Why jobs of the future won't feel like work | David Lee

Translator: Trinh Le Reviewer: Mai Ho

So there's a lot of valid concern these days

Ngày nay, có rất nhiều mối bận tâm chính đáng

that our technology is getting so smart

rằng công nghệ đang trở nên quá thông minh

that we've put ourselves on the path to a jobless future.

sẽ đẩy ta tới viễn cảnh thất nghiệp trong tương lai.

And I think the example of a self-driving car

Một chiếc xe tự lái

is actually the easiest one to see.

chính là minh chứng dễ thấy nhất.

So these are going to be fantastic for all kinds of different reasons.

Nó rất tuyệt vời vì nhiều lý do khác nhau.

But did you know that "driver" is actually the most common job

Nhưng bạn có biết rằng "tài xế" là công việc phổ biến nhất

in 29 of the 50 US states?

ở 29 trong số 50 tiểu bang ở Mỹ?

What's going to happen to these jobs when we're no longer driving our cars

Chuyện gì sẽ xảy ra với những công việc này khi ta không còn phải tự lái xe

or cooking our food

hay tự mình nấu ăn

or even diagnosing our own diseases?

hay tự chẩn đoán bệnh?

Well, a recent study from Forrester Research

Nghiên cứu gần đây từ Viện nghiên cứu Forrester

goes so far to predict that 25 million jobs

đã dự đoán rằng 25 triệu công việc

might disappear over the next 10 years.

có thể sẽ biến mất trong vòng 10 năm tới.

Để dễ hình dung hơn, con số này cao

To put that in perspective,

that's three times as many jobs lost in the aftermath of the financial crisis.

gấp ba lần số lượng công việc biến mất trong khủng hoảng kinh tế.

Nguy cơ này không chỉ ở các công việc tay chân.

And it's not just blue-collar jobs that are at risk.

On Wall Street and across Silicon Valley, we are seeing tremendous gains

Phố Wall và thung lũng Silicon, đang chiêm ngưỡng những thành tựu lớn

in the quality of analysis and decision-making

trong phân tích chất lượng và ra quyết định

because of machine learning.

đến từ công nghệ học máy (machine learning).

So even the smartest, highest-paid people will be affected by this change.

Cả những người thông minh, được trả lương cao nhất

cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi này.

What's clear is that no matter what your job is,

Rõ ràng là dù có làm nghề gì,

thì một vài, nếu không phải toàn bộ công việc của bạn

at least some, if not all of your work,

is going to be done by a robot or software in the next few years.

sẽ được tự động hóa bởi robot hay phần mềm máy tính trong vài năm tới.

And that's exactly why people like Mark Zuckerberg and Bill Gates

Đó chính là lý do tại sao những người như Mark Zuckerberg và Bill Gates

are talking about the need for government-funded minimum income levels.

đang nói về sự cần kíp

của mức thu nhập tối thiểu do chính phủ tài trợ.

But if our politicians can't agree on things like health care

Nhưng nếu đã không chấp thuận những điều như chăm sóc sức khỏe

or even school lunches,

hay bữa trưa tại trường,

I just don't see a path where they'll find consensus

tôi không thấy được khả năng chính khách sẽ tìm thấy tiếng nói chung

on something as big and as expensive as universal basic life income.

về vấn đề lớn và đắt đỏ như thu nhập cơ bản phổ thông.

Instead, I think the response needs to be led by us in industry.

Thay vào đó, tôi nghĩ chính chúng ta, mới là người phải dẫn dắt.

We have to recognize the change that's ahead of us

Chúng ta phải nhận ra sự thay đổi trong tương lai

and start to design the new kinds of jobs

và bắt đầu thiết kế những công việc mới

that will still be relevant in the age of robotics.

vẫn còn giá trị trong thời đại robot.

Tin tốt là ta đã từng kinh qua và hồi phục

The good news is that we have faced down and recovered

two mass extinctions of jobs before.

từ hai cuộc đại tuyệt chủng công việc trước đây.

From 1870 to 1970,

Từ 1870 đến 1970,

the percent of American workers based on farms fell by 90 percent,

tỉ lệ công nhân Mỹ làm việc nông trại giảm 90%,

and then again from 1950 to 2010,

và một lần nữa từ 1950 đến 2010,

the percent of Americans working in factories

tỉ lệ người Mỹ làm việc trong nhà máy

fell by 75 percent.

giảm 75%.

The challenge we face this time, however, is one of time.

Thử thách mà ta đối mặt lần này, cũng không khác.

We had a hundred years to move from farms to factories,

Chúng ta có 100 năm để đi từ nông trại đến nhà máy,

and then 60 years to fully build out a service economy.

và 60 năm để hoàn tất xây dựng nền kinh tế phục vụ.

The rate of change today

Tỉ lệ thay đổi hôm nay cho thấy

suggests that we may only have 10 or 15 years to adjust,

ta có thể chỉ có 10 hay 15 năm để thích nghi,

and if we don't react fast enough,

và nếu không phản ứng đủ nhanh,

that means by the time today's elementary-school students

nghĩa là đến lúc những học sinh tiểu học hôm nay

are college-aged,

đến tuổi đại học,

we could be living in a world that's robotic,

chúng ta có thể đang sống trong thế giới robot,

largely unemployed and stuck in kind of un-great depression.

hầu hết đều thất nghiệp và bị mắc kẹt trong trầm cảm.

But I don't think it has to be this way.

Nhưng tôi không nghĩ mọi việc phải theo cách đó.

You see, I work in innovation,

Tôi làm trong ngành Sáng kiến,

and part of my job is to shape how large companies apply new technologies.

và một phần công việc của tôi

là tác động lên cách các công ty lớn sử dụng công nghệ mới.

Certainly some of these technologies

Chắc chắn một số những công nghệ này

are even specifically designed to replace human workers.

được đặc biệt thiết kế để thay thế con người.

But I believe that if we start taking steps right now

Nhưng tôi tin rằng nếu bắt đầu

thay đổi bản chất của công việc ngay lúc này,

to change the nature of work,

we can not only create environments where people love coming to work

chúng ta không chỉ tạo ra môi trường nơi mọi người đều thích đi làm

but also generate the innovation that we need

mà còn tạo ra sự sáng tạo mà ta cần

to replace the millions of jobs that will be lost to technology.

để thay thế hàng triệu công việc sẽ mất đi vì công nghệ.

I believe that the key to preventing our jobless future

Tôi tin rằng chìa khoá để ngăn một tương lai không việc làm

is to rediscover what makes us human,

là tái khám phá điều gì làm nên con người chúng ta

and to create a new generation of human-centered jobs

và tạo ra thế hệ công việc mới xoay quanh con người,

that allow us to unlock the hidden talents and passions

giúp khơi gợi tài năng và đam mê tiềm ẩn

that we carry with us every day.

mà ta mang trong mình mỗi ngày.

But first, I think it's important to recognize

Nhưng đầu tiên, tôi nghĩ cần nhìn nhận rằng

that we brought this problem on ourselves.

rằng tự chúng ta gây ra vấn đề này.

And it's not just because, you know, we are the one building the robots.

Không phải chỉ bởi vì ta là người làm ra robot.

But even though most jobs left the factory decades ago,

Cho dù hầu hết việc làm đã thoát khỏi nhà máy chục năm trước,

we still hold on to this factory mindset

ta vẫn giữ suy nghĩ máy móc

of standardization and de-skilling.

về chuẩn hoá và làm việc.

We still define jobs around procedural tasks

Ta vẫn định nghĩa công việc dựa trên nhiệm vụ và thủ tục

and then pay people for the number of hours that they perform these tasks.

và trả công nhân viên dựa trên số giờ họ làm.

We've created narrow job definitions

Ta gán cho công việc những định nghĩa hạn hẹp

like cashier, loan processor or taxi driver

như thu ngân, xử lý khoản vay, hay tài xế

and then asked people to form entire careers

và bảo mọi người tạo dựng sự nghiệp

around these singular tasks.

xung quanh những nhiệm vụ đơn lẻ này.

These choices have left us with actually two dangerous side effects.

Những lựa chọn này để lại cho ta hai ảnh hưởng phụ nghiêm trọng.

The first is that these narrowly defined jobs

Thứ nhất, những công việc có định nghĩa hạn hẹp này

will be the first to be displaced by robots,

sẽ là những việc đầu tiên được robot thay thế

because single-task robots are just the easiest kinds to build.

vì robot đơn nhiệm là loại dễ chế tạo nhất.

But second, we have accidentally made it

Nhưng thứ hai, chúng ta đã vô tình

so that millions of workers around the world

đẩy hàng triệu công nhân trên thế giới

have unbelievably boring working lives.

vào công việc nhàm chán một cách đáng kinh ngạc.

(Laughter)

(Cười lớn)

Let's take the example of a call center agent.

Lấy ví dụ của một nhân viên điện thoại.

Over the last few decades, we brag about lower operating costs

Những thập kỉ qua, chúng ta nói về giảm chi phí hoạt động

because we've taken most of the need for brainpower

vì đã lấy phần lớn nhu cầu hoạt động trí óc

out of the person and put it into the system.

khỏi con người và đưa vào hệ thống.

For most of their day, they click on screens,

Phần lớn thời gian trong ngày, họ nhấp chuột màn hình,

they read scripts.

đọc lời thoại.

They act more like machines than humans.

Họ làm việc như máy hơn là người.

Không may, trong những năm kế tiếp,

And unfortunately, over the next few years,

as our technology gets more advanced,

khi công nghệ càng tiên tiến,

they, along with people like clerks and bookkeepers,

họ, cùng với những thư ký và thủ thư,

will see the vast majority of their work disappear.

sẽ thấy phần lớn công việc của mình biến mất.

To counteract this, we have to start creating new jobs

Để chống lại điều này, ta phải bắt đầu tạo ra việc mới

that are less centered on the tasks that a person does

ít xoay quanh các nhiệm vụ mà một người phải làm

and more focused on the skills that a person brings to work.

mà tập trung hơn vào các kỹ năng mà họ đem đến cho công việc.

For example, robots are great at repetitive and constrained work,

Ví dụ, robot làm tốt các việc lặp đi lặp lại và bị giới hạn,

but human beings have an amazing ability

nhưng con người có khả năng tuyệt vời

to bring together capability with creativity

trong việc kết nối và sáng tạo

when faced with problems that we've never seen before.

khi đối mặt với các vấn đề chưa từng gặp trước đó.

It's when every day brings a little bit of a surprise

Khi mỗi ngày đều mang đến chút bất ngờ,

that we have designed work for humans

nghĩa là ta đã thiết kế công việc cho con người

and not for robots.

chứ không phải cho robot.

Our entrepreneurs and engineers already live in this world,

Các doanh nhân và kỹ sư đã có mặt trên thế giới này,

but so do our nurses and our plumbers

cả những y tá và thợ sửa ống nước,

and our therapists.

cả những nhà trị liệu.

You know, it's the nature of too many companies and organizations

Bản chất của nhiều công ty và tổ chức

to just ask people to come to work and do your job.

là bảo mọi người đi làm và làm việc của mình.

But if you work is better done by a robot,

Nhưng nếu robot có thể làm tốt hơn,

or your decisions better made by an AI,

hoặc trí tuệ nhân tạo có thể ra quyết định tốt hơn,

what are you supposed to be doing?

bạn phải làm gì?

Well, I think for the manager,

Tôi nghĩ, với các nhà quản lý,

we need to realistically think about the tasks that will be disappearing

ta cần nghĩ thực tế về các nhiệm vụ sẽ biến mất

over the next few years

trong vài năm tới

and start planning for more meaningful, more valuable work that should replace it.

và bắt đầu lên kế hoạch cho việc thay thế có ý nghĩa và giá trị hơn.

We need to create environments

Chúng ta cần tạo ra môi trường

where both human beings and robots thrive.

nơi con người và robot cùng phát triển.

I say, let's give more work to the robots,

Tôi muốn nói rằng, hãy giao cho robot nhiều việc hơn,

and let's start with the work that we absolutely hate doing.

bắt đầu từ công việc mà ta ghét phải làm.

Here, robot,

Này, robot,

process this painfully idiotic report.

xử lý cái báo cáo ngu ngốc này đi.

(Laughter)

(Cười lớn)

And move this box. Thank you.

Chuyển cái hộp này nữa. Cảm ơn nhé.

(Laughter)

(Cười lớn)

And for the human beings,

Đối với con người,

we should follow the advice from Harry Davis at the University of Chicago.

chúng ta nên làm theo lời khuyên của Harry Davis ở Đại học Chicago.

He says we have to make it so that people don't leave too much of themselves

Ông nói chúng ta phải làm sao để con người không bỏ quên

in the trunk of their car.

quá nhiều tâm trí mình trong thùng xe.

I mean, human beings are amazing on weekends.

Ý tôi là, con người thật tuyệt vào cuối tuần.

Think about the people that you know and what they do on Saturdays.

Nghĩ về những người bạn biết họ làm gì vào thứ Bảy.

They're artists, carpenters, chefs and athletes.

Họ là những nghệ sĩ, thợ mộc, đầu bếp, và vận động viên.

But on Monday, they're back to being Junior HR Specialist

Nhưng vào thứ Hai, họ trở lại là nhân viên nhân sự

and Systems Analyst 3.

hay chuyên viên phân tích hệ thống 3.

(Laughter)

(Cười lớn)

You know, these narrow job titles not only sound boring,

Những chức vụ hạn hẹp này không chỉ nghe thật nhàm chán,

but they're actually a subtle encouragement

mà còn ngầm khuyến khích mọi người

for people to make narrow and boring job contributions.

đóng góp vào công việc theo cách nhàm chán và hạn hẹp.

But I've seen firsthand that when you invite people to be more,

Nhưng tôi có thể nhìn thấy khi bạn mời mọi người phát huy tiềm năng,

they can amaze us with how much more they can be.

họ sẽ làm ta ngạc nhiên vì khả năng của mình.

A few years ago, I was working at a large bank

Vài năm trước, tôi làm việc ở một ngân hàng lớn,

that was trying to bring more innovation into its company culture.

cố gắng đem nhiều đổi mới vào văn hóa công ty.

So my team and I designed a prototyping contest

Đội của tôi thiết kế một cuộc thi thiết kế mẫu

that invited anyone to build anything that they wanted.

mời mọi người xây dựng bất cứ thứ gì họ muốn.

We were actually trying to figure out

Chúng tôi cố gắng tìm ra

whether or not the primary limiter to innovation

có phải giới hạn lớn nhất của sáng kiến

was a lack of ideas or a lack of talent,

là sự thiếu ý tưởng, hay thiếu tài năng,

and it turns out it was neither one.

và hóa ra, không phải cả hai thứ này.

It was an empowerment problem.

Đó là vấn đề về trao quyền.

And the results of the program were amazing.

Kết quả của chương trình thật tuyệt.

We started by inviting people to reenvision

Chúng tôi bắt đầu bằng việc mời mọi người xem lại

what it is they could bring to a team.

những gì họ có thể đem đến.

This contest was not only a chance to build anything that you wanted

Cuộc thi không chỉ là cơ hội để xây dựng bất cứ thứ gì bạn muốn

but also be anything that you wanted.

mà còn trở thành con người mà bạn muốn, bất cứ ai.

And when people were no longer limited by their day-to-day job titles,

Và khi không còn bị giới hạn bởi chức vụ hàng ngày,

they felt free to bring all kinds of different skills and talents

họ tự do phát huy mọi kĩ năng và tài năng

to the problems that they were trying to solve.

để giải quyết vấn đề.

We saw technology people being designers, marketing people being architects,

Chúng tôi thấy những nhà công nghệ làm thiết kế, nhà tiếp thị làm kĩ sư,

and even finance people showing off their ability to write jokes.

cả những nhà tài chính khoe khả năng viết truyện cười.

(Laughter)

(Cười lớn)

We ran this program twice,

Chúng tôi làm chương trình này hai lần,

and each time more than 400 people brought their unexpected talents to work

và mỗi lần hơn, 400 người mang tài năng không ngờ đến chỗ làm

and solved problems that they had been wanting to solve for years.

và giải quyết vấn đề mà họ muốn giải quyết trong nhiều năm rồi.

Collectively, they created millions of dollars of value,

Cùng nhau, họ tạo ra giá trị hàng triệu đô la,

building things like a better touch-tone system for call centers,

xây dựng những thứ như hệ thống cảm ứng cho trung tâm cuộc gọi,

easier desktop tools for branches

công cụ máy tính dễ sử dụng hơn cho các chi nhánh,

and even a thank you card system

và thậm chí, cả một hệ thống thẻ tri ân

that has become a cornerstone of the employee working experience.

đã trở thành dấu ấn trong trải nghiệm làm việc của nhân viên.

Over the course of the eight weeks,

Trong khóa học tám tuần, mọi người giãn những cơ

people flexed muscles that they never dreamed of using at work.

họ chưa từng mơ có thể dùng được tại sở làm.

People learned new skills,

Mọi người học kĩ năng mới,

they met new people,

gặp người mới,

and at the end, somebody pulled me aside and said,

cho đến cuối, ai đó kéo tôi vào một góc và nói:

"I have to tell you,

"Tôi phải nói với anh,

the last few weeks has been one of the most intense,

những tuần này là những tuần căng thẳng

hardest working experiences of my entire life,

phải làm việc nhiều nhất trong cả cuộc đời tôi,

but not one second of it felt like work."

nhưng không một giây nào có tôi cảm giác đang làm cả."

And that's the key.

Đó chính là chìa khóa.

For those few weeks, people got to be creators and innovators.

Trong những tuần đó, mọi người được sáng tạo và đổi mới.

They had been dreaming of solutions

Họ đã mơ đến những giải pháp

to problems that had been bugging them for years,

cho vấn đề mà họ nhức nhối từ nhiều năm qua,

and this was a chance to turn those dreams into a reality.

và đây là cơ hội biến ước mơ thành hiện thực.

And that dreaming is an important part of what separates us from machines.

Mơ mộng là phần quan trọng khiến ta khác với máy móc.

For now, our machines do not get frustrated,

Hiện nay, máy móc của ta không biết tức giận,

they do not get annoyed,

chúng không thấy khó chịu,

and they certainly don't imagine.

và chắc chắn chúng không biết tưởng tượng.

But we, as human beings --

Nhưng chúng ta, con người --

we feel pain,

ta cảm nhận đau đớn,

we get frustrated.

ta thấy bực bội.

And it's when we're most annoyed and most curious

Khi cảm thấy khó chịu và tò mò nhất

that we're motivated to dig into a problem and create change.

ta có động lực để đào sâu vấn đề và tạo ra thay đổi.

Our imaginations are the birthplace of new products, new services,

Trí tưởng tượng của ta sinh ra sản phẩm mới, dịch vụ mới,

and even new industries.

và cả các ngành nghề mới.

I believe that the jobs of the future

Tôi tin rằng công việc của tương lai

will come from the minds of people

sẽ đến từ trí óc của những người

who today we call analysts and specialists,

mà hôm nay, ta gọi là chuyên viên, chuyên gia,

but only if we give them the freedom and protection that they need to grow

chỉ khi ta cho họ sự tự do và bảo vệ mà họ cần

into becoming explorers and inventors.

để phát triển thành những nhà thám hiểm và phát minh.

If we really want to robot-proof our jobs,

Nếu muốn bảo vệ công việc của mình khỏi robot,

we, as leaders, need to get out of the mindset

chúng ta, những nhà lãnh đạo, cần thoát khỏi suy nghĩ

of telling people what to do

bảo người khác phải làm gì,

and instead start asking them what problems they're inspired to solve

thay vào đó, hỏi họ muốn giải quyết vấn đề gì

and what talents they want to bring to work.

và tài năng gì họ muốn đem đến cho công việc.

Because when you can bring your Saturday self to work on Wednesdays,

Bởi nếu bạn có thể mang mình của thứ Bảy đến làm việc vào thứ Tư,

you'll look forward to Mondays more,

bạn sẽ không còn sợ hãi thứ Hai,

and those feelings that we have about Mondays

và cảm xúc mà ta có về thứ Hai

are part of what makes us human.

là thứ khiến chúng ta là con người.

And as we redesign work for an era of intelligent machines,

Khi thiết kế lại công việc cho kỉ nguyên của máy móc thông minh,

I invite you all to work alongside me

tôi muốn mời tất cả các bạn chung sức,

to bring more humanity to our working lives.

mang nhiều tính người hơn vào công việc của chúng ta.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)