How craving attention makes you less creative | Joseph Gordon-Levitt

Reviewer: Ngoc Nguyen

Trước tiên, cảm ơn các bạn đã chú ý.

Không gì sánh với việc được hiện diện trong một căn phòng chật kín người

và được chú ý lắng nghe.

First of all, thank you for your attention.

Được chú ý đem đến một cảm giác mãnh liệt.

There's nothing quite like being in a room full of people like this,

Là diễn viên, nên thật ra, tôi chẳng chuyên gì cả.

where all of you are giving your attention to me.

It's a powerful feeling, to get attention.

(Tiếng cười)

Nhưng tôi biết thế nào là cảm giác khi được chú ý -

I'm an actor, so I'm a bit of an expert on, well, nothing, really.

là một người may mắn,

tôi nhận được sự chú ý nhiều hơn bình thường,

cũng biết ơn vì điều đó,

(Laughter)

But I do know what it feels like to get attention --

vì như đã nói, nó rất mãnh liệt.

I've been lucky in my life

to get a lot more than my fair share of attention.

Nhưng có một cảm giác khác cũng mãnh liệt không kém

And I'm grateful for that,

tôi cũng may mắn có được rất nhiều khi đi diễn,

because like I said, it's a powerful feeling.

thật hài hước, vì nó là cảm giác đối lập,

But there's another powerful feeling

không phải do được chú ý,

that I've also been lucky to experience a lot as an actor.

mà là chú ý.

And it's funny, it's sort of the opposite feeling,

Khi diễn,

quá tập trung, tôi chỉ chú ý tới một thứ duy nhất.

because it doesn't come from getting attention.

It comes from paying attention.

Như khi ở phim trường chuẩn bị quay,

When I'm acting,

trợ lý đạo diễn hô “máy chạy”

I get so focused that I'm only paying attention to one thing.

“khớp hình“, “dập slate“, “sẵn sàng”,

rồi đạo diễn hô “diễn”.

Like when I'm on set and we're about to shoot

Nghe những khẩu hiệu này quá nhiều,

and the first AD calls out "Rolling!"

với tôi, nó đã trở thành phản xạ có điều kiện.

And then I hear "speed," "marker," "set,"

and then the director calls "Action!"

“Máy chạy”,“khớp hình“, “dập slate“, “sẵn sàng” và “diễn”.

I've heard that sequence so many times,

Có thứ gì đó khiến tôi thể tự chủ.

like, it's become this Pavlovian magic spell for me.

Tôi chú ý...

"Rolling," "speed," "marker," "set" and "action."

vào ít thứ hơn.

Mọi thứ trên thế giới,

Something happens to me, I can't even help it.

những điều làm tôi bận tâm hay cuốn hút,

My attention ...

narrows.

đều biến mất, tôi... có mặt tại đó.

And everything else in the world,

anything else that might be bothering me or might grab my attention,

Tôi rất thích cảm giác đó,

it all goes away, and I'm just ... there.

với tôi, nó là sự sáng tạo.

Cũng là nguyên nhân chính khiến tôi thấy biết ơn vì được làm diễn viên.

And that feeling, that is what I love,

Có hai cảm giác rất mãnh liệt:

that, to me, is creativity.

And that's the biggest reason I'm so grateful that I get to be an actor.

là được chú ý và chú ý.

Dĩ nhiên, trong thập kỷ qua,

So, there's these two powerful feelings.

công nghệ mới cho phép càng lúc càng nhiều người

There's getting attention and paying attention.

có được cảm giác mãnh liệt khi được chú ý,

dù sáng tạo nghệ thuật ở bất cứ hình thức nào,

Of course, in the last decade or so,

new technology has allowed more and more people

không chỉ diễn xuất:

có thể là viết lách, nhiếp ảnh, hội họa hay âm nhạc - mọi thứ.

to have this powerful feeling of getting attention.

Các kênh truyền thông cũng được dân chủ hóa,

For any kind of creative expression, not just acting.

điều đó rất hay.

It could be writing or photography or drawing, music -- everything.

Nhưng tôi nghĩ, một hệ quả không mong muốn

The channels of distribution have been democratized,

cho những ai đam mê sáng tạo trên thế giới -

and that's a good thing.

kể cả tôi, vì tôi cũng không ngoại lệ.

But I do think there's an unintended consequence

for anybody on the planet with an urge to be creative --

Tôi nghĩ sự sáng tạo của ta

càng lúc càng trở thành công cụ

myself included, because I'm not immune to this.

để thu hút sự chú ý.

I think that our creativity

is becoming more and more of a means to an end --

Nên tôi buộc phải lên tiếng

vì theo kinh nghiệm của mình,

and that end is to get attention.

càng tìm cách chú ý,

And so I feel compelled to speak up

tôi càng hạnh phúc,

because in my experience,

nhưng càng tìm cách để được chú ý,

the more I go after that powerful feeling of paying attention,

tôi lại càng bất hạnh.

the happier I am.

(Tiếng một người vỗ tay)

But the more I go after the powerful feeling of getting attention,

Cảm ơn.

(Tiếng cười)

(Tiếng vỗ tay)

the unhappier I am.

(One person claps)

And -- thanks.

Chuyện này xảy ra lâu rồi.

(Laughter)

Tôi nghĩ lần đầu tôi nhớ được dùng diễn xuất để được chú ý

(Applause)

là hồi tám tuổi ở trại hè.

So this is something that goes way back for me.

Trước đó khoảng một năm, tôi thử vai,

I think the first time I can remember using my acting to get attention,

rồi may mắn nhận được vài vai nhỏ

trên chương trình TV và quảng cáo,

I was eight years old at summer camp.

nên trại hè năm ấy tôi đi khoe khoang khắp nơi.

And I'd been going on auditions for about a year by then,

and I'd been lucky to get some small parts

Ban đầu, cũng có tác dụng,

in TV shows and commercials,

đám trẻ con chú ý đến tôi nhiều hơn,

and I bragged about it a lot, that summer at camp.

vì tôi trong phim “Quan hệ gia đình”.

And at first, it worked.

Đó là ảnh tôi trong “Quan hệ gia đình”.

(Tiếng cười)

The other kids gave me a bunch of extra attention,

Rồi tình thế thay đổi,

tôi nghĩ do mình hơi lố,

because I had been on "Family Ties."

nên bắt đầu bị chế nhạo,

That's a picture of me on "Family Ties."

(Laughter)

Then, the tide turned --

tôi nhớ có một bạn nữ mình rất thích tên Rocky.

I think I took it too far with the bragging.

And then, the other kids started to make fun of me.

Tên bạn đó là Rachel, nhưng biệt danh là Rocky:

xinh đẹp lại còn biết hát,

I remember there was this one girl I had a crush on, Rocky.

khiến tim tôi tan chảy, nên tôi đứng đó khoe khoang,

Her name was Rachel, she went by Rocky.

bạn ấy quay lại bảo tôi làm màu.

And she was beautiful, and she could sing,

Đáng 100% luôn,

and I was smitten with her, and I was standing there, bragging.

nhưng bạn biết đấy, thực sự vẫn rất đau lòng.

And she turned to me and she called me a show-off.

Từ đó về sau,

tôi khá lưỡng lự khi dùng diễn xuất gây sự chú ý.

Which I 100 percent deserved.

But you know, it still really hurt.

Đôi lúc, mọi người hỏi tôi,

And ever since that summer,

“Đợi đã, nếu không thích được chú ý,

I've had a certain hesitance to seek attention for my acting.

sao anh còn làm diễn viên?"

Tôi bảo:

“Diễn xuất đâu phải để được chú ý, vì nghệ thuật đó chứ.”

Sometimes, people would ask me,

Rồi họ sẽ bảo: “Được rồi, được rồi, anh bạn.”

"Wait a minute, if you don't like the attention,

(Tiếng cười)

then why are you an actor?"

And I'd be like,

Rồi Twitter xuất hiện,

"Because that's not what acting's about, man, it's about the art."

cũng như những người khác, tôi rất thích nó,

cũng vì vậy khiến tôi trở thành kẻ đạo đức giả,

And they'd be like, "OK, OK, dude."

(Laughter)

vì như vậy,

tôi đã dùng diễn xuất để tìm kiếm sự chú ý.

And then Twitter came out.

And I got totally hooked on it, just like everybody else,

Ý tôi là, gì chứ, không lẽ tôi nghĩ người ta theo dõi tôi

which made me into a complete hypocrite.

là do bài đăng của tôi hay quá?

Because at that point,

I was absolutely using my acting to get attention.

Thực ra, tôi có nghĩ thế, như:

I mean, what, did I think I was just getting all these followers

(Tiếng cười)

“Họ thích mình không chỉ vì phim “Người dơi” đâu nhỉ,

because of my brilliant tweets?

họ còn thích cách nói chuyện của mình nữa.

I actually did think that -- I was like --

(Tiếng cười)

(Laughter)

Chẳng mấy chốc,

"They don't just like me because they saw me in 'Batman,'

nó bắt đầu ảnh hưởng đến việc sáng tạo tôi yêu thích.

they like what I have to say, I've got a way with words."

(Laughter)

Đến giờ vẫn vậy.

And then in no time at all,

Tôi vẫn đang cố loại bỏ nó.

Nhưng bạn biết đấy, khi ngồi đọc kịch bản,

it started having an impact on my dearly beloved creative process.

thay vì nghĩ:

It still does.

“Làm sao tôi để hiểu nhân vật?”

I try not to let it.

hay “Làm sao để khán giả đồng cảm với câu chuyện?“,

But you know, I'd be sitting there, like, reading a script.

tôi lại nghĩ: “Người ta sẽ nói gì về bộ phim trên Twitter?”,

And instead of thinking,

còn “Tôi phải đáp lại ra sao

"How can I personally identify with this character?"

để vừa thú vị vừa hóm hỉnh khiến nhiều người chia sẻ,

Or "How is the audience going to relate to this story?"

lại không được quá đáng,

khiến người ta thấy bị xúc phạm, vì tôi không muốn bị hủy vai?”

I'm like, "What are people going to say about this movie on Twitter?"

Những suy nghĩ này vơ vẩn trong đầu tôi,

And "What will I say back

trong khi tôi phải đọc kịch bản, làm một nghệ sĩ.

that will be good and snarky enough to get a lot of retweets,

but not too harsh,

Tôi không đến đây để nói với bạn

because people love to get offended, and I don't want to get canceled?"

công nghệ là kẻ thù của sự sáng tạo.

These are the thoughts that enter my mind

Tôi không nghĩ vậy.

when I'm supposed to be reading a script, trying to be an artist.

Tôi nghĩ công nghệ chỉ là công cụ

nuôi dưỡng những ý tưởng mới.

And I'm not here to tell you

that technology is the enemy of creativity.

Ví dụ, tôi thậm chí còn tạo ra cộng đồng HITRECORD trên mạng,

I don't think that.

I think tech is just a tool.

mọi người trên thế giới

It has the potential to foster unprecedented human creativity.

có thể cùng nhau hợp tác mọi dự án sáng tạo,

nên tôi không nghĩ truyền thông xã hội, điện thoại thông minh hay công nghệ

Like, I even started an online community called HITRECORD,

where people all over the world

bản thân nó có vấn đề.

collaborate on all kinds of creative projects,

so I don't think that social media or smartphones or any technology

Nhưng...

nói tới ảnh hưởng không tốt lên sự sáng tạo,

is problematic in and of itself.

chỉ để thu hút sự chú ý,

cần nói tới mô hình kinh doanh dựa trên sự chú ý

But ...

if we're going to talk about the perils of creativity

của các công ty truyền thông xã hội lớn ngày nay, phải không?

becoming a means to get attention,

(Tiếng vỗ tay)

then we have to talk about the attention-driven business model

Lĩnh vực này quen thuộc với một số bạn,

nhưng câu hỏi cần được đặt ra ở đây:

of today's big social media companies, right?

Nền tảng truyền thông xã hội,

(Applause)

ví dụ, Instagram, kiếm tiền bằng cách nào?

This will be familiar territory for some of you,

Nó không bán dịch vụ chia sẻ ảnh -

but it's a really relevant question here:

phần đó miễn phí.

How does a social media platform

Vậy nó bán cái gì?

Nó bán sự chú ý.

like, for example, Instagram, make money?

Nó bán sự chú ý của người dùng cho các nhà marketing.

It's not selling a photo-sharing service --

Hiện có nhiều thảo luận

that part's free.

quanh việc ta chú ý thế nào đến những thứ như Instagram,

So what is it selling?

It's selling attention.

It's selling the attention of its users to advertisers.

nhưng tôi lại hỏi:

Làm thế nào Instagra khiến nhiều người chú ý vậy?

And there's a lot of discussion right now

about how much attention we're all giving to things like Instagram,

Ta làm nó thay họ.

Mỗi khi có người đăng bài trên Instagram,

but my question is:

How is Instagram getting so much attention?

họ nhận được sự chú ý nhất định từ người theo dõi,

We get it for them.

vài người hay vài triệu người theo dõi cũng vậy.

Anytime somebody posts on Instagram,

Bạn được chú ý càng nhiều,

they get a certain amount of attention from their followers,

Instagram càng có nhiều sự chú ý để bán.

whether they have a few followers or a few million followers.

Nên Instagram muốn

And the more attention you're able to get,

bạn nhận được càng nhiều sự chú ý càng tốt,

the more attention Instagram is able to sell.

tập cho bạn quen với việc muốn được chú ý,

So it's in Instagram's interest

khao khát và căng thẳng khi không nhận được đầy đủ.

for you to get as much attention as possible.

Instagram khiến người dùng nghiện

And so it trains you to want that attention,

to crave it, to feel stressed out when you're not getting enough of it.

cảm giác mãnh liệt khi được chú ý.

Tôi biết mọi người vẫn đùa: “Trời, tôi quá nghiện điện thoại”,

Instagram gets its users addicted

nhưng nghiện thật đó.

Có rất nhiều nghiên cứu khoa học về vấn đề này.

to the powerful feeling of getting attention.

Nếu tò mò,

bạn nên đọc nghiên cứu của Jaron Lanier, Tristan Harris và Nir Eyal.

And I know we all joke, like, "Oh my God, I'm so addicted to my phone,"

but this is a real addiction.

Nhưng đây là điều tôi có thể nói với bạn.

There's a whole science to it.

If you're curious, I recommend the work of Jaron Lanier,

Nghiện việc được chú ý

giống như nghiện những thứ khác,

Tristan Harris, Nir Eyal.

không bao giờ đủ cả.

But here's what I can tell you.

Bạn đầu, bạn nghĩ:

Being addicted to getting attention

“Thật tuyệt biết bao khi có 1.000 người theo dõi.”

is just like being addicted to anything else.

Nhưng rồi bạn lại nghĩ: “Khi có 10.000 người theo dõi,”

It's never enough.

You start out and you're thinking,

rồi: “Một khi có 100-

"If only I had 1,000 followers, that would feel amazing."

“Thật tuyệt biết bao khi có một triệu người theo dõi.”

But then you're like, "Well, once I get to 10,000 followers,"

and, "Once I get to 100 --

Tôi có 4,2 triệu người theo dõi trên Twitter -

Once I get to a million followers, then I'll feel amazing."

chưa bao giờ tôi thấy tuyệt vời.

Tôi sẽ không cho bạn biết tôi có bao nhiêu theo dõi trên Instagram,

tôi thật sự xấu hổ vì nó quá thấp,

So I have 4.2 million followers on Twitter --

vì tôi tham gia Instagram sau khi “Người dơi” được công chiếu.

it's never made me feel amazing.

I'm not going to tell you how many I have on Instagram,

(Tiếng cười)

because I feel genuine shame about how low the number is,

Tôi tìm tên các diễn viên khác, thấy họ có nhiều người theo dõi hơn tôi,

because I joined Instagram after "Batman" came out.

khiến tôi thấy bản thân mình thật tệ.

(Laughter)

Vì số người theo dõi

And I search other actors,

khiến mọi người cảm thấy bản thân mình thật tệ.

and I see that their number is higher than mine,

Cảm giác hụt hẫng thôi thúc bạn đăng bài,

and it makes me feel terrible about myself.

để được chú ý hơn,

Because the follower count

rồi sự chú ý bạn nhận được là thứ những công ty này bán,

makes everybody feel terrible about themselves.

đó là cách họ kiếm tiền.

That feeling of inadequacy is what drives you to post,

Dù được chú ý đến đâu

so you can get more attention,

and then that attention that you get is what these companies sell,

bạn cũng chẳng cảm thấy đủ,

that's how they make their money.

nghĩ rằng: “À, giờ tốt rồi.”

So there is no amount of attention you can get

Dĩ nhiên, có nhiều diễn viên nổi tiếng hơn tôi,

where you feel like you've arrived,

được nhiều người theo dõi hơn,

and you're like, "Ah, I'm good now."

nhưng cá họ cũng sẽ nói vậy với bạn.

And of course, there are a lot of actors who are more famous than I am,

Nếu động lực sáng tạo là để được chú ý,

have more followers than I do,

bạn sẽ không bao giờ thực sự sáng tạo.

but I bet you they would tell you the same thing.

If your creativity is driven by a desire to get attention,

Nhưng có vài tin tốt.

Có một cảm giác cũng mãnh liệt không kém,

you're never going to be creatively fulfilled.

bạn có thể làm với sự chú ý của mình

But I do have some good news.

bên cạnh để cho công ty công nghệ khổng lồ kiểm soát và bán chúng.

There is this other powerful feeling.

Cảm giác tôi nói tới,

lý do tôi cực thích diễn -

Something else you can do with your attention

là chú ý vào một thứ duy nhất.

besides letting a giant tech company control it and sell it.

This is that feeling I was talking about,

Thật ra, cũng có các nguyên lý khoa học đằng sau nó.

why I love acting so much --

it's being able to pay attention to just one thing.

Các nhà tâm lý và thần kinh học

nghiên cứu một hiện tượng gọi là dòng chảy ý thức,

những suy nghĩ trong trong não

Turns out there's actually some science behind this too.

khi chỉ tập trung chú ý vào một thứ,

Psychologists and neuroscientists --

như điều gì đó sáng tạo,

they study a phenomenon they call flow,

không bị thứ khác làm phân tâm.

which is this thing that happens in the human brain

Có người nói thường xuyên thực hiện sẽ khiến ta hạnh phúc hơn.

when someone pays attention to just one thing,

like something creative,

and manages not to get distracted by anything else.

Tôi không phải là nhà tâm lý hay thần kinh học,

And some say the more regularly you do this, the happier you'll be.

nhưng có thể nói với bạn, với tôi, điều này rất đúng.

Khó chứ không phải lúc nào cũng dễ đâu.

Now I'm not a psychologist or a neuroscientist.

Cần rèn luyện mới có thể thực sự chú ý,

But I can tell you, for me, that is very true.

mỗi người mỗi cách.

Có một điều tôi có thể chia sẻ,

It's not always easy, it's hard.

tôi nghĩ nó giúp tôi tập trung và thực sự chú ý, đó là:

To really pay attention like this takes practice,

everybody does it their own way.

cố không coi những người khác là đối thủ,

But if there's one thing I can share

that I think helps me focus and really pay attention, it's this:

cố tìm người để hợp tác.

Như khi diễn một phân cảnh,

I try not to see other creative people as my competitors.

nếu coi các diễn viên khác là đối thủ, tôi sẽ nghĩ:

“Trời, họ sẽ nhận được nhiều sự chú ý hơn tôi,

I try to find collaborators.

mọi người sẽ kháo nhau diễn xuất của họ nhiều hơn tôi”,

Like, if I'm acting in a scene,

if I start seeing the other actors as my competitors, and I'm like,

thì tôi sẽ mất tập trung,

có thể diễn rất tệ.

"God, they're going to get more attention than I am,

Nhưng khi tôi coi họ là người cùng hợp tác,

people are going to be talking about their performance more than mine" --

sẽ dễ tập trung hơn nhiều,

I've lost my focus.

And I'm probably going to suck in that scene.

vì tôi chỉ chú ý đến họ.

But when I see the other actors as collaborators,

Tôi không phải nghĩ về việc mình làm,

then it becomes almost easy to focus,

tôi tương tác với việc làm của họ,

họ tương tác với việc làm của tôi,

chúng tôi giúp cho nhau tập trung.

because I'm just paying attention to them.

Tôi không muốn bạn nghĩ chỉ diễn viên ở phim trường

And I don't have to think about what I'm doing --

I react to what they're doing,

mới có thể hợp tác theo cách này.

they react to what I'm doing,

Tôi có thể trong bất cứ dự án sáng tạo nào:

and we can kind of keep each other in it together.

chuyên nghiệp, hoặc chỉ để giải trí,

But I don't want you to think it's only actors on a set

có thể hợp tác với những người bên ngoài.

that can collaborate in this way.

I could be in whatever kind of creative situation.

Thực ra, vài việc tôi yêu thích

It could be professional, could be just for fun.

tôi làm cùng với những người tôi chưa bao giờ gặp trực tiếp.

I could be collaborating with people I'm not even in the same room with.

Nhân tiện, với tôi, đây là điểm độc đáo của internet.

In fact, some of my favorite things I've ever made,

Khi dừng tranh nhau sự chú ý,

I made with people that I never physically met.

internet trở thành nơi lý tưởng để tìm người hợp tác.

And by the way,

this, to me, is the beauty of the internet.

Hợp tác cùng người khác,

If we could just stop competing for attention,

then the internet becomes a great place to find collaborators.

dù tại phim trường hay trên mạng, hoặc bất kỳ đâu,

And once I'm collaborating with other people,

giúp tôi dễ dàng tập trung vào dòng chảy ý thức,

vì mọi người đều chú ý

whether they're on set, or online, wherever,

tới một thứ duy nhất đang làm cùng nhau,

that makes it so much easier for me to find that flow,

cảm giác như mình là một phần của thứ gì đó lớn hơn,

because we're all just paying attention

như thể ta cùng chở che cho nhau

to the one thing that we're making together.

khỏi những thứ khiến mình phân tâm,

And I fell like I'm part of something larger than myself,

chỉ cần ta có mặt ở đó.

and we all sort of shield each other

from anything else that might otherwise grab our attention,

Ít nhất, nó có tác dụng với tôi.

and we can all just be there.

Đôi lúc.

Không phải lúc nào cũng vậy.

Đôi lúc, tôi vẫn bị kéo vào

At least that's what works for me.

vòng xoáy gây nghiện ước muốn được chú ý.

Ý tôi là, thậm chí, ngay bây giờ,

Sometimes.

Sometimes -- it doesn't always work.

liệu tôi có thể nói thật không có phần nào trong tôi nghĩ đến:

Sometimes, I still totally get wrapped up in that addictive cycle

“Mọi người ơi, nhìn tôi này, tôi diễn thuyết tại TED đó!”

of wanting to get attention.

I mean, like, even right now,

(Tiếng cười)

Bạn biết đó, có một phần nào đó.

can I honestly say there's not some part of me here who's like,

Nhưng tôi cũng có thể nói thật

"Hey, everybody, look at me, I'm giving a TED Talk!"

việc viết diễn văn và diễn thuyết tại đây,

(Laughter)

There is -- there's, you know, some part.

với tôi, là một cơ hội lớn để tập trung

But I can also honestly say

và thực sự chú ý tới điều mình rất quan tâm.

that this whole creative process of writing and giving this talk,

Dù nhận được nhiều hay ít sự chú ý,

it's been a huge opportunity for me to focus

and really pay attention to something I care a lot about.

tôi vẫn vui vì đã thực hiện nó,

biết ơn vì mọi người cho phép tôi làm điều này.

So regardless of how much attention I do or don't get as a result,

Nên cảm ơn các bạn, đến đây thôi,

giờ, bạn có thể dành sự chú ý cho người khác được rồi.

I'm happy I did it.

And I'm grateful to all of you for letting me.

Một lần nữa, cảm ơn các bạn.

(Tiếng vỗ tay)

So thank you, that's it,

you can give your attention to someone else now.

Thanks again.

(Applause)