Danny Hillis: Understanding cancer through proteomics

Tłumaczenie: Oskar Kocoł Korekta: Agata Leśnicka

I admit that I'm a little bit nervous here

Muszę przyznać, że jestem trochę podenerwowany,

because I'm going to say some radical things,

ponieważ będę mówił kilka odważnych rzeczy

about how we should think about cancer differently,

o tym, że powinniśmy zacząć myśleć o raku w inny sposób

to an audience that contains a lot of people

przed publicznością składającą się z ludzi,

who know a lot more about cancer than I do.

którzy wiedzą znacznie więcej o raku niż ja.

But I will also contest that I'm not as nervous as I should be

Ale jednocześnie wbrew temu, nie jestem tak podenerwowany jak powinienem,

because I'm pretty sure I'm right about this.

bo jestem święcie przekonany, że mam rację.

(Laughter)

(Śmiech)

And that this, in fact, will be

Będzie to tak naprawdę sposób,

the way that we treat cancer in the future.

w jaki będziemy leczyć raka w przyszłości.

In order to talk about cancer,

Aby opowiedzieć o raku,

I'm going to actually have to --

będę musiał... --

let me get the big slide here.

pozwólcie, że pokażę wam duży slajd.

First, I'm going to try to give you a different perspective of genomics.

Na początku, będę starał się przedstawić wam inne spojrzenie na genomikę.

I want to put it in perspective of the bigger picture

Będę starał się umieścić ją w o wiele szerszej perspektywie

of all the other things that are going on --

składającej się z wszystkich nowych wydarzeń --

and then talk about something you haven't heard so much about, which is proteomics.

a potem opowiedzieć wam o czymś, o czym nie słyszeliście zbyt wiele -- o proteomice.

Having explained those,

Wyjaśnienie tych rzeczy,

that will set up for what I think will be a different idea

przygotuje nas na bardzo oryginalny pomysł,

about how to go about treating cancer.

mówiący o tym, jak można by leczyć raka.

So let me start with genomics.

Pozwólcie, że zacznę od genomiki.

It is the hot topic.

Jest to gorący temat.

It is the place where we're learning the most.

Jest to dziedzina, w której uczymy się najwięcej.

This is the great frontier.

Jest to wielki kamień milowy.

But it has its limitations.

Ale ma ona swoje ograniczenia.

And in particular, you've probably all heard the analogy

A szczególnie, prawdopodobnie wszyscy słyszeliście analogię,

that the genome is like the blueprint of your body,

że genom jest jak plan naszego ciała.

and if that were only true, it would be great,

I jeśli byłoby to w 100% prawdą, byłoby świetnie,

but it's not.

ale tak nie jest.

It's like the parts list of your body.

Genom jest jak lista części w twoim ciele.

It doesn't say how things are connected,

Nie mówi on w jaki sposób są one ze sobą połączone,

what causes what and so on.

co mają one robić i tak dalej.

So if I can make an analogy,

Jeśli miałbym to do czegoś porównać,

let's say that you were trying to tell the difference

to powiedzmy, że chcecie znaleźć różnicę

between a good restaurant, a healthy restaurant

pomiędzy dobrą restauracją, zdrową restauracją,

and a sick restaurant,

i niesmaczną restauracją,

and all you had was the list of ingredients

a wszystko co masz, to lista składników,

that they had in their larder.

jakie mają w swojej spiżarni.

So it might be that, if you went to a French restaurant

Może się tak zdarzyć, że pójdziesz do francuskiej restauracji

and you looked through it and you found

przeglądniesz listę i zauważysz,

they only had margarine and they didn't have butter,

że mają tylko margarynę a nie mają w ogóle masła,

you could say, "Ah, I see what's wrong with them.

powiesz wtedy: "Aa, wiem co jest nie tak.

I can make them healthy."

Mogę sprawić, że staną się zdrowsi."

And there probably are special cases of that.

Prawdopodobnie jest wiele przypadków takiego postępowania.

You could certainly tell the difference

Możesz z dokładnością wskazać różnicę

between a Chinese restaurant and a French restaurant

pomiędzy chińską a francuską restauracją

by what they had in a larder.

na podstawie zawartości ich spiżarni.

So the list of ingredients does tell you something,

Zatem lista składników coś ci mówi,

and sometimes it tells you something that's wrong.

i czasem nawet mówi, że coś jest z czymś nie tak.

If they have tons of salt,

Jeżeli mają całe tony soli kuchennej,

you might guess they're using too much salt, or something like that.

możesz odgadnąć, że używają jej za dużo, czy coś podobnego.

But it's limited,

Ale są pewne ograniczenia,

because really to know if it's a healthy restaurant,

bo żeby naprawdę powiedzieć, czy dana restauracja jest zdrowa,

you need to taste the food, you need to know what goes on in the kitchen,

musisz skosztować ich jedzenia, dowiedzieć się, co dzieje się w kuchni,

you need the product of all of those ingredients.

potrzebujesz końcowego produktu utworzonego z tych składników.

So if I look at a person

Zatem jeśli patrzysz na daną osobę

and I look at a person's genome, it's the same thing.

oraz na jej genom, jest tak samo.

The part of the genome that we can read

Ta część genomu, którą potrafimy czytać,

is the list of ingredients.

jest listą składników.

And so indeed,

Stąd w rzeczywistości

there are times when we can find ingredients

zdarzają się przypadki, kiedy znajdujemy składniki,

that [are] bad.

które są złe.

Cystic fibrosis is an example of a disease

Mukowiscydoza jest przykładem choroby,

where you just have a bad ingredient and you have a disease,

w której, jeśli widzisz zły składnik, masz chorobę,

and we can actually make a direct correspondence

dzięki czemu możemy przyjąć bezpośrednią korelację

between the ingredient and the disease.

pomiędzy składnikiem a daną chorobą.

But most things, you really have to know what's going on in the kitchen,

Ale dla większości przypadków, musisz wiedzieć co dzieje się w kuchni,

because, mostly, sick people used to be healthy people --

ponieważ zazwyczaj, chorzy ludzie kiedyś byli zdrowymi --

they have the same genome.

mają ten sam genom.

So the genome really tells you much more

Zatem genom, tak naprawdę mówi nam

about predisposition.

bardziej o predyspozycjach.

So what you can tell

Możesz powiedzieć,

is you can tell the difference between an Asian person and a European person

jaka jest różnica pomiędzy Azjatą a Europejczykiem

by looking at their ingredients list.

patrząc na listę składników.

But you really for the most part can't tell the difference

Ale tak naprawdę, dla większość przypadków nie możesz wskazać

between a healthy person and a sick person --

różnicy pomiędzy zdrową, a chorą osobą --

except in some of these special cases.

poza paroma szczególnymi przypadkami.

So why all the big deal

O co więc chodzi

about genetics?

z tą genetyką?

Well first of all,

Po pierwsze,

it's because we can read it, which is fantastic.

dzięki niej możemy czytać informację genetyczną, co jest fantastyczne.

It is very useful in certain circumstances.

Jest to bardzo przydatne w pewnych przypadkach.

It's also the great theoretical triumph

Genetyka to również wielki

of biology.

teoretyczny triumf biologii.

It's the one theory

Jest to jedyna teoria,

that the biologists ever really got right.

której biolodzy są naprawdę pewni.

It's fundamental to Darwin

Jest to podstawa dla Darwina,

and Mendel and so on.

Mendla i tak dalej.

And so it's the one thing where they predicted a theoretical construct.

Przewidzieli oni jej teoretyczne podstawy.

So Mendel had this idea of a gene

Mendel stworzył pojęcie genu

as an abstract thing,

jako czegoś abstrakcyjnego.

and Darwin built a whole theory

Darwin zaś, zbudował całą teorię,

that depended on them existing,

która bazowała na ich istnieniu.

and then Watson and Crick

Potem Watson i Crick

actually looked and found one.

spojrzeli i go znaleźli.

So this happens in physics all the time.

W fizyce takie zdarzenia mają miejsce cały czas.

You predict a black hole,

Przewidujesz istnienie czarnej dziury,

and you look out the telescope and there it is, just like you said.

spoglądasz przez teleskop i oto jest, dokładnie tak, jak powiedziałeś.

But it rarely happens in biology.

Ale coś takiego rzadko zdarza się w biologii.

So this great triumph -- it's so good,

Jest to więc wielkie zwycięstwo,

there's almost a religious experience

które jest niemal boskim doświadczeniem

in biology.

w biologii.

And Darwinian evolution

Teoria ewolucji Darwina

is really the core theory.

jest tak naprawdę teorią fundamentalną.

So the other reason it's been very popular

Innym powodem, dlaczego genetyka jest bardzo popularna,

is because we can measure it, it's digital.

jest to, że możemy ją mierzyć, jest cyfrowa.

And in fact,

I tak naprawdę,

thanks to Kary Mullis,

dzięki Kary'emu Mullis'owi,

you can basically measure your genome in your kitchen

możesz właściwie zbadać swój genom w kuchni,

with a few extra ingredients.

z kilkoma dodatkowymi składnikami.

So for instance, by measuring the genome,

Na przykład badając genom,

we've learned a lot about how we're related to other kinds of animals

wiele nauczyliśmy się o tym, jak jesteśmy powiązani z innymi zwierzętami

by the closeness of our genome,

poprzez bliskość naszego genomu,

or how we're related to each other -- the family tree,

oraz jak jesteśmy związani z innymi -- drzewo genealogiczne,

or the tree of life.

czy drzewo życia.

There's a huge amount of information about the genetics

Olbrzymia ilość informacji o genetyce

just by comparing the genetic similarity.

pochodzi ze zwykłego porównywania pokrewieństwa genetycznego.

Now of course, in medical application,

Genomika ma jeszcze zastosowanie w medycynie,

that is very useful

które jest bardzo użyteczne,

because it's the same kind of information

bo dostarcza te same informacje,

that the doctor gets from your family medical history --

jakie lekarz znajduje w wywiadzie dotyczącym twojej rodziny --

except probably,

może oprócz drobnych wyjątków,

your genome knows much more about your medical history than you do.

twój genom wie wiele więcej o twoim wywiadzie niż ty.

And so by reading the genome,

Co za tym idzie, poprzez badanie genomu,

we can find out much more about your family than you probably know.

możemy dowiedzieć się o wiele więcej o twojej rodzinie, niż sam wiesz.

And so we can discover things

Możemy odkryć fakty,

that probably you could have found

które pewnie znasz,

by looking at enough of your relatives,

poprzez patrzenie na swoich krewnych,

but they may be surprising.

choć czasem mogą być one zaskakujące.

I did the 23andMe thing

Zrobiłem badanie 23andMe,

and was very surprised to discover that I am fat and bald.

i byłem bardzo zaskoczony, kiedy dowiedziałem się że jestem gruby i łysy.

(Laughter)

(Śmiech)

But sometimes you can learn much more useful things about that.

Ale czasem dowiedzieć się wielu ciekawszych informacji o sobie.

But mostly

Ale zazwyczaj

what you need to know, to find out if you're sick,

jeśli jesteś chory, nie jest ci potrzebna

is not your predispositions,

wiedza i swoich predyspozycjach,

but it's actually what's going on in your body right now.

ale raczej o tym co dokładnie dzieje się w twoim ciele w danym momencie.

So to do that, what you really need to do,

Aby tego dokonać,

you need to look at the things

to popatrzeć na produkty,

that the genes are producing

które były wytworzone przez geny.

and what's happening after the genetics,

Dobrze wiedzieć co się dzieje oprócz genetyki.

and that's what proteomics is about.

Właśnie tym zajmuje się proteomika.

Just like genome mixes the study of all the genes,

Tak jak genom jest mieszaniną wiedzy o wszystkich genach,

proteomics is the study of all the proteins.

tak proteomika jest wiedzą o wszystkich białkach.

And the proteins are all of the little things in your body

Białka to wszystkie małe obiekty w twoim ciele,

that are signaling between the cells --

które przekazują informacje między komórkami --

actually, the machines that are operating --

tak naprawdę są urządzeniami kontrolującymi.

that's where the action is.

To tu dzieje się cała akcja.

Basically, a human body

W zasadzie, ludzkie ciało

is a conversation going on,

jest trwającą konwersacją

both within the cells and between the cells,

wewnątrz komórek, oraz pomiędzy komórkami,

and they're telling each other to grow and to die,

które mówią sobie nawzajem czy mają rosnąć, czy obumrzeć.

and when you're sick,

Kiedy jesteś chory,

something's gone wrong with that conversation.

coś jest nie tak z tą właśnie konwersacją.

And so the trick is --

Pułapką jest to,

unfortunately, we don't have an easy way to measure these

że niestety, nie mamy łatwej drogi, aby je zbadać

like we can measure the genome.

jak jak robimy to z genomem.

So the problem is that measuring --

Problem tkwi w badaniu --

if you try to measure all the proteins, it's a very elaborate process.

jeśli chcesz zbadać wszystkie białka, to jest to bardzo czasochłonny proces.

It requires hundreds of steps,

Wamaga on setek etapów,

and it takes a long, long time.

i zabiera długi, długi czas.

And it matters how much of the protein it is.

Znaczenie ma również, z jaką liczbą białek mamy do czynienia.

It could be very significant that a protein changed by 10 percent,

Bardzo istotne mogłoby być, że białko zmieniło się o 10%,

so it's not a nice digital thing like DNA.

nie jest to więc tak miłe i cyfrowe jak DNA.

And basically our problem is somebody's in the middle

Nasz problem przede wszystkim tkwiłby w kimś

of this very long stage,

który prowadziłby czasochłonny proces pomiarów.

they pause for just a moment,

Białka zatrzymują się na moment,

and they leave something in an enzyme for a second,

i w trakcie sekundy wypuszczają "coś" w postaci enzymu,

and all of a sudden all the measurements from then on

i podczas tak krótkiego czasu,

don't work.

nie da się wykonać wszystkich potrzebnych pomiarów.

And so then people get very inconsistent results

Badając w ten sposób,

when they do it this way.

ludzie dostają sprzeczne wyniki.

People have tried very hard to do this.

Naukowcy bardzo ciężko starali się, aby to osiągnąć.

I tried this a couple of times

Sam spróbowałem parę razy:

and looked at this problem and gave up on it.

spojrzałem jeszcze na problem i ostatecznie rezygnowałem.

I kept getting this call from this oncologist

Kiedyś dzwonił do mnie pewien onkolog --

named David Agus.

David Agus.

And Applied Minds gets a lot of calls

Umysły Ścisłe dostają mnóstwo telefonów

from people who want help with their problems,

od ludzi, którzy potrzebują pomocy w swoich problemach,

and I didn't think this was a very likely one to call back,

i nie sądziłem, że on pewnie i tak oddzwoni,

so I kept on giving him to the delay list.

więc cały czas dodawałem go do listy oczekujących.

And then one day,

I pewnego dnia,

I get a call from John Doerr, Bill Berkman

zadzwonił do mnie John Doerr, Bill Berkman

and Al Gore on the same day

oraz Al Gore tego samego dnia,

saying return David Agus's phone call.

mówiąc, abym oddzwonił do Davida Agnus'a.

(Laughter)

(Śmiech)

So I was like, "Okay. This guy's at least resourceful."

Pomyślałem: "Okej, ten gość jest przynajmniej zaradny."

(Laughter)

(Śmiech)

So we started talking,

Kiedy zaczęliśmy rozmawiać,

and he said, "I really need a better way to measure proteins."

powiedział do mnie: "Naprawdę potrzebuję lepszej metody badania białek."

I'm like, "Looked at that. Been there.

Ja na to: "Spójrz na to. Próbowałem tego.

Not going to be easy."

Nie będzie łatwo."

He's like, "No, no. I really need it.

On na to: "Nie, nie. Ja naprawdę tego potrzebuję.

I mean, I see patients dying every day

To znaczy, codziennie widzę pacjentów

because we don't know what's going on inside of them.

umierających ponieważ, nie wiemy co się dzieje w ich wnętrzu.

We have to have a window into this."

Musimy mieć okno, przez które będziemy mogli tam zaglądnąć."

And he took me through

Zapoznał mnie

specific examples of when he really needed it.

z kilkoma szczególnymi przypadkami, kiedy tego potrzebował.

And I realized, wow, this would really make a big difference,

Wtedy zrozumiałem: wow, to mógłby być prawdziwy przełom

if we could do it,

jeśli bylibyśmy w stanie to robić.

and so I said, "Well, let's look at it."

Więc powiedziałem: "Cóż, przyglądnijmy się temu."

Applied Minds has enough play money

Umysły Ścisłe miały na tyle pieniędzy,

that we can go and just work on something

że mogliśmy tylko pracować nad czymkolwiek,

without getting anybody's funding or permission or anything.

bez starania się o czyjeś finansowanie, pozwolenie, czy coś innego.

So we started playing around with this.

Zaczęliśmy się więc z tym bawić.

And as we did it, we realized this was the basic problem --

Kiedy rozpoczeliśmy, zrozumieliśmy, że to był podstawowy problem --

that taking the sip of coffee --

wziąć pierwszy łyk kawy --

that there were humans doing this complicated process

że to ludzie brnęli przez ten skomplikowany proces,

and that what really needed to be done

a to, czego potrzebujemy,

was to automate this process like an assembly line

to zautomatyzowanie tego procesu, i stworzenie linii produkcyjnej

and build robots

poprzez zbudowanie robotów,

that would measure proteomics.

które badałyby zagadnienia proteomiki.

And so we did that,

To właśnie zrobiliśmy.

and working with David,

Pracując z Davidem,

we made a little company called Applied Proteomics eventually,

stworzyliśmy małą firmę nazwaną ostatecznie Proteomika Stosowana,

which makes this robotic assembly line,

która tworzyła linię produkcyjną robotów,

which, in a very consistent way, measures the protein.

i, w bardzo spójny sposób, badała białka.

And I'll show you what that protein measurement looks like.

Pokażę wam jak wygląda badanie białek.

Basically, what we do

Nasza praca polega

is we take a drop of blood

na pobraniu od pacjenta

out of a patient,

kropli krwi,

and we sort out the proteins

i posortowaniu białek

in the drop of blood

znajdujących się w tej kropli,

according to how much they weigh,

w zależności od tego ile ważą

how slippery they are,

oraz jak stabilne są,

and we arrange them in an image.

a następnie stworzeniu na podstawie danych wykresu.

And so we can look at literally

Wtedy możemy porównać

hundreds of thousands of features at once

setki tysięcy parametrów na raz,

out of that drop of blood.

na podstawie jednej kropli krwi.

And we can take a different one tomorrow,

Jutro możemy pobrać następną,

and you will see your proteins tomorrow will be different --

i zobaczycie, że jutrzejsze białka będą inne --

they'll be different after you eat or after you sleep.

będą różne po posiłku, czy po śnie.

They really tell us what's going on there.

One naprawdę mówią nam, co się tam dzieje.

And so this picture,

Ten obrazek,

which looks like a big smudge to you,

który wygląda dla was jak jak wielka smuga,

is actually the thing that got me really thrilled about this

jest w rzeczywistości rzeczą, która wywołała u mnie dreszcz emocji,

and made me feel like we were on the right track.

i sprawiła, że poczułem, że jesteśmy na dobrej drodze.

So if I zoom into that picture,

Jeśli powiększymy ten obraz,

I can just show you what it means.

będę mógł pokazać wam co to znaczy.

We sort out the proteins -- from left to right

Porządkujemy białka -- od lewej do prawej

is the weight of the fragments that we're getting,

w zależności od masy fragmentów jakie otrzymujemy.

and from top to bottom is how slippery they are.

A z góry na dół w zależności jak stabilne są.

So we're zooming in here just to show you a little bit of it.

Powiększamy tutaj wynik, aby pokazać tylko kilka z nich.

And so each of these lines

Każda z tych linii

represents some signal that we're getting out of a piece of a protein.

przedstawia jakiś sygnał odebrany od fragmentu białka.

And you can see how the lines occur

Możecie zauważyć, że linie skupiają się

in these little groups of bump, bump, bump, bump, bump.

w małych grupach jak tu: linia, linia, linia, lina, lina.

And that's because we're measuring the weight so precisely that --

Dzieje się tak, ponieważ mierzymy każdą masę tak precyzyjnie, że --

carbon comes in different isotopes,

węgiel występuje w kilku różnych izotopach,

so if it has an extra neutron on it,

więc jeśli ma on dodatkowy neutron,

we actually measure it as a different chemical.

to my go odczytujemy już jako inny związek chemiczny.

So we're actually measuring each isotope as a different one.

Traktujemy więc każdy izotop, jako inną substancję.

And so that gives you an idea

To daje wam mały zarys,

of how exquisitely sensitive this is.

jak nienagannie czułe jest nasze urządzenie.

So seeing this picture

Patrzenie na ten obrazek,

is sort of like getting to be Galileo

to tak jak być Galileuszem

and looking at the stars

patrzącym po raz pierwszy

and looking through the telescope for the first time,

na gwiazdy przez swój teleskop,

and suddenly you say, "Wow, it's way more complicated than we thought it was."

i nagle mówisz: "A niech to, to jest bardziej skomplikowane niż sądziłem."

But we can see that stuff out there

Jednak możemy zobaczyć te białka

and actually see features of it.

i przede wszystkim ujrzeć ich właściwości.

So this is the signature out of which we're trying to get patterns.

Jest to wizytówka organizmu, dla której próbujemy znaleźć reguły.

So what we do with this

Dzięki nim,

is, for example, we can look at two patients,

możemy porównując dwóch pacjentów:

one that responded to a drug and one that didn't respond to a drug,

jednego, który reaguje na leki, i drugiego, który nie,

and ask, "What's going on differently

zadać pytanie: "Co w ich organizmach

inside of them?"

odbywa się w różny sposób?"

And so we can make these measurements precisely enough

Możemy wykonać pomiary tak dokładnie,

that we can overlay two patients and look at the differences.

aby nałożyć ich wyniki a następnie poszukać różnic.

So here we have Alice in green

Mamy tutaj badania Alice na zielono

and Bob in red.

i Boba na czerwono.

We overlay them. This is actual data.

Nakładamy ich na siebie. Właściwie to ich dane.

And you can see, mostly it overlaps and it's yellow,

I możecie zobaczyć, że w większości wyniki się pokrywają i są w kolorze żółym,

but there's some things that just Alice has

ale jest kilka właściwości, które ma tylko Alice,

and some things that just Bob has.

i kilka takich, które ma tylko Bob.

And if we find a pattern of things

Jeśli odnajdziemy jak wygląda wzór wyników

of the responders to the drug,

osób, u których leki działają,

we see that in the blood,

zobaczymy z ich krwi,

they have the condition

jakie właściwości ma ich organizm,

that allows them to respond to this drug.

dzięki którym reagują na leki.

We might not even know what this protein is,

Możemy nawet nie wiedzieć co to za białko,

but we can see it's a marker

ale zobaczymy, że jest to marker

for the response to the disease.

odpowiedzi organizmu na chorobę.

So this already, I think,

Moim zdaniem,

is tremendously useful in all kinds of medicine.

proteomika już stała się niezwykle użyteczna we wszystkich gałęziach medycyny.

But I think this is actually

Uważam też,

just the beginning

że to dopiero początek,

of how we're going to treat cancer.

sposobu w jaki będziemy leczyć raka.

So let me move to cancer.

Pozwólcie, że przeniosę się do tematu raka.

The thing about cancer --

Trochę o nowotworach --

when I got into this,

kiedy zaczynałem,

I really knew nothing about it,

naprawdę nie wiedziałem o tym nic,

but working with David Agus,

ale pracując z Davidem Agusem,

I started watching how cancer was actually being treated

zacząłem przyglądać się w jaki sposób nowotwory są leczone

and went to operations where it was being cut out.

i byłem podczas operacji, na których je wycinano.

And as I looked at it,

Kiedy na to popatrzyłem,

to me it didn't make sense

sposób w jaki obchodzimy się z nowotworem

how we were approaching cancer,

nie miał dla mnie sensu.

and in order to make sense of it,

Aby ten sens znaleźć,

I had to learn where did this come from.

musiałem nauczyć się skąd się ono wzięło.

We're treating cancer almost like it's an infectious disease.

Raka leczymy prawie jak chorobę zakaźną.

We're treating it as something that got inside of you

Leczymy go jak coś, co dostało się do twojego wnętrza

that we have to kill.

i musimy to zabić.

So this is the great paradigm.

Jest to więc wielki paradygmat.

This is another case

To następny przypadek,

where a theoretical paradigm in biology really worked --

kiedy teoretyczne założenia biologii doskonale się sprawdzały --

was the germ theory of disease.

była to teoria mówiąca, że zarazki powodują choroby.

So what doctors are mostly trained to do

Zatem to co lekarze umieją najbardziej

is diagnose --

to diagnoza --

that is, put you into a category

czyli przypisanie cię do kategorii --

and apply a scientifically proven treatment

i zastosowanie naukowo sprawdzonej terapii

for that diagnosis --

w odniesieniu do tej diagnozy.

and that works great for infectious diseases.

To wspaniale działa dla chorób zakaźnych.

So if we put you in the category

Umieszczamy cię w kategorii

of you've got syphilis, we can give you penicillin.

chorych na kiłę, i aplikujemy ci penicyliny.

We know that that works.

Wiemy, że ona działa.

If you've got malaria, we give you quinine

Jeśli masz malarię, dajemy ci chininę,

or some derivative of it.

lub jej pochodną.

And so that's the basic thing doctors are trained to do,

Jest to podstawowa rzecz, jakiej lekarze są nauczeni.

and it's miraculous

To jest cudowne

in the case of infectious disease --

w przypadku chorób zakaźnych --

how well it works.

tak dobrze to działa.

And many people in this audience probably wouldn't be alive

Wiele ludzi z widowni pewnie już by nie żyło,

if doctors didn't do this.

jeśli lekarze nie stosowaliby tej metody.

But now let's apply that

Ale teraz zastosujmy to

to systems diseases like cancer.

do chorób układowych jak rak.

The problem is that, in cancer,

Problem jest w tym, że rak,

there isn't something else

nie jest czymś z zewnątrz,

that's inside of you.

co dostało się do organizmu.

It's you; you're broken.

To jesteś ty, twój organizm się popsuł.

That conversation inside of you

Ta rozmowa wewnątrz ciebie

got mixed up in some way.

w jakiś sposób się pomieszała.

So how do we diagnose that conversation?

Jak diagnozujemy tę "rozmowę"?

Well, right now what we do is we divide it by part of the body --

Cóż, w tym momencie, dzielimy ją na części ciała --

you know, where did it appear? --

wiecie, gdzie się pojawia --

and we put you in different categories

i przypisujemy cię różnym kategoriom

according to the part of the body.

stosownie do części ciała.

And then we do a clinical trial

Następnie robimy próby kliniczne

for a drug for lung cancer

na leczenie na raka płuc,

and one for prostate cancer and one for breast cancer,

inny na raka prostaty, jeszcze inny na raka piersi,

and we treat these as if they're separate diseases

i leczymy je, jakby były oddzielnymi chorobami

and that this way of dividing them

i ten sposób polegający na podziale nowotworów

had something to do with what actually went wrong.

bazuje na tym, jaki narząd jest chory.

And of course, it really doesn't have that much to do

Oczywiście, nie ma to tak wiele wspólnego

with what went wrong

z tym co dokładnie poszło nie tak.

because cancer is a failure of the system.

Ponieważ rak jest awarią całego systemu.

And in fact, I think we're even wrong

I tak naprawdę, uważam, że również mylimy się,

when we talk about cancer as a thing.

kiedy mówimy o raku jako o rzeczy.

I think this is the big mistake.

Sądzę, że jest to duży błąd.

I think cancer should not be a noun.

Uważam, że nowotwór nie powinien być rzeczownikiem.

We should talk about cancering

Powinniśmy mówić o "nowotworzeniu"

as something we do, not something we have.

jako coś, co robimy, nie coś, co mamy.

And so those tumors,

Oczywiście, guzy nowotworowe

those are symptoms of cancer.

są objawami raka.

And so your body is probably cancering all the time,

Twoje ciało prawdopodobnie "nowotworzy" przez cały czas.

but there are lots of systems in your body

Jest mnóstwo układów w twoim ciele,

that keep it under control.

które potrafią to kontrolować.

And so to give you an idea

Aby łatwiej było wam zrozumieć

of an analogy of what I mean

co mam na myśli mówiąc o traktowaniu

by thinking of cancering as a verb,

nowotworu jako czasownik, podam wam przykład.

imagine we didn't know anything about plumbing,

Wyobraź sobie, że nie wiesz nic o hydraulice,

and the way that we talked about it,

i podobnie jak we wspomnianej metodzie leczenia raka,

we'd come home and we'd find a leak in our kitchen

przychodzisz do domu i widzisz cieknącą rurę w kuchni.

and we'd say, "Oh, my house has water."

Mówisz: "Ojej, cały dom w wodzie."

We might divide it -- the plumber would say, "Well, where's the water?"

Teraz możesz dokonać podziału. Kiedy hydraulik zapyta: "Gdzie jest woda?"

"Well, it's in the kitchen." "Oh, you must have kitchen water."

Odpowiesz: "W kuchni." "Aa, zatem musisz mieć zalanie kuchenne."

That's kind of the level at which it is.

Mniej więcej na tym poziomie jesteśmy.

"Kitchen water,

Zalanie kuchenne?

well, first of all, we'll go in there and we'll mop out a lot of it.

Cóż, na początku wejdziemy tam i wytrzemy część wody.

And then we know that if we sprinkle Drano around the kitchen,

Potem, wiecie, że jeśli rozsypiecie Kreta wokół kuchni,

that helps.

to pomoże.

Whereas living room water,

Podczas gdy w przypadku zalanego salonu

it's better to do tar on the roof."

lepiej jest uszczelnić dach."

And it sounds silly,

To brzmi głupio,

but that's basically what we do.

ale dokładnie tak postępujemy.

And I'm not saying you shouldn't mop up your water if you have cancer,

Nie mówię, że nie powinieneś wytrzeć wody, jeśli masz raka.

but I'm saying that's not really the problem;

Ale twierdze, że nie jest to jest prawdziwy problem;

that's the symptom of the problem.

to objaw problemu.

What we really need to get at

W rzeczywistości musimy zrozumieć,

is the process that's going on,

zachodzący cały czas proces,

and that's happening at the level

który odbywa się na poziomie

of the proteonomic actions,

proteomiki.

happening at the level of why is your body not healing itself

Dzieje się na poziomie, kiedy odpowiadamy na pytanie:

in the way that it normally does?

Dlaczego twój organizm nie leczy się tak, jak zazwyczaj to robi?

Because normally, your body is dealing with this problem all the time.

Na co dzień, twoje ciało zmaga się z takimi problemami cały czas.

So your house is dealing with leaks all the time,

Twój dom, walczy z przeciekami przez cały czas.

but it's fixing them. It's draining them out and so on.

Ale sobie z nimi radzi i co jakiś czas rury same się udrożniają.

So what we need

Potrzebujemy

is to have a causative model

modelu przyczynowego

of what's actually going on,

tego, co dzieje się w naszym organizmie.

and proteomics actually gives us

Proteomika daje nam narzędzia,

the ability to build a model like that.

potrzebne do stworzenia tego modelu.

David got me invited

David zaprosił mnie,

to give a talk at National Cancer Institute

abym wygłosił wykład w National Cancer Institute.

and Anna Barker was there.

Była na nim Anna Barker.

And so I gave this talk

Więc wygłosiłem ten wykład

and said, "Why don't you guys do this?"

i zapytałem: "Dlaczego nie stosujecie tego w praktyce?"

And Anna said,

A Anna powiedziała,

"Because nobody within cancer

"Ponieważ nikt zajmujący się rakiem

would look at it this way.

nie patrzy na to w ten sposób.

But what we're going to do, is we're going to create a program

Ale w najbliższym czasie stworzymy program

for people outside the field of cancer

dla ludzie spoza dziedzin związanych z rakiem,

to get together with doctors

w ramach którego będą się spotykać z lekarzami,

who really know about cancer

którzy poświęcili życie dla nowotworów

and work out different programs of research."

aby razem prowadzić badania naukowe."

So David and I applied to this program

W ten sposób David i ja dołączyliśmy do programu

and created a consortium

i stworzyliśmy konsorcjum

at USC

na University of Southern California,

where we've got some of the best oncologists in the world

które zgromadziło jednych z najlepszych onkologów

and some of the best biologists in the world,

i biologów na świecie

from Cold Spring Harbor,

z Cold Spring Harbor Laboratory,

Stanford, Austin --

ze Stanfordu, Austin --

I won't even go through and name all the places --

nie jestem w stanie nawet wymienić wszystkich miejsc --

to have a research project

aby wspólnie poprowadzić projekt badawczy

that will last for five years

który będzie trwał przez pięć lat,

where we're really going to try to build a model of cancer like this.

gdzie naprawdę będziemy się starali stworzyć proteomiczny model nowotworu.

We're doing it in mice first,

Na początku robimy to na myszach.

and we will kill a lot of mice

Podczas naszych badań

in the process of doing this,

zabijemy wiele mysz,

but they will die for a good cause.

ale zginą dla dobrej sprawy.

And we will actually try to get to the point

Spróbujemy dojść do punktu,

where we have a predictive model

w którym będziemy mieli przewidywalny model,

where we can understand,

w którym zrozumiemy,

when cancer happens,

kiedy pojawia się nowotwór,

what's actually happening in there

co się tam właściwie dzieje

and which treatment will treat that cancer.

i jaka kuracja najlepiej go wyleczy.

So let me just end with giving you a little picture

Pozwólcie, że zakończę małą ilustracją tego,

of what I think cancer treatment will be like in the future.

w jaki sposób będzie wyglądało leczenie raka w przyszłości.

So I think eventually,

Uważam, że ostatecznie,

once we have one of these models for people,

kiedy będziemy mieli modele dla ludzi,

which we'll get eventually --

które w końcu zdobędziemy --

I mean, our group won't get all the way there --

oczywiście nasza grupa nie przeprowadzi całego tego procesu --

but eventually we'll have a very good computer model --

ale w końcu będziemy mieć bardzo dobry model komputerowy --

sort of like a global climate model for weather.

coś jak model globalnego klimatu.

It has lots of different information

Będzie dawał mnóstwo danych

about what's the process going on in this proteomic conversation

na temat tego w jaki sposób odbywa się proteomiczna "rozmowa"

on many different scales.

na wielu poziomach.

And so we will simulate

Będziemy symulować

in that model

za pomocą tego modelu

for your particular cancer --

twój konkretny przypadek --

and this also will be for ALS,

będzie go można zastosować również dla stwardnienia zanikowego bocznego,

or any kind of system neurodegenerative diseases,

oraz wielu innych chorób

things like that --

neurodegeneracyjnych --

we will simulate

stworzymy symulację

specifically you,

dokładnie ciebie,

not just a generic person,

nie będzie to ogólny przypadek,

but what's actually going on inside you.

ale dokładnie to, co dzieje się w twoim organizmie.

And in that simulation, what we could do

Dzięki tej symulacji

is design for you specifically

będziemy mogli zaprojektować specjalną terapię

a sequence of treatments,

składającą się z ciągu wielu kuracji.

and it might be very gentle treatments, very small amounts of drugs.

Będziemy mogli używać bardzo łagodnych i bardzo małych ilości leków.

It might be things like, don't eat that day,

Może to po polegać na tym, że w jeden dzień nie będziesz mógł jeść,

or give them a little chemotherapy,

w inny dostaniesz małą chemioterapię,

maybe a little radiation.

może mała radioterapia.

Of course, we'll do surgery sometimes and so on.

Oczywiście, czasem będzie trzeba wykonać zabieg operacyjny i tak dalej.

But design a program of treatments specifically for you

Ale program leczenia będzie dostosowany specjalnie dla ciebie,

and help your body

aby pomóc twojemu ciału

guide back to health --

powrócić do zdrowia --

guide your body back to health.

będzie to swego rodzaju przewodnik, który zaprowadzi cię do zdrowia.

Because your body will do most of the work of fixing it

Ponieważ twoje ciało będzie wykonywało większość leczenia samo,

if we just sort of prop it up in the ways that are wrong.

jeśli tylko nakierujemy działania, które robi źle.

We put it in the equivalent of splints.

Będzie to coś w rodzaju szyny po złamaniu.

And so your body basically has lots and lots of mechanisms

Twój organizm ma wbudowane wiele mechanizmów

for fixing cancer,

zwalczających nowotwory,

and we just have to prop those up in the right way

nasza pracę będzie polegała na ich wsparciu w odpowiedni sposób

and get them to do the job.

oraz zmobilizowaniu ich do pracy.

And so I believe that this will be the way

Wierzę, że będzie to sposób,

that cancer will be treated in the future.

w jaki nowotwory będą leczone w przyszłości.

It's going to require a lot of work,

Będzie to wymagało wiele pracy

a lot of research.

i wiele badań.

There will be many teams like our team

Powstanie wiele zespołów takich jak nasz,

that work on this.

które będą nad tym pracować.

But I think eventually,

Ale sądzę, że ostatecznie,

we will design for everybody

zaprojektujemy dla każdego,

a custom treatment for cancer.

dostosowany sposób leczenia raka.

So thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)