The real relationship between your age and your chance of success | Albert-László Barabási

285,456 views ・ 2019-09-03

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Burakhan Uçar Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu
00:12
Today, actually, is a very special day for me,
0
12249
2266
Bugün, aslında benim için çok önemli bir gün.
00:14
because it is my birthday.
1
14539
2121
Çünkü doğum günüm.
00:16
(Applause)
2
16684
3973
(Alkışlar)
00:20
And so, thanks to all of you for joining the party.
3
20681
3441
Bu yüzden partiye katıldığınız için hepinize teşekkürler.
(Gülüşmeler)
00:24
(Laughter)
4
24146
1167
00:25
But every time you throw a party, there's someone there to spoil it. Right?
5
25337
4786
Ama her parti verdiğinizde onu berbat eden birisi oluyor, değil mi?
00:30
(Laughter)
6
30147
1072
(Gülüşmeler)
00:31
And I'm a physicist,
7
31243
1359
Ben bir fizikçiyim
00:32
and this time I brought another physicist along to do so.
8
32626
4157
ve bu sefer partiyi bozması için yanımda bir başka fizikçi daha getirdim.
00:36
His name is Albert Einstein -- also Albert -- and he's the one who said
9
36807
4562
Adı Albert Einstein aynı zamanda Albert.
Kendisi, 30 yaşına kadar bilime katkısı olmayan kişinin
00:41
that the person who has not made his great contributions to science
10
41393
4830
00:46
by the age of 30
11
46247
1559
artık katkıda bulunamayacağını
00:47
will never do so.
12
47830
1396
söyleyen kişi.
00:49
(Laughter)
13
49250
1012
(Gülme sesleri)
00:50
Now, you don't need to check Wikipedia
14
50286
2340
30 yaşının üstünde olduğumu kontrol etmek için
00:52
that I'm beyond 30.
15
52650
1571
Wikipedia'ya bakmanıza gerek yok.
00:54
(Laughter)
16
54245
1416
(Gülme sesleri)
00:55
So, effectively, what he is telling me, and us,
17
55685
3606
Yani aslında bana, bize söylediği şey,
00:59
is that when it comes to my science,
18
59315
2544
konu bilime geldiği zaman
01:01
I'm deadwood.
19
61883
1203
ben pasif bir üyeyim.
01:04
Well, luckily, I had my share of luck within my career.
20
64078
5586
Neyse ki kariyerimde şansım yaver gitti.
01:10
Around age 28, I became very interested in networks,
21
70132
3822
28 yaşlarındayken iletişim ağlarına ilgi duymaya başladım.
01:13
and a few years later, we managed to publish a few key papers
22
73978
4076
Birkaç yıl sonra ölçeksiz ağ keşfimizi rapor eden
01:18
that reported the discovery of scale-free networks
23
78078
4097
birkaç önemli noktayı yayınlamayı başardık.
Böylelikle, bugünkü iletişim ağı bilimi doğmuş oldu.
01:22
and really gave birth to a new discipline that we call network science today.
24
82199
4578
01:26
And if you really care about it, you can get a PhD now in network science
25
86801
3678
Eğer bu konuyla ilgileniyorsanız Budapeşte'de ve Boston'da
01:30
in Budapest, in Boston,
26
90503
2028
iletişim ağı bilimleri doktora derecesi alabilirsiniz.
01:32
and you can study it all over the world.
27
92555
2308
Hatta bunu istediğiniz yerde okuyabilirsiniz.
01:35
A few years later,
28
95466
1595
Bir kaç yıl sonra Harvard'a ilk maaşlı iznim için taşındığımda
01:37
when I moved to Harvard first as a sabbatical,
29
97085
3230
01:40
I became interested in another type of network:
30
100339
3092
bu sefer ilgi duyduğum ağ
01:43
that time, the networks within ourselves,
31
103455
3027
hepimizin içinde bulunan
01:46
how the genes and the proteins and the metabolites link to each other
32
106506
3726
genler, proteinler ve metabolitlerin birbirleriyle
01:50
and how they connect to disease.
33
110256
2493
ve hastalıklarla olan ilişkileriydi.
01:53
And that interest led to a major explosion within medicine,
34
113368
4592
Bu uğraş, 300'den fazla araştırmacısıyla
01:57
including the Network Medicine Division at Harvard,
35
117984
3979
tedavilerde bu bakış açısını kullanan
02:01
that has more than 300 researchers who are using this perspective
36
121987
3395
Harvard İletişim Tıp bölümü de dahil,
02:05
to treat patients and develop new cures.
37
125406
2897
tıpta büyük bir patlamaya neden oldu.
02:09
And a few years ago,
38
129457
1770
Birkaç yıl önce,
02:11
I thought that I would take this idea of networks
39
131251
2526
bu bakış açısını,
başarıyı anlamak için
02:13
and the expertise we had in networks
40
133801
1766
02:15
in a different area,
41
135591
1392
diğer alanlardaki ağlarla birleştirerek geliştirebiliriz diye düşündüm.
02:17
that is, to understand success.
42
137007
1982
02:19
And why did we do that?
43
139704
1210
Peki bunu neden yaptık?
02:20
Well, we thought that, to some degree,
44
140938
2281
Bir bölüme kadar
02:23
our success is determined by the networks we're part of --
45
143243
3377
başarımızın, parçası olduğumuz ağlar tarafından belirlendiğini,
02:26
that our networks can push us forward, they can pull us back.
46
146644
3847
bağlantılarımızın bizi ileriye götürüp geriye çekebileceğini düşünüyorduk.
02:30
And I was curious if we could use the knowledge and big data and expertise
47
150925
4128
Ağlar konusunda bilgi ve birikimimizi
bütün bunların nasıl olduğunu belirlemek için
02:35
where we develop the networks
48
155077
1403
02:36
to really quantify how these things happen.
49
156504
3296
kullanıp kullanamayacağımızı merak ediyordum.
02:40
This is a result from that.
50
160404
1342
Bu onun bir sonucu.
02:41
What you see here is a network of galleries in museums
51
161770
2947
Burada gördüğünüz, birbiriyle bağlantılı olan
02:44
that connect to each other.
52
164741
1632
müzelerdeki galerilerin bir ağ haritası.
02:46
And through this map that we mapped out last year,
53
166806
4055
Geçen yıl planladığımız bu harita sayesinde
02:50
we are able to predict very accurately the success of an artist
54
170885
4848
bir sanatçının kariyerindeki ilk beş sergisine bakarak
02:55
if you give me the first five exhibits that he or she had in their career.
55
175757
4021
o sanatçının başarısını tam olarak tahmin edebilirim.
03:01
Well, as we thought about success,
56
181404
2706
Başarı hakkında düşünürken
03:04
we realized that success is not only about networks;
57
184134
3067
başarının sadece ağlar ile ilgili olmadığını fark ettik.
03:07
there are so many other dimensions to that.
58
187225
2396
Bunun dışında birçok ölçü var.
03:10
And one of the things we need for success, obviously,
59
190145
3247
Doğal olarak başarı için gerekli olan şeylerden biri performans.
03:13
is performance.
60
193416
1170
03:14
So let's define what's the difference between performance and success.
61
194610
3504
Bu yüzden başarı ve performans arasındaki farkı tanımlarsak
03:18
Well, performance is what you do:
62
198465
1997
performans, ne yaptığındır;
03:20
how fast you run, what kind of paintings you paint,
63
200486
3032
ne kadar hızlı koştuğun ne tür resimler çizdiğin,
03:23
what kind of papers you publish.
64
203542
1881
ne tür yazılar yayınladığın.
03:25
However, in our working definition,
65
205835
2614
Oysaki bizim çalışma tanımımızda,
03:28
success is about what the community notices from what you did,
66
208473
4205
başarı, toplumun yaptığınız şeyden, performansınızdan
03:32
from your performance:
67
212702
1612
"Nasıl kabul ediliyor?" veya "Ne işe yarıyor?"
03:34
How does it acknowledge it, and how does it reward you for it?
68
214338
4132
sorularına verdiği cevapla tanımlanır.
03:38
In other terms,
69
218494
1182
Bir başka deyişle,
03:39
your performance is about you, but your success is about all of us.
70
219700
4596
performansınız sizinle ilgiliyken başarınız hepimizle ilgili.
03:45
And this was a very important shift for us,
71
225392
3334
Bu bizim için çok önemli bir değişimdi
03:48
because the moment we defined success as being a collective measure
72
228750
4024
çünkü başarıyı toplumun bize sağladığı
toplu bir ölçü olarak tanımladığımız andan itibaren
03:52
that the community provides to us,
73
232798
2106
03:54
it became measurable,
74
234928
1510
başarı ölçülebilir oldu.
03:56
because if it's in the community, there are multiple data points about that.
75
236462
4510
Çünkü eğer başarı toplumdaysa o zaman buna işaret eden birçok veri vardır.
04:00
So we go to school, we exercise, we practice,
76
240996
5280
Bu yüzden okula gidiyoruz, egzersiz yapıyoruz, pratik yapıyoruz.
04:06
because we believe that performance leads to success.
77
246300
2991
Çünkü performansın başarıya ulaştırdığına inanıyoruz.
04:09
But the way we actually started to explore,
78
249832
2015
Ama aslında keşfetmeye başladığımız yön,
04:11
we realized that performance and success are very, very different animals
79
251871
3527
olayın matematiğine baktığımızda
04:15
when it comes to the mathematics of the problem.
80
255422
2444
performans ve başarı çok farklı şeyler.
04:18
And let me illustrate that.
81
258429
1432
Bunu örneklendireyim.
04:20
So what you see here is the fastest man on earth, Usain Bolt.
82
260329
4947
Burada gördüğünüz kişi dünyanın en hızlı adamı, Usain Bolt.
04:25
And of course, he wins most of the competitions that he enters.
83
265832
3910
Elbette ki girdiği birçok yarışmayı kazanıyor.
04:30
And we know he's the fastest on earth because we have a chronometer
84
270393
3175
Onun dünya üzerindeki en hızlı adam olduğunu biliyoruz.
Çünkü hızını ölçmek için kronometremiz var.
04:33
to measure his speed.
85
273592
1160
04:34
Well, what is interesting about him is that when he wins,
86
274776
4119
İlginç olan ise rakiplerinden daha hızlı koşarak kazanmıyor.
04:38
he doesn't do so by really significantly outrunning his competition.
87
278919
5502
04:44
He's running at most a percent faster than the one who loses the race.
88
284445
4519
Yarışmayı kaybeden kişiden en fazla yüzde bir daha hızlı koşuyor.
04:49
And not only does he run only one percent faster than the second one,
89
289631
3638
Sadece ikinciden yüzde bir daha hızlı koşmuyor,
04:53
but he doesn't run 10 times faster than I do --
90
293293
2849
aynı zamanda benden de 10 kat daha hızlı koşmuyor
04:56
and I'm not a good runner, trust me on that.
91
296166
2181
ve inanın hiç iyi bir koşucu değilim.
04:58
(Laughter)
92
298371
1197
(Gülüşmeler)
04:59
And every time we are able to measure performance,
93
299592
3502
Performansı ölçebildiğimiz zaman
ilginç bir şey fark ederiz.
05:03
we notice something very interesting;
94
303118
2050
05:05
that is, performance is bounded.
95
305192
2511
Performans sınırlıdır.
05:07
What it means is that there are no huge variations in human performance.
96
307727
3757
Bu demek oluyor ki insanların performansında büyük farklılıklar yok,
05:11
It varies only in a narrow range,
97
311508
3432
sadece küçük bir aralıkta değişiyor.
05:14
and we do need the chronometer to measure the differences.
98
314964
3279
Bu farklılıkları ölçebilmek için kronometreye ihtiyacımız var.
05:18
This is not to say that we cannot see the good from the best ones,
99
318267
3168
Bu, en iyiler yüzünden iyileri göremiyoruz anlamına gelmiyor.
05:21
but the best ones are very hard to distinguish.
100
321459
2733
Ama en iyilerin ayırt edilmesi çok zor.
05:24
And the problem with that is that most of us work in areas
101
324216
2992
Problem, bir çoğumuzun performansını ölçmek için
05:27
where we do not have a chronometer to gauge our performance.
102
327232
3922
kronometrenin olmadığı alanlarda çalışıyor olması.
05:31
Alright, performance is bounded,
103
331178
1564
Pekâlâ performans sınırlı,
05:32
there are no huge differences between us when it comes to our performance.
104
332766
3532
performansımız açısından aramızda büyük farklar yok.
05:36
How about success?
105
336322
1157
Peki ya başarı?
05:37
Well, let's switch to a different topic, like books.
106
337995
2930
Başka bir konuya geçelim, mesela kitaplar.
05:40
One measure of success for writers is how many people read your work.
107
340949
5015
Yazarlar için başarının ölçüsü eserlerinin ne kadar okunduğu.
05:46
And so when my previous book came out in 2009,
108
346662
4410
Şöyle ki benim önceki kitabım 2009'da yayınladığında,
05:51
I was in Europe talking with my editor,
109
351096
1902
Avrupa'da editörüm ile konuşurken
rakiplerimin kim olduğu dikkatimi çekmişti.
05:53
and I was interested: Who is the competition?
110
353022
2462
05:56
And I had some fabulous ones.
111
356253
2735
Birkaç ünlü isim vardı.
O hafta
05:59
That week --
112
359012
1169
06:00
(Laughter)
113
360205
1024
(Gülme sesleri)
Nicholas Sparks'ın "Son Şarkı" kitabıyla birlikte,
06:01
Dan Brown came out with "The Lost Symbol,"
114
361253
3557
06:04
and "The Last Song" also came out,
115
364834
2982
Dan Brown'un "Kayıp Sembol'' kitabı çıkmıştı.
06:07
Nicholas Sparks.
116
367840
1429
06:09
And when you just look at the list,
117
369293
2988
Listeye baktığınız zaman
06:12
you realize, you know, performance-wise, there's hardly any difference
118
372305
3453
bu kitaplar ve benim kitabım arasında
06:15
between these books or mine.
119
375782
1598
neredeyse hiç performans farkı olmadığını görüyorsunuz,
06:17
Right?
120
377404
1175
değil mi?
06:18
So maybe if Nicholas Sparks's team works a little harder,
121
378603
4668
Yani belki Nicholas Spark'ın takımı biraz daha fazla çalışırsa
06:23
he could easily be number one,
122
383295
1722
kolaylıkla bir numara olabilir.
Çünkü ilk sıraya yerleşen kişi neredeyse yanlışlıkla birinci olmuştu.
06:25
because it's almost by accident who ended up at the top.
123
385041
2898
06:28
So I said, let's look at the numbers -- I'm a data person, right?
124
388486
3153
Bu yüzden sayılara bakalım dedim. Ben bir veri insanıyım, değil mi?
06:31
So let's see what were the sales for Nicholas Sparks.
125
391663
4318
Nicholas Sparks'ın satışlarına baktığımız zaman,
06:36
And it turns out that that opening weekend,
126
396005
2054
açılışın gerçekleştiği hafta sonunda
06:38
Nicholas Sparks sold more than a hundred thousand copies,
127
398083
2975
yüz binden daha fazla satış yaptığını görüyoruz.
06:41
which is an amazing number.
128
401082
1705
Bu, harika bir rakam.
06:42
You can actually get to the top of the "New York Times" best-seller list
129
402811
3396
Haftada on bin kitap satarak
"New York Times" en çok satanlar listesinin başına geçebilirsiniz.
06:46
by selling 10,000 copies a week,
130
406231
2110
06:48
so he tenfold overcame what he needed to be number one.
131
408365
3752
Nicholas, birinci olmak için gerekenden 10 kat daha fazlasını yaptı
06:52
Yet he wasn't number one.
132
412141
1430
ama birinci olamadı.
06:53
Why?
133
413595
1308
Neden?
06:54
Because there was Dan Brown, who sold 1.2 million copies that weekend.
134
414927
4078
Çünkü Dan Brown 1,2 milyon kopya satmıştı.
(Gülme sesleri)
06:59
(Laughter)
135
419029
2136
07:01
And the reason I like this number is because it shows that, really,
136
421189
3971
Bu sayıyı sevme sebebim;
söz konusu başarı olduğunda sınır olmadığını,
07:05
when it comes to success, it's unbounded,
137
425184
3730
07:08
that the best doesn't only get slightly more than the second best
138
428938
5861
en iyinin, ikinci en iyiden çok az farkla değil,
07:14
but gets orders of magnitude more,
139
434823
2697
onlarca kat farkla en iyi olduğunu göstermesi.
07:17
because success is a collective measure.
140
437544
2794
Çünkü başarı toplu bir ölçü.
07:20
We give it to them, rather than we earn it through our performance.
141
440362
4376
Performansımızla kazanmamızdan ziyade onlara bunu biz veriyoruz.
07:24
So one of things we realized is that performance, what we do, is bounded,
142
444762
5376
Fark ettiğimiz şeylerden biri, performans, bizim yaptığımız şeyler, sınırlı.
07:30
but success, which is collective, is unbounded,
143
450162
2682
Fakat toplu olan başarı sınırsız.
07:32
which makes you wonder:
144
452868
1312
Bu da size şunu düşündürüyor:
07:34
How do you get these huge differences in success
145
454204
2911
"Performansta bu kadar küçük farklılıkla
07:37
when you have such tiny differences in performance?
146
457139
2906
elde edilen başarılar nasıl bu kadar farklı olabiliyor?"
07:40
And recently, I published a book that I devoted to that very question.
147
460537
3787
Geçtiğimiz günlerde, bu soruyla ilgili bir kitap yayınladım.
07:44
And they didn't give me enough time to go over all of that,
148
464348
2839
Fakat hepsine değinmek için yeterli vaktim yok.
Bu yüzden,
07:47
so I'm going to go back to the question of,
149
467211
2071
"Başarılısın, ama bu ne zaman ortaya çıkmalı?" sorusuna dönüyorum.
07:49
alright, you have success; when should that appear?
150
469306
3135
07:52
So let's go back to the party spoiler and ask ourselves:
151
472465
3758
Bu yüzden partiyi bozan insanlara dönüp şunu soralım:
07:57
Why did Einstein make this ridiculous statement,
152
477215
3339
Einstein, neden sadece 30 yaşından önce
08:00
that only before 30 you could actually be creative?
153
480578
3156
yaratıcı olabileceğimizi söyleyen saçma bir açıklama yapmış?
08:03
Well, because he looked around himself and he saw all these fabulous physicists
154
483758
4680
Çünkü etrafında kuantum mekaniğini ve modern fiziği yaratan
08:08
that created quantum mechanics and modern physics,
155
488462
2587
ünlü fizikçiler vardı
08:11
and they were all in their 20s and early 30s when they did so.
156
491073
3736
ve hepsi 20'li yaşlarda veya 30'lu yaşların başındaydılar.
08:15
And it's not only him.
157
495730
1220
Böyle düşünen sadece Einstein değil.
08:16
It's not only observational bias,
158
496974
1623
Bu sadece gözlemlenmiş bir ön yargı da değil.
08:18
because there's actually a whole field of genius research
159
498621
3997
Çünkü bunu kanıtlayan birçok dâhi vardı.
08:22
that has documented the fact that,
160
502642
2256
08:24
if we look at the people we admire from the past
161
504922
3160
Eğer geçmişten hayranlık duyduğumuz insanlara
08:28
and then look at what age they made their biggest contribution,
162
508106
3358
ve en büyük katkılarını yaptıkları yaşa bakarsak
08:31
whether that's music, whether that's science,
163
511488
2096
müzik olsun, bilim olsun, mühendislik olsun,
08:33
whether that's engineering,
164
513608
1619
08:35
most of them tend to do so in their 20s, 30s, early 40s at most.
165
515251
6123
birçoğu 20'li, 30'lu yaşlarda ve 40'lı yaşların başında yapmış.
08:41
But there's a problem with this genius research.
166
521914
2791
Ama bu dâhi araştırmayla ilgili bir problem var.
08:45
Well, first of all, it created the impression to us
167
525197
3280
İlk olarak, bizde yaratıcılığın
08:48
that creativity equals youth,
168
528501
3479
gençlikle paralel olduğu izlenimini yarattı.
08:52
which is painful, right?
169
532004
1610
Acı verici, değil mi?
08:53
(Laughter)
170
533638
1951
(Gülüşmeler)
08:55
And it also has an observational bias,
171
535613
4088
Aynı zamanda gözlemsel bir ön yargısı var.
08:59
because it only looks at geniuses and doesn't look at ordinary scientists
172
539725
4962
Çünkü sadece dâhilere bakıyor.
Sıradan bilim insanlarına veya normal insanlara bakıp
09:04
and doesn't look at all of us and ask,
173
544711
1965
09:06
is it really true that creativity vanishes as we age?
174
546700
3185
"Yaşlandıkça yaratıcılığımızın yok olduğu gerçekten doğru mu?" diye sormuyor.
09:10
So that's exactly what we tried to do,
175
550382
1877
Bu yüzden biz de tam olarak bunu yapmaya çalıştık
09:12
and this is important for that to actually have references.
176
552283
3803
ve elimizde bir örnek olması önemli.
09:16
So let's look at an ordinary scientist like myself,
177
556110
2643
Hadi benim gibi sıradan bir bilim insanına bakalım
09:18
and let's look at my career.
178
558777
1522
ve kariyerimi inceleyelim.
09:20
So what you see here is all the papers that I've published
179
560323
3202
Burada gördüğünüz, hâlâ Romanya'dayken
09:23
from my very first paper, in 1989; I was still in Romania when I did so,
180
563549
5115
1989 yılında yayınladığım ilk yazımdan bu yıla kadarki tüm yazılarım.
09:28
till kind of this year.
181
568688
1593
09:30
And vertically, you see the impact of the paper,
182
570940
2518
Yazılarımın etkisini dikey olarak görüyorsunuz.
09:33
that is, how many citations,
183
573482
1403
Kaç tane alıntı yapılmış
09:34
how many other papers have been written that cited that work.
184
574909
3988
veya başka kaç tane yazı benim yazımdan bahsetmiş.
09:39
And when you look at that,
185
579397
1300
Grafiğe baktığınızda
09:40
you see that my career has roughly three different stages.
186
580721
2813
kariyerimin kabaca üç bölümden oluştuğunu görüyorsunuz.
İlk 10 yıl çok çalıştığımı
09:43
I had the first 10 years where I had to work a lot
187
583558
2435
fakat pek başarılı olamadığımı.
09:46
and I don't achieve much.
188
586017
1276
Kimse ne yaptığımı umursamıyor gibi, değil mi?
09:47
No one seems to care about what I do, right?
189
587317
2118
09:49
There's hardly any impact.
190
589459
1681
Neredeyse hiç etki yok.
09:51
(Laughter)
191
591164
1404
(Gülme sesleri)
09:52
That time, I was doing material science,
192
592592
2887
O zamanlar malzeme bilimiyle uğraşıyordum.
09:55
and then I kind of discovered for myself networks
193
595503
3691
Sonrasında kendi ağlarımı keşfettim.
Daha sonra ise ağ bilimleri hakkında yazı yayınlamaya başladım.
09:59
and then started publishing in networks.
194
599218
1947
10:01
And that led from one high-impact paper to the other one.
195
601189
3073
Bu, etkili yazılar yazmamı sağladı.
10:04
And it really felt good. That was that stage of my career.
196
604286
3104
Gerçekten iyi hissediyordum ve kariyerimin yükseldiği bir dönemdi.
10:07
(Laughter)
197
607414
1282
(Gülme sesleri)
10:08
So the question is, what happens right now?
198
608720
3208
Soru şu: Şimdi ne olacak?
10:12
And we don't know, because there hasn't been enough time passed yet
199
612587
3239
Bilmiyoruz çünkü bu yazıların ne kadar etkili olacağını öğrenmek için
10:15
to actually figure out how much impact those papers will get;
200
615850
2987
yeterli zaman geçmedi, sonuçta zaman gerektiren bir süreç.
10:18
it takes time to acquire.
201
618861
1227
Verilere baktığınızda
10:20
Well, when you look at the data,
202
620112
1569
10:21
it seems to be that Einstein, the genius research, is right,
203
621705
2854
Einstein'ın, dâhi araştırmacının, haklı olduğu
ve kariyerimin bu aşamasında olduğum görülüyor, değil mi?
10:24
and I'm at that stage of my career.
204
624583
1811
10:26
(Laughter)
205
626418
2308
(Kahkahalar)
10:28
So we said, OK, let's figure out how does this really happen,
206
628750
5974
Biz de bu yüzden öncelikle bu işe bilimsel yaklaşarak
10:34
first in science.
207
634748
1778
nasıl gerçekleştiğini çözelim dedik.
10:36
And in order not to have the selection bias,
208
636550
3632
Ayrıca sadece dâhilere bakarak işe ön yargılı yaklaşmamak için
10:40
to look only at geniuses,
209
640206
1337
10:41
we ended up reconstructing the career of every single scientist
210
641567
3716
1900'den bugüne kadarki tüm bilim insanlarının kariyerlerine
tekrar göz attık.
10:45
from 1900 till today
211
645307
2502
10:47
and finding for all scientists what was their personal best,
212
647833
3712
Nobel ödülü alan veya almayan
10:51
whether they got the Nobel Prize or they never did,
213
651569
2812
ya da ne yaptığı bilinmeyen
tüm bilim insanlarının yaptıkları şeylerin kendi rekorları olduğuna karar kıldık.
10:54
or no one knows what they did, even their personal best.
214
654405
3407
10:57
And that's what you see in this slide.
215
657836
1915
Bu slaytta gördüğünüz her çizgi bir kariyer.
10:59
Each line is a career,
216
659775
1573
11:01
and when you have a light blue dot on the top of that career,
217
661372
3003
O kariyerin üstündeki mavi nokta
en iyi kişisel başarıyı gösteriyor.
11:04
it says that was their personal best.
218
664399
2040
11:06
And the question is,
219
666463
1155
Soru şu ki
11:07
when did they actually make their biggest discovery?
220
667642
3568
"Ne zaman en büyük keşiflerini yaptılar?"
11:11
To quantify that,
221
671234
1165
Bunu anlamak için en büyük katkının
11:12
we look at what's the probability that you make your biggest discovery,
222
672423
3376
kariyerin kaçıncı yılında yapılabileceği ihtimaline bakıyoruz.
11:15
let's say, one, two, three or 10 years into your career?
223
675823
2672
11:18
We're not looking at real age.
224
678519
1480
Gerçek yaşa bakmıyoruz.
''Akademik yaş'' dediğimiz şeye bakıyoruz.
11:20
We're looking at what we call "academic age."
225
680023
2134
Akademik yaş, ilk araştırmalarınızı yayınladığınız zaman başlar.
11:22
Your academic age starts when you publish your first papers.
226
682181
3250
11:25
I know some of you are still babies.
227
685455
1779
Biliyorum, bazılarınız hâlâ bebeksiniz.
11:27
(Laughter)
228
687258
1397
(Gülme sesleri)
11:28
So let's look at the probability
229
688679
2706
O zaman, en iyi yazınızı yayınlama ihtimalinize bir bakalım.
11:31
that you publish your highest-impact paper.
230
691409
2066
11:33
And what you see is, indeed, the genius research is right.
231
693499
3071
Siz de yapılan bu dâhi araştırmanın doğru olduğunu göreceksiniz.
11:36
Most scientists tend to publish their highest-impact paper
232
696594
3024
Birçok bilim insanı en iyi yazılarını
11:39
in the first 10, 15 years in their career,
233
699642
2899
kariyerlerinin ilk 10 -15 yılında yayınlıyor
11:42
and it tanks after that.
234
702565
3133
ve sonrasında düşüşe geçiyor.
11:45
It tanks so fast that I'm about -- I'm exactly 30 years into my career,
235
705722
5107
Hatta o kadar hızlı düşüyor ki tam 30 yıllık kariyerimde
11:50
and the chance that I will publish a paper that would have a higher impact
236
710853
3540
daha önce yazdığım bütün yazılardan daha iyisini yazma ihtimalim
11:54
than anything that I did before
237
714417
1940
11:56
is less than one percent.
238
716381
1353
yüzde birden daha aza düşüyor.
11:57
I am in that stage of my career, according to this data.
239
717758
3049
Verilere göre kariyerimin bu bölümündeyim.
12:01
But there's a problem with that.
240
721648
1843
Ama bir problem var.
12:03
We're not doing controls properly.
241
723515
3675
Kontrolleri düzgün yapmıyoruz.
12:07
So the control would be,
242
727214
1417
Kontrol şöyle olmalı:
12:08
what would a scientist look like who makes random contribution to science?
243
728655
4607
"Bilime rastgele bir katkıda bulunan bilim insanı nasıl görünür?"
12:13
Or what is the productivity of the scientist?
244
733286
2995
ya da "Bilim insanının üretkenliği nedir?"
12:16
When do they write papers?
245
736305
2006
"Ne zaman yazı yazarlar?"
12:18
So we measured the productivity,
246
738335
2444
Bu yüzden biz de üretkenliği ölçtük.
12:20
and amazingly, the productivity,
247
740803
2052
Şaşırtıcı bir şekilde kariyerinizin ilk yılında, ilk 10 yılında
12:22
your likelihood of writing a paper in year one, 10 or 20 in your career,
248
742879
4131
ya da ilk 20 yılında yazdıklarınızla sonraki yıllarında yazdıklarınız arasında
12:27
is indistinguishable from the likelihood of having the impact
249
747034
3606
üretkenlik açısından fark yok.
12:30
in that part of your career.
250
750664
1775
Uzun lafın kısası,
12:33
And to make a long story short,
251
753026
1783
12:34
after lots of statistical tests, there's only one explanation for that,
252
754833
4228
bir sürü istatistiksel testten sonra sonuç şu ki
12:39
that really, the way we scientists work
253
759085
2894
biz bilim insanlarının çalışma şekli,
yazdığı her yazının veya yaptığı her projenin
12:42
is that every single paper we write, every project we do,
254
762003
3633
12:45
has exactly the same chance of being our personal best.
255
765660
4160
kişisel rekor olma ihtimali aynı.
12:49
That is, discovery is like a lottery ticket.
256
769844
4953
Yani, keşif bir piyango bileti gibi.
Ne kadar çok alırsak şans o kadar yükselir.
12:54
And the more lottery tickets we buy,
257
774821
2351
12:57
the higher our chances.
258
777196
1507
12:58
And it happens to be so
259
778727
1559
Görünen o ki birçok bilim insanı
13:00
that most scientists buy most of their lottery tickets
260
780310
2719
en çok piyango biletini kariyerlerinin ilk 10 - 15 yılında alıyor.
13:03
in the first 10, 15 years of their career,
261
783053
2460
13:05
and after that, their productivity decreases.
262
785537
3413
Sonrasında ise üretkenlikleri azalıyor.
13:09
They're not buying any more lottery tickets.
263
789411
2084
Daha fazla piyango bileti almıyorlar.
13:11
So it looks as if they would not be creative.
264
791519
3444
Bu yüzden, yaratıcı değilmiş gibi görünürler.
13:14
In reality, they stopped trying.
265
794987
1999
Fakat sadece denemeyi bırakmışlardır.
13:17
So when we actually put the data together, the conclusion is very simple:
266
797509
3915
Verileri bir araya getirdiğimiz zaman sonuç çok basit.
13:21
success can come at any time.
267
801448
2331
Başarı her an gelebilir.
13:23
It could be your very first or very last paper of your career.
268
803803
3735
Yani kariyerinizdeki ilk veya son yazınız başarılı olabilir.
13:27
It's totally random in the space of the projects.
269
807562
4288
Bu, projeler uzayında tamamen rastlantı.
13:31
It is the productivity that changes.
270
811874
1931
Değişen şey üretkenlik.
13:33
Let me illustrate that.
271
813829
1252
Hemen örnek vereyim.
Yüksek lisans öğrencisi olarak kariyerinde yazdığı ilk yazıyla
13:35
Here is Frank Wilczek, who got the Nobel Prize in Physics
272
815105
3269
13:38
for the very first paper he ever wrote in his career as a graduate student.
273
818398
4101
Nobel Fizik Ödülü alan Frank Wilczek.
13:42
(Laughter)
274
822523
1007
(Gülme sesleri)
13:43
More interesting is John Fenn,
275
823554
3218
Daha da ilginci, bir başka örnek, John Fenn.
13:46
who, at age 70, was forcefully retired by Yale University.
276
826796
4598
70 yaşında, Yale Üniversitesi tarafından emekli olmaya zorlandı.
13:51
They shut his lab down,
277
831418
2056
Laboratuvarını kapattılar.
13:53
and at that moment, he moved to Virginia Commonwealth University,
278
833498
3666
O da Virginia Commonwealth Üniversitesi'ne gitti.
13:57
opened another lab,
279
837188
1786
Başka bir laboratuvar açtı.
13:58
and it is there, at age 72, that he published a paper
280
838998
3033
72 yaşında yayınladığı bir yazıyla 15 yıl sonra Nobel Kimya Ödülü aldı.
14:02
for which, 15 years later, he got the Nobel Prize for Chemistry.
281
842055
3845
14:06
And you think, OK, well, science is special,
282
846940
3042
Tamam, bilim özel diye düşünüyorsunuz.
Peki ya yaratıcı olmamız gereken diğer alanlar?
14:10
but what about other areas where we need to be creative?
283
850006
3463
14:13
So let me take another typical example: entrepreneurship.
284
853493
4936
Tipik bir örnek vereyim, girişimcilik.
14:18
Silicon Valley,
285
858834
1579
Silikon Vadisi.
14:20
the land of the youth, right?
286
860437
2066
Gençliğin yeri, değil mi?
14:22
And indeed, when you look at it,
287
862527
1595
İşin aslına baktığımızda
14:24
you realize that the biggest awards, the TechCrunch Awards and other awards,
288
864146
4642
TechCrunch gibi en büyük ödüller, ortalama 20'li yaşların sonunda
14:28
are all going to people
289
868812
2173
ve 30'ların başında olan insanlara veriliyor.
14:31
whose average age is late 20s, very early 30s.
290
871009
5015
14:36
You look at who the VCs give the money to, some of the biggest VC firms --
291
876465
5602
Bazı büyük şirketlerden ödül alanların yaş ortalamasına bakıyorsunuz.
14:42
all people in their early 30s.
292
882091
2241
Hepsi 30'lu yaşların başında.
14:44
Which, of course, we know;
293
884951
1265
Elbette biliyoruz ki
14:46
there is this ethos in Silicon Valley that youth equals success.
294
886240
4453
Silikon Vadisi'nde gençliğin başarıyla paralel olduğu bir kültür var.
14:51
Not when you look at the data,
295
891653
2183
Sadece verilere bakarak değil.
14:53
because it's not only about forming a company --
296
893860
2304
Çünkü bu sadece şirket kurmakla ilgili değil,
14:56
forming a company is like productivity, trying, trying, trying --
297
896188
3140
şirket kurmak üretkenlik gibidir, sürekli denersiniz.
14:59
when you look at which of these individuals actually put out
298
899352
3484
Kimin gerçekten başarılı bir şirket kurup
15:02
a successful company, a successful exit.
299
902860
2782
başarılı bir çıkış yaptığına bakarak da anlaşılıyor.
15:05
And recently, some of our colleagues looked at exactly that question.
300
905666
3720
Geçtiğimiz günlerde, meslektaşlarım tam olarak bu konuyu incelediler.
15:09
And it turns out that yes, those in the 20s and 30s
301
909410
3156
Sonuç olarak evet, 20'lerinde ve 30'larında olanların
15:12
put out a huge number of companies, form lots of companies,
302
912590
3348
birçok şirket kurup geliştirdiği ortaya çıkıyor.
15:15
but most of them go bust.
303
915962
1531
Ama çoğu iflas ediyor.
Ayrıca bu başarılı çıkışlara baktığımızda göreceğimiz şey,
15:18
And when you look at the successful exits, what you see in this particular plot,
304
918089
4195
15:22
the older you are, the more likely that you will actually hit the stock market
305
922308
3695
yaşlandıkça piyasada başarılı olmanız ya da iyi bir şirket kurmanız daha olası.
15:26
or the sell the company successfully.
306
926027
2312
15:28
This is so strong, actually, that if you are in the 50s,
307
928847
3113
Hatta o kadar yüksek bir ihtimal ki eğer 50'li yaşlardaysanız
15:31
you are twice as likely to actually have a successful exit
308
931984
3588
30'lu yaşlarınıza göre daha başarılı olma ihtimaliniz iki kat daha fazla.
15:35
than if you are in your 30s.
309
935596
1890
15:38
(Applause)
310
938613
4325
(Alkışlar)
15:43
So in the end, what is it that we see, actually?
311
943645
3009
Yani tam olarak sonuç:
15:46
What we see is that creativity has no age.
312
946678
4083
Yaratıcılığın yaşı yok
15:50
Productivity does, right?
313
950785
2202
ama üretkenliğin var, değil mi?
15:53
Which is telling me that at the end of the day,
314
953424
4135
Bunun bana söylediği şey, günün sonunda,
15:57
if you keep trying --
315
957583
2000
eğer denemeye devam ederseniz
15:59
(Laughter)
316
959607
2403
(Kahkahalar)
16:02
you could still succeed and succeed over and over.
317
962034
3572
tekrar tekrar başarabilirsiniz.
16:05
So my conclusion is very simple:
318
965630
2391
Bu yüzden şu an yapmam gereken şey çok basit.
16:08
I am off the stage, back in my lab.
319
968045
2093
Sahneden iniyorum ve laboratuvarıma dönüyorum.
16:10
Thank you.
320
970162
1171
Teşekkürler.
16:11
(Applause)
321
971357
3309
(Alkışlar)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7