu i powłóczystej szacie
03:23
learning a new language, Portuguese,
76
203260
3000
uczącego się nowego języka, portugalskiego,
03:26
not to mention English,
77
206260
2000
że nie wspomnę o angielskim,
03:28
going to Rio,
78
208260
2000
jadącego do Rio,
03:30
building a bridge
79
210260
2000
budującego most
03:32
to reach out to people he'd never met before --
80
212260
2000
aby dotrzeć do ludzi, których wcześniej nigdy nie spotkał --
03:34
a pretty hostile world.
81
214260
2000
dość nieprzyjazny świat.
03:36
But he wasn't dismayed.
82
216260
2000
Ale nie przeraziło go to.
03:38
Benki came back to his village full of ideas --
83
218260
3000
Benki wrócił do swej wioski pełen pomysłów --
03:41
new technologies, new research,
84
221260
3000
nowych technologii, nowych badań
03:44
new ways of understanding what was going on.
85
224260
3000
nowych sposobów rozumienia tego co się dzieje.
03:47
Since that time,
86
227260
2000
Od tamtej pory
03:49
he's continued to work with his people,
87
229260
2000
on nadal pracuje ze swoim ludem,
03:51
and not only the Ashaninka Nation,
88
231260
2000
i to nie tylko z Narodem Ashaninka,
03:53
but all the peoples of the Amazon and beyond.
89
233260
3000
ale ze wszystkimi plemionami Amazonii i dalej.
03:56
He's built schools
90
236260
2000
Buduje szkoły
03:58
to teach children to care for the forest.
91
238260
2000
żeby uczyć dzieci troski o dżunglę.
04:00
Together, he's led the reforestation
92
240260
2000
Razem z nimi doprowadził do ponownego zalesienia
04:02
of over 25 percent of the land
93
242260
2000
ponad 25% obszaru
04:04
that had been destroyed by the loggers.
94
244260
3000
zniszczonego przez wyrąb.
04:07
He's created a cooperative
95
247260
2000
Stworzył kooperatywę
04:09
to help people diversify their livelihoods.
96
249260
3000
by pomóc ludziom poszerzyć zakres środków utrzymania.
04:12
And he's brought the internet and satellite technology
97
252260
2000
Sprowadził też internet i technologię satelitarną
04:14
to the forest --
98
254260
2000
do puszczy --
04:16
both so that people themselves
99
256260
2000
zarówno po to, żeby ludzie sami
04:18
could monitor the deforestation,
100
258260
2000
mogli kontrolować wylesienie,
04:20
but also that he could speak from the forest
101
260260
2000
ale i po to, żeby mógł przemówić z puszczy
04:22
to the rest of the world.
102
262260
2000
do reszty świata.
04:25
If you were to meet Benki
103
265260
2000
Gdybyście mogli poznać Benki
04:27
and ask him, "Why are you doing this?
104
267260
3000
i spytać go: „Dlaczego to robisz?
04:30
Why are you putting yourself at risk?
105
270260
2000
Dlaczego narażasz się na ryzyko?
04:32
Why are you making yourself vulnerable
106
272260
2000
Dlaczego wystawiasz się
04:34
to what is often a hostile world?"
107
274260
3000
na ataki często wrogiego świata?”
04:37
he would tell you,
108
277260
2000
powiedziałby wam,
04:39
as he told me,
109
279260
2000
tak jak mi powiedział:
04:41
"I asked myself," he said,
110
281260
3000
„Zadałem sobie pytanie - powiedział -
04:44
"What did my grandparents and my great-grandparents do
111
284260
3000
Co zrobili moi dziadkowie i pradziadkowie
04:47
to protect the forest for me?
112
287260
3000
aby chronić las dla mnie?
04:50
And what am I doing?"
113
290260
3000
A co ja robię?”
04:53
So when I think of that,
114
293260
2000
Więc kiedy o tym myślę,
04:55
I wonder what our grandchildren
115
295260
3000
zastanawiam się, co nasze wnuki
04:58
and our great-grandchildren,
116
298260
2000
i nasze prawnuki,
05:00
when they ask themselves that question,
117
300260
2000
kiedy same zadają sobie to pytanie,
05:02
I wonder how they will answer.
118
302260
3000
zastanawiam się, jak oni odpowiedzą.
05:05
For me, the world is veering
119
305260
2000
Według mnie świat zbacza
05:07
towards a future we don't much want
120
307260
3000
w kierunku przyszłości, której za bardzo nie chcemy,
05:10
when we really think about it deep inside.
121
310260
3000
kiedy się naprawdę głęboko nad tym zastanowimy.
05:13
It's a future we don't know the details of,
122
313260
3000
To przyszłość, której szczegółów nie znamy,
05:16
but it's a future that has signs,
123
316260
2000
ale to przyszłość, której oznaki już są,
05:18
just like Benki saw the signs around him.
124
318260
3000
dokładnie tak jak Benki widział oznaki wszędzie wokół siebie.
05:22
We know we are running out of what we need.
125
322260
3000
Wiemy, że kończą się nam potrzebne zasoby.
05:25
We're running out of fresh water.
126
325260
2000
Kończy nam się słodka woda.
05:27
We're running out of fossil fuels.
127
327260
2000
Wyczerpują się paliwa kopalne.
05:29
We're running out of land.
128
329260
2000
Zaczyna nam brakować ziemi.
05:31
We know climate change is going to affect all of us.
129
331260
3000
Wiemy, że zmiany klimatyczne będą dotyczyć nas wszystkich.
05:34
We don't know how, but we know it will.
130
334260
3000
Nie wiemy w jaki sposób, ale wiemy, że tak się stanie.
05:37
And we know that there will be more of us than ever before --
131
337260
3000
I wiemy, że będzie nas więcej niż kiedykolwiek przedtem --
05:40
five times as many people in 40 years
132
340260
2000
za 40 lat pięć razy więcej ludzi
05:42
than 60 years ago.
133
342260
2000
niż 60 lat temu.
05:44
We are running out of what we need.
134
344260
3000
Kończy nam się to wszystko czego potrzebujemy.
05:47
And we also know
135
347260
2000
A wiemy również,
05:49
that the world has changed in other ways,
136
349260
3000
że świat zmienia się na inne sposoby,
05:52
that since 1960
137
352260
2000
że od 1960 roku
05:54
there are one-third as many new countries
138
354260
3000
jest o jedną trzecią więcej nowych państw,
05:57
that exist as independent entities on the planet.
139
357260
3000
które istnieją jako niepodległe jednostki na planecie.
06:00
Egos, systems of government --
140
360260
2000
Ego, systemy rządów --
06:02
figuring it out --
141
362260
2000
połapanie się w tym --
06:04
massive change.
142
364260
2000
potężne zmiany.
06:06
And in addition to that,
143
366260
2000
A na dodatek
06:08
we know that five other really big countries
144
368260
2000
wiemy, że pięć innych naprawdę wielkich krajów
06:10
are going to have a say in the future,
145
370260
2000
będą miały prawo głosu w przyszłości,
06:12
a say we haven't even really started to hear yet --
146
372260
3000
głos, którego nawet nie zaczęliśmy jeszcze słyszeć --
06:16
China, India,
147
376260
2000
Chiny, Indie,
06:18
Russia, South Africa
148
378260
3000
Rosja, RPA
06:21
and Benki's own Brazil,
149
381260
3000
i sama Brazylia Benki'ego,
06:24
where Benki got his civil rights
150
384260
2000
gdzie Benki uzyskał swoje prawa obywatelskie
06:26
only in the 1988 constitution.
151
386260
3000
dopiero w konstytucji z 1988 roku.
06:29
But you know all that.
152
389260
2000
Ale to wszystko wiecie.
06:31
You know more than Benki knew when he left his forest
153
391260
2000
Wiecie więcej niż wiedział Benki kiedy wyjeżdżał z dżungli
06:33
and went 3,000 miles.
154
393260
3000
i przebył te 4828 kilometrów.
06:36
You also know
155
396260
2000
Wiecie również,
06:38
that we can't just keep doing what we've always done,
156
398260
2000
że nie możemy nadal robić tego co zawsze robiliśmy,
06:40
because we'll get the results
157
400260
2000
ponieważ uzyskamy rezultaty
06:42
we've always gotten.
158
402260
2000
jakie zawsze uzyskiwaliśmy.
06:44
And this reminds me of something I understand
159
404260
2000
A przypomina mi to coś co, jak rozumiem,
06:46
Lord Salisbury said to Queen Victoria over a hundred years ago,
160
406260
3000
ponad 100 lat temu powiedział Lord Salisbury do królowej Wiktorii,
06:49
when she was pressing him, "Please change."
161
409260
3000
kiedy ta naciskała: „Zmiany, proszę o zmiany.”
06:52
He said, "Change?
162
412260
2000
Odpowiedział: „Zmiany?”
06:54
Why change?
163
414260
3000
Po co zmiany?
06:57
Things are bad enough as they are."
164
417260
3000
Już jest wystarczająco źle.”
07:02
We have to change.
165
422260
3000
Musimy się zmieniać.
07:05
It's imperative to me, when I look around the world,
166
425260
3000
Jest dla mnie imperatywem, kiedy tak rozglądam się po świecie,
07:08
that we need to change ourselves.
167
428260
3000
że musimy zmienić się sami.
07:11
We need new models of what it means to be a leader.
168
431260
3000
Potrzebujemy nowe wzory tego co to znaczy być liderem.
07:14
We need new models
169
434260
2000
Potrzebujemy nowe wzory
07:16
of being a leader and a human in the world.
170
436260
3000
bycia liderem a zarazem istotą ludzką w dzisiejszym świecie.
07:20
I started life as a banker.
171
440260
3000
Zaczęłam życie zawodowe jako bankier.
07:23
Now I don't admit to that
172
443260
2000
Nie przyznaję się do tego
07:25
to anybody but my very close friends.
173
445260
3000
nikomu prócz moich bardzo bliskich przyjaciół.
07:28
But for the past eight years,
174
448260
2000
Ale od ośmiu lat
07:30
I've done something completely different.
175
450260
2000
zajmuję się czymś zupełnie innym.
07:32
My work has taken me around the world,
176
452260
2000
Moja praca zabrała mnie w podróż dookoła świata,
07:34
where I've had the real privilege
177
454260
2000
gdzie miałam prawdziwy zaszczyt
07:36
of meeting people like Benki
178
456260
3000
poznania ludzi takich jak Benki,
07:39
and many others who are making change happen
179
459260
2000
i wielu innych, którzy sprawiają że zachodzą zmiany
07:41
in their communities --
180
461260
2000
w ich społecznościach --
07:43
people who see the world differently,
181
463260
2000
ludzi, którzy postrzegają ten świat inaczej,
07:45
who are asking different questions,
182
465260
2000
którzy zadają inne pytania,
07:47
who have different answers,
183
467260
2000
którzy udzielają innych odpowiedzi,
07:49
who understand the filters that they wear
184
469260
3000
którzy rozumieją filtry jakie noszą
07:52
when they go out into the world.
185
472260
2000
kiedy wychodzą w świat.
07:54
This is Sanghamitra.
186
474260
2000
To jest Sanghamitra.
07:56
Sanghamitra comes from Bangalore.
187
476260
2000
Sangamitra pochodzi z Bangalore.
07:58
I met Sanghamitra eight years ago
188
478260
3000
Sanghamitrę poznałam osiem lat temu
08:01
when I was in Bangalore
189
481260
2000
kiedy byłam w Bangalore
08:03
organizing a workshop with leaders of different NGO's
190
483260
3000
organizując warsztaty z liderami różnych organizacji pozarządowych
08:06
working in some of the hardest aspects of society.
191
486260
3000
działających na rzecz niektórych z najtrudniejszych kwestii społecznych.
08:10
Sanghamitra didn't start life
192
490260
2000
Sanghamitra nie zaczęła życia
08:12
as a leader of an NGO,
193
492260
2000
jako lider organizacji pozarządowej,
08:14
she started her career as university professor,
194
494260
3000
zaczęła swoją karierę jako wykładowca akademicki
08:17
teaching English literature.
195
497260
2000
nauczając o literaturze angielskiej.
08:19
But she realized that she was much too detached from the world doing that.
196
499260
3000
Ale uświadomiła sobie, że robiąc to była zbytnio odsunięta od świata.
08:22
She loved it, but she was too detached.
197
502260
3000
Kochała to, ale była za bardzo z boku.
08:25
And so in 1993,
198
505260
2000
I tak w 1993
08:27
a long time ago,
199
507260
2000
dawno temu,
08:29
she decided to start a new organization
200
509260
3000
zdecydowała się założyć nową organizację
08:32
called Samraksha
201
512260
2000
o nazwie Samraksha,
08:34
focused on one of the hardest areas,
202
514260
2000
koncentrującą się na jednym z najtrudniejszych obszarów,
08:36
one of the hardest issues in India --
203
516260
2000
jednym z najtrudniejszych zjawisk w Indiach --
08:38
anywhere in the world at the time --
204
518260
2000
gdziekolwiek na świecie w tamtym czasie --
08:40
HIV/AIDS.
205
520260
2000
HIV/AIDS.
08:42
Since that time, Samraksha has grown
206
522260
2000
Od tamtego czasu Samraksha rośnie
08:44
from strength to strength
207
524260
2000
coraz bardziej w siłę
08:46
and is now one of the leading health NGO's in India.
208
526260
3000
i jest obecnie jedną z wiodących organizacji pozarządowych w Indiach zajmujących się zdrowiem.
08:49
But if you just think about the state of the world
209
529260
3000
Ale jeśli wziąć pod uwagę stan świata
08:52
and knowledge of HIV/AIDS
210
532260
2000
i wiedzy na temat HIV/AIDS
08:54
in 1993 --
211
534260
2000
w 1993 --
08:56
in India at that time it was skyrocketing
212
536260
2000
w tamtym czasie w Indiach to rosło w zatrważającym tempie
08:58
and nobody understood why,
213
538260
2000
i nikt nie wiedział dlaczego,
09:00
and everyone was actually very, very afraid.
214
540260
3000
i tak naprawdę wszyscy się bardzo, ale to bardzo bali.
09:03
Today there are still three million
215
543260
2000
Obecnie nadal są trzy miliony
09:05
HIV-positive people in India.
216
545260
3000
ludzi zakażonych wirusem HIV w Indiach.
09:08
That's the second largest population in the world.
217
548260
3000
To druga co do wielkości populacja na świecie.
09:12
When I asked Sanghamitra,
218
552260
2000
Kiedy spytałam Sanghamitrę:
09:14
"How did you get from English literature
219
554260
2000
„Jak trafiłaś od literatury angielskiej
09:16
to HIV/AIDS?"
220
556260
2000
do HIV/AIDS?”,
09:18
not an obvious path,
221
558260
2000
to nie jest oczywista droga,
09:20
she said to me,
222
560260
2000
odpowiedziała mi:
09:22
"It's all connected.
223
562260
3000
„To wszystko jest powiązane ze sobą.
09:25
Literature makes one sensitive,
224
565260
2000
Literatura uwrażliwia,
09:27
sensitive to people,
225
567260
2000
uwrażliwia na ludzi,
09:29
to their dreams and to their ideas."
226
569260
2000
na ich marzenia i na ich idee.”
09:31
Since that time, under her leadership,
227
571260
2000
Od tamtej pory, pod jej przewodnictwem,
09:33
Samraksha has been a pioneer
228
573260
2000
Samraksha stała się pionierem
09:35
in all fields related
229
575260
2000
we wszystkich dziedzinach związanych
09:37
to HIV/AIDS.
230
577260
2000
z HIV/AIDS.
09:39
They have respite homes, the first,
231
579260
2000
Oferują, jako pierwsi, placówki opieki doraźnej,
09:41
the first care centers,
232
581260
2000
pierwsze ośrodki opiekuńcze,
09:43
the first counseling services --
233
583260
2000
pierwsze poradnictwo psychologiczne --
09:45
and not just in urban, 7-million-population Bangalore,
234
585260
3000
i to nie tylko w liczącym 7 milionów ludności mieście Bangalore,
09:48
but in the hardest to reach villages
235
588260
2000
ale w trudno dostępnych wioskach
09:50
in the state of Karnataka.
236
590260
2000
w prowincji Karnataka.
09:52
Even that wasn't enough.
237
592260
2000
Ale i to było za mało.
09:54
She wanted to change policy at the government level.
238
594260
3000
Ona zapragnęła zmienić politykę na poziomie rządu.
09:57
10 of their programs that she pioneered
239
597260
2000
10 ich programów, które zapoczątkowała
09:59
are now government policy and funded by the government.
240
599260
3000
stanowią obecnie politykę rządu finansowaną przez państwo.
10:03
They take care of 20,000-odd people today
241
603260
3000
Zajmują się jakimiś 20 000 ludzi
10:06
in over 1,000 villages around Karnataka.
242
606260
3000
w ponad 1000 wiosek w całej prowincji Karnataka.
10:09
She works with people like Murali Krishna.
243
609260
3000
Ona pracuje z ludźmi takimi jak Murali Krishna.
10:12
Murali Krishna comes from one of those villages.
244
612260
3000
Murali Krishna pochodzi z jednej z tych wiosek.
10:15
He lost his wife to AIDS a couple of years ago,
245
615260
3000
Przez AIDS kilka lat temu stracił żonę,
10:18
and he's HIV-positive.
246
618260
2000
i sam jest zakażony wirusem HIV.
10:20
But he saw the work, the care,
247
620260
2000
Ale widział pracę, troskę,
10:22
the compassion
248
622260
2000
współczucie,
10:24
that Sanghamitra and her team brought to the village,
249
624260
3000
które Sanghramitra i jej zespół przywieźli do wioski,
10:27
and he wanted to be part of it.
250
627260
2000
i zapragnął być tego częścią.
10:29
He's a Leaders' Quest fellow, and that helps him with his work.
251
629260
3000
Teraz jest członkiem organizacji Leaders' Quest, i to pomaga mu w pracy.
10:32
They've pioneered a different approach to villages.
252
632260
2000
Zapoczątkowali inny sposób dotarcia do wiosek.
10:34
Instead of handing out information in pamphlets,
253
634260
2000
Zamiast rozdawać broszury informacyjne,
10:36
as is so often the case,
254
636260
2000
jak to często bywa,
10:38
they bring theater troupes,
255
638260
2000
sprowadzają trupy teatralne,
10:40
songs, music, dance.
256
640260
3000
piosenki, muzykę, taniec.
10:43
And they sit around,
257
643260
2000
I siadają sobie
10:45
and they talk about dreams.
258
645260
2000
i rozmawiają o marzeniach.
10:47
Sanghamitra told me just last week --
259
647260
2000
Akurat w zeszłym tygodniu Sanghamitra powiedziała mi --
10:49
she had just come back from two weeks in the villages,
260
649260
3000
właśnie wróciła z dwutygodniowego pobytu w wioskach --
10:52
and she had a real breakthrough.
261
652260
2000
że doszło tam do prawdziwego przełomu.
10:54
They were sitting in a circle, talking about the dreams for the village.
262
654260
3000
Siedzieli w kręgu rozmawiając o swoich życzeniach dla wioski.
10:57
And the young women in the village
263
657260
3000
I młode kobiety z tej wsi
11:00
spoke up and said, "We've changed our dream.
264
660260
3000
odważyły się odezwać i powiedzieć: „Zmieniłyśmy nasze marzenie.
11:03
Our dream
265
663260
2000
Nasze marzenie,
11:05
is for our partners, our husbands,
266
665260
2000
to żeby nasi partnerzy, nasi mężowie
11:07
not to be given to us because of a horoscope,
267
667260
3000
nie byli nam przydzielani na podstawie horoskopu,
11:10
but to be given to us
268
670260
2000
ale żeby ich nam dawano,
11:12
because they've been tested for HIV."
269
672260
3000
ponieważ wcześniej przebadano ich na obecność wirusa HIV.”
11:15
If you are lucky enough to meet Sanghamitra
270
675260
3000
Jeśli będziesz miał szczęście poznać Sanghamitrę
11:18
and ask her why and how,
271
678260
3000
i spytać ją dlaczego i jak,
11:21
how have you achieved so much?
272
681260
3000
jak udało ci się osiągnąć tak wiele?
11:25
She would look at you
273
685260
2000
Spojrzy na ciebie
11:27
and very quietly, very softly say,
274
687260
3000
i bardzo cicho, bardzo łagodnie powie:
11:30
"It just happened.
275
690260
3000
„Tak jakoś samo się stało.
11:33
It's the spirit inside."
276
693260
3000
To duch w środku.”
11:37
This is Dr. Fan Jianchuan.
277
697260
3000
To jest Dr Fan Jianchuan.
11:40
Jianchuan comes from Sichuan Province
278
700260
2000
Jianchuan pochodzi z prowincji Sichuan
11:42
in southwest China.
279
702260
2000
w południowo-zachodnich Chinach.
11:44
He was born in 1957,
280
704260
2000
Urodził się w 1957,
11:46
and you can imagine what his childhood
281
706260
2000
i możecie sobie wyobrazić jak wyglądało jego dzieciństwo,
11:48
looked like and felt like,
282
708260
2000
jak się musiał czuć,
11:50
and what his life has been like
283
710260
2000
i jakie było jego życie
11:52
over the last 50 tumultuous years.
284
712260
3000
przez te ostatnie 50 burzliwych lat.
11:55
He's been a soldier, a teacher,
285
715260
2000
Był żołnierzem, nauczycielem,
11:57
a politician, a vice-mayor
286
717260
2000
politykiem, zastępcą burmistrza
11:59
and a business man.
287
719260
2000
i biznesmenem.
12:01
But if you sat down and asked him, "Who are you really,
288
721260
3000
Ale gdybyś usiadł i zapytał go: „Kim tak naprawdę jesteś
12:04
and what do you do?"
289
724260
2000
i co robisz?”
12:06
He would tell you, "I'm a collector,
290
726260
3000
Powiedziałby ci: „Jestem kolekcjonerem
12:09
and I curate a museum."
291
729260
2000
i jestem kuratorem w muzeum.”
12:11
I was lucky; I had heard about him for years,
292
731260
2000
Miałam szczęście; słyszałam o nim od lat
12:13
and I finally met him earlier this year
293
733260
2000
i w końcu niedawno w tym roku go poznałam
12:15
at his museum in Chengdu.
294
735260
3000
w jego muzeum w Chengdu.
12:18
He's been a collector all of his life,
295
738260
3000
Całe swoje życie był zbieraczem,
12:21
starting when he was four or five in the early 1960's.
296
741260
3000
zaczął mając cztery czy pięć lat na początku lat 1960-tych.
12:24
Now, just think of the early 1960's in China.
297
744260
3000
Tylko sobie wyobraźcie początek lat 60-tych w Chinach.
12:27
Over a lifetime, through everything,
298
747260
3000
Jedno życie i przechodzenie przez to wszystko,
12:30
through the Cultural Revolution and everything afterward,
299
750260
3000
poprzez Rewolucję Kulturalną i przez to wszystko co po niej nastąpiło,
12:33
he's kept collecting,
300
753260
2000
ciągle kolekcjonował,
12:35
so that he now has over eight million pieces
301
755260
2000
tak, że teraz ma ponad osiem milionów eksponatów
12:37
in his museums
302
757260
2000
w swoich muzeach,
12:39
documenting contemporary Chinese history.
303
759260
3000
dokumentujących współczesną historię Chin.
12:43
These are pieces that you won't find anywhere else in the world,
304
763260
3000
To są okazy, których nie znajdziecie nigdzie indziej na świecie,
12:46
in part because they document parts of history
305
766260
3000
po części dlatego, że dokumentują fragmenty historii,
12:49
Chinese choose to forget.
306
769260
3000
o których Chińczycy woleliby zapomnieć.
12:52
For example, he's got over one million pieces
307
772260
3000
Na przykład ma ponad milion eksponatów
12:55
documenting the Sino-Japanese War,
308
775260
3000
dokumentujących wojnę chińsko-japońską,
12:58
a war that's not talked about in China very much
309
778260
2000
wojnę, o której w Chinach nie mówi się wiele,
13:00
and whose heroes are not honored.
310
780260
3000
i której bohaterom nie oddaje się chwały.
13:03
Why did he do all this?
311
783260
2000
Dlaczego to wszystko robił?
13:05
Because he thought
312
785260
3000
Ponieważ uważał, że
13:08
a nation should never repeat the mistakes of the past.
313
788260
3000
naród nigdy nie powinien powielać błędów z przeszłości.
13:11
So, from commissioning
314
791260
3000
Więc poczynając od zamówienia
13:14
slightly larger than life bronze statues
315
794260
2000
posągów z brązu, nieco większych niż naturalnej wielkości,
13:16
of the heroes of the Sino-Japanese War,
316
796260
3000
bohaterów wojny chińsko-japońskiej,
13:19
including those Chinese
317
799260
2000
w tym tych Chińczyków,
13:21
who then fought with each other
318
801260
2000
którzy wtedy walczyli przeciwko sobie nawzajem
13:23
and left mainland China to go to Taiwan,
319
803260
3000
a potem opuścili Chiny kontynentalne i wyjechali na Tajwan,
13:26
to commemorating all the unknown,
320
806260
3000
aż do upamiętnienia wszystkich nieznanych
13:29
ordinary soldiers who survived,
321
809260
3000
zwyczajnych żołnierzy, którzy przeżyli,
13:32
by asking them to take prints of their hands,
322
812260
3000
prosząc ich o odcisk dłoni,
13:35
he is making sure -- one man is making sure --
323
815260
3000
on pilnuje -- jeden człowiek pilnuje --
13:38
that history is not forgotten.
324
818260
2000
żeby historia nie została zapomniana.
13:40
But it's not just Chinese heroes he cares about.
325
820260
3000
Ale on troszczy się nie tylko o chińskich bohaterów.
13:43
This building contains the world's largest collection
326
823260
3000
Ten budynek zawiera największy na świecie zbiór
13:46
of documents and artifacts
327
826260
2000
dokumentów i przedmiotów
13:48
commemorating the U.S. role
328
828260
2000
upamiętniających rolę USA
13:50
in fighting on the Chinese side
329
830260
2000
w walce po chińskiej stronie
13:52
in that long war --
330
832260
2000
w tej długiej wojnie --
13:54
the Flying Tigers.
331
834260
3000
Latające Tygrysy.
13:57
He has nine other buildings --
332
837260
2000
On ma dziewięć innych budynków --
13:59
that are already open to the public --
333
839260
2000
już otwartych dla publiczności --
14:01
filled to the rafters with artifacts
334
841260
3000
wypełnionych po sufit artefaktami
14:04
documenting contemporary Chinese history.
335
844260
3000
dokumentującymi współczesną historię Chin.
14:08
Two of the most sensitive buildings
336
848260
2000
Dwa najbardziej sekretne budynki
14:10
include a lifetime of collection
337
850260
2000
obejmują zbiory całego życia
14:12
about the Cultural Revolution,
338
852260
2000
dotyczące Rewolucji kulturalnej,
14:14
a period that actually most Chinese
339
854260
2000
okresu, który tak naprawdę większość Chińczyków
14:16
would prefer to forget.
340
856260
2000
wolałaby zapomnieć.
14:18
But he doesn't want his nation
341
858260
2000
Ale on nie chce, żeby jego naród
14:20
ever to forget.
342
860260
3000
kiedykolwiek zapomniał.
14:23
These people inspire me,
343
863260
2000
Ci ludzie inspirują mnie
14:25
and they inspire me because they show us
344
865260
3000
a inspirują mnie, ponieważ pokazują nam
14:28
what is possible when you change the way
345
868260
2000
co jest możliwe
14:30
you look at the world,
346
870260
2000
kiedy popatrzy się na świat,
14:32
change the way you look at your place in the world.
347
872260
3000
i zmieni sposób postrzegania swojego miejsca na ziemi.
14:36
They looked outside,
348
876260
2000
Oni spojrzeli na zewnątrz
14:38
and then they changed what was on the inside.
349
878260
2000
a następnie zmienili to co było wewnątrz.
14:40
They didn't go to business school.
350
880260
2000
Nie chodzili do szkół biznesu.
14:42
They didn't read a manual, "How to Be a Good Leader
351
882260
2000
Nie czytali podręcznika „Jak być dobrym przywódcą -
14:44
in 10 Easy Steps."
352
884260
2000
- 10 łatwych kroków”
14:47
But they have qualities we'd all recognize.
353
887260
3000
Ale mają cechy, które wszyscy łatwo rozpoznajemy.
14:50
They have drive, passion, commitment.
354
890260
3000
Mają zapał, pasję, zaangażowanie.
14:53
They've gone away
355
893260
2000
Odeszli od tego
14:55
from what they did before,
356
895260
2000
co robili wcześniej,
14:57
and they've gone
357
897260
2000
i przeszli
14:59
to something they didn't know.
358
899260
2000
do czegoś, czego nie znali.
15:01
They've tried to connect worlds
359
901260
3000
Próbują połączyć światy,
15:04
they didn't know existed before.
360
904260
2000
o których istnieniu wcześniej nie wiedzieli.
15:06
They've built bridges, and they've walked across them.
361
906260
3000
Budują mosty i przechodzą po nich.
15:09
They have a sense of the great arc of time
362
909260
2000
Mają świadomość istnienia wielkiego koła historii
15:11
and their tiny place in it.
363
911260
2000
i swego maleńkiego w nim miejsca.
15:13
They know people have come before them
364
913260
2000
Wiedzą, że przed nimi byli ludzie
15:15
and will follow them.
365
915260
2000
a po nich będą inni.
15:18
And they know that they're part of a whole,
366
918260
2000
I wiedzą, że są częścią całości,
15:20
that they depend on other people.
367
920260
2000
że zależą od innych ludzi.
15:22
It's not about them, they know that,
368
922260
2000
Nie chodzi tylko o nich, to wiedzą,
15:24
but it has to start with them.
369
924260
2000
ale od nich musi się zacząć.
15:26
And they have humility.
370
926260
2000
I mają pokorę.
15:28
It just happens.
371
928260
2000
Tak się po prostu dzieje.
15:32
But we know it doesn't just happen, don't we?
372
932260
3000
Ale my wiemy, że to nie jest tak po prostu, prawda?
15:35
We know it takes a lot to make it happen,
373
935260
2000
Wiemy, że sporo kosztuje, żeby coś się zaczęło dziać,
15:37
and we know the direction the world is going in.
374
937260
3000
i wiemy w jakim kierunku zmierza świat.
15:40
So I think we need succession planning
375
940260
3000
Więc uważam, że potrzeba planować sukcesję
15:43
on a global basis.
376
943260
3000
na skalę globalną.
15:46
We can't wait for the next generation, the new joiners,
377
946260
3000
Nie możemy czekać na następne pokolenie, na nowych chętnych,
15:49
to come in and learn how to be the good leaders we need.
378
949260
2000
że przyjdą i nauczą się jak być dobrymi liderami, których potrzebujemy.
15:51
I think it has to start with us.
379
951260
2000
Sądzę, że to musi zacząć się od nas.
15:53
And we know, just like they knew,
380
953260
2000
I wiemy, tak samo jak oni wiedzieli,
15:55
how hard it is.
381
955260
3000
jakie to trudne.
15:58
But the good news is that we don't have to figure it out as we go along;
382
958260
3000
Ale dobra wiadomość jest taka, że nie musimy tego wymyślać na gorąco;
16:01
we have models, we have examples,
383
961260
3000
mamy wzory, mamy przykłady,
16:04
like Benki and Sanghamitra and Jianchuan.
384
964260
3000
takie jak Benki, Sanghamitra i Jianchuan.
16:07
We can look at what they've done, if we look.
385
967260
3000
Możemy przyjrzeć się temu co oni zrobili, jeśli tylko zechcemy spojrzeć.
16:10
We can learn from what they've learned.
386
970260
3000
Możemy uczyć się na tym, czego oni się nauczyli.
16:13
We can change the way we see ourselves in the world.
387
973260
4000
Możemy zmienić sposób w jaki widzimy siebie samych w otaczającym świecie.
16:17
And if we're lucky,
388
977260
2000
A jeśli będziemy mieć szczęście,
16:19
we can change the way
389
979260
2000
możemy zmienić sposób,
16:21
our great-grandchildren
390
981260
2000
w jaki nasze wnuki
16:23
will answer Benki's question.
391
983260
3000
odpowiedzą na pytanie Benki.
16:26
Thank you.
392
986260
2000
Dziękuję.
16:28
(Applause)
393
988260
2000
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7