The genius behind some of the world's most famous buildings | Renzo Piano

Translator: nguyen hai yen Reviewer: Ly Nguyễn

Architecture is amazing, for sure.

Kiến trúc rất tuyệt vời, chắc chắn là vậy.

It's amazing because it's art.

Nó tuyệt vời, bởi vì nó là nghệ thuật.

But you know, it's a very funny kind of art.

Bạn biết đấy, nó là một loại nghệ thuật vui nhộn.

It's an art at the frontier between art and science.

Đó là một thứ nghệ thuật nằm ở ranh giới giữa nghệ thuật và khoa học.

It's fed by ...

Nó được nuôi nấng bởi...

by real life, every day.

bởi cuộc sống đời thực, mỗi ngày.

It's driven by force of necessity.

Nó được dẫn lối bởi sự cần thiết.

Quite amazing, quite amazing.

Khá thú vị, khá là thú vị.

And the life of the architect is also amazing.

Và cuộc sống của giới kiến trúc sư cũng rất tuyệt vời

You know, as an architect, at 10 o’clock in the morning,

Bạn biết đấy, là một kiến trúc sư, vào 10h mỗi buổi sáng

you need to be a poet, for sure.

bạn cần là một nhà thơ, chắc chắn.

But at 11,

Nhưng 11h,

you must become a humanist,

bạn phải trở thành một người nhân văn,

otherwise you'd lose your direction.

nếu không thì bạn sẽ mất sự chỉ dẫn.

And at noon, you absolutely need to be a builder.

Và vào buổi trưa, bạn hoàn toàn cần là một công nhân xây dựng.

You need to be able to make a building,

Bạn cần khả năng để làm một tòa nhà.

because architecture, at the end, is the art of making buildings.

bởi vì kiến trúc, cuối cùng, là nghệ thuật làm nên những tòa nhà.

Architecture is the art of making shelter for human beings.

Kiến trúc là nghệ thuật làm nơi trú ẩn cho loài người.

Period.

Vậy thôi.

And this is not easy at all.

Và nó không hề dễ dàng.

It's amazing.

Nó rất tuyệt vời.

Look at this.

Hãy nhìn vào đây.

Here we are in London,

Chúng ta đang ở London,

at the top of the Shard of Glass.

ở trên đỉnh tòa Shard of Glass.

This is a building we completed a few years ago.

Đây là tòa nhà chúng tôi đã hoàn thành cách đây vài năm về trước

Those people are well-trained workers,

Những người kia là các công nhân xuất sắc

and they are assembling the top piece of the tower.

và họ đang lắp ráp phần trên cùng của tòa tháp.

Well, they look like rock climbers.

Đấy, họ trông như các nhà leo núi.

They are.

Đúng vậy.

I mean, they are defying the force of gravity,

Tôi cho rằng, họ đang bất chấp lực hấp dẫn.

like building does, by the way.

giống như những tòa nhà đã làm.

We got 30 of those people --

Chúng tôi có 30 người,

actually, on that site, we got more than 1,400 people,

thực sự, trong công trình này, chúng tôi có hơn 1400 người.

coming from 60 different nationalities.

đến từ 60 quốc gia khác nhau.

You know, this is a miracle. It's a miracle.

Bạn biết đấy, đây là một phép màu. Nó là một phép màu.

To put together 1,400 people,

Để đưa 1400 người

coming from such different places, is a miracle.

đến từ những nơi khác nhau, là một phép màu.

Sites are miracles.

Những công trường là những phép màu.

This is another one.

Đây là một điều khác.

Let's talk about construction.

Hãy nói về việc xây dựng.

Adventure, it's adventure in real life,

Phiêu lưu, nó là cuộc phiêu lưu trong cuộc sống thực,

not adventure in spirit.

không phải trong tinh thần.

This guy there is a deepwater diver.

Anh chàng này là một người thợ lặn.

From rock climbers to deepwater divers.

Từ những người leo núi cho đến các thợ lặn.

This is in Berlin.

Đây là Berlin.

After the fall of the Wall in '89,

Sau sự sụp đổ của bức tường năm 89,

we built this building, connecting East Berlin to West Berlin,

chúng ta xây dựng tòa nhà này, nối liền từ đông Berlin đến tây Berlin,

in Potsdamer Platz.

trong Potsdamer Platz.

We got on that project almost 5,000 people.

Chúng ta cần khoảng 5000 người cho dự án đó.

Almost 5,000 people.

Khoảng 5000 người.

And this is another site in Japan,

Và đây là một công trình khác ở Nhật Bản,

building the Kansai Airport.

xây dựng sân bay Kansai.

Again, all the rock climbers, Japanese ones.

Lần này, tất cả các nhà leo núi là người Nhật Bản.

You know, making buildings together

Bạn biết đấy, cùng nhau xây dựng các tòa nhà

is the best way to create a sense of cooperation.

là cách tốt nhất để tạo ra sự hợp tác.

The sense of pride -- pride is essential.

Cảm giác tự hào - tự hào là bản chất.

But, you know, construction, of course,

Nhưng, bạn biết đấy, việc xây dựng, đương nhiên,

is one of the reasons why architecture is amazing.

là một trong những lý do vì sao kiến trúc lại tuyệt vời.

But there is another one, that is maybe even more amazing.

Nhưng có một điều khác, có lẽ còn tuyệt vời hơn.

Because architecture is the art

Bởi vì kiến trúc là nghệ thuật

of making shelter for communities,

làm nơi trú ngụ cho cộng đồng,

not just for individuals --

không chỉ cho từng cá thể

communities and society at large.

mà còn cộng đồng và xã hội nói chung.

And society is never the same.

Và xã hội không bao giờ giống nhau.

The world keeps changing.

Thế giới luôn luôn thay đổi.

And changes are difficult to swallow by people.

và con người khó chấp nhận được những sự đổi thay.

And architecture is a mirror of those changes.

Và kiến trúc là một tấm gương của những sự thay đổi đó.

Architecture is the built expression of those changes.

Kiến trúc là sự biểu đạt trong xây dựng cho các thay đổi.

So, this is why it is so difficult,

Vậy nên, đây là lý do vì sao nó lại khó khăn,

because those changes create adventure.

bởi vì những thay đổi đó tạo nên sự phiêu lưu.

They create adventure, and architecture is adventure.

Chúng tạo ra sự phiêu lưu, kiến trúc là sự phiêu lưu.

This is the Centre Georges Pompidou in Paris,

Đây là trung tâm Georges Pompidou ở Pháp,

a long time ago.

cách đây nhiều năm.

That was back in time, '77.

Hãy quay trở lại năm 1977.

This was a spaceship landing in the middle of Paris.

Đây là một con tàu không gian nằm giữa Paris.

Together with my friend in adventure, Richard Rogers,

Đồng hành cùng với bạn của tôi trong chuyến phiêu lưu này, Richard Rogers,

we were, at the time, young bad boys.

chúng tôi, ở thời điểm đó, đã là những chàng trai hư.

Young, bad boys.

Những thanh niên trẻ hư hỏng.

(Laughter)

(cười)

It was really only a few years after May '68.

Đó là vài năm sau tháng 5 năm 1968.

So it was a rebellion, pure rebellion.

Đó là một cuộc nổi loạn, nổi loạn đơn thuần.

The idea was to make

Ý tưởng là làm

the proof that cultural buildings should not be intimidating.

mái nhà cho những tòa nhà văn hóa không trở nên đáng sợ.

They should create a sense of curiosity.

Chúng nên tạo ra một sự hứng thú.

This is the way to create a cultural place.

Đây là cách tạo ra một trung tâm văn hóa.

Curiosity is the beginning of a cultural attitude.

Sự tò mò là khởi đầu của một quan điểm văn hóa.

And there's a piazza there, you can see that piazza.

Và có một cái quảng trường ở kia, bạn có thể nhìn thấy quảng trường đó.

And a piazza is the beginning of urban life.

Và quảng trường là sự bắt đầu cho một cuộc sống đô thị.

A piazza is the place where people meet.

Một quảng trường là nơi mà mọi người gặp mặt nhau.

And they mix experience.

Và họ chia sẻ các trải nghiệm.

And they mix ages.

Họ kết hợp các độ tuổi.

And, you know, in some way,

Và, bạn biết đấy, theo cách nào đó,

you create the essence of the city.

bạn tạo ra cái hồn cho thành phố.

And since then, we made, in the office, so many other places for people.

Từ đó, tôi đã tạo ra, trong các văn phòng, nhiều địa điểm khác cho người dân.

Here, in Rome, is a concert hall.

Đây là một phòng hòa nhạc ở Rome.

Another place for people.

Một chốn khác cho mọi người.

This building inside is actually designed by the sound, you can see.

Bên trong tòa nhà này thực sự được thiết kế với âm thanh, bạn có thể thấy.

It's flirting with sound.

Nó kết hợp với âm thanh.

And this is the Kansai Airport,

Và đây là sân bay Kansai,

in Japan.

ở Nhật Bản.

To make a building, sometimes you need to make an island,

Để xây một tòa nhà, thỉnh thoảng bạn cần làm một hòn đảo,

and we made the island.

và chúng tôi đã làm một hòn đảo.

The building is more than one mile long.

Tòa nhà này dài hơn một dặm.

It looks like an immense glider, landing on the ground.

Nó trông giống như một chiếc tàu lượn khổng lồ đang nằm trên mặt đất.

And this is in San Francisco.

Và đây là San Fransisco.

Another place for people.

Một nơi khác dành cho con người.

This building is the California Academy of Sciences.

Tòa nhà này là Viện khoa học California.

And we planted on that roof --

Và chúng tôi đã trồng cây trên mái nhà đó,

thousands and thousands of plants that use the humidity of the air,

hàng nghìn và hàng nghìn cây xanh sử dụng độ ẩm của không khí,

instead of pumping water from the water table.

thay vì bơm nước tưới từ mạch nước ngầm.

The roof is a living roof, actually.

Mái nhà đó thực sự sống.

And this building was made Platinum LEED.

Và tòa nhà này được công nhận Platinum LEED.

The LEED is the system to measure, of course,

LEED là hệ thống để đo lường

the sustainability of a building.

tính bền vững của một ngôi nhà.

So this was also a place for people

Và đây cũng là một nơi dành cho con người

that will stay a long time.

mà sẽ trường tồn.

And this is actually New York.

Và đây thực sự là New York.

This is the new Whitney,

Đây là tòa Whitney mới,

in the Meatpacking District in New York.

nằm trong quận Meatpacking của New York.

Well, another flying vessel.

Chà, lại một tàu bay khác.

Another place for people.

Một nơi khác cho con người.

Here we are in Athens, the Niarchos Foundation.

Chúng ta đang ở Athens, tòa nhà Niarchos.

It's a library,

Nó là một thư viện,

it's an open house, a concert hall

đó là một công trình công cộng, một nhà hát

and a big park.

một công viên lớn.

This building is also a Platinum LEED building.

Tòa nhà này cũng là một tòa nhà được công nhận Platinum LEED.

This building actually captures the sun's energy with that roof.

Tòa nhà này thực sự thu được năng lượng mặt trời ở trên mái.

But, you know, making a building a place for people is good.

Nhưng, bạn biết đấy, làm một tòa nhà, một nơi cho con người là một điều tốt.

Making libraries, making concert halls,

Làm các thư viện, các phòng hòa nhạc,

making universities, making museums is good,

xây dựng các trường đại học, các bảo tàng là điều tốt,

because you create a place that's open, accessible.

bởi vì bạn sáng tạo ra một nơi chào đón và có thể tiếp cận.

You create a building for a better world, for sure.

Bạn tạo ra một tòa nhà để thế giới tốt đẹp hơn, chắc chắn vậy.

But there is something else

Nhưng có một điều

that makes architecture amazing, even more.

làm cho kiến trúc trở nên tuyệt vời, hơn thế nữa.

And this is the fact that

Đó là

architecture doesn't just answer to need and necessity,

kiến trúc không chỉ để đáp ứng nhu cầu và sự cần thiết,

but also to desires -- yes, desires -- dreams, aspirations.

mà nó còn là khao khát, đúng, khao khát những giấc mơ, những khát vọng.

This is what architecture does.

Đây là điều mà kiến trúc làm.

Even the most modest hut on earth

Thậm chí túp lều tèo túng nhất trên trái đất

is not just a roof.

cũng không chỉ là một mái nhà.

It's more than a roof.

Mà nó nhiều hơn thế.

It's telling a story;

Nó gợi lại một câu chuyện.

it's telling a story about the identity of the people living in that hut.

Nó nhắc đến một câu chuyện về danh tính của người đã sống trong túp lều đó.

Individuals.

Những cá thể.

Architecture is the art of telling stories.

Kiến trúc là nghệ thuật kể chuyện.

Like this one.

Như câu chuyện này.

In London: the Shard of Glass.

Ở London: tòa Shard of Glass.

Well, this building is the tallest building in Western Europe.

Chà, đó là tòa nhà cao nhất Đông Âu.

It goes up more than 300 meters in the air, to breathe fresh air.

Nó cao hơn tận 300 mét trên không để đón gió trong lành.

The facets of this building are inclined,

Các mặt đứng của tòa nhà này đều nghiêng,

and they reflect the sky of London, that is never the same.

chúng phản chiếu bầu trời của London, và không bao giờ trùng lặp.

After rain, everything becomes bluish.

Sau khi mưa, mọi thứ trở nên trong xanh.

In the sunny evening, everything is red.

Vào buổi chiều tà, mọi thứ đều đỏ.

It's something that is difficult to explain.

Đó là điều rất khó để giải thích.

It's what we call the soul of a building.

Đó là cái mà chúng ta gọi là hồn của công trình.

On this picture on the left, you have the Menil Collection,

Trong bức tranh này, ở bên trái, bạn có bộ sưu tập Menil,

used a long time ago.

được sử dụng cách đây rất lâu.

It's a museum.

Đó là một bảo tàng.

On the right is the Harvard Art Museum.

Ở bên phải của bảo tàng nghệ thuật Harvard.

Both those two buildings flirt with light.

Cả hai tòa nhà này đều hòa vào ánh sáng.

Light is probably one of the most essential materials in architecture.

Ánh sáng là nguyên liệu quý nhất trong kiến trúc.

And this is in Amsterdam.

Và đây là ở Amsterdam.

This building is flirting with water.

Tòa nhà này đang hòa vào nước.

And this is my office, on the sea.

Và đây là văn phòng của tôi, ở trên biển.

Well, this is flirting with work.

Đây là sự đắm chìm với công việc.

Actually, we enjoy working there.

Nhưng thực sự, chúng tôi thích làm việc ở đây.

And that cable car is the little cable car that goes up to there.

Và chiếc xe cáp đó là phương tiện nhỏ để đi lên trên.

That's "The New York Times" in New York.

Đó là "Thời báo New York" của New York.

Well, this is playing with transparency.

Đây là cuộc chơi với độ trong suốt.

Again, the sense of light, the sense of transparency.

Một lần nữa, cảm giác về ánh sáng, cảm giác của sự minh bạch.

On the left here, you have the Magic Lantern in Japan,

Ở bên trái này, bạn thấy Magic Lantern ở Nhật Bản,

in Ginza, in Tokyo.

Ở Ginza, Tokyo.

And in the center is a monastery in the forest.

Ở giữa là một tu viện ở trong rừng.

This monastery is playing with the silence and the forest.

Tu viện này đang chơi đùa với sự tĩnh lặng và cánh rừng.

And a museum, a science museum.

Và một bảo tàng, một bảo tàng khoa học.

This is about levitation.

Đây là về sự bay bổng.

And this is in the center of Paris,

Và đây là trung tâm của Paris.

in the belly of the whale.

trong chiếc bụng của con cá voi.

This is the Pathé Foundation in Paris.

Đây là tòa nhà Pathé ở Paris.

All those buildings have something in common:

Tất cả các tòa nhà này đều có một điểm chung.

it's that something is searching for desire, for dreams.

chúng đều thể hiện niềm khao khát, những ước mơ.

And that's me.

Và đó là tôi.

(Laughter)

(cười)

Well, it's me on my sailing boat.

Chà, đó là tôi trên chiếc thuyền buồm của mình.

Flirting with breeze.

Hóng gió.

Well, there's not a very good reason to show you this picture.

Đó không phải là điều tốt nhất tôi muốn chỉ cho bạn thấy trong bức hình này.

(Laughter)

(cười)

I'm trying, I'm trying.

Tôi đang cố, đang cố gắng.

You know, one thing is clear: I love sailing, for sure.

Bạn biết đấy, có một điều rất rõ ràng. Tôi thích đi thuyền buồm, chắc chắn vậy.

I actually also love designing sailing boats.

Tôi thực sự cũng yêu thích việc thiết kế những con thuyền buồm.

But I love sailing, because sailing is associated with slowness.

Tôi yêu việc đi thuyền này bởi vì nó đi chậm.

And ...

Và..

and silence.

yên lặng.

And the sense of suspension.

Và cảm giác ngưng lại.

And there is another thing that this picture says.

Có một thứ khác mà bức tranh này muốn nói.

It says that I'm Italian.

Nó chỉ ra tôi là một người Ý.

(Laughter)

(cười)

Well, there is very little I can do about that.

Thì tôi cũng không thể làm khác đi được mà.

(Laughter)

(cười)

I'm Italian, and I love beauty.

Tôi là người Ý, và tôi yêu cái đẹp.

I love beauty.

Tôi yêu cái đẹp.

Well, let's go sailing, I want to take you sailing here,

Chà, hãy lên thuyền. Tôi muốn đưa các bạn dong buồm từ đây,

to this place,

đến một nơi này,

in the middle of the Pacific Ocean.

ở giữa Thái Bình Dương.

This is the Jean-Marie Tjibaou Center.

Đây là trung tâm Jean-Marie Tjibaou.

It's for the Kanaky ethnic group.

Nó dành cho các dân tộc Kanathy.

It's in Nouméa, New Caledonia.

Nó nằm ở Noume'a, New Caledonia.

This place is for art.

Đây là nơi cho nghệ thuật.

Art and nature.

Nghệ thuật và thiên nhiên.

And those buildings actually flirt with the wind,

Những tòa nhà này thực sự đùa giỡn với gió,

with the trade winds.

với những cơn gió mậu dịch.

They have a sound, they have a voice, those buildings.

Chúng có một âm thanh, một giọng nói, những tòa nhà này.

I'm showing this because it's about beauty.

Tôi đang chỉ ra điều này bởi vì chúng là cái đẹp.

It's about pure beauty.

Nó là vẻ đẹp thuần khiết.

And let's talk about beauty for a moment.

Và hãy nói về cái đẹp một chút.

Beauty is like the bird of paradise:

Vẻ đẹp giống như chú chim của thiên đường:

the very moment you try to catch it, it flies away.

khoảnh khắc bạn cố gắng để bắt lấy nó, nó lại bay đi mất.

Your arm is too short.

Cánh tay của bạn quá ngắn.

But beauty is not a frivolous idea.

Nhưng vẻ đẹp không phải là một ý tưởng phù phiếm.

It's the opposite.

Nó ngược lại.

In my native language, that is Italian,

Trong ngôn ngữ bản địa của tôi, tiếng Ý,

"beautiful" is "bello."

"vẻ đẹp" là "bello".

In Spanish, "beauty" is "belleza."

Tiếng Tây Ban Nha, "vẻ đẹp" là "belleza".

In Greek, "beautiful" is "kalos."

Trong tiếng Hy Lạp, "vẻ đẹp" là "kalos".

When you add "agathos," that means "beautiful and good."

Khi bạn thêm "agathos" nó có nghĩa "vẻ đẹp và điều tốt."

In no one of those languages, "beautiful" just means "beautiful."

Không ngôn ngữ nào trong số này, "vẻ đẹp" chỉ đơn thuần mang nghĩa là "cái đẹp."

It also means "good."

Nó cũng có nghĩa là "tốt."

Real beauty is when the invisible

Vẻ đẹp thực sự là khi một thứ vô hình

joins the visible, coming on surface.

chạm vào một cái vô hình, trở thành hữu hình.

And this doesn't apply only to art or nature.

Và điều này không chỉ áp dụng cho nghệ thuật và thiên nhiên.

This applies to science, human curiosity, solidarity --

Nó đúng với khoa học, sự tò mò của con người, sự đoàn kết.

that's the reason why you may say,

đó là lý do tại sao bạn có thể nói,

"This is a beautiful person,"

"Đây là một người đẹp,"

"That's a beautiful mind."

"Đó là một tâm hồn đẹp."

This, this is the beauty that can change people

Đây, đây là vẻ đẹp làm thay đổi con người

into better people,

trở nên tốt hơn,

by switching a special light in their eyes.

bằng cách bật một tia sáng trong mắt họ.

And making buildings for this beauty

Và xây dựng những tòa nhà này đẹp đẽ

makes cities better places to live.

làm những thành phố trở nên tốt hơn để sinh sống.

And better cities

Và những thành phố tốt hơn

make better citizens.

làm những công dân trở nên tốt hơn.

Well, this beauty --

Chà, vẻ đẹp này...

this universal beauty, I should say --

vẻ đẹp phổ quát này, tôi nên nói

is one of the few things that can change the world.

là một trong vài điều có thể thay đổi thế giới.

Believe me, this beauty will save the world.

Hãy tin tôi, vẻ đẹp này sẽ bảo vệ thế giới.

One person at a time, but it will do it.

Tuy chậm, nhưng nó sẽ thành công.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(vỗ tay)