What if we eliminated one of the world's oldest diseases? | Caroline Harper

Translator: Nhi Ho Reviewer: Nguyên Võ

I'd like you to imagine, just for a moment,

Tôi muốn bạn tưởng tượng, chỉ trong giây lát,

that your eyelashes grew inwards instead of outwards,

rằng lông mi của bạn mọc ngược vào trong thay vì ra ngoài,

so that every time you blinked,

vậy nên mỗi lần bạn chớp mắt,

they would scrape the front of your eyeballs,

chúng sẽ cọ vào phía trước của con ngươi bạn,

damaging the corneas,

làm tổn thương giác mạc,

so that slowly and painfully, you went blind.

nên một cách chậm chạp và đau đớn, bạn bị mù.

Well, that's what happens to a person who has trachoma.

Đó là những gì xảy ra với một người bị bệnh đau mắt hột.

Now, this little boy here, Pamelo, from Zambia, he has trachoma.

Cậu bé này, Pamelo, đến từ Zambia, bị bệnh đau mắt hột.

And if we don't do anything, he's going to go blind.

Và nếu chúng ta không làm gì, cậu ấy sẽ bị mù.

Trachoma is a curious disease.

Bệnh đau mắt hột là một bệnh kì lạ.

It's a bacterial infection that's passed from person to person

Nó là một dạng nhiễm khuẩn di truyền từ người này sang người khác

and by flies.

và bởi ruồi.

The repeated infection will scar your eyelids

Sự nhiễm trùng lặp đi lặp lại sẽ gây sẹo trên mí mắt bạn

so that they contract and they turn inside out.

nên chúng sẽ co lại và lật ngược ra ngoài.

It particularly affects women,

Nó chủ yếu ảnh hưởng phụ nữ,

because they have the contact with children.

bởi vì họ có tiếp xúc với trẻ con.

So what you'll often see in places like Ethiopia

Vậy nên bạn sẽ thường thấy ở những nơi như Ethiopia

are girls who have tweezers like this around their necks,

các cô gái có những cái nhíp như thế này xung quanh cổ của họ,

and they use them to pluck out their eyelashes.

và họ dùng chúng để nhổ lông mi của họ ra.

But of course, that only gives them temporary respite,

Nhưng dĩ nhiên, việc đó chỉ cho họ sự trì hoãn tạm thời,

because they just grow back more vicious than before.

bởi vì chúng sẽ chỉ mọc lại và khủng khiếp hơn trước.

There are around two million people in the world

Có khoảng hai triệu người trên thế giới

who are blind or visually impaired because of trachoma.

đang bị mù hay suy giảm thị lực bởi bệnh đau mắt hột.

And we believe there may be as many as 200 million people

Và chúng tôi tin rằng có thể có đến 200 triệu người

who are at risk.

đang có nguy cơ mắc bệnh.

Now, it's a very old disease.

Giờ, nó là một căn bệnh rất xưa.

What you can see is a photo of a wall of a tomb in Northern Sudan.

Cái bạn có thể thấy là tấm hình của một bức tường trong ngôi mộ ở Bắc Sudan.

A colleague and I were traveling in a very remote village,

Tôi và một đồng nghiệp đã du lịch tại một ngôi làng rất xa xôi,

and we asked an old man to take us down into a little tomb.

và chúng tôi hỏi một cụ già để đưa chúng tôi xuống một ngôi mộ nhỏ.

Now, on the wall, we saw two eyes.

Giờ, ở trên tường, chúng tôi đã thấy hai con mắt.

One is crying,

Một đang khóc,

and you can see there are tweezers next to it.

và bạn có thể thấy có những cái nhíp kế bên nó.

Simon said to me, "My God, do you think that's trachoma?"

Simon nói với tôi, "Chúa ơi, cậu có nghĩ đó là bệnh đau mắt hột không?"

So we sent this picture to the British Museum,

Nên chúng tôi gửi tấm hình này đến Bảo Tàng Anh Quốc,

and they confirmed that, yes, this is trachoma.

và họ xác minh rằng, đúng, đây là bệnh đau mắt hột.

So, thousands of years ago,

Vậy là hàng ngàn năm trước,

the ancient Nubians were painting pictures of trachoma

người Nubian cổ đã vẽ những bức tranh về bệnh đau mắt hột

on the walls of their tomb.

trên tường các ngôi mộ của họ.

And the tragedy is

Và điều bi kịch là

that disease is still rampant in that area today.

căn bệnh đó vẫn còn hoành hành trong khu vực đó ngày nay.

And the crazy thing is, we know how to stop it.

Và điều điên rồ là, chúng ta biết cách ngăn chặn nó.

And what's great is that the trachoma community have all come together

Và điều tuyệt vời là cộng đồng hỗ trợ bệnh đau mắt hột đã họp lại với nhau

to pool their efforts.

để đóng góp công sức của họ.

We don't compete; we collaborate.

Chúng ta không cạnh tranh, chúng ta hợp tác.

I have to tell you, that's not always the case

Tôi phải nói với bạn, nó không phải luôn như thế

in my experience in the NGO world.

trong kinh nghiệm của tôi ở thế giới NGO.

We've created something

Chúng tôi đã tạo nên một thứ

called the International Coalition for Trachoma Control.

gọi là Liên Hiệp Quốc Tế về Kiểm Soát Bệnh Đau Mắt Hột.

And together, we've developed a strategy to fight it.

Và cùng nhau, chúng tôi đã phát triển một kế hoạch để chiến đấu nó.

This strategy is called the SAFE strategy,

Kế hoạch này được gọi là chiến lược SAFE,

and it's been approved by the World Health Organization.

và nó đã được chấp thuận bởi Tổ Chức Y Tế Thế Giới.

The "S" stands for "surgery."

Chữ "S" tượng trưng cho "phẫu thuật" (surgery).

It's very straightforward procedure

Và nó là một quy trình rất đơn giản

to turn the eyelids back the right way.

để xoay mí mắt lại theo đúng hướng.

We train nurses to do it,

Chúng tôi huấn luyện y tá làm việc đó,

and they use local anesthetics.

và họ sử dụng thuốc mê địa phương.

And as you can see, you can do it in somebody's front porch, if need be.

Như bạn có thể thấy, bạn có thể thực hiện trong sân trước của ai đó, nếu cần thiết.

Then "A" stands for "antibiotics."

Tiếp theo, "A" nghĩa là "thuốc kháng sinh" (antibiotics).

These are donated by Pfizer,

Chúng được tặng bởi Pfizer,

who also pay for those drugs to be transported to the port in-country.

Pfizer cũng chi trả cho việc vận chuyển các thuốc đó tới các cảng trong nước.

From there, they're taken to the villages,

Từ đó, chúng được đưa tới các ngôi làng,

where hundreds of thousands of community volunteers

ở đó hàng trăm ngàn các tình nguyện viên cộng đồng

will distribute those drugs to the people.

sẽ phân phát các thuốc đó đến mọi người.

Now, we train those volunteers,

Bây giờ, chúng tôi huấn luyện các tình nguyện viên,

and we also help the ministries with all that complex logistics.

và chúng tôi cũng giúp các bộ chính phủ với tất cả các hậu cần phức tạp đó.

And every one of those volunteers has a pole like this.

Và mỗi tình nguyện viên đó có một cái cột như thế này.

It's called a "dose pole."

Nó được gọi là "cột liều lượng".

This one's from Cameroon.

Cái này là từ Cameroon.

And you can see it's marked different colors,

Bạn có thể thấy nó được đánh dấu bằng nhiều màu,

and you can tell how many pills you should give somebody,

và bạn có thể biết bao nhiêu viên thuốc bạn nên đưa cho ai đó,

based on how tall they are.

dựa trên chiều cao của họ.

"F" stands for "face washing."

"F" nghĩa là "rửa mặt" (face washing).

Now, we used to have trachoma in the UK and in the US.

Chúng ta đã từng có bệnh đau mắt hột ở Anh và Mỹ.

In fact, President Carter,

Thật ra, tổng thống Carter

he talks about how trachoma was a real problem in Georgia

đã nói bệnh đau mắt hột là một vấn đề thực sự ở Georgia như thế nào

when he was a little boy.

khi ông ấy là một cậu bé.

And in the UK, the famous eye hospital, Moorfields,

Và ở Anh, bệnh viện mắt nổi tiếng, Moorfields,

was originally a trachoma hospital.

ban đầu là một bệnh viện đau mắt hột.

What we do is teach kids like this how important it is to wash their faces.

Những gì chúng tôi làm là dạy trẻ em tầm quan trọng của việc rửa mặt.

And finally, "E" stands for "environment,"

Và cuối cùng, "E" tượng trưng cho "môi trường" (environment),

where we help the communities build latrines,

nơi chúng tôi giúp các cộng đồng xây dựng các nhà vệ sinh,

and we teach them to separate their animals from their living quarters

và chúng tôi dạy họ tách biệt vật nuôi khỏi nơi họ sống

in order to reduce the fly population.

để giảm thiểu số lượng ruồi.

So we know how to tackle the disease.

Vậy chúng tôi đã biết cách đối phó với căn bệnh.

But we need to know where it is.

Nhưng chúng tôi cần phải biết nó ở đâu.

And we do,

Và chúng tôi biết,

because a few years ago, Sightsavers led an incredible program

bởi vì một vài năm trước, Sightsavers đã dẫn đầu một chương trình tuyệt vời

called the Global Trachoma Mapping Project.

gọi là Dự Án Lập Bản Đồ Bệnh Đau Mắt Hột Toàn Cầu.

It took us three years,

Dự án mất khoảng ba năm.

but we went through 29 countries,

nhưng chúng tôi đã tới 29 đất nước,

and we taught local health workers to go district by district,

và chúng tôi đã dạy các nhân viên y tế địa phương để đi từng quận một,

and they examined the eyelids of over two and a half million people.

và họ khám mí mắt của hơn hai triệu rưỡi người.

And they used Android phones in order to download the data.

Và họ đã sử dụng điện thoại Android để tải dữ liệu xuống.

And from that, we were able to build a map

Và từ đó, chúng tôi có thể xây dựng một bản đồ

that showed us where the disease was.

chỉ cho chúng tôi biết căn bệnh nằm ở đâu.

Now, this is a very high-level map

Giờ, đây là một bản đồ cấp cao

that shows you which countries had a problem with trachoma.

chỉ cho bạn biết nước nào có vấn đề với bệnh đau mắt hột.

And you may ask me, "Well, does this strategy actually work?"

Và bạn có thể hỏi tôi, "Vậy kế hoạch này có thực sự hiệu quả không?"

Yes, it does.

Có, nó có.

This map shows you the progress that we've made to date.

Bản đồ này cho bạn thấy sự tiến triển chúng tôi đạt được đến bây giờ.

The green countries believe they've already eliminated trachoma,

Những nước màu xanh tin rằng họ đã loại bỏ được bệnh đau mắt hột,

and they have either been through or are in the process of

và họ đã từng hoặc đang trải qua quy trình

having that validated by the WHO.

được chứng nhận bởi Bộ Y Tế Quốc Tế.

Countries in yellow have the money they need,

Các nước màu vàng có số tiền mà họ cần,

they have the resources to eliminate trachoma.

họ có nguồn lực để loại trừ bệnh đau mắt hột.

And some of them are really nearly there.

Và vài nước đang thực sự đang rất gần.

But the red countries, they don't have enough funding.

Nhưng những nước màu đỏ không có đủ nguồn tài trợ.

They cannot eliminate trachoma unless they get more.

Họ không thể loại bỏ bệnh đau mắt hột trừ khi họ có nhiều hơn.

And we're quite concerned, though, that the progress to date may stall.

Và chúng tôi khá lo ngại rằng tiến độ cho đến nay có thể bị ngừng lại.

So when we were talking to the Audacious ideas guys,

Nên khi chúng tôi đang thảo luận về những ý tưởng táo bạo,

we asked ourselves:

chúng tôi tự hỏi mình:

If we really, really pushed ourselves over the next four or five years

Nếu chúng ta thực sự, thực sự thúc đẩy bản thân trong bốn hay năm năm tới

and we had the money,

và chúng ta có tiền,

what do we think we could achieve?

thì chúng ta có thể đạt được gì?

Well, we believe that we can eliminate trachoma

Chúng tôi tin rằng mình có thể loại bỏ bệnh đau mắt hột

in 12 African countries

ở 12 nước châu Phi

and across the Americas

và khắp châu Mỹ

and all across the Pacific.

và khắp Thái Bình Dương.

And we can make significant progress

Và chúng ta có thể tạo ra sự tiến triển đáng kể

in two countries which have the highest burden of the disease,

ở hai nước đang chịu gánh nặng lớn do bệnh này

which is Ethiopia and Nigeria.

đó là Ethiopia và Nigeria.

And in doing all of that,

Và khi làm vậy,

we can leverage more than two billion dollars' worth of donated drugs.

chúng tôi có thể tận dụng hơn hai tỉ đô tiền thuốc được tặng.

(Applause)

(Vỗ tay)

Now, this map here shows you the impact that we'll have --

Bản đồ này sẽ cho bạn thấy sự tác động mà chúng tôi sẽ có--

look how many countries are going green.

nhìn xem bao nhiêu nước đang chuyển màu xanh.

And there, you can see progress in Ethiopia and Nigeria.

Và ở đây bạn có thể thấy sự tiến bộ ở Ethiopia và Nigeria.

Now, yes, there are some countries that are still red.

Giờ, đúng là có những nước vẫn đang còn màu đỏ.

These are mainly countries which are in conflict --

Những nước này đa số là đang trong bất hòa --

places like Yemen, South Sudan -- where it's very difficult to work.

những nơi như Yemen, Nam Sudan -- nơi rất khó để làm việc.

So, we have the team, the strategy and the map.

Nên chúng tôi có đội ngũ, chiến lược và bản đồ.

And we also have the relationships with the governments

Và chúng tôi cũng có mối quan hệ với các chính phủ

so that we can make sure that our program is coordinated

vì thế chúng tôi có thể chắc chắn rằng chương trình được phối hợp

with other disease-control programs,

với các chương trình kiểm soát bệnh khác,

so that we can be efficient.

để chúng tôi có thể đạt hiệu quả.

Wouldn't it be amazing if we could do this?

Sẽ tuyệt vời biết bao nếu chúng tôi có thể làm được việc này.

We'd have trachoma on the run.

Chúng ta sẽ đẩy lùi bệnh đau mắt hột.

We would be on the home straight

Chúng ta sẽ thắng tuyệt đối

to eliminate this disease from the whole world.

để loại bỏ căn bệnh này trên toàn thế giới.

But before I finish, I just want to share with you

Nhưng trước khi tôi kết thúc, tôi chỉ muốn chia sẻ với bạn

some words from the founder of Sightsavers,

vài lời từ người sáng lập của Sightsavers,

a guy called Sir John Wilson.

người được gọi là Ngài John Wilson.

Now, he was blinded at the age of 12.

Ông đã bị mù ở tuổi 12

And he said,

và ông đã nói,

"People don't go blind by the million.

"Con người không bị mù theo hàng triệu.

They go blind one by one."

Họ bị mù từng người một."

And in the excitement of being able to say

Và trong sự phấn kích khi được nói rằng

we've got rid of trachoma for the whole country,

chúng tôi đã loại bỏ bệnh đau mắt hột cho cả một nước,

let's not forget that, actually, this is a devastating disease

hãy đừng quên rằng, thực ra, đây là một căn bệnh thảm khốc

that destroys the lives of individual people.

phá hủy cuộc sống của từng cá nhân.

People like Twiba.

Những người như Twiba.

Now, I met Twiba last year in Tanzania.

Tôi đã gặp Twiba năm ngoái ở Tanzania.

She had had trachoma for as long as she could remember.

Cô ấy đã bị bệnh đau mắt hột từ khi cô ấy bắt đầu nhớ được.

And a couple of months before I met her, she'd had the operation.

Và một vài tháng trước khi tôi gặp cô ấy, cô ấy đã có một ca phẫu thuật.

It's no exaggeration to say

Không phải nói quá khi nói rằng

that this had totally transformed her life.

việc này đã hoàn toàn thay đổi cuộc đời của cô ấy.

We'd saved the sight that she had left, and she was free of pain.

Chúng tôi đã cứu phần thị lực còn lại của cô, và cô không còn đau nữa.

She could sleep.

Cô ấy có thể ngủ.

She could work, she could socialize.

Cô ấy có thể làm việc, có thể hòa nhập xã hội.

And she said to me,

Và cô ấy nói với tôi,

"I have my life back."

"Tôi đã có lại cuộc sống của mình."

And it was impossible not to be moved by her story.

Thật không thể không cảm động bởi câu chuyện của cô ấy.

But there are so many Twibas.

Nhưng có quá nhiều Twibas.

I want to find all the Twibas,

Tôi muốn tìm tất cả Twibas,

and I don't want anyone to go blind in agony anymore.

và tôi không muốn bất kì ai bị mù trong đau khổ nữa.

Now, you know, there are so many intractable problems in this world.

Giờ, bạn biết đó, có rất nhiều vấn đề khó và không thể giải quyết trên thế giới.

But this is not one of them.

Nhưng đây không phải một trong số đó.

This is something that we can solve.

Đây là thứ mà chúng ta có thể giải quyết.

And we can ensure

Và chúng ta có thể đảm bảo

that kids like this can grow up free from the fear of trachoma.

rằng những đứa trẻ này có thể lớn lên thoát khỏi nỗi sợ về bệnh đau mắt hột.

So, for the sake of kids like this,

Nên, vì lợi ích của những đứa trẻ như thế này,

and for the sake of people like Twiba,

và vì lợi ích của những người như Twiba,

let's get rid of trachoma.

hãy loại bỏ bệnh đau mắt hột.

Do you think we can?

Bạn có nghĩ chúng ta có thể không?

Well, yeah, if we really, really want to.

Vâng, nếu chúng ta thật sự, thật sự muốn,

Yes, we can.

thì đúng, chúng ta có thể.

So thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)