How do daily habits lead to political violence? | Christiane-Marie Abu Sarah

Transcriber: Leslie Gauthier Reviewer: Camille Martínez

Translator: Nguyen Ngoc Lam Reviewer: Ai Van Tran

Hôm nay tôi sẽ bắt đầu với một lịch sử bí ẩn.

Vào năm 1957, có hai người phụ nữ trẻ,

đều đang ở độ tuổi 20,

So I'm starting us out today with a historical mystery.

cùng sinh sống một thành phố,

đều là thành viên của một nhóm chính trị.

In 1957, there were two young women,

Năm đó, cả hai quyết định thực hiện một cuộc tấn công.

both in their 20s,

both living in the same city,

both members of the same political group.

Một cô cầm súng và tiếp cận một người lính tại trạm kiểm soát.

That year, both decided to commit violent attacks.

Cô gái còn lại cầm một quả bom và đến một quán cà phê đông người.

One girl took a gun and approached a soldier at a checkpoint.

Nhưng điều đáng nói là:

một trong hai cô gái đã tiếp tục thực hiện cuộc tấn công,

The other girl took a bomb and went to a crowded café.

nhưng người còn lại thì rút lui.

But here's the thing:

one of the those girls followed through with the attack,

Điều khác biệt là gì?

Tôi là một nhà sử học hành vi, tôi nghiên cứu tính hung hăng,

but the other turned back.

nhận thức đạo đức

và việc đưa quyết định trong các phong trào xã hội.

So what made the difference?

Nó khó có thể diễn tả thành lời. (Cười)

I'm a behavioral historian, and I study aggression,

Một cách dễ hiểu hơn:

moral cognition

Tôi tìm hiểu về khoảnh khắc mà một cá nhân quyến định kéo cò súng

and decision-making in social movements.

That's a mouthful. (Laughs)

quyết định được đưa ra hằng ngày để dẫn tới thời điểm đó

So, the translation of that is:

I study the moment an individual decides to pull the trigger,

và những câu chuyện mà họ tự nhủ về lí do tại sao hành vi này chính đáng.

the day-to-day decisions that led up to that moment

Hiện tại chủ đề này --

and the stories that they tell themselves about why that behavior is justified.

không chỉ mang tính học thuật đối với tôi.

Mà nó còn có chút thiên về cá nhân.

Tôi lớn lên ở quận Kootenial, Idaho,

Now, this topic --

it's not just scholarly for me.

và nó rất là quan trọng.

Đây không phải là vùng có khoai tây

It's actually a bit personal.

I grew up in Kootenai County, Idaho,

Nơi đây không có khoai tây.

and this is very important.

This is not the part of Idaho with potatoes.

(Cười)

Nơi này của Idaho được biết đến với các hồ trên núi,

We have no potatoes.

môn cưỡi ngựa,

And if you ask me about potatoes,

trượt tuyết.

I will find you.

(Laughter)

Thật không may, bắt đầu từ thập niên 80,

This part of Idaho is known for mountain lakes,

nó được biết tới là trụ sở toàn cầu

horseback riding,

skiing.

đối với các quốc gia Aryan.

Unfortunately, starting in the 1980s,

Hàng năm, các thành viên của tổ hợp tân Quốc xã tại địa phương

it also became known as the worldwide headquarters

đi diễu hành qua thị trấn chúng tôi,

for the Aryan Nations.

và hằng năm,

thành viên của thị trấn chúng tôi sẽ quay ra phản kháng lại họ.

Every year, members of the local neo-Nazi compound

would turn out and march through our town,

Năm 2001, tôi tốt nghiệp trung học,

and every year,

và tôi đã học một đại học ở New York.

members of our town would turn out and protest them.

Now, in 2001, I graduated from high school,

Tôi đến đó vào tháng 8, 2001.

and I went to college in New York City.

Chắc hẳn có nhiều bạn cũng biết,

ba tuần sau đó,

I arrived in August 2001.

tòa Tháp Đôi đã bị sụp đổ.

Lúc đó, tôi hoàn toàn bị sốc.

As many of you probably are aware,

three weeks later,

Tôi đã vô cùng tức giận.

the Twin Towers went down.

Now, I was shocked.

Tôi đã muốn làm gì đó,

nhưng điều duy nhất tôi có thể nghĩ vào lúc đó là

I was incredibly angry.

học tiếng Ả Rập.

I wanted to do something,

Tôi thừa thận là,

but the only thing that I could think of doing at that time

Tôi là đứa con gái trong lớp muốn biết lí tại sao “họ” ghét “chúng tôi”

was to study Arabic.

Tôi bắt đầu học tiếng Á Rập với những lí do rất là sai lầm.

I will admit,

I was that girl in class that wanted to know why "they" hate "us."

Nhưng thi thoảng điều bất ngờ xảy ra.

Tôi nhận được học bổng tại Israel.

I started studying Arabic for very wrong reasons.

Vì vậy, cô gái Idaho đã đến Trung Đông.

But something unexpected happened.

Và trong lúc ở đó, tôi gặp Người Hồi giáo Palestine .

I got a scholarship to go study in Israel.

Cơ đốc nhân Palestine

So the Idaho girl went to the Middle East.

người định cư Israel,

Các nhà hoạt động hòa bình Israel.

And while I was there, I met Palestinian Muslims,

Và những gì tôi học được là mọi hành vi điều có sinh thái.

Palestinian Christians,

Israeli settlers,

Nó điều có bối cảnh.

Israeli peace activists.

And what I learned is that every act has an ecology.

Bây giờ, kể từ đó, tôi đã đi vòng quanh thế giới,

Tôi đã nghiên cứu về phong trào bạo lực,

It has a context.

Tôi làm việc với tổ chức phi chính phủ và những cựu chiến binh ở Iraq,

Now, since then, I have gone around the world,

I have studied violent movements,

Syria,

Việt Nam,

Balkans,

I have worked with NGOs and ex-combatants in Iraq,

Cuba.

Tôi lấy được bằng Tiến Sĩ Lịch Sử,

Syria,

và giờ những gì tôi làm là tìm những kho lưu trữ khác

Vietnam,

và tôi tìm những tài liệu,

the Balkans,

Cuba.

tìm kiếm những lời thú tội của cảnh sát,

I earned my PhD in History,

and now what I do is I go to different archives

các phiên tòa,

and I dig through documents,

nhật kí và tuyên ngôn của các cá nhân liên quan đến các cuộc tấn công.

looking for police confessions,

Bây giờ, bạn tìm ra mọi tất cả tài liệu --

court cases,

diaries and manifestos of individuals involved in violent attacks.

người ta sẽ nói gì với bạn?

Bộ não của ta thích những bí ẩn nhân quả,

nó quay ra.

Now, you gather all these documents --

Mỗi lần ta thấy tin tức về những vụ tấn công,

what do they tell you?

Chúng ta thường đặt ra câu hỏi:

Our brains love causal mysteries,

Tại sao?

it turns out.

Tại sao nó lại xảy ra?

Tôi có thể nói với bạn là tôi đã đọc hàng ngàn tuyên ngôn,

So any time we see an attack on the news,

và tôi nhận ra là nó gần như giống nhau hết.

we tend to ask one question:

Why?

Why did that happen?

Họ bắt chước phong trào chính trị mà họ đã vẽ ra.

Well, I can tell you I've read thousands of manifestos,

and what you find out is that they are actually imitative.

Vì vậy, họ thực sự không cho chúng ta biết nhiều về việc ra quyết định

They imitate the political movement that they're drawing from.

trong trường hợp cụ thể đó.

Vì vậy, chúng ta phải dạy mình đặt một câu hỏi hoàn toàn khác.

So they actually don't tell us a lot about decision-making

Thay vì “Tại sao?” chúng ta sẽ hỏi “Làm thế nào?”

in that particular case.

So we have to teach ourselves to ask a totally different question.

Làm thế nào mà một cá nhân tạo ra những cuộc tấn công,

và cách họ đưa ra quyết định góp phần vào hành vi bạo lực như thế nào?

Instead of "Why?" we have to ask "How?"

How did individuals produce these attacks,

Đây là những cái tôi học được từ việc đặt ra những câu hỏi này.

and how did their decision-making ecology contribute to violent behavior?

Điều quan trọng nhất là

bạo lực chính trị không bắt nguồn từ văn hóa địa phương.

There's a couple things I've learned from asking this kind of question.

Chúng ta tạo lên nó.

Dù chúng ta có nhận ra hay không,

The most important thing is that

những thói quen hàng ngày của chúng ta góp phần tạo ra bạo lực

political violence is not culturally endemic.

We create it.

trong môi trường của chúng ta.

And whether we realize it or not,

Sau đây là một số thói quen tôi đã học được rằng góp phần gây ra bạo lực.

our day-to-day habits contribute to the creation of violence

Một trong những điều đầu tiên mà kẻ tấn công làm

in our environment.

So here's a couple of habits that I've learned contribute to violence.

trước khi thực hiện một cuộc tấn công

chính là họ bao bọc mình trong một bong bóng thông tin

One of the first things that attackers did

Chúng ta đã đếu nghe đến tin tức giả mạo, đúng không?

when preparing themselves for a violent event

Điều này làm tôi bị sốc:

was they enclosed themselves in an information bubble.

các nhóm mà tôi nghiên cứu đều có một số loại khẩu hiệu tin giả.

We've heard of fake news, yeah?

Cộng sản Pháp gọi nó là “báo chí tồi tệ“.

Well, this shocked me:

Người theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan Pháp gọi là “báo chí bội phản”.

every group that I studied had some kind of a fake news slogan.

và “báo chí phản nghịch.”

French communists called it the "putrid press."

Các phần tử Hồi giáo ở Ai Cập gọi đó là “tin tức suy đồi”.

French ultranationalists called it the "sellout press"

Những người cộng sản Ai Cập gọi nó là ...

and the "treasonous press."

“tin giả .”

Tại sao các nhóm dành nhiều thời gian để làm ra những cơn sốt thông tin này?

Islamists in Egypt called it the "depraved news."

And Egyptian communists called it ...

Câu trả lời thực chất rất đơn giản.

"fake news."

Chúng ta thường quyết định dựa vào thông tin ta tin cậy, đúng không?

So why do groups spend all this time trying to make these information bubbles?

Vậy nếu chúng ta tin vào thông tin xấu,

The answer is actually really simple.

We make decisions based on the information we trust, yeah?

chúng ta sẽ đưa ra quyết định sai lầm.

Một thói quen thú vị mà họ thường làm

So if we trust bad information,

khi họ muốn thực hiện một cuộc tấn công

we're going to make bad decisions.

là họ thường quan sát các nạn nhân không phải như là một cá nhân

Another interesting habit that individuals used

nhưng chỉ là thành viên của bên địch.

when they wanted to produce a violent attack

Từ đây trở nên khá kì lạ

was that they looked at their victim not as an individual

Có một số khoa học não bộ thú vị về tại sao kiểu suy nghĩ đó lại hiệu quả.

but just as a member of an opposing team.

Tôi sẽ chia tất cả các bạn ra làm hai đội:

Now this gets really weird.

đội xanh,

There's some fun brain science behind why that kind of thinking is effective.

đội đỏ.

Tôi yêu cầu các bạn cạnh tranh với nhau qua một trò chơi.

Say I divide all of you guys into two teams:

Điều buồn cười là chỉ trong vòng một giây lát.

blue team,

red team.

bạn sẽ trải nghiệm sự hả hê-- sự hả hê--

And then I ask you to compete in a game against each other.

Well, the funny thing is, within milliseconds,

khi điều gì đó tồi tệ xảy ra với thành viên đội còn lại.

you will actually start experiencing pleasure -- pleasure --

Điều buồn cười là nếu tôi yêu cầu một bạn trong đội xanh

when something bad happens to members of the other team.

tham gia vào đội đỏ,

não của bạn sẽ hiệu chuẩn lại;

The funny thing about that is if I ask one of you blue team members

và trong vòng một mili giây,

bạn sẽ bắt đầu cảm thấy sung sướng

to go and join the red team,

khi điều tồi tệ xảy ra với đội cũ của bạn.

your brain recalibrates,

and within milliseconds,

Đây là một ví dụ tốt về việc tại sao suy nghĩ của ta-họ lại đáng sợ

you will now start experiencing pleasure

when bad things happen to members of your old team.

trong môi trường chính trị.

This is a really good example of why us-them thinking is so dangerous

Một thói quen khác mà kẻ tấn công hay làm để chuẩn bị cho một cuộc tấn công.

là tập trung vào những sự khác biệt.

in our political environment.

Nói cách khác, họ nhìn nạn nhân của mình, và nghĩ,

Another habit that attackers used to kind of rev themselves up for an attack

“Tôi không có điểm chung nào với người này.

was they focused on differences.

Họ hoàn toàn khác biệt so với tôi.”

In other words, they looked at their victims, and they thought,

Lần nữa, điều này có thể nghe giống như một khái niệm đơn giản,

"I share nothing in common with that person.

nhưng có một số khoa học hấp dẫn đằng sau lý do tại sao điều này hoạt động.

They are totally different than me."

Again, this might sound like a really simple concept,

Tôi cho các bạn xem video về bàn tay có màu da khác nhau

but there's some fascinating science behind why this works.

và những cái ghim nhọn đâm thẳng vào các bàn tay đó,

Say I show you guys videos of different-colored hands

OK?

Nếu bạn là người da trắng,

có thể là bạn sẽ có cảm giác đồng cảm mạnh mẽ nhất trỗi dậy.

and sharp pins being driven into these different-colored hands,

OK?

hoặc đau đớn nhất,

If you're white,

khi bạn thấy cái ghim đâm vào tay của người da trắng.

the chances are you will experience the most sympathetic activation,

Nếu bạn là người Mỹ Latinh, Ả Rập, Da đen,

or the most pain,

bạn chắc chắn cảm nhận được sự kích hoạt đồng cảm nhất

when you see a pin going into the white hand.

nhìn thấy cái ghim vào bàn tay đó giống như đâm vào tay bạn

If you are Latin American, Arab, Black,

you will probably experience the most sympathetic activation

Tin tốt là nó không cố định về mặt sinh học.

watching a pin going into the hand that looks most like yours.

Mà là hành vi được học.

Tức là ta càng dành nhiều thời gian với các sắc tộc khác nhau

The good news is, that's not biologically fixed.

ta càng thấy họ giống mình và một phần của nhóm mình,

That is learned behavior.

Which means the more we spend time with other ethnic communities

ta càng cảm nhận được nỗi đau của họ.

and the more we see them as similar to us and part of our team,

Thói quen cuối cùng mà tôi muốn đề cập đến

là khi kẻ tấn công chuẩn bị ra ngoài và thực hiện một trong những sự kiện này,

the more we feel their pain.

The last habit that I'm going to talk about

họ tập trung vào tín hiệu cảm xúc nào đó.

Trong nhiều tháng, họ chuẩn bị bằng cách tập trung vào các tín hiệu như tức giận.

is when attackers prepared themselves to go out and do one of these events,

they focused on certain emotional cues.

Tôi đề cập đến điều này vì nó thực sự phổ biến hiện nay.

For months, they geared themselves up by focusing on anger cues, for instance.

Nếu bạn đọc các blog hoặc tin tức,

bạn thấy cuộc nói chuyện về hai khái niệm từ khoa học thí nghiệm:

I bring this up because it's really popular right now.

If you read blogs or the news,

cảm xúc chiếm đoạt và thể hiện cảm xúc thái quá.

Cảm xúc chiếm đoạt

you see talk of two concepts from laboratory science:

đây là khái niệm tôi sẽ gợi ý cho bạn-- giả dụ như, một khẩu súng--

amygdala hijacking and emotional hijacking.

và não bộ phản ứng lại với một phản ứng đe dọa tự động

Now, amygdala hijacking:

đối với cái tín hiệu đó.

it's the concept that I show you a cue -- say, a gun --

Thể hiện cảm xúc thái quá -- là khái niệm tương tự.

Đó là ý tưởng mà tôi cho bạn thấy chẳng hạn như tín hiệu của sự tức giận,

and your brain reacts with an automatic threat response

to that cue.

và não bộ sẽ tự động phản ứng sự tức giận

Emotional hijacking -- it's a very similar concept.

It's the idea that I show you an anger cue, for instance,

đối với cái dấu hiệu.

Tôi nghĩ phụ nữ sẽ hiểu điều này nhiều hơn nam giới. (Cười)

and your brain will react with an automatic anger response

(Tiếng cười)

Kiểu kể chuyện cướp quyền thu hút sự chú ý của chúng ta.

to that cue.

I think women usually get this more than men. (Laughs)

Chỉ từ “chiếm quyền điều khiển” thu hút sự chú ý của ta.

(Laughter)

Vấn đề là,

That kind of a hijacking narrative grabs our attention.

hầu hết mọi lần, đó không thực sự là cách tín hiệu hoạt động trong cuộc sống thực.

Just the word "hijacking" grabs our attention.

Nếu bạn học về lịch sử,

những gì bạn thấy là ta đang bị tấn công bởi hàng trăm nghìn tín hiệu

The thing is,

most of the time, that's not really how cues work in real life.

mỗi ngày.

If you study history,

vì thế ta học được cách chọn lọc.

what you find is that we are bombarded with hundreds of thousands of cues

Ta bỏ qua một số tín hiệu,

ta chú ý đến các tín hiệu khác.

Đối với bạo lực chính trị, điều này trở nên rất quan trọng,

every day.

And so what we do is we learn to filter.

We ignore some cues,

vì nó có nghĩa là là những kẻ tấn công không chỉ thấy một tín hiệu tức giận

we pay attention to other cues.

For political violence, this becomes really important,

và đột ngột bùng phát.

because what it meant is that attackers usually didn't just see an anger cue

Thay vào đó,

chính trị gia, nhà hoạt động xã hội đã dành hàng tuần, hàng tháng, hàng năm

and suddenly snap.

Instead,

lấp đầy môi trường với tín hiệu chảng hạn như tức giận

politicians, social activists spent weeks, months, years

và những kẻ tấn công,

họ chú ý đến những tín hiệu đó,

flooding the environment with anger cues, for instance,

họ tin vào đó,

tập trung vào chúng hơn,

and attackers,

họ thậm chí còn ghi nhớ những tín hiệu đó.

they paid attention to those cues,

Những điều này cho thấy sự quan trọng của việc tìm hiểu lịch sử.

they trusted those cues,

they focused on them,

they even memorized those cues.

Đó là một điều giúp ta biết các tín hiệu hoạt động ra sao trong phòng thí nghiệm.

All of this just really goes to show how important it is to study history.

Những thí nghiệm đó cực kì quan trọng.

Nó cung cấp cho chúng ta các dữ liệu mới về cách cơ thể ta hoạt động.

It's one thing to see how cues operate in a laboratory setting.

And those laboratory experiments are incredibly important.

Việc xem những tín hiệu đó làm việc ra sao trong đời thực cũng quan trọng.

They give us a lot of new data about how our bodies work.

But it's also very important to see how those cues operate in real life.

Tất cả những điều này cho chúng ta biết gì về bạo lực chính trị?

Bạo lực chính trị không phải là đặc hữu về mặt văn hóa.

So what does all this tell us about political violence?

Nó không phải một phản ứng tự động đã xác định đối với môi trường kích thích.

Political violence is not culturally endemic.

Chúng ta tạo ra nó.

Thói quen hàng ngày của ta tạo ra nó.

It is not an automatic, predetermined response to environmental stimuli.

Hãy quay lại với hai cô gái mà tôi đã đề cập ở phần đầu.

We produce it.

Our everyday habits produce it.

Người đầu tiên luôn chú ý đến các chiến dịch tàn bạo,

Let's go back, actually, to those two women that I mentioned at the start.

vì thế cô ấy đã cầm khẩu súng

và tiếp cận người lính ở trạm kiểm soát.

The first woman had been paying attention to those outrage campaigns,

Ngay khoảng khắc đó, một điều thú vị đã xảy ra.

so she took a gun

and approached a soldier at a checkpoint.

Cô ấy nhìn người lính,

và cô ấy tự ngẫm nghĩ,

But in that moment, something really interesting happened.

"Anh ấy bằng tuổi tôi.

She looked at that soldier,

Anh ấy trông giống tôi."

and she thought to herself,

Rồi cô ấy bỏ khẩu súng xuống, và bỏ đi.

"He's the same age as me.

Chỉ từ một chút tương đồng đó.

He looks like me."

Cô gái thứ hai có một kết cục hoàn toàn khác.

And she put down the gun, and she walked away.

Just from that little bit of similarity.

Cô ấy cũng nghe theo các chiến dịch tàn bạo,

nhưng cô ấy vây quanh mình với những người khác

The second girl had a totally different outcome.

là những người ủng hộ bạo lực,

với những người bạn ủng hộ sự bạo lực của cô.

She also listened to the outrage campaigns,

but she surrounded herself with individuals

Cô ấy tự vây mình trong một bong bóng thông tin.

who were supportive of violence,

Cô ấy tập trung vào một số tín hiệu cảm xúc trong nhiều tháng.

with peers who supported her violence.

Cô đã tự học cách vượt qua một số hạn chế văn hóa để chống lại bạo lực.

She enclosed herself in an information bubble.

She focused on certain emotional cues for months.

Cô ấy thực hiện kế hoạch của mình,

cô ấy dạy cho mình những thói quen mới,

She taught herself to bypass certain cultural inhibitions against violence.

vào thời điểm thích hợp, cô ấy đã mang quả bom của mình đến quán cà phê,

và cô ấy đã thực hiện cuộc tấn công.

She practiced her plan,

she taught herself new habits,

and when the time came, she took her bomb to the café,

Đây không phải là sự bốc đồng.

and she followed through with that attack.

Đây là học hỏi.

Sự phân cực trong xã hội của chúng ta không phải là sự bốc đồng,

This was not impulse.

mà là học hỏi.

This was learning.

Mỗi ngày chúng ta tự dạy chính mình:

Polarization in our society is not impulse,

tin tức chúng ta nhấp vào xem,

những cảm xúc mà chúng ta tập trung vào,

it's learning.

những suy nghĩ mà chúng ta thấy giải trí về đội đỏ hoặc đội xanh.

Every day we are teaching ourselves:

the news we click on,

Tất cả góp phần vào việc học,

the emotions that we focus on,

cho dù ta có nhận ra hay không.

the thoughts that we entertain about the red team or the blue team.

Tin tốt là

trong khi những người mà tôi nghiên cứu đưa ra quyết định của họ

All of this contributes to learning,

whether we realize it or not.

The good news

Ta vẫn có thể thay đổi quỹ đạo của mình.

is that while the individuals I study already made their decisions,

Chúng ta có thể không bao giờ đưa ra những quyết định giống họ đưa ra,

nhưng chúng ta có thể ngừng góp phần vào các hệ sinh thái bạo lực.

we can still change our trajectory.

We might never make the decisions that they made,

Chúng ta có thể thoát khỏi bong bóng tin tức,

but we can stop contributing to violent ecologies.

chúng ta phải cẩn trọng về các tín hiệu cảm xúc

We can get out of whatever news bubble we're in,

mà ta tập trung vào,

mồi câu phẫn nộ mà chúng ta nhấp vào.

Nhưng quan trọng nhất,

we can be more mindful about the emotional cues

chúng ta có thể không coi nhau chỉ là thành viên của đội đỏ

that we focus on,

the outrage bait that we click on.

hoặc đội xanh.

cho dù chúng ta là người Công Giáo, Hồi giáo, Do Thái, hay vô thần,

But most importantly,

we can stop seeing each other as just members of the red team

Đảng Dân Chủ hay Đảng Cộng Hòa,

or the blue team.

Because whether we are Christian, Muslim, Jewish, atheist,

chúng ta có tính người.

Chúng ta là con người.

Và chúng ta thường có chung những thói quen rất giống nhau.

Democrat or Republican,

Chúng ta có những đặc tính khác nhau.

we're human.

We're human beings.

Những đặc tính đó đều tốt đẹp,

And we often share really similar habits.

và những đặc tính đó rất quan trọng.

Nhưng tương lai chúng ta phụ thuộc vào cách chúng ta tìm thấy điểm chung

We have differences.

Those differences are beautiful,

and those differences are very important.

với đối phương.

But our future depends on us being able to find common ground

Đó là lí do tại sao mà nó rất quan trọng

để chúng ta tái đào tạo bộ lại não

with the other side.

và ngừng việc đóng góp đến các hệ sinh thái bạo lực.

And that's why it is so, so important

Cảm ơn.

(Tiếng vỗ tay)

for us to retrain our brains

and stop contributing to violent ecologies.

Thank you.

(Applause)