The real relationship between your age and your chance of success | Albert-László Barabási

Reviewer: 24 Anh

Thật ra, hôm nay là một ngày rất đặc biệt với tôi,

vì hôm nay là sinh nhật tôi.

(Vỗ tay)

Today, actually, is a very special day for me,

Vậy nên, cảm ơn mọi người đã đến dự bữa tiệc hôm nay.

because it is my birthday.

(Cười)

(Applause)

Nhưng mỗi khi bạn mở tiệc, sẽ luôn có một kẻ phá đám. Phải không?

And so, thanks to all of you for joining the party.

(Cười)

Tôi là một nhà vật lí học,

(Laughter)

và lần này, tôi mời một nhà vật lí khác đến để phá tiệc.

But every time you throw a party, there's someone there to spoil it. Right?

Ông ấy là Albert Einstein, gọi là Albert, người đã từng nói

(Laughter)

And I'm a physicist,

and this time I brought another physicist along to do so.

rằng nếu một người chưa có đóng góp vĩ đại nào cho khoa học

His name is Albert Einstein -- also Albert -- and he's the one who said

trước tuổi 30,

sẽ chẳng có đóng góp vĩ đại nào cả.

(Cười)

that the person who has not made his great contributions to science

Các bạn không cần tra Wikipedia

cũng biết là tôi đã ngoài 30 tuổi.

(Cười)

by the age of 30

Nên theo như điều mà ông ấy nói với tôi và các bạn,

will never do so.

(Laughter)

Now, you don't need to check Wikipedia

xét về phương diện khoa học,

that I'm beyond 30.

tôi là một đứa vô dụng.

(Laughter)

So, effectively, what he is telling me, and us,

May thay, tôi đã gặp may mắn trong sự nghiệp của mình.

is that when it comes to my science,

I'm deadwood.

Ở tuổi 28, tôi trở nên rất hứng thú với các mạng lưới.

Well, luckily, I had my share of luck within my career.

Vài năm sau, chúng tôi đã công bố một số bài nghiên cứu quan trọng

về sự khám phá ra các mạng lưới không có quy mô

Around age 28, I became very interested in networks,

and a few years later, we managed to publish a few key papers

và hình thành nên một bộ môn mới mà ngày nay được gọi là khoa học mạng.

that reported the discovery of scale-free networks

Nếu thực sự quan tâm, bạn có thể nhận bằng tiến sĩ về khoa học mạng

ở Budapest, ở Boston,

and really gave birth to a new discipline that we call network science today.

và có thể nghiên cứu từ mọi nơi trên thế giới.

And if you really care about it, you can get a PhD now in network science

Vài năm sau,

khi tôi đến Harvard lần đầu với tư cách là giảng viên nghỉ phép,

in Budapest, in Boston,

tôi lại có hứng thú với một loại mạng lưới khác:

and you can study it all over the world.

mạng lưới trong người chính chúng ta,

A few years later,

when I moved to Harvard first as a sabbatical,

cách mà gen, protein và các chất chuyển hoá liên hệ với nhau

I became interested in another type of network:

và liên hệ giữa chúng với bệnh tật.

that time, the networks within ourselves,

Sự hứng thú đó dẫn đến một sự bùng nổ trong ngành y tế,

how the genes and the proteins and the metabolites link to each other

bao gồm cả khoa Y học Mạng ở Harvard

and how they connect to disease.

And that interest led to a major explosion within medicine,

có hơn 300 nhà nghiên cứu đang áp dụng quan điểm này

để điều trị bệnh nhân và phát triển phương pháp chữa trị mới.

including the Network Medicine Division at Harvard,

Vài năm trước,

that has more than 300 researchers who are using this perspective

tôi nghĩ mình sẽ áp dụng ý tưởng về mạng lưới

to treat patients and develop new cures.

và chuyên môn về các mạng lưới

vào một lĩnh vực khác,

đó là phân tích sự thành công.

And a few years ago,

I thought that I would take this idea of networks

Vì sao chúng tôi làm vậy?

Chúng tôi cho rằng, ở một mức độ nào đó,

and the expertise we had in networks

thành công được quyết định bởi những mạng lưới mà chúng ta tham gia,

in a different area,

that is, to understand success.

rằng những mạng lưới này có thể thúc đẩy hoặc đẩy lùi chúng ta.

And why did we do that?

Well, we thought that, to some degree,

Tôi tò mò muốn biết liệu có thể sử dụng kiến thức, dữ liệu chung và chuyên môn

our success is determined by the networks we're part of --

that our networks can push us forward, they can pull us back.

về phát triển mạng lưới

để xác định cách thức những điều này xảy ra.

And I was curious if we could use the knowledge and big data and expertise

Đây là kết quả thu được.

Bạn đang thấy một mạng lưới những buổi triển lãm ở bảo tàng

where we develop the networks

to really quantify how these things happen.

có liên kết với nhau.

Qua bản đồ mà chúng tôi đã vẽ năm ngoái,

This is a result from that.

What you see here is a network of galleries in museums

chúng tôi có thể dự đoán chính xác sự thành công của một người hoạ sĩ

that connect to each other.

And through this map that we mapped out last year,

nếu được xem năm triển lãm đầu tay trong sự nghiệp của hoạ sĩ đó.

we are able to predict very accurately the success of an artist

Khi nghĩ về thành công,

if you give me the first five exhibits that he or she had in their career.

chúng tôi nhận ra nó không chỉ liên quan đến những mạng lưới

mà còn có nhiều yếu tố xung quanh nữa.

Well, as we thought about success,

Một trong những điều cần thiết để thành công, dĩ nhiên là

we realized that success is not only about networks;

sự thể hiện.

Hãy cùng định nghĩa điểm khác biệt giữa sự thể hiện và thành công.

there are so many other dimensions to that.

Sự thể hiện là những gì bạn làm:

And one of the things we need for success, obviously,

bạn chạy nhanh đến đâu, thể loại tranh bạn vẽ,

is performance.

So let's define what's the difference between performance and success.

thể loại sách bạn xuất bản.

Tuy nhiên, trong định nghĩa của chúng tôi,

Well, performance is what you do:

thành công là những gì xã hội nhìn thấy từ những việc bạn làm,

how fast you run, what kind of paintings you paint,

what kind of papers you publish.

từ những gì bạn thể hiện:

However, in our working definition,

Xã hội thừa nhận và trao thưởng cho bạn vì thành công bằng cách nào?

success is about what the community notices from what you did,

Nói một cách khác,

sự thể hiện của bạn là về bạn, thành công của bạn là về tất cả mọi người.

from your performance:

How does it acknowledge it, and how does it reward you for it?

Đây là một sự chuyển đổi quan trọng với chúng ta,

In other terms,

your performance is about you, but your success is about all of us.

bởi khoảnh khắc chúng ta định nghĩa thành công là một thước đo chung

mà xã hội đã trao cho chúng ta,

And this was a very important shift for us,

thành công trở nên đo lường được,

vì nếu nó hiện diện trong cộng đồng sẽ có rất nhiều dữ liệu về nó.

because the moment we defined success as being a collective measure

that the community provides to us,

Vậy nên chúng ta đến trường, thực hành và luyện tập

it became measurable,

because if it's in the community, there are multiple data points about that.

với niềm tin rằng có thực hiện mới có thành công.

So we go to school, we exercise, we practice,

Nhưng khi chúng ta thực sự khám phá,

ta nhận ra sự thể hiện và thành công là hai yếu tố cực kỳ khác biệt

because we believe that performance leads to success.

xét về phép toán của những vấn đề.

But the way we actually started to explore,

Để tôi giải thích nhé.

we realized that performance and success are very, very different animals

Bạn đang thấy người đàn ông chạy nhanh nhất thế giới, Usain Bolt.

when it comes to the mathematics of the problem.

Tất nhiên, anh ta chiến thắng hầu hết các cuộc thi mà mình tham dự.

And let me illustrate that.

So what you see here is the fastest man on earth, Usain Bolt.

Ta biết anh ta chạy nhanh nhất thế giới vì có đồng hồ bấm giờ

để đo tốc độ.

And of course, he wins most of the competitions that he enters.

Điều thú vị ở anh ta là khi chiến thắng,

And we know he's the fastest on earth because we have a chronometer

anh ta không thắng vì vượt trội hơn hẳn các đối thủ của mình.

to measure his speed.

Well, what is interesting about him is that when he wins,

Anh chạy nhanh hơn người thua cuộc nhiều nhất là 1%.

he doesn't do so by really significantly outrunning his competition.

Không những chạy nhanh hơn người về thứ nhì chỉ 1%,

He's running at most a percent faster than the one who loses the race.

anh ấy chạy nhanh hơn tôi cũng chưa tới 10 lần --

tin tôi đi, tôi không hề chạy giỏi.

And not only does he run only one percent faster than the second one,

(Cười)

Mỗi lần chúng tôi đo được sự thể hiện,

but he doesn't run 10 times faster than I do --

chúng tôi lại khám phá ra một điều thú vị:

and I'm not a good runner, trust me on that.

sự thể hiện có giới hạn.

(Laughter)

And every time we are able to measure performance,

Nghĩa là không có biến động nào lớn trong sự thể hiện của con người.

we notice something very interesting;

Nó chỉ biến động ở một phạm vi hẹp,

that is, performance is bounded.

và chúng tôi cần đồng hồ bấm giờ để tính toán sự khác biệt.

What it means is that there are no huge variations in human performance.

Không phải chúng tôi không thấy điểm tốt ở những cá nhân xuất sắc,

It varies only in a narrow range,

mà là rất khó để phân biệt các cá nhân xuất sắc.

and we do need the chronometer to measure the differences.

Vấn đề ở chỗ hầu hết chúng ta làm việc ở những nơi

This is not to say that we cannot see the good from the best ones,

không có đồng hồ bấm giờ để đo hiệu quả làm việc.

but the best ones are very hard to distinguish.

Sự thể hiện thì có hạn,

And the problem with that is that most of us work in areas

nếu xét về sự thể hiện, giữa chúng ta không có khác biệt nào quá lớn.

where we do not have a chronometer to gauge our performance.

Thành công thì sao?

Hãy chuyển sang chủ đề khác, chẳng hạn như sách.

Alright, performance is bounded,

there are no huge differences between us when it comes to our performance.

Một trong những thước đo thành công của các nhà văn là

số người đọc tác phẩm của họ.

How about success?

Well, let's switch to a different topic, like books.

Khi quyển sách trước của tôi được xuất bản năm 2009,

One measure of success for writers is how many people read your work.

tôi đang ở châu Âu trò chuyện với biên tập của mình.

và tôi để tâm đến chuyện: Ai là đối thủ (của tôi)?

And so when my previous book came out in 2009,

Và tôi có vài đối thủ tuyệt vời.

Tuần đó --

I was in Europe talking with my editor,

(Cười)

Dan Brown chào sân bằng cuốn “Biểu tượng thất truyền”

and I was interested: Who is the competition?

và “Bản tình ca cuối cùng” của Nicholas Sparks cũng ra mắt.

And I had some fabulous ones.

That week --

(Laughter)

Khi nhìn vào danh sách,

Dan Brown came out with "The Lost Symbol,"

bạn nhận ra, về mặt thể hiện thì ít có sự khác biệt nào

and "The Last Song" also came out,

giữa những cuốn sách này và sách của tôi.

Nicholas Sparks.

Đúng không?

And when you just look at the list,

Có thể nếu đội ngũ của Nicholas Sparks làm việc chăm chỉ hơn một chút,

you realize, you know, performance-wise, there's hardly any difference

anh ấy sẽ dễ dàng dẫn đầu,

between these books or mine.

vì việc anh ấy xếp hạng nhất gần như là tình cờ.

Right?

So maybe if Nicholas Sparks's team works a little harder,

Nên hãy xét đến những con số -- tôi là con người của dữ liệu nhỉ?

he could easily be number one,

Nhìn vào doanh thu của Nicholas Sparks.

because it's almost by accident who ended up at the top.

Hoá ra là vào cuối tuần mở bán đó,

So I said, let's look at the numbers -- I'm a data person, right?

Nicholas Sparks bán được hơn 100 ngàn bản,

So let's see what were the sales for Nicholas Sparks.

một con số ấn tượng.

Bạn có thể lọt vào danh sách sách bán chạy nhất của New York Times

And it turns out that that opening weekend,

với 10.000 bản bán ra mỗi tuần,

Nicholas Sparks sold more than a hundred thousand copies,

và anh ấy đã vượt 10 lần con số đó để trở thành người đứng đầu.

which is an amazing number.

You can actually get to the top of the "New York Times" best-seller list

Nhưng, anh ấy không dẫn đầu.

Tại sao vậy?

by selling 10,000 copies a week,

Bởi vì Dan Brown đã bán 1,2 triệu bản vào tuần đó.

so he tenfold overcame what he needed to be number one.

(Cười)

Yet he wasn't number one.

Lí do tôi thích con số này là vì nó thực sự cho thấy

Why?

Because there was Dan Brown, who sold 1.2 million copies that weekend.

thành công không có giới hạn,

(Laughter)

người giỏi nhất không những giỏi hơn người thứ hai chút ít

And the reason I like this number is because it shows that, really,

when it comes to success, it's unbounded,

mà là giỏi hơn rất nhiều,

that the best doesn't only get slightly more than the second best

bởi thành công là một thước đo tập thể.

Ta trao nó cho người khác,

thay vì giành được nó qua những gì mình thể hiện.

but gets orders of magnitude more,

Một trong những điều chúng tôi nhận ra là sự thể hiện, những gì ta làm, có giới hạn,

because success is a collective measure.

We give it to them, rather than we earn it through our performance.

còn thành công, có tính tập thể, thì không có giới hạn.

So one of things we realized is that performance, what we do, is bounded,

Điều này khiến bạn tự hỏi:

Làm sao để đạt được những khác biệt đáng kể trong thành công

khi có rất ít khác biệt trong sự thể hiện?

but success, which is collective, is unbounded,

Gần đây, tôi đã xuất bản cuốn sách bàn về câu hỏi đó.

which makes you wonder:

How do you get these huge differences in success

Nhưng tôi không có thời gian để nói về toàn bộ cuốn sách,

when you have such tiny differences in performance?

nên tôi sẽ quay lại với câu hỏi,

And recently, I published a book that I devoted to that very question.

được rồi, bạn có thể thành công, khi nào điều đó mới xuất hiện?

Hãy cùng trở lại với kẻ phá hủy bữa tiệc và tự hỏi bản thân:

And they didn't give me enough time to go over all of that,

so I'm going to go back to the question of,

Vì sao Einstein lại nói điều vớ vẩn như vậy,

alright, you have success; when should that appear?

rằng bạn chỉ có thể thật sự sáng tạo trước tuổi 30?

So let's go back to the party spoiler and ask ourselves:

Bởi vì ông ấy nhìn quanh và nhận thấy những nhà vật lí học vĩ đại

Why did Einstein make this ridiculous statement,

tạo nên ngành cơ học lượng tử và vật lí học hiện đại,

that only before 30 you could actually be creative?

đều ở tuổi hai mươi mấy hoặc ba mươi khi họ tạo nên thành tựu đó.

Well, because he looked around himself and he saw all these fabulous physicists

Và không chỉ có mỗi ông.

that created quantum mechanics and modern physics,

Điều này không chỉ là thiên kiến quan sát,

bởi có hẳn một lĩnh vực nghiên cứu các thiên tài

and they were all in their 20s and early 30s when they did so.

ghi nhận một sự thật rằng,

And it's not only him.

It's not only observational bias,

nếu nhìn vào những người mà ta ngưỡng mộ trong quá khứ

because there's actually a whole field of genius research

và nhìn độ tuổi mà họ đạt được những đóng góp to lớn nhất,

that has documented the fact that,

dù là trong ngành âm nhạc, khoa học

if we look at the people we admire from the past

hay kĩ thuật,

khi đó, hầu hết họ khoảng từ 20, 30, nhiều nhất là đầu 40 tuổi.

and then look at what age they made their biggest contribution,

whether that's music, whether that's science,

whether that's engineering,

Nhưng có một vấn đề ở cuộc nghiên cứu các thiên tài này.

most of them tend to do so in their 20s, 30s, early 40s at most.

Đầu tiên, nó đã tạo một ấn tượng rằng

sức sáng tạo tương đương với tuổi trẻ,

But there's a problem with this genius research.

điều này khá đau lòng nhỉ?

Well, first of all, it created the impression to us

(Cười)

Và cũng tồn tại thiên kiến quan sát,

that creativity equals youth,

vì nó tập trung vào thiên tài mà bỏ qua những nhà khoa học bình thường,

which is painful, right?

(Laughter)

And it also has an observational bias,

và chẳng tìm đến tất cả chúng ta để hỏi,

có thực sự là sức sáng tạo sẽ biến mất khi chúng ta già đi?

because it only looks at geniuses and doesn't look at ordinary scientists

Đó chính là điều chúng tôi thử làm,

và quan trọng là điều đó phải thật sự có dẫn chứng.

and doesn't look at all of us and ask,

is it really true that creativity vanishes as we age?

Cùng nhìn vào những nhà khoa học bình thường như tôi,

So that's exactly what we tried to do,

và xét về sự nghiệp của tôi.

Cái bạn thấy ở đây là những bài nghiên cứu mà tôi đã công bố

and this is important for that to actually have references.

từ bài nghiên cứu đầu tiên vào năm 1989, lúc đó tôi vẫn ở Romania,

So let's look at an ordinary scientist like myself,

and let's look at my career.

So what you see here is all the papers that I've published

cho đến tận năm nay.

Theo chiều dọc, bạn sẽ thấy tầm ảnh hưởng của nghiên cứu,

from my very first paper, in 1989; I was still in Romania when I did so,

đó là số lần trích dẫn,

số lần những bài nghiên cứu khác trích dẫn bài của tôi.

till kind of this year.

And vertically, you see the impact of the paper,

Nhìn vào đó,

bạn sẽ thấy sự nghiệp của tôi được chia làm khoảng ba giai đoạn.

that is, how many citations,

how many other papers have been written that cited that work.

Mười năm đầu tôi làm việc rất nhiều

mà không gặt hái được gì.

Dường như không ai để ý đến tôi, nhỉ?

And when you look at that,

you see that my career has roughly three different stages.

Hầu như không có sức ảnh hưởng.

(Cười)

I had the first 10 years where I had to work a lot

Thời điểm đó, tôi đang nghiên cứu khoa học vật liệu

and I don't achieve much.

và sau đó tự mình khám phá ra những mạng lưới

No one seems to care about what I do, right?

There's hardly any impact.

và dần công bố nghiên cứu về mạng lưới.

(Laughter)

That time, I was doing material science,

Và những bài báo mang tầm ảnh hưởng lớn dần nối tiếp nhau.

and then I kind of discovered for myself networks

Thật tuyệt, đó là giai đoạn quan trọng trong sự nghiệp của tôi.

(Cười)

and then started publishing in networks.

Câu hỏi đặt ra là: Hiện tại, điều gì đang diễn ra?

And that led from one high-impact paper to the other one.

And it really felt good. That was that stage of my career.

Chúng ta không biết vì chưa có đủ thời gian

để biết những bài nghiên cứu đó có sức ảnh hưởng tới đâu;

(Laughter)

So the question is, what happens right now?

thành tựu cần thời gian.

Chà, nhìn vào dữ liệu,

And we don't know, because there hasn't been enough time passed yet

có vẻ như Einstein và nghiên cứu về các thiên tài đã đúng,

to actually figure out how much impact those papers will get;

tôi đang ở giai đoạn đó của sự nghiệp.

(Cười)

it takes time to acquire.

Well, when you look at the data,

Chúng tôi nói, được rồi, thử tìm hiểu xem điều này thực sự xảy ra thế nào,

it seems to be that Einstein, the genius research, is right,

and I'm at that stage of my career.

(Laughter)

đầu tiên là ở lĩnh vực khoa học.

Để tránh thiên kiến về lựa chọn,

So we said, OK, let's figure out how does this really happen,

tức là chỉ xét các thiên tài,

chúng tôi tái hiện lại sự nghiệp của từng nhà khoa học

first in science.

And in order not to have the selection bias,

từ năm 1900 đến nay

và tìm ra thành tựu cá nhân vĩ đại nhất của họ,

to look only at geniuses,

we ended up reconstructing the career of every single scientist

họ có nhận được giải Nobel hay không,

from 1900 till today

hoặc không ai biết họ đã làm gì, kể cả thành tựu lớn nhất của riêng họ.

and finding for all scientists what was their personal best,

Bạn sẽ thấy trên màn hình chiếu.

whether they got the Nobel Prize or they never did,

Mỗi dòng kẻ là một sự nghiệp

và mỗi chấm sáng xanh nhạt trên dòng kẻ chính là đỉnh cao trong sự nghiệp của họ.

or no one knows what they did, even their personal best.

And that's what you see in this slide.

Câu hỏi đặt ra là,

họ thực sự đạt được phát hiện vĩ đại nhất khi nào?

Each line is a career,

and when you have a light blue dot on the top of that career,

Để trả lời câu hỏi đó,

chúng tôi xác định xác suất khi bạn đạt được phát minh vĩ đại đó,

it says that was their personal best.

And the question is,

giả sử bạn có 1, 2, 3 hay 10 năm kinh nghiệm trong nghề?

when did they actually make their biggest discovery?

Không tính theo tuổi thật,

To quantify that,

mà xét theo “tuổi học vấn.”

we look at what's the probability that you make your biggest discovery,

Tuổi học vấn bắt đầu khi bạn công bố nghiên cứu đầu tiên của mình.

let's say, one, two, three or 10 years into your career?

Tôi biết một số bạn vẫn còn là em bé.

We're not looking at real age.

(Cười)

We're looking at what we call "academic age."

Cùng nhìn vào xác suất bạn công bố nghiên cứu có ảnh hưởng lớn nhất .

Your academic age starts when you publish your first papers.

Thật vậy, bạn nhận thấy rằng nghiên cứu về thiên tài đã đúng.

I know some of you are still babies.

(Laughter)

Hầu hết các nhà nhà khoa học có xu hướng công bố nghiên cứu quan trọng nhất

So let's look at the probability

that you publish your highest-impact paper.

trong khoảng 10, 15 năm đầu sự nghiệp.

And what you see is, indeed, the genius research is right.

Và xác suất sau đó giảm dần.

Most scientists tend to publish their highest-impact paper

Nó giảm nhanh đến nỗi tôi sắp -- tôi đã có 30 năm kinh nghiệm trong ngành,

in the first 10, 15 years in their career,

and it tanks after that.

khả năng mà tôi công bố nghiên cứu mang tầm ảnh hưởng lớn hơn

It tanks so fast that I'm about -- I'm exactly 30 years into my career,

những nghiên cứu trước đây của tôi

là ít hơn 1%.

Sự nghiệp tôi đang ở trong giai đoạn đó theo như dữ liệu ở đây.

and the chance that I will publish a paper that would have a higher impact

Nhưng có một vấn đề.

than anything that I did before

Chúng ta đối chứng chưa đúng đắn.

is less than one percent.

I am in that stage of my career, according to this data.

Cách đối chứng sẽ là

một nhà khoa tạo ra những cống hiến ngẫu nhiên cho khoa học sẽ trông ra sao?

But there's a problem with that.

We're not doing controls properly.

Hoặc đâu là năng suất của nhà khoa học?

So the control would be,

Khi nào họ viết các bài nghiên cứu?

what would a scientist look like who makes random contribution to science?

Chúng tôi đo lường năng suất,

và ngạc nhiên thay, năng suất, khả năng bạn viết một bài nghiên cứu ở năm đầu,

Or what is the productivity of the scientist?

When do they write papers?

năm thứ 10 hay 20 trong sự nghiệp,

So we measured the productivity,

cũng tương tự

and amazingly, the productivity,

khả năng tạo được ảnh hưởng vào những năm đó trong cả sự nghiệp.

your likelihood of writing a paper in year one, 10 or 20 in your career,

Và để rút ngắn câu chuyện,

sau rất nhiều kiểm tra thống kê, chỉ có một lời giải thích duy nhất cho điều đó,

is indistinguishable from the likelihood of having the impact

in that part of your career.

cách các nhà khoa học làm việc

And to make a long story short,

chính là mỗi bài báo chúng tôi viết, mỗi dự án chúng tôi làm,

after lots of statistical tests, there's only one explanation for that,

đều có cùng khả năng trở thành thành tựu lớn nhất của chúng tôi.

that really, the way we scientists work

Đó là khám phá khoa học giống như tấm vé số, nhỉ?

is that every single paper we write, every project we do,

Như một tấm vé số.

has exactly the same chance of being our personal best.

Và chúng ta càng mua nhiều vé số,

cơ may của chúng ta càng cao.

That is, discovery is like a lottery ticket.

Và tương tự,

phần lớn các nhà khoa học mua phần lớn vé số của họ

And the more lottery tickets we buy,

trong 10 hay 15 năm đầu tiên của sự nghiệp.

Và sau đó, năng suất giảm dần.

the higher our chances.

And it happens to be so

that most scientists buy most of their lottery tickets

Họ chẳng còn mua vé số nữa.

Điều này giống như thể họ đã ngừng sáng tạo.

in the first 10, 15 years of their career,

and after that, their productivity decreases.

Thực tế, họ ngừng cố gắng.

Khi chúng ta tổng hợp dữ kiện lại, kết luận rất đơn giản:

They're not buying any more lottery tickets.

So it looks as if they would not be creative.

thành công có thể đến bất cứ lúc nào.

In reality, they stopped trying.

Nó có thể là bài nghiên cứu đầu tiên hoặc cuối cùng trong sự nghiệp của bạn.

So when we actually put the data together, the conclusion is very simple:

Nó hoàn toàn ngẫu nhiên trong các dự án của bạn.

success can come at any time.

It could be your very first or very last paper of your career.

Năng suất là thứ mang lại thay đổi.

Hãy để tôi mô tả điều đó.

Đây là Frank Wilczek, người đạt giải Nobel Vật lý

It's totally random in the space of the projects.

nhờ bài nghiên cứu đầu tiên mà ông viết khi đang là nghiên cứu sinh.

It is the productivity that changes.

Let me illustrate that.

(Cười)

Thú vị hơn là trường hợp của John Fenn,

Here is Frank Wilczek, who got the Nobel Prize in Physics

for the very first paper he ever wrote in his career as a graduate student.

người bị Đại học Yale buộc nghỉ hưu ở tuổi 70.

(Laughter)

Họ đóng cửa phòng thí nghiệm của ông,

More interesting is John Fenn,

và lúc đó, ông chuyển về Trường Đại học Virginia Commonwealth,

who, at age 70, was forcefully retired by Yale University.

và mở một phòng thí nghiệm mới,

và ở đó, ở tuổi 72, ông đã công bố một nghiên cứu

They shut his lab down,

and at that moment, he moved to Virginia Commonwealth University,

mà nhờ vào đó, 15 năm sau, ông đã giành giải Nobel Hóa học.

opened another lab,

and it is there, at age 72, that he published a paper

Và bạn nghĩ, được rồi, khoa học là một lĩnh vực đặc biệt,

vậy còn các ngành nghề khác cần đến sáng tạo thì sao?

for which, 15 years later, he got the Nobel Prize for Chemistry.

Vậy hãy xét đến một ví dụ điển hình khác: khởi nghiệp.

And you think, OK, well, science is special,

but what about other areas where we need to be creative?

Thung lũng Silicon,

vùng đất của tuổi trẻ, đúng chứ?

So let me take another typical example: entrepreneurship.

Quả nhiên khi bạn nhìn vào nó,

bạn sẽ thấy các giải thưởng lớn nhất, TechCrunch và các giải khác,

Silicon Valley,

the land of the youth, right?

đều trao cho những người

And indeed, when you look at it,

ở độ tuổi cuối 20 và đầu 30.

you realize that the biggest awards, the TechCrunch Awards and other awards,

Khi nhìn vào những người được các nhà đầu tư mạo hiểm rót vốn--

are all going to people

whose average age is late 20s, very early 30s.

họ đều ở ngưỡng đầu 30.

You look at who the VCs give the money to, some of the biggest VC firms --

Hiển nhiên ta biết;

tuổi trẻ tương đương với thành công là một đặc tính ở thung lũng Silicon.

all people in their early 30s.

Không phải khi bạn nhìn vào dữ liệu,

Which, of course, we know;

vì không chỉ là về việc tạo dựng một công ty.

there is this ethos in Silicon Valley that youth equals success.

tạo dựng công ty giống như năng suất, bạn không ngừng cố gắng,

khi bạn nhìn vào những người thực sự tạo nên một công ty thành công,

Not when you look at the data,

because it's not only about forming a company --

một chiến lược rút lui thành công.

forming a company is like productivity, trying, trying, trying --

Và gần đây, vài đồng nghiệp của chúng tôi phân tích chính câu hỏi đó.

when you look at which of these individuals actually put out

Và quả thực là đúng vậy, những người đang ở độ tuổi 20 và 30

a successful company, a successful exit.

gây dựng nên một số lượng lớn các công ty,

And recently, some of our colleagues looked at exactly that question.

nhưng phần lớn trong số đó phá sản.

And it turns out that yes, those in the 20s and 30s

Và khi nhìn vào những chiến lược rút lui thành công, bạn thấy điểm rõ rệt này:

put out a huge number of companies, form lots of companies,

bạn càng lớn tuổi, bạn càng dễ dàng thâm nhập được thị trường chứng khoán

but most of them go bust.

hoặc bán công ty một cách thành công.

And when you look at the successful exits, what you see in this particular plot,

Điều này rất chắc chắn đến độ khi bạn 50 tuổi,

the older you are, the more likely that you will actually hit the stock market

khả năng tạo nên chiến lược rút lui thành công

or the sell the company successfully.

cao hơn gấp đôi khi bạn 30 tuổi.

This is so strong, actually, that if you are in the 50s,

(Vỗ tay)

you are twice as likely to actually have a successful exit

than if you are in your 30s.

Cuối cùng, chúng ta nhận ra điều gì?

(Applause)

Chúng ta biết được sự sáng tạo không hề có tuổi tác.

Năng suất thì có, đúng chứ?

So in the end, what is it that we see, actually?

Điều này nói với tôi rằng sau cùng,

What we see is that creativity has no age.

nếu bạn tiếp tục cố gắng,

Productivity does, right?

(Cười)

Which is telling me that at the end of the day,

bạn vẫn có thể đạt thành công nối tiếp thành công.

if you keep trying --

Vì vậy kết luận của tôi rất đơn giản:

(Laughter)

Tôi sẽ rời sân khấu, quay về phòng thí nghiệm.

Cảm ơn mọi người.

you could still succeed and succeed over and over.

(Vỗ tay)

So my conclusion is very simple:

I am off the stage, back in my lab.

Thank you.

(Applause)