The fascinating (and dangerous) places scientists aren't exploring | Ella Al-Shamahi

Çeviri: Tuğçe Arman Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

So I've got something that I'm slightly embarrassed to admit to.

İtiraf etmekten biraz utanıyorum ama...

At the age of 17,

17 yaşındayken

as a creationist,

yaratılışçı biri olarak

I decided to go to university to study evolution

üniversitede evrim okumaya karar verdim

so that I could destroy it.

ki onu yok edebileyim.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

I failed.

Başaramadım.

I failed so spectacularly that I'm now an evolutionary biologist.

O kadar başarısız oldum ki evrimsel biyolog oldum.

(Applause)

(Alkışlar)

So I'm a paleoanthropologist, I'm a National Geographic Explorer

Bir paleoantropolog ve National Geographic kaşifi olarak

specializing in fossil hunting in caves

uzmanlık alanım

dengesiz, tehlikeli ve ihtilaflı bölgelerin mağaraların fosil avlamak.

in unstable, hostile and disputed territories.

And we all know that if I was a guy and not a girl,

Hepimiz biliyoruz ki eğer ben bir erkek olsaydım

that wouldn't be a job description, that would be a pick-up line.

bu bir iş tanımı değil bir kız tavlama cümlesi olurdu.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

Now, here's the thing. I do not have a death wish.

Şunu netleştirelim, canıma falan susamadım.

I'm not an adrenaline junkie.

Adrenalin bağımlısı da değilim.

I just looked at a map.

Sadece bir haritaya baktım.

See, frontline exploratory science does not happen as much

Siyasi kargaşa içinde olan bölgelerde

in politically unstable territories.

en modern keşig bilimi pek yaygın değil.

This is a map of all the places which the British Foreign Office

Bu harita İngiltere Dışişleri Bakanlığı'nın

have declared contain red zones, orange zones

bildirmiş olduğu tüm kırmızı, turuncu

or have raised some kind of a threat warning about.

veya hakkında bir tehlike uyarısı bulunan bölgeleri içeriyor.

Now I'm going to go out on a limb here and say that it is a tragedy

Biraz başımın yanmasını göze alıp gezegenin büyük bir kısmında

if we're not doing frontline exploratory science in a huge portion of the planet.

modern keşif bilimi yapamamamızın bir trajedi olduğunu söylüyorum.

And so science has a geography problem.

Bu sebeple bilim bir coğrafya sorunu yaşıyor.

Also, as a paleoanthropologist,

Aynı zamanda bir paleoantropolog olarak

guys, this is basically a map of some of the most important places

bu insan yaşamındaki en önemli yerlerin

in the human journey.

bazılarının haritası diyebilirim.

There are almost definitely fascinating fossils to be found here.

Muhtemelen oralarda bulunmayı bekleyen kesinlikle ilginç fosiller vardır.

But are we looking for them?

Ama onları arıyor muyuz ki?

And so as an undergraduate, I was repeatedly told

Bir lisans öğrencisi olarak bana sürekli insanların,

that humans, be they ourselves, homo sapiens, or earlier species,

ister kendileri, ister homosapienler, ister daha önceki türleri olsun,

that we left Africa via the Sinai of Egypt.

Sina Çölü üzerinden Afrika'yı terk ettikleri söylendi.

I'm English, as you can probably tell from my accent,

Aksanımdan İngiliz olduğumu anlayabilirsiniz muhtemelen

but I am actually of Arab heritage,

ama aslında Arap kökenliyim

and I always say that I'm very, very Arab on the outside.

ve dışarıdan bakılınca hep tam bir Arap olduğumu düşünüyorum.

You know, I can really be passionate.

Aslında oldukça tutkulu olabilirim.

Like, "You're amazing! I love you!"

"Sen harika birisin! Seni seviyorum!" gibi.

But on the inside, I'm really English, so everybody irritates me.

Ama tam anlamıyla bir İngiliz olduğumdan içten içe herkesten rahatsız olurum.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

It's true.

Gerçek bu.

And the thing is, my family are Arab from Yemen,

Ailem Yemenli Araplardan olduğundan

and I knew that that channel,

biliyorum ki

Bab-el-Mandeb,

Bab'ül Mendep hattını geçmek

is not that much of a feat to cross.

büyük bir çaba gerektirmiyor.

And I kept asking myself this really simple question:

Ve kendime sürekli şu basit soruyu sorup durdum:

if the ancestors to New World monkeys could somehow cross the Atlantic Ocean,

Yeni Dünya maymunlarının ataları Atlantik Okyanusu'nu geçebildiyse

why couldn't humans cross that tiny stretch of water?

neden insanlar bu küçük su sahasını geçemesin?

But the thing is, Yemen,

Sorun şu ki Yemen,

compared to, let's say, Europe,

Avrupa ile kıyaslandığında

was so understudied

öylesine yan rol konumunda ki

that it was something akin to near virgin territory.

neredeyse el değmemiş bir bölge sayılabilir.

But that, along with its location, made the sheer potential for discovery

Ama konumu da düşünüldüğünde keşfin en safi potansiyelini

so exciting,

oldukça heyecanlı bir hale getirdi

and I had so many questions.

ve benim bir sürü sorum vardı.

When did we first start using Bab-el-Mandeb?

Bab'ül Mendep'i kullanmaya ilk ne zaman başladık?

But also, which species of human besides ourselves made it to Yemen?

Aynı zamanda, bizim dışımızda ilk hangi insan türü Yemen'e ulaştı?

Might we find a species as yet unknown to science?

Bilimin bihaber olduğu türler bulma ihtimalimiz var mı?

And it turned out, I wasn't the only one who had noticed Yemen's potential.

Üstelik meğer Yemen'in potansiyelini fark eden tek kişi ben değilmişim.

There was actually a few other academics out there.

Başka akademisyenler de varmış.

But sadly, due to political instability, they moved out, and so I moved in.

Ne yazık ki politik kargaşadan ötürü, onlar ayrıldı ve ben onların yerini aldım.

And I was looking for caves:

Ve ben mağaralar aramaya başlamıştım:

caves because caves are the original prime real estate.

Çünkü onlar birincil gayrimenkullerden.

But also because if you're looking for fossils in that kind of heat,

Bir de tabii eğer çöl sıcaklarında fosil arıyorsanız

your best bet for fossil preservation is always going to be caves.

fosillerin en iyi muhafaza edildiği yerler mağaralar olacaktır.

But then, Yemen took a really sad turn for the worse,

Fakat sonra, Yemen'de durum kötüleşti

and just a few days before I was due to fly out to Yemen,

ve ben Yemen'e uçmadan birkaç gün evvel,

the civil war escalated into a regional conflict,

bir iç savaş, bölgesel bir savaşa dönüştü.

the capital's airport was bombed

Başkentteki havaalanı bombalandığından,

and Yemen became a no-fly zone.

Yemen uçuşa yasak bölge hâline geldi.

Now, my parents made this decision before I was born:

Ebeveynlerim ben doğmadan evvel

that I would be born British.

İngiltere doğumlu olacağım kararını verdiler.

I had nothing to do with the best decision of my life.

Hayatımdaki en doğru kararda hiçbir söz hakkım yoktu.

And now ...

Ve şimdi...

Now the lucky ones in my family have escaped,

Ailemde şanslı olanlar kaçarken

and the others, the others are being been bombed

diğerleri bombalanıyor

and send you WhatsApp messages that make you detest your very existence.

ve sana varoluşundan tiksindirecek WhatsApp mesajları gönderiyorlar.

This war's been going on for four years.

Bu savaş dört senedir sürüyor.

It's been going on for over four years, and it has led to a humanitarian crisis.

Dört senedir sürüyor ve artık insani bir krize yol açtı.

There is a famine there,

Kıtlığın hüküm sürdüğü bir yer,

a man-made famine.

insanın yarattığı bir kıtlığın.

That's a man-made famine, so not a natural famine,

Bu doğal bir kıtlık değil,

an entirely man-made famine that the UN has warned

BM'nin yüz yıldır yaşanmış olan

could be the worst famine the world has seen in a hundred years.

en kötü kıtlık uyarısı yaptığı yapay bir kıtlık.

This war has made it clear to me more than ever

Bu savaş bana, hiçbir yerin ve insanın

that no place, no people deserve to get left behind.

geride bırakılmayı hak etmediğini öğretti.

And so I was joining these other teams, and I was forming new collaborations

Bu yüzden başka kargaşa bölgelerinde iş birliği oluşturup

in other unstable places.

diğer ekiplere katılıyordum.

But I was desperate to get back into Yemen,

Ama Yemen'e dönmek konusunda kararlıydım

because for me, Yemen's really personal.

çünkü benim için Yemen gerçekten özel.

And so I kept trying to think of a project I could do in Yemen

Bu yüzden ben de Yemen'de yapabileceğim,

that would help highlight what was going on there.

orada yaşananların altını çizecek bir proje fikri aramaya başladım.

And every idea I had just kept failing,

Bulduğum her fikir bir şekilde başarısız oldu

or it was just too high-risk, because let's be honest,

ya da hayata geçirmek için fazla riskliydi çünkü, şimdi dürüst olalım,

most of Yemen is just too dangerous for a Western team.

Yemen'in bir çok yeri Batılı bir ekip için fazla tehlikeli.

But then I was told that Socotra, a Yemeni island,

Sonra bana Yemen'de bir ada olan

was safe once you got there.

Sokotra'nın güvenli olduğunu söylediler.

In fact, it turned out there was a few local and international academics

Hatta orada hala çalışmakta olan

hem yerli hem de yabancı akademisyenler olduğunu da öğrendim.

that were still working there.

And that got me really excited,

Bu beni çok heyecanlandırdı.

because look at Socotra's proximity to Africa.

Çünkü Sokotra'nın Afrika'ya olan yakınlığına bakın.

And yet we have no idea when humans arrived on that island.

Ve hâlâ insanların o adaya ne zaman ayak bastığıyla ilgili hiçbir fikrimiz yoktu.

But Socotra, for those of you who know it,

Bilenler için söylüyorum,

well, let's just say you probably know it for a completely different reason.

Socotra'yı, tamamıyla farklı bir sebepten biliyor olmalısınız.

Muhtemelen orayı Hint Okyanusu'nun Galapagos'u olarak tanıyorsunuzdur

You probably know it as the Galapagos of the Indian Ocean,

because it is one of the most biodiverse places on this earth.

çünkü dünya üzerindeki en fazla biyolojik çeşitliliğe sahip yerlerden.

But we were also getting information

Ama aynı zamanda

that this incredibly delicate environment and its people

bu inanılmaz hassas çevrenin ve insanlarının

were under threat

hem Orta Doğu politikalarında bir cephe konumunda olmasından

because they were at the frontline of both Middle Eastern politics

hem de iklim değişimi yüzünden

and climate change.

tehdit altında olduğu bilgisini alıyorduk.

And it slowly dawned on me that Socotra was my Yemen project.

Böylece Sokotra'nın Yemen projem olacağı fikri kafama iyice oturdu.

And so I wanted to put together a huge multidisciplinary team.

Bu yüzden çok disiplinli büyük bir ekip kurmak istedim.

We wanted to cross the archipelago on foot, camel and dhow boat

Alanın sağlık kontrolünü yapmak adına takım adalarını yayan bir şekilde

to conduct a health check of this place.

develerle ve yelkenlilerle geçmeye karar verdik.

This has only been attempted once before, and it was in 1999.

Buna daha önce yalnızca 1999'da cesaret edilmişti.

But the thing is, that is not an easy thing to pull off.

Sorun şu ki bu üstesinden gelmesi o kadar kolay bir şey değil.

And so we desperately needed a recce,

Bu yüzden bir ön araştırmaya ihtiyaç duyduk.

and for those of you who aren't familiar with British English,

Aranızda bu kelimelere aşina olmayan varsa

a recce is like a scouting expedition.

ön araştırma bir gözcülük seferi gibidir.

It's like a reconnaissance.

Bir nevi keşif.

And I often say that a really big expedition without a recce

Ve bence ön araştırmasız bir gezi,

is a bit like a first date without a Facebook stalk.

Facebook'tan stalk yapmadan çıkılmış bir buluşmaya benzer.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Like, it's doable, but is it wise?

Yani, yapılabilir ama mantıklı mı?

(Laughter)

(Kahkahalar)

There's a few too many knowing laughs in this room.

Çok fazla durumdan haberdar kahkaha duyuyorum.

Anyway, so then our recce team thankfully were no strangers to unstable places,

Neyse ki ön araştırma ekibimiz kargaşalı bölgelere aşinalar

which, let's be honest, is kind of important

ki dürüst olalım bu oldukça önemli

because we were trying to get to a place between Yemen and Somalia,

çünkü Yemen ve Somali arasında bir bölgeye giriyorduk

And after calling in what felt like a million favors,

ve vali yardımcısı da dahil

including to the deputy governor,

neredeyse milyon tane yerden yardım alarak

we finally found ourselves on the move,

sonunda kendimizi

albeit on a wooden cement cargo ship

Hint Okyanusu'nun yasa dışı sularında

sailing through pirate waters in the Indian Ocean

tahta bir kargo gemisiyle yola koyulmuş bir hâlde bulduk.

with this as a toilet.

Üstelik tuvaletimiz de buydu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Can you guys see this?

Şunu görüyor musunuz?

You know how everybody has their worst toilet story?

Hani herkesin berbat bir tuvalet anısı vardır ya?

Well, I've never swam with dolphins before.

Yani ben daha önce hiç yunuslarla yüzmedim.

I just went straight to pooping on them.

Ama tam olarak üzerlerine tuvaletimi yaptım.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And also, I genuinely discovered that I am genuinely less stressed

Ve aynı zamanda, beni yasa dışı sulardan daha fazla strese sokan bir konuyu

by pirate waters

keşfetme şansı elde ettim:

than I am with a cockroach infestation

Hamam böceği istilası.

that was so intense

O kadar yoğundu ki

that at one point I went belowdeck,

bir ara güvertenin aşağısına indiğimde

and the floor was black and it was moving.

zemin tamamıyla siyahtı ve hareket ediyordu.

(Audience moans)

(İniltiler)

Yeah, and at night there was three raised platforms to sleep on,

Ve uyumak için yüksekte sadece üç tane yer vardı,

but there was only -- let's say there was four team members,

ama biz dört kişiydik

and the thing is, if you got a raised platform to sleep on,

ve sorun şu ki yüksekte uyusak bile

you only had to contend with a few cockroaches during the night,

birkaç hamam böceği ile baş etmek durumunda kalıyorduk.

whereas if you got the floor, good luck to you.

Eğer yerde uyuma sırası sendeyse kolay gelsin.

And so I was the only girl in the team and the whole ship,

Neyse ki ekipteki ve gemideki tek kadın olduğum için

so I got away without sleeping on the floor.

yerde uyumaktan yırttım.

And then, on, like, the fourth or fifth night,

Sonra dört veya beşinci gecede,

Martin Edström looks at me and goes, "Ella, Ella I really believe in equality."

Martin Edström bana bakarak dedi ki "Ella, ben eşitliğe inanan birisiyim."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So we were sailing on that cement cargo ship for three days,

O kargo gemisinde geçirdiğimiz üç gecenin ardından,

and then we slowly started seeing land.

yavaşça karayı görmeye başladık.

And after three years of failing,

Ve üç sene süren başarısızlıklarımın ardından,

I was finally seeing Yemen.

sonunda Yemen'i görüyordum.

And there is no feeling on earth like that start of an expedition.

Dünyada o yolculuğun başlangıcına eş değer olabilecek bir his yok.

It's this moment where you jump out of a jeep

Araçtan indiğiniz

or you look up from a boat

ua da tekneden baktığınız o anda,

and you know that there's this possibility,

küçük de olsa var olduğunuzu bildiğiniz,

it's small but it's still there,

kim olduğunuz

that you're about to find something

ve nereden geldiğinizle ilgili iddiaları

that could add to or change our knowledge of who we are and where we come from.

değiştirecek bir şey bulabileceğiniz olasılığı.

There is no feeling like it on earth,

Dünya üzerinde buna benzer başka bir his daha yok

and it's a feeling that so many scientists have

ve bu birçok bilim insanının yaşadığı bir his,

but rarely in politically unstable places.

tabii çok nadiren siyasi kargaşa alanlarında.

Because Western scientists are discouraged or all-out barred

Çünkü Batılı bilim insanları kargaşalı bölgelerde çalışmaktan caydırılıyor

from working in unstable places.

ya da buralarda çalışmak tamamen yasaklanıyor.

But here's the thing:

Ama bir de şu var:

scientists specialize in the jungle.

Bilim insanları vahşi hayatta uzmanlaşır.

Scientists work in deep cave systems.

Bilim insanları derin mağara sistemlerinde çalışır.

Scientists attach themselves to rockets and blow themselves into outer space.

Bilim insanları kendilerini roketlere bağlayıp uzaya fırlatır.

But apparently, working in an unstable place

Ama görünen o ki bir siyasi kargaşa bölgesinde çalışmak

is deemed too high-risk.

daha fazla riskli bulunuyor.

It is completely arbitrary.

Çok keyfi bir düşünce.

Who here in this room wasn't brought up on adventure stories?

Bu odada macera hikâyeleriyle büyümemiş olan var mı?

And most of our heroes were actually scientists and academics.

Kahramanlarımızın çoğu da aslında bilim insanı ya da akademisyendir.

Science was about going out into the unknown.

Bilim bilinmeyene doğru yol almak demektir.

It was about truly global exploration, even if there were risks.

Riskler olsa da bütünüyle küresel bir keşif yapmakla ilgilidir bilim.

And so when did it become acceptable to make it difficult for science to happen

Ne zaman kargaşalı yerlerde bilimsel eylemlerde bulunmanın zorlaştırılması

in unstable places?

kabul edilebilir bir hâle geldi?

And look, I'm not saying that all scientists should go off

Bütün bilim insanları gidip kargaşalı bölgelerde çalışsın

and start working in unstable places.

demiyorum elbette.

This isn't some gung-ho call.

Bu düşünmeden söylenen fevri bir çağrı değil.

But here's the thing:

Ama şöyle bir şey var:

for those who have done the research, understand security protocol

araştırmaları yapan, güvenlik protokollerini anlayabilen

and are trained,

ve eğitimli olanların,

stop stopping those who want to.

isteyenlerin önüne geçmeyi kesin.

Plus,

Bir de

just because one part of a country is an active war zone

bir ülkenin bir kısmı aktif olarak savaş hâlinde diye,

doesn't mean the whole country is.

bütün ülke öyle olacak diye bir şey yok.

I'm not saying we should go into active war zones.

Aktif savaş bölgelerine girmeliyiz demiyorum,

But Iraqi Kurdistan looks very different from Fallujah.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Felluce'yi bir tutamazsınız.

And actually, a few months after I couldn't get into Yemen,

Yemen'e giremememin ardından birkaç ay sonra,

another team adopted me.

başka bir ekip bana sahip çıktı.

So Professor Graeme Barker's team were actually working in Iraqi Kurdistan,

Profesör Graeme Barker'ın ekibi Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde,

and they were digging up Shanidar Cave.

Şanidar mağarasını kazıyorlardı.

Now, Shanidar Cave a few decades earlier

Birkaç sene evvel Şanidar Mağarası'nda yapılan kazılarda

had unveiled a Neanderthal known as Shanidar 1.

Şanidar 1 adında bir Neandertal bulunmuştu.

Now, for a BBC/PBS TV series we actually brought Shanidar 1 to life,

BBC/PBS televizyon programları için Şanidar 1'i canlandırdık,

and I want you guys to meet Ned, Ned the Neanderthal.

şimdi karşınızda Neandertal Ned.

Now here's the coolest thing about Ned.

Ned ile ilgili çok havalı bir bilgi vereceğim şimdi.

Ned, this guy,

Siz şimdi bu adamı, Ned'i,

you're meeting him before his injuries.

yaralanmasından önce tanımış oluyorsunuz aslında.

See, it turned out that Ned was severely disabled.

Görünen o ki Ned ağır durumda engelli hâldeymiş.

He was in fact so disabled that there is no way he could have survived

O kadar ağır bir durumdaymış ki diğer Neandertallerin yardımı olmadan

without the help of other Neanderthals.

hayatta kalamazmış.

And so this was proof that,

Bu, en azından o dönemde yaşamış

at least for this population of Neanderthals at this time,

Neandertallerin yardıma muhtaç olanlara bakmış olduğunun kanıtı.

Neanderthals were like us,

Neandertaller bizim gibiymiş

and they sometimes looked after those who couldn't look after themselves.

ve bazen bakıma muhtaç olanlarına bakmışlar.

Ned's an Iraqi Neanderthal.

Ned Iraklı bir Neandertal.

So what else are we missing?

Öyleyse neyi gözden kaçırıyoruz?

What incredible scientific discoveries

Hangi inanılmaz bilimsel keşifleri

are we not making because we're not looking?

sırf bakmadığımız için kaçırıyoruz?

And by the way, these places, they deserve narratives of hope,

Ve bu arada, bu yerler, umut üzerine nutuklar hak ediyor,

and science and exploration can be a part of that.

bilim ve keşifler de bunun bir parçası olabilir.

In fact, I would argue that it can tangibly aid development,

Hatta bu keşiflerin somut bir şekilde kalkınmaya yardımcı olup

and these discoveries become a huge source of local pride.

bir yerel gurur kaynağı oluşturacağına eminim.

And that brings me to the second reason why science has a geography problem.

Ve bu beni bilimin coğrafya sorununun ikinci sebebine getiriyor.

See, we don't empower local academics, do we?

Gördüğünüz üzere, yerel akademisyenlere yetki vermiyoruz, değil mi?

Like, it's not lost on me

Bu beni etkilemiyor

that in my particular field of paleoanthropology

çünkü paleoantropolojide, benim çalışma alanımda,

we study human origins,

insan kökenini inceliyoruz

but we have so few diverse scientists.

fakat birbirinden farklı çok az bilim insanımız var.

And the thing is, these places are full of students and academics

Bu yerler, birlikte çalışmak adına her şeyi göze alabilecek

who are desperate to collaborate,

öğrenciler ve akademisyenlerle dolu.

and the truth is

Ve gerçek şu ki

that for them,

onlar aslında bize göre

they have fewer security issues than us.

daha az güvenlik sorununa sahipler.

I think we constantly forget that for them it's not a hostile environment;

Bence bu alanın onlar için hasmane bir çevre olmadığını,

for them it's home.

evleri olduğunu unutuyoruz.

I'm telling you,

Size söylüyorum,

research done in unstable places with local collaborators

yerel ortaklarla kargaşalı alanlarda yapılan araştırmalar,

can lead to incredible discoveries,

inanılmaz keşiflere yol açabilir

and that is what we are hoping upon hope to do in Socotra.

ve bizim de Sokotra'da yapmayı umduğumuz bu.

They call Socotra

Sokotra'ya

the most alien-looking place on earth,

dünya üzerindeki en uzaydan gelme yer diyorlar ve ben,

and myself, Leon McCarron, Martin Edström and Rhys Thwaites-Jones could see why.

Leon McCaron, Martin Edström ve Rhys Thwaites-Jones nedenini görüyoruz.

I mean, look at this place.

Yani, şuraya bir bakın.

These places, they're not hellholes, they're not write-offs,

Burası bir cehennem çukuru veya değersiz bir alan değil,

they're the future frontline of science and exploration.

burası bilimin ve gelecek keşiflerin ön cephesi.

90 percent of the reptiles on this island,

Sürüngen türlerinin yüzde 90'ı bu adada,

37 percent of the plant species exist here and nowhere else on earth,

bitki türlerinin yüzde 37'si de dünya üzerinde sadece burada bulunuyor.

and that includes this species of dragon's blood tree,

Buna kırmızı reçine salgılayan

which actually bleeds this red resin.

Ejder Kanı Ağacı da dahil.

And there's something else.

Başka bir şey daha var.

People on Socotra, some of them still live in caves,

Sokotra'da insanların bir kısmı hâlâ mağaralarda yaşıyor

and that is really exciting,

ve bu oldukça heyecan verici

because it means if a cave is prime real estate this century,

çünkü belki birkaç bin sene evvel olduğu gibi,

maybe it was a few thousand years ago.

hâlâ bu yüzyılda da mağaralar birincil gayrimenkul demektir.

But we need the data to prove it, the fossils, the stone tools,

Bunu kanıtlamak için verilere, fosillere, taş alet edevata ihtiyacımız var,

and so our scouting team have teamed up with other scientists,

bu yüzden öncü ekibimiz Ahmet Alarqbi gibi diğer uluslararası

anthropologists and storytellers,

veya yerel bilim insanları,

international as well as local, like Ahmed Alarqbi,

antrolopologlar ve hikaye anlatıcıları ile birlik olduk

and we are desperate to shed a light on this place

ve her birimiz çok geç olmadan bu yeri keşfetmek için

before it's too late.

her şeyi yapmaya hazırız.

And now, now we just somehow need to get back

Ve şimdi, bir şekilde geri dönüp

for that really big expedition,

o büyük seferi gerçekleştirmeliyiz

because science,

çünkü bilim...

science has a geography problem.

...bilim bir coğrafya sorunu yaşıyor.

You guys have been a really lovely audience.

Çok tatlı dinleyicilerdiniz.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)