Want a more just world? Be an unlikely ally | Dwinita Mosby Tyler

Transcriber: Leslie Gauthier Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: Leslie Gauthier Reviewer: Nguyen Hue

Bạn có thể hỏi bất cứ ai tùy ý

và họ sẽ nói rằng

họ mệt mỏi và chán nản đấu tranh cho công lý lắm rồi.

You can ask anyone you want,

Những người da màu và cộng đồng LGBT đều mệt mỏi

and they will tell you

that they are sick and tired of fighting for justice.

vì gánh nặng phải lên tiếng

People of color and members of the LGBT community are tired

và đứng lên

ngay cả khi họ bị bác bỏ

và bị đàn áp.

of carrying the burden of speaking up

Và liên minh da trắng

and stepping up

và liên minh người hợp giới (cis) cũng mệt mỏi.

even when they're being silenced

Mệt mỏi vì bị chỉ trích là họ đang làm sai

and pushed back down.

And white allies

hoặc là họ không đủ tư cách để lên tiếng.

and cis allies are tired, too.

Sự chán nản này đang ảnh hưởng đến tất cả chúng ta.

Tired of being told they're doing it wrong

or that it isn't even their place to show up at all.

Và thật ra,

tôi tin chúng ta sẽ không thành công

This fatigue is impacting all of us.

nếu không tiếp cận công lý theo cách mới.

And in fact,

Tôi lớn lên ngay giữa phong trào dân quyền

I believe we won't succeed

until we approach justice in a new way.

ở miền Nam chia cắt chủng tộc.

Là một cô bé năm tuổi,

I grew up in the middle of the civil rights movement

tôi rất yêu thích ba lê.

Nó như 1 phong trào cho các bé gái 5 tuổi những năm 1960.

in the segregated South.

As a five-year-old girl,

I was very interested in ballet.

Mẹ tôi chở tôi tới một trường dạy múa.

It seemed to be the five-year-old-girl thing to do in the 1960s.

Đại loại là những trường mà

thầy cô khen là bạn giỏi, bạn có tài

My mother took me to a ballet school.

dù biết bạn sẽ không bao giờ thành vũ công.

(Cười)

You know, the kind of school that had teachers

Khi chúng tôi đến,

that talked about your gifts and talents

họ lịch sự nói rằng họ "không nhận người da đen".

knowing that you'd never be a ballerina.

(Laughter)

Chúng tôi quay về xe giống như là đi chợ mà phải quay về

When we arrived,

they said nicely that they "did not accept Negroes."

vì chợ bán hết nước cam vậy.

Chúng tôi lẳng lặng...

We got back in the car as if we were just leaving a grocery store

lái xe tới trường múa khác.

that was out of orange juice.

Họ bảo, "Ở đây không nhận người da đen."

We said nothing ...

just drove to the next ballet school.

Tôi thấy khó hiểu.

Nên tôi hỏi mẹ vì sao họ không nhận con.

They said, "We don't accept Negroes."

Mẹ tôi bảo "Thì họ không đủ thông minh để nhận con lúc này

Well, I was confused.

và họ cũng không biết con giỏi như thế nào."

And I asked my mother why they didn't want me.

(Tán thưởng)

(Vỗ tay và tán thưởng)

And she said, "Well, they're just not smart enough to accept you right now,

and they don't know how excellent you are."

Tôi không hiểu ý mẹ là gì.

(Cheers)

(Applause and cheers)

(Cười)

Nhưng tôi biết chuyện này không hay

vì tôi có thể thấy điều đó trong mắt mẹ.

Well, I didn't know what that meant.

Mẹ tức giận,

(Laughter)

But I was sure it wasn't good,

và giống như mẹ sắp bật khóc vậy.

because I could see it in my mother's eyes.

Và tôi đã quyết định ngay lúc đó và ngay tại đó

She was angry,

rằng ba lê là trò ngốc.

and it looked like she was on the verge of tears.

(Cười)

Well, I decided right then and right there

Tôi gặp rất nhiều chuyện như vậy trên đường đời,

that ballet was dumb.

nhưng càng trưởng thành,

tôi càng tức giận.

(Laughter)

You know, I had lots of experiences like that along the way,

Và không chỉ tức giận với sự phân biệt chủng tộc và bất công.

but as I got older,

Tôi còn bất bình với những ai chỉ đứng xem mà không lên tiếng.

I started to get angry.

And not just angry at the outright racism and injustice.

Ví dụ, tại sao các phụ huynh da trắng trong trường múa đó không nói

I was angry at people that stood by and didn't say anything.

"Làm thế là sai.

Hãy để con bé học múa đi."

Like, why didn't the white parents in that ballet school say

Hoặc tại sao --

(Vỗ tay)

Sao những thực khách da trắng khi chứng kiến cảnh phân biệt không nói

"Uh, that's wrong.

Let that little girl dance."

"Này, làm thế là sai.

Hãy để gia đình họ ăn ở đây."

Or why --

(Applause)

Tôi sớm nhận ra rằng

Why didn't the white patrons in the segregated restaurants say

bất công chủng tộc không phải là điều duy nhất

"Hey, that's not right.

Let that family eat."

mà những người trong số đông im lặng.

Well, it didn't take me long to realize

Khi tôi đi nhà thờ và nghe những lời nói kỳ thị đồng tính

that racial injustice wasn't the only place

giả danh là lời dạy của kinh thánh,

that people in the majority were staying quiet.

Tôi sẽ nói rằng "Xin lỗi,

When I'd sit in church and hear some homophobic comment

tại sao những người dị tính đi nhà thờ không phá vỡ điều vô nghĩa này?

being disguised as something scriptural,

(Vỗ tay)

I'd say, "I'm sorry,

Hay...

why aren't the heterosexual churchgoers disrupting this nonsense?"

trong căn phòng toàn những người thuộc thế hệ 40 - 70

(Applause)

đang bắt đầu miệt thị những đồng nghiệp thế hệ 2000

Or ...

là hư hỏng, lười biếng, và tự cao,

in a room filled with boomers and Gen-Xers

tôi sẽ nói rằng "Xin lỗi,

who started degrading their millennial colleagues

sao không ai trong thế hệ tôi nói 'đừng vơ đũa cả nắm nữa?' vậy"

as being spoiled, lazy and overconfident,

I'd say, "I'm sorry,

(Khán giả) Đúng vậy!

(Vỗ tay)

why isn't someone my age saying 'stop stereotyping?'"

Tôi đã quen với việc đứng lên cho những vấn đề thế này,

(Audience) Yes!

nhưng tại sao không ai làm?

(Applause)

Cô giáo lớp năm của tôi,

I was used to standing up on issues like this,

cô McFarland,

dạy tôi rằng công lý cần đồng minh.

but why wasn't everyone else?

My fifth grade teacher,

Không phải ai cũng được.

Mrs. McFarland,

taught me that justice requires an accomplice.

Cô nói xã hội cần những "đồng minh không ngờ"

nếu muốn thay đổi thật sự diễn ra.

Not just anyone will do.

Và cho những ai phải chịu bất công trước mắt,

She said we need unlikely allies

if we want to see real change happen.

chúng ta phải sẵn sàng nhận sự giúp đỡ,

And for those of us experiencing injustice up front,

vì nếu chúng ta không nhận,

thì thay đổi đến chậm hơn nữa.

we need to be willing to accept the help,

Ý tôi là, tưởng tượng nếu người dị tính và đồng tính không đoàn kết

because when we don't,

dưới ngọn cờ bình đẳng kết hôn.

change takes too long.

Hoặc nếu tổng thống Kennedy

I mean, imagine if heterosexual and gay people had not come together

không đoái hoài đến phong trào dân quyền?

under the banner of marriage equality.

Đa số những phong trào lớn trong nước có thể đã bị trì hoãn

Or what if President Kennedy

just wasn't interested in the civil rights movement?

hoặc thậm chí bị tiêu diệt

nếu không nhờ sự có mặt của những "đồng minh không ngờ".

Most of our major movements in this country might have been delayed

Khi những người giống nhau lên tiếng

or even dead

theo cách họ vẫn luôn lên tiếng,

if it weren't for the presence of unlikely allies.

nhiều nhất chúng ta sẽ đạt được là những kết quả giống nhau

lặp đi lặp lại.

When the same people speak up

in the same ways they've always spoken up,

Bạn biết không, đồng minh thường đứng bên lề

the most we'll ever get are the same results

chờ được gọi lên.

over and over again.

Nhưng nếu "đồng minh không ngờ" dẫn đầu phong trào đấu tranh thì sao?

You know, allies often stand on the sidelines

Chẳng hạn như...

waiting to be called up.

nếu người da đen và người Mỹ bản địa cùng đứng lên vì vấn đề nhập cư?

But what if unlikely allies led out in front of issues?

(Vỗ tay)

Like ...

what if Black and Native American people stood in front of immigration issues?

Hoặc nếu người da trắng ra tiên phong

chấm dứt chủ nghĩa phân biệt chủng tộc?

(Applause)

(Vỗ tay và tán thưởng)

Or what if white people led the charge

Hoặc...

to end racism?

nếu phái nam đi đầu phong trào công bằng lương cho phái nữ?

(Applause and cheers)

(Vỗ tay và tán thưởng)

Or ...

what if men led the charge on pay equity for women?

Hoặc...

nếu những người dị tính đấu tranh cho LGBTQ?

(Applause and cheers)

(Vỗ tay và tán thưởng)

Or ...

what if heterosexual people stood in front of LGBTQ issues?

Và nếu những người lành lặn đấu tranh

(Applause and cheers)

cho những người sống trong tật nguyền?

(Vỗ tay và tán thưởng)

And what if able-bodied people advocated

Các bạn à, chúng ta có thể đứng lên

for people living with disabilities?

góp tiếng nói và ủng hộ

(Applause and cheers)

cho cả những vấn đề dường như chẳng liên can gì đến chúng ta.

You know, we can stand up for issues,

Và thật ra,

weigh in and advocate

đó là những vấn đề cưỡng bách nhất.

even when it seems like the issue has nothing to do with us.

Chắc chắn là,

người ta sẽ không hiểu vì sao bạn làm vậy,

And actually,

those are the issues that are most compelling.

nhưng đó là vì sao những ai bị đối xử bất công

And sure,

phải sẵn sàng nhận sự trợ giúp.

people will have no idea why you are there,

Chúng ta phải đấu tranh với bất công

but that's why those of us facing injustice

bằng thái độ thiện chí.

must be willing to accept the help.

Khi người da trắng đứng lên đấu tranh

You know, we have to fight injustice

để giải phóng cho người da đen và da nâu,

with a consciousness of grace.

thì người da đen và da nâu sẽ phải sẵn sàng đón nhận sự giúp đỡ ấy.

When white guys stand up to fight

for the liberation of Black and Brown people,

Tôi biết điều đó không phải dễ,

nhưng đây là công việc tập thể

Black and Brown people will have to be willing to accept their help.

đòi hỏi sự chung tay của mọi người.

And I know that's complicated,

but this is collective work

Một ngày kia khi đang ở trường mẫu giáo,

and it requires everyone to be all in.

cô giáo giới thiệu với lớp

một quý cô da trắng xinh đẹp cao ráo tên là Ann.

One day when I was at kindergarten,

Tôi đã nghĩ cô là quý cô da trắng đẹp nhất mà tôi từng thấy.

our teacher introduced us

to this beautiful, tall, white lady named Miss Ann.

Nói thật với mọi người,

tôi nghĩ đó là lần đầu tiên chúng tôi thấy một quý cô da trắng trong trường.

I thought she was the prettiest white lady I'd ever seen.

(Cười)

Cô Ann đứng trước cả lớp,

Well, if I can be honest with you,

và bảo rằng cô sẽ bắt đầu dạy môn ba lê

I think it was the first time we'd ever seen a white lady in our school ever.

ngay ở trường tôi

(Laughter)

Miss Ann stood in front of us,

và cô rất tự hào được làm cô giáo của chúng tôi.

and she said she was going to start teaching ballet classes

Thật là khó tin.

right there are our school

Bỗng chốc --

and that she was proud to be our dance teacher.

(hát) tôi không nghĩ ba lê là trò ngốc nữa.

It was unreal.

(Cười)

Bạn thấy đó, bây giờ tôi mới biết lúc đó cô Ann thừa biết

All of a sudden --

(sings) I didn't think ballet was dumb anymore.

trường ba lê da trắng sẽ không nhận bé gái da đen.

(Laughter)

You see, what I know now is Miss Ann was fully aware

Điều đó làm cô phẫn nộ.

Thế nên cô đến khu người da đen

that the white ballet schools would not accept Black girls.

và tự mình dạy ba lê cho bọn trẻ.

She was incensed by that.

Và bạn biết đó, phải có tình yêu và can đảm cô mới làm được vậy.

So she came to the Black neighborhood

(Vỗ tay)

to start teaching the dance classes herself.

And you know, it took love and courage for her to do that.

Và từ nơi bất công,

(Applause)

cô tạo nên công bằng.

Chúng ta có ngày nay,

And where there was no justice,

là nhờ ông cha đi trước đã làm bàn đạp cho mình.

she just built it.

Chúng ta thành công, vì cô Ann là một "đồng minh không ngờ".

We all survived,

because we stood on the shoulders of our Black ancestors.

Bạn à, khi bạn lên tiếng

We all thrived, because Miss Ann was an unlikely ally.

và hành động

trước những sự việc bạn không nghĩ mình liên quan,

You know, when you add your voice

là bạn đang truyền cảm hứng cho người khác làm điều tương tự.

and your actions

to situations that you don't think involve you,

Cô Ann đã truyền cảm hứng cho tôi để luôn để ý

you actually inspire others to do the same.

đến những sự việc, không phải những thứ liên quan đến mình,

Miss Ann inspired me to always be on the lookout

mà là những sự việc tôi thấy có bất công

và bất bình đẳng đang xảy ra.

for situations that weren't about me

Tôi hy vọng cô cũng truyền cảm hứng cho các bạn,

but where I saw injustice

vì để thắng cuộc chiến giành công bằng,

and inequality happening anyway.

tất cả chúng ta phải lên tiếng

I hope she inspires you, too,

because to win the fight for equity

và cùng đứng lên.

Tất cả chúng ta phải làm thế.

we will all need to speak up

Và chúng ta phải làm thế

dù có khó khăn

and stand up.

và dù có cảm thấy lạc lõng,

We will all need to do that.

vì đây là vị trí của bạn,

And we will all need to do that

even when it's hard

và đây là vị trí của chúng ta.

and even when we feel out of place,

Công lý phụ thuộc vào tất cả chúng ta.

because it is your place,

Cám ơn.

and it is our place.

(Vỗ tay và tán thưởng)

Justice counts on all of us.

Thank you.

(Applause and cheers)