Danny Hillis: Understanding cancer through proteomics

Danny Hills: Proteomikler aracılığı ile kanseri anlamak

Çeviri: Isil Arican Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I admit that I'm a little bit nervous here

Şu an biraz heyecanlı olduğumu belirtmek istiyorum

because I'm going to say some radical things,

çünkü seyirciler arasında kanseri benden

about how we should think about cancer differently,

daha iyi bilen pekçok insan var ve ben de

to an audience that contains a lot of people

kanser hakkında değişik düşünmemiz gerektiği ile ilgili

who know a lot more about cancer than I do.

radikal birşeyler söylemek üzereyim.

But I will also contest that I'm not as nervous as I should be

Ama aslında bir yandan da aslında olmam gerektiğinden daha az heyecanlıyım

because I'm pretty sure I'm right about this.

çünkü bu konuda haklı olduğumdan hemen hemen eminim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And that this, in fact, will be

Aslında bence bu, gelecekte

the way that we treat cancer in the future.

kanser tedavisinde esas kullanılan yöntem olacak.

In order to talk about cancer,

Kanserden bahsetmek için,

I'm going to actually have to --

aslında öncelikle--

let me get the big slide here.

durun şu büyük slaytı göstereyim.

First, I'm going to try to give you a different perspective of genomics.

Önce size genomik ile ilgili farklı bir bakış açısı sunmaya çalışacağım.

I want to put it in perspective of the bigger picture

Etrafta olan biten diğer şeylerin yanında

of all the other things that are going on --

büyük resmi de göreceli olarak göstermek istiyorum--

and then talk about something you haven't heard so much about, which is proteomics.

daha sonra da şimdiye kadar çok duymadığınız bir konu olan proteomik'ten bahsedeceğiz.

Having explained those,

Bunları açıklamak,

that will set up for what I think will be a different idea

bence kanseri ne şekilde tedavi etmeye başlayacağımıza

about how to go about treating cancer.

ilişkin farklı fikirlerin oluşmasını sağlayacaktır.

So let me start with genomics.

Önce genomik ile başlamama izin verin.

It is the hot topic.

Çok popüler bir konu.

It is the place where we're learning the most.

En çok birşeyler öğrendiğimiz alan.

This is the great frontier.

En yeni ufuk burası.

But it has its limitations.

Ama bazı kısıtları var.

And in particular, you've probably all heard the analogy

Özellikle de, genomun vücudunuzun neredeyse bir

that the genome is like the blueprint of your body,

ozalit kopyası olduğu benzetmesini duymuşsunuzdur.

and if that were only true, it would be great,

Eğer gerçek olsaydı çok süper olurdu,

but it's not.

ama değil.

It's like the parts list of your body.

daha çok vücudunuzdaki parçaların bir listesi.

It doesn't say how things are connected,

Farklı şeylerin nasıl birleştiğini,

what causes what and so on.

neyin neye sebep olduğunu göstermiyor.

So if I can make an analogy,

Eğer bir benzetme yapacak olursam,

let's say that you were trying to tell the difference

diyelim ki iyi bir restorantla, sağlıklı bir restorantla

between a good restaurant, a healthy restaurant

sağlıksız bir restorantı birbirinden

and a sick restaurant,

ayırdetmeye çalışıyorsunuz,

and all you had was the list of ingredients

ve elinizdeki tek şey de

that they had in their larder.

bunların kilerlerindeki malzemelerin listesi.

So it might be that, if you went to a French restaurant

Bu şuna benziyor, bir Fransız restorantına gidiyorsunuz

and you looked through it and you found

ve kilerı inceliyorsunuz, bakıyorsunuz ki

they only had margarine and they didn't have butter,

kilerde sadece margarin var ama tereyağı yok,

you could say, "Ah, I see what's wrong with them.

şöyle diyebilirsiniz: ' Ah, burada neyin yanlış gittiğini buldum,

I can make them healthy."

onları daha sağlıklı yapabilirim.'

And there probably are special cases of that.

Büyük ihtimalle bu duruma uyan özel durumlar da vardır.

You could certainly tell the difference

Mesela sadece kilere bakarak

between a Chinese restaurant and a French restaurant

bir Fransız Restorantı ile Çin restorantı arasındaki

by what they had in a larder.

farkları gösterebilirsiniz.

So the list of ingredients does tell you something,

Evet, malzemerin listesi size birşeyler söyler,

and sometimes it tells you something that's wrong.

ama bazen de size yanlış birşeyler söyler.

If they have tons of salt,

Eğer çok fazla tuz görürseniz,

you might guess they're using too much salt, or something like that.

çok tuz kullandıklarını, ya da buna benzer birşeyleri söyleyebilirsiniz.

But it's limited,

Ama bu çok sınırlıdır,

because really to know if it's a healthy restaurant,

çünkü buranın gerçekten sağlıklı bir restorant olduğunu anlamak için,

you need to taste the food, you need to know what goes on in the kitchen,

yemeklerden tatmanız, mutfakta neler olup bittiğini bilmeniz gerekir,

you need the product of all of those ingredients.

tüm bileşenlerin ortak ürününe bakmalısınız.

So if I look at a person

Yani ben bir insana sonra da

and I look at a person's genome, it's the same thing.

o insanın genomuna bakarsam bunun gibi birşey.

The part of the genome that we can read

Genomun okuyabildiğimiz kısmı

is the list of ingredients.

bir malzeme listesinden farksız.

And so indeed,

Gerçekten de

there are times when we can find ingredients

zaman zaman kötü malzemeler

that [are] bad.

bulduğumuz oluyor.

Cystic fibrosis is an example of a disease

Kistik Fibroz hastalığı bunz güzel bir örnek,

where you just have a bad ingredient and you have a disease,

kötü bir malzeme var, ve hastalık ortaya çıkıyor,

and we can actually make a direct correspondence

yani hastalıkla malzeme arasında

between the ingredient and the disease.

direkt bir bağlantı kurabiliyoruz.

But most things, you really have to know what's going on in the kitchen,

Ama çoğu şey için, gerçekte mutfakta ne olup bittiğini bilmeniz gerekir,

because, mostly, sick people used to be healthy people --

çünkü genelde, hasta insanlar önceleri sağlıklı oluyorlar --

they have the same genome.

aynı genoma sahipler.

So the genome really tells you much more

Yani, aslında genom size daha çok

about predisposition.

yatkınlık hakkında bilgi veriyor.

So what you can tell

Yani esasında

is you can tell the difference between an Asian person and a European person

Asyalı biri ile Avrupa'lı biri arasındaki farkı malzemeler listesine

by looking at their ingredients list.

bakarak söyleyebilirsiniz.

But you really for the most part can't tell the difference

Ama çok özel bazı durumlar haricinde

between a healthy person and a sick person --

genelde hasta bir insan ile sağlıklı bi insan

except in some of these special cases.

arasındaki farkı söylemeniz pek mümkün değil.

So why all the big deal

Peki, o zaman genetik ile ilgili

about genetics?

bu acayip popülerlik neden?

Well first of all,

En önemlisi,

it's because we can read it, which is fantastic.

onu okuyabiliyoruz, ki bu müthiş bir şey.

It is very useful in certain circumstances.

Bazı özel durumlara çok faydalı.

It's also the great theoretical triumph

Aynı zamanda biyolojinin müthiş bir

of biology.

teorik zaferi.

It's the one theory

Biyologların tam ve

that the biologists ever really got right.

doğru olarak ortaya koyabildikleri bir teori.

It's fundamental to Darwin

Darwin ve Mendel, ve benzerleri

and Mendel and so on.

için temel bir teori.

And so it's the one thing where they predicted a theoretical construct.

Teorik altyapıyı öngörmemizi sağlayan tek şey bu.

So Mendel had this idea of a gene

Mendel'in kafasındaki gen fikri

as an abstract thing,

soyut bir fikirdi.

and Darwin built a whole theory

Dawrın ise genlerin var olduğunu

that depended on them existing,

kabul ederek üzerlerine tamamlanmış bir teori kurdu.

and then Watson and Crick

Daha sonra Watson ve Crick genleri aramaya başladılar

actually looked and found one.

ve aslında bulmayı da başardılar.

So this happens in physics all the time.

Buna benzer şeyler fizikte her zaman olur.

You predict a black hole,

Bir kara delik öngörüsünde bulunursunuz,

and you look out the telescope and there it is, just like you said.

derken teleskopla bakarsınız ve oradadır, tam olacağını söylediğiniz yerde.

But it rarely happens in biology.

Ama bu biyolojide oldukça nadir olur.

So this great triumph -- it's so good,

Bu nedenle bu büyük başarı -- çok ama çok büyük--

there's almost a religious experience

neredeyse biyolojide yaşanan

in biology.

ulvi bir deneyim diyebiliriz.

And Darwinian evolution

Darwin'in Evrim Teorsi de

is really the core theory.

gerçekte çok temel bir teori.

So the other reason it's been very popular

Bu kadar popğler olmasının bir diğer nedeni

is because we can measure it, it's digital.

onu ölçebiliyor olmamız, dijital.

And in fact,

Ve aslında,

thanks to Kary Mullis,

Kary Mulis sayesinde,

you can basically measure your genome in your kitchen

kendi mutfağınızda bile birkaç ilave malzeme ile,

with a few extra ingredients.

kendi genomunuzu ölçebilirsiniz.

So for instance, by measuring the genome,

Mesela, genomu ölçerek,

we've learned a lot about how we're related to other kinds of animals

başka hayvanlara ne kadar yakın akraba olduğunuzu öğrendik

by the closeness of our genome,

bunu genoumuzun benzerliği ile yaptık,

or how we're related to each other -- the family tree,

ya da yaşam ağacında, aile ağacındaki

or the tree of life.

yakın akrabalarımızı öğrendik.

There's a huge amount of information about the genetics

Sadece genetik benzerliği karşılaştırarak bile

just by comparing the genetic similarity.

genetik biliminden inanılmaz miktarda bilgi edinebilirsiniz.

Now of course, in medical application,

Elbette, tıbbi uygulamalarda,

that is very useful

bu çok faydalı,

because it's the same kind of information

çünkü bu doktorunuzun sizden aile öykünüzü

that the doctor gets from your family medical history --

alırken sorduğu bilgilerle aynı türde bir bilgi --

except probably,

tek farkı büyük ihtimalle,

your genome knows much more about your medical history than you do.

genomunuzun tıbbi özgeçmişinizi sizden daha iyi biliyor olması.

And so by reading the genome,

Yani genomunuzu okuyarak,

we can find out much more about your family than you probably know.

aileniz hakkında sizin bildiğinizden çok daha fazlasını öğrenebiliriz.

And so we can discover things

Ve büyük ihtimalle akrabalarınıza bakarak

that probably you could have found

bulabileceğiniz bazı şeyleri

by looking at enough of your relatives,

genomunuza bakarak keşfedebiliriz,

but they may be surprising.

bazıları epey şaşırtıcı olabilir.

I did the 23andMe thing

ben 23veBen testini yaptım

and was very surprised to discover that I am fat and bald.

sonucunda şişman ve kel olduğum ortaya çıkınca epey şaşırdım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But sometimes you can learn much more useful things about that.

Ama bazen bundan gerçekten çok daha anlamlı ve faydalı şeyler öğrenebilirsiniz.

But mostly

Ama genelde

what you need to know, to find out if you're sick,

hastalandığınızda esas bilmek istediğiniz

is not your predispositions,

hangi hastalıklara yatın olduğunuzdan ziyade

but it's actually what's going on in your body right now.

o an vücudunuzda neler olup bittiğidir.

So to do that, what you really need to do,

Bunu yapabilmek için de, esas yapmanız gereken

you need to look at the things

genetik kısmından sonra olan bitenler

that the genes are producing

genlerin ürettiği diğer şeylere

and what's happening after the genetics,

bakmaktır.

and that's what proteomics is about.

Proteomik işte bununla ilgili bir şey.

Just like genome mixes the study of all the genes,

Nasıl genom, tüm genleri bir araya getiren bir bilim dalı ise

proteomics is the study of all the proteins.

proteomik de tüm proteinleri inceleyen bilim dalı.

And the proteins are all of the little things in your body

Proteinler, vücudunuzda, hücreler arası sinyalleri

that are signaling between the cells --

taşıyan ufak maddeler --

actually, the machines that are operating --

aslında çalışan ufak birer makinalar.

that's where the action is.

Olayın esas yaşandığı yer burası.

Basically, a human body

Aslında, insan vücudunda

is a conversation going on,

sürekli bir karşılıklı iletişim mevcut.

both within the cells and between the cells,

hücrelerin içinde ve aralarında sürüp gidiyor,

and they're telling each other to grow and to die,

birbirlerine ne zaman büyümeleri veya ölmeleri gerektiğini söylüyorlar.

and when you're sick,

hastalandığınızda ise

something's gone wrong with that conversation.

bu iletişimde bir bozukluk ortaya çıkıyor.

And so the trick is --

Burada zor olan şu,

unfortunately, we don't have an easy way to measure these

ne yazık ki, elimizde bunları genomu ölçtüğümüz gibi

like we can measure the genome.

ölçebilecek bir yöntem yok.

So the problem is that measuring --

yani esas sorun ölçümleme --

if you try to measure all the proteins, it's a very elaborate process.

eğer tüm proteinleri ölçmeye çalışırsanız bu çok karmaşık bir süreçtir.

It requires hundreds of steps,

Yüzlerce adım gerektirir,

and it takes a long, long time.

ve çok ama çok uzun zaman alır.

And it matters how much of the protein it is.

Vep proteinin ne kadarını ölçtüğünüz sonucu etkiler.

It could be very significant that a protein changed by 10 percent,

Bir proteinin %10 değişmesi epek kayda değer olabilir,

so it's not a nice digital thing like DNA.

yani DNA gibi hoş, dijital bir şey değil.

And basically our problem is somebody's in the middle

Ve basitçe en büyük problemlemimiz şu ki, biri

of this very long stage,

bu sürecin içindeki herhangi bir aşamada

they pause for just a moment,

bir dakikacık beklerse

and they leave something in an enzyme for a second,

bir enzimi bir yerde bir saniye bırakırsa

and all of a sudden all the measurements from then on

o andan itibaren yapılan tüm ölçümler

don't work.

işe yaramaz olacaktır.

And so then people get very inconsistent results

Bu nedenle insanlar bu şekilde ölçüm yaptıklarında

when they do it this way.

çok tutarsız sonuçlara ulaşırlar.

People have tried very hard to do this.

Çoğu kişi bunu yapmak için çok çalıştı.

I tried this a couple of times

Ben de birkaç kez denedim

and looked at this problem and gave up on it.

bu probleme baktım, ve sonunda vaz geçtim.

I kept getting this call from this oncologist

Sonra David Agus isimli bir onkolog (kanser uzmanı)

named David Agus.

beni aramaya başladı.

And Applied Minds gets a lot of calls

Applied Minds, sorunlarının çözülmesini isteyen

from people who want help with their problems,

çok kişiden pek çok telefon alır,

and I didn't think this was a very likely one to call back,

ben de bu telefonun geri aranma ihtimalinin düşük olduğunu düşündüm

so I kept on giving him to the delay list.

ve aramayı sürekli erteledim.

And then one day,

Sonra bir gün,

I get a call from John Doerr, Bill Berkman

aynı gün içinde John Doerr, Bill Berkman

and Al Gore on the same day

ve Al Gore beni aradı ve

saying return David Agus's phone call.

hepsi David Agus'un telefonuna cevap vermemi söyledi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I was like, "Okay. This guy's at least resourceful."

Ben de "En azından epey bağlantısı olan bir adam" diye düşündüm.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So we started talking,

Böylece konuşmaya başladık,

and he said, "I really need a better way to measure proteins."

Bana " Proteinleri ölçümlemenin daha iyi bir yoluna ihtiyacım var." dedi.

I'm like, "Looked at that. Been there.

Ben de ona "Ben de çok denedim,

Not going to be easy."

pek kolay olmayacak." dedim.

He's like, "No, no. I really need it.

O da bana "Yo, yo, buna gerçekten ihtiyacım var.

I mean, I see patients dying every day

Her gün, içlerinde neler olup bittiğini göremediğimizden

because we don't know what's going on inside of them.

pekçok hastanın ölümünü izliyorum.

We have to have a window into this."

Bunu yapmanın bir yolu olmalı." dedi.

And he took me through

Ve bana ne zaman ihtiyacı olduğunu gösteren

specific examples of when he really needed it.

özel örnekleri bir bir gösterdi.

And I realized, wow, this would really make a big difference,

Ve fark ettim ki, vay canına, bunu başarabilirsek

if we could do it,

gerçekten bir fark yaratabiliriz.

and so I said, "Well, let's look at it."

Sonunda dedim ki, " Tamam, bir bakalım."

Applied Minds has enough play money

Applied Minds'da herhangi birinden gelecek fon veya izine

that we can go and just work on something

ihtiyaç duymadan ilgilendiğimiz bir konuya eğilmemizi

without getting anybody's funding or permission or anything.

sağlayacak kadar birikim mevcut.

So we started playing around with this.

Biz de bu fikir ile uğraşmaya başladık.

And as we did it, we realized this was the basic problem --

Ve bunu yaptıkça, fark ettik ki esas sorun --

that taking the sip of coffee --

kahveden bir yudum almak bile olabilir--

that there were humans doing this complicated process

karmaşık süreçleri insanlar yürütüyor

and that what really needed to be done

ama esas yapılması gereken şey

was to automate this process like an assembly line

bir nevi montaj bantı yapar gibi süreci otomatik hale getirerek,

and build robots

proteomikleri ölçecek

that would measure proteomics.

robotlar üretmek.

And so we did that,

Biz de bunu yaptık.

and working with David,

David ile birlikte,

we made a little company called Applied Proteomics eventually,

önce Uygulamaları Proteomik adında ufak bir şirket kurduk,

which makes this robotic assembly line,

bu şirketle proteinleri çok tutarlı bir şekilde

which, in a very consistent way, measures the protein.

ölçebilen robotik iş bantlarını ürettik.

And I'll show you what that protein measurement looks like.

Size protein ölçümünün nasıl olduğunu göstereceğim.

Basically, what we do

Basitçe yaptığımız şu

is we take a drop of blood

hastadan bir damla

out of a patient,

an alıyoruz ve

and we sort out the proteins

bu bir damla kanın içindeki

in the drop of blood

proteinleri ağırlıklarına

according to how much they weigh,

ne kadar kaygan olduklarına göre

how slippery they are,

sıralıyoruz ve

and we arrange them in an image.

bir görsel oluşturuyoruz.

And so we can look at literally

Böylece, gerçek anlamda

hundreds of thousands of features at once

bir damlacık kanı kullanarak

out of that drop of blood.

binlerce özelliğe bakabiliyoruz.

And we can take a different one tomorrow,

yarın bir örnek daha alabiliriz,

and you will see your proteins tomorrow will be different --

proteinlerinizin yarınki örnekte daha farklı olduğunu görebilirsiniz --

they'll be different after you eat or after you sleep.

yemek yedikten sonra ya da uykudan sonra da farklı olacaklardır.

They really tell us what's going on there.

Bize gerçekten içeride ne olup bittiğni söylüyorlar.

And so this picture,

Bu resim size bulanık

which looks like a big smudge to you,

koca bir leke gibi görünüyor olabilir,

is actually the thing that got me really thrilled about this

ama aslında beni bu konuda çok heyecanlandıran resimlerden biri

and made me feel like we were on the right track.

doğru yolda olduğumuzu hissetmemi sağladı.

So if I zoom into that picture,

Bu resimi yaklaştırırsam

I can just show you what it means.

size ne demek istediğimi gösterebilirim.

We sort out the proteins -- from left to right

Proteinleri sıralıyoruz -- soldan sağa doğru

is the weight of the fragments that we're getting,

elde ettiğimiz parçacıkların ağırlıklarına göre sıralanmış durumdalar.

and from top to bottom is how slippery they are.

YUkarıdan aşağıya ise kayganlıkları sıralanmış durumda.

So we're zooming in here just to show you a little bit of it.

Size birazını gösterebilmek için yaklaştırıyorum.

And so each of these lines

Bu çizgilerden her biri

represents some signal that we're getting out of a piece of a protein.

bir proteinin bir parçasından elde ettiğimiz sinyalleri temsil ediyor.

And you can see how the lines occur

Bu ufak gruplar içinde çizgilerin nasıl oluştuğunu

in these little groups of bump, bump, bump, bump, bump.

görebilirsiniz....bum...bum....bum....

And that's because we're measuring the weight so precisely that --

Bunun nedeni ağırlığı çok hassas bir şekilde ölçüyor olmamız --

carbon comes in different isotopes,

karbon atomunun farklı izotopları var ve

so if it has an extra neutron on it,

eğer üzerinde fazladan bir nötron varsa

we actually measure it as a different chemical.

onu aslında farklı bir kimyasal olarak ölçüyoruz.

So we're actually measuring each isotope as a different one.

Yani aslında her bir izotopu farklı ölçüyoruz.

And so that gives you an idea

Bu, size yaptığımız şeyin

of how exquisitely sensitive this is.

ne kadar ince bir hassasiyette olduğunu gösteriyor.

So seeing this picture

Bu resme bakmak aslında

is sort of like getting to be Galileo

bir nevi Galileo olmak gibi birşey,

and looking at the stars

teleskop kullanarak

and looking through the telescope for the first time,

yıldızlara ilk defa bakıyorsunuz, ve sonrasında da birden

and suddenly you say, "Wow, it's way more complicated than we thought it was."

"Vay canına, tahmin ettiğimizden çok daha karmaşıkmış" diyorsunuz.

But we can see that stuff out there

Ama oradaki şeyleri görebiliyorsunuz

and actually see features of it.

yani onların özelliklerini görebiliyorsunuz.

So this is the signature out of which we're trying to get patterns.

Paternler bulmak için aramanız gereken özgül işaretler bunlar.

So what we do with this

Bununla şunu yapabilirizi

is, for example, we can look at two patients,

mesela iki hastaya bakabiliriz,

one that responded to a drug and one that didn't respond to a drug,

bunlardan biri bir ilaca cevap vermiş, diğeri ise cevap vermemiş olsun,

and ask, "What's going on differently

ve şu soruyu sorabiliriz "Bu hastaların içlerinde

inside of them?"

olup biten şeydeki fark nedir?"

And so we can make these measurements precisely enough

ve böylece bu ölçümleri yeterince hassas yaparak

that we can overlay two patients and look at the differences.

iki hastanın sonuçlarını üst üste koyup aralarındaki farka bakabiliriz.

So here we have Alice in green

Burada Alice'in sonuçları yeşil renkli

and Bob in red.

Bob'unkiler ise kırmızı.

We overlay them. This is actual data.

Bunları üst üste koyuyoruz. Bu erçek bir veri.

And you can see, mostly it overlaps and it's yellow,

Burada görebildiğiniz gibi çoğu üstüste geliyor, sarı renkte.

but there's some things that just Alice has

Ama sadece Alice'de olan şeyler ya da

and some things that just Bob has.

sadece Bob'da olan şeyler de var.

And if we find a pattern of things

Ve bu ilaca cevap verelenlerde

of the responders to the drug,

bunların belirli paternleri olduğunu buluyoruz.

we see that in the blood,

Gördüğümüz şu, kanlarında

they have the condition

bu ilaca yanıt vermelerine neden olan

that allows them to respond to this drug.

bir durum mevcut.

We might not even know what this protein is,

Bu proteinin hangi protein olduğunu bilmeyebiliriz

but we can see it's a marker

ama bu hastalığa karşı verilecek yanıtı

for the response to the disease.

gösterebilecek bir marker bu.

So this already, I think,

Bence bu şu hali ile bile

is tremendously useful in all kinds of medicine.

tıbbın pekçok alanında inanılmaz faydalı.

But I think this is actually

Ama aslında, bence

just the beginning

bu gelecekte kanseri nasıl tedavi

of how we're going to treat cancer.

edeceğimizin de bir başlangıç noktası.

So let me move to cancer.

Kanser konusuna girelim biraz da.

The thing about cancer --

Kanser ile ilgili olan şu --

when I got into this,

bu konulara el attığımda

I really knew nothing about it,

kanser ile ilgili hiçbir şey bilmiyordum,

but working with David Agus,

ama David Agus ile çalışırken

I started watching how cancer was actually being treated

kenserin çu anda nasıl tedavi edildiğini izlemeye başladım ve

and went to operations where it was being cut out.

kanserli dokunun alındığı ameliyatlara girdim.

And as I looked at it,

Buna baktığımda,

to me it didn't make sense

kansere olan yaklaşımımız

how we were approaching cancer,

bana çok mantıklı gelmedi.

and in order to make sense of it,

Bunun kafama yatması için

I had to learn where did this come from.

nereden geldiğini anlamam şart.

We're treating cancer almost like it's an infectious disease.

Bizler, kanseri bir bulaşıcı hastalık gibi tedavi ediyoruz.

We're treating it as something that got inside of you

Sanki içinize girmiş ve öldürülmesi gereken

that we have to kill.

bir şey gibi.

So this is the great paradigm.

Bu önemli bir model.

This is another case

Bu teorik modelin biyolojide

where a theoretical paradigm in biology really worked --

gerçekten de çok iyi çalıştığı bir durum var --,

was the germ theory of disease.

o da hastalıklardaki mikrop teorisi.

So what doctors are mostly trained to do

Doktorların genelde eğitim aldığı konu

is diagnose --

tanı koymak --

that is, put you into a category

yani sizi bir nevi kategorize etmek ve

and apply a scientifically proven treatment

o tanıya özgü bilimsel olarak kantılanmış

for that diagnosis --

bir tedavi uygulamaktır.

and that works great for infectious diseases.

Bu, bulaşıcı haslatıklar için çok iyi çalışan bir model.

So if we put you in the category

Eğer sifiliz (frengi) hastasıysanız

of you've got syphilis, we can give you penicillin.

sizi bu kategoriye dahil edebilir ve size pensilin verebiliriz.

We know that that works.

İşe yaradığını biliyoruz.

If you've got malaria, we give you quinine

Eğer sıtma olursanız, size kinin ya da

or some derivative of it.

benzer bir türevini veririz.

And so that's the basic thing doctors are trained to do,

Doktorların eğitim aldıkları temel konular bunlar.

and it's miraculous

Bu, enfeksiyon hastalıklarında

in the case of infectious disease --

adeta bir mucize gibi

how well it works.

çalışıyor.

And many people in this audience probably wouldn't be alive

Doktorlar bunu yapmamış olsaydı, şu anda bu konuşmayı

if doctors didn't do this.

dinleyen pekçok kişi hayatta olmazdı.

But now let's apply that

Şimdi bunu bakış açısını kanser gibi

to systems diseases like cancer.

sistemik bir hastalığa uygulayalım.

The problem is that, in cancer,

Kanser ile ilgili olan sorun şu,

there isn't something else

o vücudunuzun içindeki

that's inside of you.

yabancı bir madde değil.

It's you; you're broken.

Vücudunuzun ta kendisi, sadece bozulmuş durumda.

That conversation inside of you

Vücut içindeki iletişiminiz

got mixed up in some way.

bir şekilde karşımış.

So how do we diagnose that conversation?

Bu iletişimi ne şekilde tanıyabiliriz?

Well, right now what we do is we divide it by part of the body --

Şu an yapmakta olduğumuz şey, vücudu bölgelerine ayırmak --

you know, where did it appear? --

biliyorsunuz, kanserin nereden çıktığına göre. --

and we put you in different categories

ve sizi kanserin hangi vücut bölgesinde

according to the part of the body.

çıktığına göre farklı sınıflara ayırıyoruz.

And then we do a clinical trial

Daha sonra da akciğer kanseri

for a drug for lung cancer

prostat kanseri ve mem kanseri için

and one for prostate cancer and one for breast cancer,

farklı farklı klinik deneyler yapıyoruz,

and we treat these as if they're separate diseases

bunlara sanki farklı hastalıklarmış gibi davranıyoruz,

and that this way of dividing them

ve bu hastalıkları bu şekilde ayırmak

had something to do with what actually went wrong.

esas ters giden şeyle de ilgili.

And of course, it really doesn't have that much to do

Elbette, ter giden şeyin ne olduğu ile

with what went wrong

çok fazla ilgisi yok.

because cancer is a failure of the system.

Çünkü kanser sistemin iflasıdır.

And in fact, I think we're even wrong

Aslında, düşünüyorum da, sanırım

when we talk about cancer as a thing.

kanserden bir nesne gibi bahsetmek bile hata.

I think this is the big mistake.

Bence bu büyük bir hata.

I think cancer should not be a noun.

Bence kanser bir sıfat olmalı.

We should talk about cancering

Sahip olduğumuz bir yapının kanserleşmesinden bahsetmeliyiz

as something we do, not something we have.

sahip olmadığımız değil.

And so those tumors,

Bu tümörler,

those are symptoms of cancer.

bunlar kanserin belirtileri.

And so your body is probably cancering all the time,

Büyük ihtimalle vücudunuz her an kanserleşiyor.

but there are lots of systems in your body

Ama vücudunuzda bu durumu kontrol altında tutacak

that keep it under control.

çok fazla savunma sistemi de var.

And so to give you an idea

Size kanseri bir fiil olarak

of an analogy of what I mean

kullanma konusunda bir fikir vermesi açısından

by thinking of cancering as a verb,

bir örnek vereyim.

imagine we didn't know anything about plumbing,

Düşünün ki sıhhi tesisatçılık hakkında hiç bilgimiz yok,

and the way that we talked about it,

ama onun hakkında şöyle konuşuyoruz,

we'd come home and we'd find a leak in our kitchen

bir gün eve geliyoruz ve mutfakta bir sızıntı keşfediyoruz

and we'd say, "Oh, my house has water."

ve diyoruz ki "Of, evimde su var."

We might divide it -- the plumber would say, "Well, where's the water?"

Onu ayrıştırabilriz.-- muslukçu şöyle diyebilir, "Eee, peki su nerede?"

"Well, it's in the kitchen." "Oh, you must have kitchen water."

"Mutfakta". "Ah o zaman sizin sorununuz mutfak suyu olmalı."

That's kind of the level at which it is.

Burada olan şey hemen hemen bu seviyede.

"Kitchen water,

"Mutfak suyu mu?"

well, first of all, we'll go in there and we'll mop out a lot of it.

Herşeyden önce mutfağa girip orayı paspaslamamız gerek.

And then we know that if we sprinkle Drano around the kitchen,

Ayrıca eğer mutfakta lavabo açıcı kullanırsak

that helps.

bunun işe yarayacağını biliyoruz.

Whereas living room water,

Ama sorun oturma odası suyu ise

it's better to do tar on the roof."

daha doğru olan çatıdaki katranı tamir etmek."

And it sounds silly,

Aptalca geliyor, biliyorum,

but that's basically what we do.

ama yaptığımız hemen hemen bu.

And I'm not saying you shouldn't mop up your water if you have cancer,

Eğer kanser olduysanız yerdeki suyu paspaslamayın demiyorum.

but I'm saying that's not really the problem;

Söylemeye çalıştığım bunun esas problem olmadığı;

that's the symptom of the problem.

sadece problemin bir belirtisi.

What we really need to get at

Esas anlamamız gereken

is the process that's going on,

sürecin ne olduğu,

and that's happening at the level

ve bu da aslında proteonomik hareketler

of the proteonomic actions,

seviyesinde oluşuyor,

happening at the level of why is your body not healing itself

vücudunuzun normalde yaptığı gibi neden kendi kendini

in the way that it normally does?

tamir edemediği ile ilgili bir seviyede.

Because normally, your body is dealing with this problem all the time.

Çünkü normalde, vücudunuz bu sorunla sürekli yüzleşiyor.

So your house is dealing with leaks all the time,

Ya da evinizde sürekli bir su sızıntısı sorunu var.

but it's fixing them. It's draining them out and so on.

Ama ev onları tamir ediyor, süzüyor vesaire.

So what we need

demek ki esas ihtiyacımız olan

is to have a causative model

esas olup biteni gösteren bir

of what's actually going on,

bir nedensel model.

and proteomics actually gives us

ve Proteomik, bize aslında

the ability to build a model like that.

böyle bir model kurma şansı veriyor.

David got me invited

David, benim

to give a talk at National Cancer Institute

Ulusal Kanser Enstitü'sünde bir konuşmaya davet etti.

and Anna Barker was there.

Anna Barker de oradaydı.

And so I gave this talk

Ben de bir konuşma yaptım ve dedim ki

and said, "Why don't you guys do this?"

"Neden bunu yapmıyorsunuz?" diye sordum.

And Anna said,

Anna bana dedi ki,

"Because nobody within cancer

"Çünkü kanser hastaları

would look at it this way.

asla bu şekilde konuya bakmazlar.

But what we're going to do, is we're going to create a program

Esas yapacağımız şey, kanser alanı dışında çalışan insanlardan

for people outside the field of cancer

kanser ile ilgili çok şey bilen

to get together with doctors

doktorlarla bir araya gelmelerini sağlayarak bir

who really know about cancer

program hazırlamak ve

and work out different programs of research."

farklı araştırma programları planlamak.

So David and I applied to this program

Böylece David ve ben, bir program baş vurduk ve

and created a consortium

USC'de bir kurul oluşturuk.

at USC

Bu kurulda

where we've got some of the best oncologists in the world

dünyadaki en iyi onkologlarından bazıları

and some of the best biologists in the world,

dğnyanın en iyi biyologlarından bazıları mevcut,

from Cold Spring Harbor,

Cold Spring Harbor'dan

Stanford, Austin --

Stanford, Austin'e kadar --

I won't even go through and name all the places --

Tek tek yerleri ve isimleri saymayacağım--

to have a research project

Bunu beş yıl sürecek ve

that will last for five years

kanser hastalığı için bahsettiğim gibi

where we're really going to try to build a model of cancer like this.

bir model kuracak bir proje için oluşturduk.

We're doing it in mice first,

Şu an fareler üzerinden çalışıyoruz.

and we will kill a lot of mice

Bu süreç içinde

in the process of doing this,

pek çok fareyi öldüreceğiz,

but they will die for a good cause.

ama hepsi insanlığa bir fayda sağlayarak ölecekler.

And we will actually try to get to the point

Aslında illeride ulaşmak isteyeceğimiz nokta

where we have a predictive model

kanserin ne zaman orataya çıktığı

where we can understand,

ortaya çıkarken ne gibi değişikliklere neden olduğu,

when cancer happens,

ve hangi tedavilerin kanseri

what's actually happening in there

tedavi edebildiği bilgilerini içeren

and which treatment will treat that cancer.

bir öngörü modeli.

So let me just end with giving you a little picture

Size, gelecekte kanser tedavisinin nasıl olacağını

of what I think cancer treatment will be like in the future.

temsil eden bir resim öizmeme izin verin.

So I think eventually,

Bence sonunda,

once we have one of these models for people,

bir kez bu tip insan modellerinie sahip olursak,

which we'll get eventually --

ki mutlaka bir gün olacağız --

I mean, our group won't get all the way there --

Yani bizim ekibimiz tam bu noktaya varamayabilir ama

but eventually we'll have a very good computer model --

en sonunda aynen hava durumu için kullandığımız

sort of like a global climate model for weather.

global iklim modeli gibi bir model olacak.

It has lots of different information

Model içinde bu proteomik dönüşüm sırasında ortaya çıkan

about what's the process going on in this proteomic conversation

süreçlere ait çok fazla sayıda ve çok fazla seviyede

on many different scales.

bilgi olacak.

And so we will simulate

Ve bu modeli kullanarak

in that model

sizin özel kanserinizi

for your particular cancer --

simüle edebileceğiz.

and this also will be for ALS,

Aynı şey ALS için de

or any kind of system neurodegenerative diseases,

ya da diğer sistemik nörodejeneratif hastalılar,

things like that --

ve benzerleri için de geçerli --

we will simulate

Size özel

specifically you,

bir simülasyon yapacağız,

not just a generic person,

herkese uyarlanabilir genel bir sümülasyon değil,

but what's actually going on inside you.

aksine vücudunuzun içinde nele olup bittiğini gösterecek.

And in that simulation, what we could do

Bu simülasyonu kullanarak size özel

is design for you specifically

bir grup ardışık tedavi seansı

a sequence of treatments,

yapmamız mümkün olacak,

and it might be very gentle treatments, very small amounts of drugs.

bunlar çok hafif tedaviler olacak, çok düşük dozlu ilaçlar.

It might be things like, don't eat that day,

Ya da diğer ufak şeyler "Bugün yemek yeme" gibi,

or give them a little chemotherapy,

ya da ufak dozlu kemoterapiler,

maybe a little radiation.

belki biraz radyasyon tedavisi.

Of course, we'll do surgery sometimes and so on.

Elbette gerektikçe cerrahi de uygulayacağız.

But design a program of treatments specifically for you

Ama sizi sağlığınıza geri döndürmek ve

and help your body

vücudunuza yardımcı olmak için

guide back to health --

size özel bir tedavi programı

guide your body back to health.

tasarlanmış olacak.

Because your body will do most of the work of fixing it

Çünkü, eğer düzgün destek verirsek

if we just sort of prop it up in the ways that are wrong.

vücudunuz bu durumu düzeltmek için elinden geleni yapacak.

We put it in the equivalent of splints.

Bir nevi alçıya almak gibi.

And so your body basically has lots and lots of mechanisms

Yani aslında vücudunuzun kanseri tamir etmek için

for fixing cancer,

halihazırda pekçok mekanızması mevcut

and we just have to prop those up in the right way

bize düşen sadece onları işlerini yapabilmeleri için

and get them to do the job.

doğu şekilde desteklemek.

And so I believe that this will be the way

ben, kanserin gelecekteki tedavi yönteminin

that cancer will be treated in the future.

bu şekilde olacağına inanıyorum.

It's going to require a lot of work,

Elbette çok fazla çalışma

a lot of research.

ve araştırma gerelkiyor.

There will be many teams like our team

Bu konuda , bizim takımımıza benzer

that work on this.

çok fazla sayıda farklı grup oluşacaktır.

But I think eventually,

Ama eninde sonunda

we will design for everybody

herkes için, kişiye özel

a custom treatment for cancer.

bir kanser tedavi yöntemi geliştireceğiz.

So thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)