How we can find ourselves in data | Giorgia Lupi

Çeviri: Suleyman Cengiz Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

This is what my last week looked like.

Geçen haftam bu şekilde göründüğü gibiydi.

What I did,

Ne yaptım,

who I was with,

kiminleydim,

the main sensations I had for every waking hour ...

uyanık olduğum her saat için duyduğum esas duygular

If the feeling came as I thought of my dad

Geçenlerde kaybettiğim babamı düşündüğüm gibi duygular gelseydi

who recently passed away,

or if I could have just definitely avoided the worries and anxieties.

veya tam anlamıyla endişe ve vesveselerden kaçabilseydim

And if you think I'm a little obsessive,

ve biraz takıntılı olduğumu düşünüyorsanız

you're probably right.

muhtemelen haklısınız.

But clearly, from this visualization,

Ama şüphesiz, bu canlandırmadan,

you can learn much more about me than from this other one,

benim hakkında bu diğerinden daha fazla şey öğrenebilirsiniz,

which are images you're probably more familiar with

bu görüntülere muhtemelen daha aşinasınız

and which you possibly even have on your phone right now.

ve hatta şu an telefonunuzda olması muhtemel.

Bar charts for the steps you walked,

Attığınız adımlara ait çubuk grafikler,

pie charts for the quality of your sleep --

uyku kaliteniz için dairesel grafikler

the path of your morning runs.

sabah koşularınızın rotası.

In my day job, I work with data.

Benim işim verilerle çalışmak.

I run a data visualization design company,

Bir veri görselleştirme tasarım şirketi işletiyorum,

and we design and develop ways to make information accessible

bu şirkette bilginin erişilebilir olması için görsel sunumlar yardımıyla

through visual representations.

yollar geliştirip tasarlıyoruz.

What my job has taught me over the years

Yıllar sonra işimden öğrendiğim şey

is that to really understand data and their true potential,

veriyi ve onların gerçek potansiyelini gerçekten anlayabilmek için

sometimes we actually have to forget about them

bazen onları unutup

and see through them instead.

onların içini görmemiz gerekir.

Because data are always just a tool we use to represent reality.

Çünkü veri her zaman sadece gerçekliği göstermek için kullandığımız bir araçtır.

They're always used as a placeholder for something else,

Onları her zaman başka bir şeyin yerini tutar gibi kullanırız

but they are never the real thing.

ama asla gerçek değiller.

But let me step back for a moment

Şimdi bir dakikalığına bunu

to when I first understood this personally.

ilk olarak anladığım zamana geri dönelim.

In 1994, I was 13 years old.

1994'te 13 yaşındaydım.

I was a teenager in Italy.

İtalya'da bir gençtim.

I was too young to be interested in politics,

Politika ile ilgilenmek için çok gençtim

but I knew that a businessman, Silvio Berlusconi,

ama bir iş adamı olan Silvio Berlusconi'nin

was running for president for the moderate right.

ılımlı sağ için başkanlığa koştuğunu biliyordum.

We lived in a very liberal town,

Biz çok liberal bir şehirde yaşadık

and my father was a politician for the Democratic Party.

ve babam Demokrat Parti'de bir politikacıydı.

And I remember that no one thought that Berlusconi could get elected --

Kimsenin Berlusconi'nin seçilebileceğini düşünmediğini hatırlıyorum -

that was totally not an option.

bir seçenek bile olamazdı.

But it happened.

Oldu ama.

And I remember the feeling very vividly.

O hissi çok iyi hatırlıyorum.

It was a complete surprise,

Tam bir sürpriz oldu,

as my dad promised that in my town he knew nobody who voted for him.

babam şehirde ona oy veren kimseyi tanımadığına dair yemin ediyordu.

This was the first time

Bu ilk kez elimdeki verinin

when the data I had gave me a completely distorted image of reality.

gerçeklikten tamamen saptırılmış bir görüntü verdiği zamandı.

My data sample was actually pretty limited and skewed,

Veri örneğim oldukça sınırlı ve çarpıktı,

so probably it was because of that, I thought, I lived in a bubble,

muhtemelen sebep buydu, düşündüm ki bir fanusta yaşadım

and I didn't have enough chances to see outside of it.

ve yeterince dışarıyı görme şansım olmadı.

Now, fast-forward to November 8, 2016

Şimdi 8 Kasım 2016'ya, ABD'ye geri gidelim

in the United States.

The internet polls,

internet anketleri,

statistical models,

istatistiksel modeller,

all the pundits agreeing on a possible outcome for the presidential election.

başkanlık seçiminde olası bir sonuçta anlaşan tüm uzmanlar.

It looked like we had enough information this time,

Bu sefer yeterince veri var gibi görünüyordu

and many more chances to see outside the closed circle we lived in --

ve içinde yaşadığımız kapalı dairenin dışını görmek daha kolaydı

but we clearly didn't.

ama yine yapamadık.

The feeling felt very familiar.

Çok tanıdık bir duyguydu.

I had been there before.

Önceden de yaşamıştım.

I think it's fair to say the data failed us this time --

sanırım bu defa verinin bizi yanılttığını söylemek doğru olur

and pretty spectacularly.

ve oldukça şaşırtıcı şekilde.

We believed in data,

Verilere güvendik

but what happened,

ama olan şey,

even with the most respected newspaper,

en saygın gazetede bile

is that the obsession to reduce everything to two simple percentage numbers

her şeyi iki basit yüzdeli sayıya indirgeme saplantısıdır,

to make a powerful headline

etkili bir başlık atmak amacı

made us focus on these two digits

bizi bu iki sayıya ve yalnızca

and them alone.

bu iki sayıya odakladı.

In an effort to simplify the message

Mesajı basitleştirmek

and draw a beautiful, inevitable red and blue map,

ve umulan kırmızı ve mavi güzel bir harita çizmek amacıyla

we lost the point completely.

asıl noktayı tamamen kaçırdık.

We somehow forgot that there were stories --

Hikayeler olduğunu bir şekilde unuttuk

stories of human beings behind these numbers.

bu sayıların ardındaki insanoğlunun hikayelerini

In a different context,

Farklı bir durumda

but to a very similar point,

fakat çok benzer bir noktada,

a peculiar challenge was presented to my team by this woman.

bu kadın tarafından takımıma tuhaf bir sorun sunuldu.

She came to us with a lot of data,

Bir çok veriyle bize geldi

but ultimately she wanted to tell one of the most humane stories possible.

fakat en sonunda olası en insancıl hikayelerden birini açıklamak istedi.

She's Samantha Cristoforetti.

Bu kadın Samantha Cristoforetti.

She has been the first Italian woman astronaut,

İlk İtalyan kadın astronottu

and she contacted us before being launched

ve Uluslararası Uzay İstasyonuna

on a six-month-long expedition to the International Space Station.

altı ay süren bir sefer öncesi bizimle görüştü.

She told us, "I'm going to space,

Bize dedi ki: "Ben uzaya gidiyorum

and I want to do something meaningful with the data of my mission

ve edineceğim veriyle insanlara ulaşmak için anlamlı bir şeyler

to reach out to people."

yapmak istiyorum''

A mission to the International Space Station

Uluslararası Uzay İstasyonu'na bir görev

comes with terabytes of data

terabaytlarca veri ile sonuçlanır,

about anything you can possibly imagine --

hayal edebileceğiniz her şey hakkında;

the orbits around Earth,

Dünya etrafında yörüngeler,

the speed and position of the ISS

ISS'in hızı ve konumu

and all of the other thousands of live streams from its sensors.

ve sensörlerinden gelen binlerce canlı yayının tümü.

We had all of the hard data we could think of --

Düşünebileceğimiz tüm somut veriye sahiptik,

just like the pundits before the election --

seçimden önce tıpkı uzmanlarda olduğu gibi,

but what is the point of all these numbers?

o halde tüm bu sayıların anlamı nedir?

People are not interested in data for the sake of it,

İnsanlar sayıların hatrına, veriyle ilgilenmez

because numbers are never the point.

çünkü sayılar asla asıl nokta değildir.

They're always the means to an end.

Onlar daima bir sonu ifade ederler.

The story we needed to tell

Açıklamamız gereken hikaye şu,

is that there is a human being in a teeny box

minik bir kutuda bir insan var,

flying in space above your head,

başınızın üstünde, uzayda uçan

and that you can actually see her with your naked eye on a clear night.

ve aslında onu, açık bir gecede çıplak gözle görebilirsiniz.

So we decided to use data to create a connection

Böylece bir bağlantı kurmak için verileri kullanmaya karar verdik

between Samantha and all of the people looking at her from below.

Samantha ve onu aşağıdan izleyen tüm insanlar arasında

We designed and developed what we called "Friends in Space,"

"Uzayda Arkadaşlar" adıyla tasarladığımız

a web application that simply lets you say "hello" to Samantha

Samantha'ya "merhaba" diyebileceğiniz basit bir web uygulaması geliştirdik

from where you are,

bulunduğunuz yerden

and "hello" to all the people who are online at the same time

ve aynı anda çevrimiçi olan tüm insanlara "merhaba"

from all over the world.

dünyanın her yanından

And all of these "hellos" left visible marks on the map

Tüm bu "merhabalar" haritada görünen izler bıraktı.

as Samantha was flying by

Samantha uçarken

and as she was actually waving back every day at us

ISS'ten Twitter kullanarak

using Twitter from the ISS.

her gün herkese el sallıyordu.

This made people see the mission's data from a very different perspective.

Bu olay insanların görev verilerini çok farklı bir açıdan görmelerini sağladı.

It all suddenly became much more about our human nature and our curiosity,

Bütün bunlar teknolojiden daha çok insan doğası ve merakımızla ilgili oldu.

rather than technology.

So data powered the experience,

Yani veri deneyimi güçlendirdi,

but stories of human beings were the drive.

insanoğlunun hikayeleri ise yön vericiydi.

The very positive response of its thousands of users

Binlerce kuıllanıcının çok olumlu yanıtları

taught me a very important lesson --

bana çok önemli bir ders verdi:

that working with data means designing ways

Verilerle çalışma, soyutu ve sayılamazı, görülebilen,

to transform the abstract and the uncountable

hissedilebilen ve hayatlarımızla ve davranışlarımızla

into something that can be seen, felt and directly reconnected

doğrudan yeniden bağlanabilen bir şeye dönüştürme

to our lives and to our behaviors,

yollarını tasarlamak demektir.

something that is hard to achieve

Ancak bu süreçte

if we let the obsession for the numbers and the technology around them

sayılar ve teknoloji takıntısının bizi yönlendirmesine izin verirsek

lead us in the process.

elde edilmesi zor olan bir şeye dönüşür.

But we can do even more to connect data to the stories they represent.

Ama verileri, ifade ettikleri hikayelere bağlamak için daha fazlasını yapabiliriz.

We can remove technology completely.

Teknolojiyi tamamen kaldırabiliriz.

A few years ago, I met this other woman,

Birkaç yıl önce bu diğer kadınla karşılaştım,

Stefanie Posavec --

Stefanie Posavec --

a London-based designer who shares with me the passion and obsession about data.

veri hakkındaki tutku ve saplantısını benimle paylaşan Londralı bir tasarımcı.

We didn't know each other,

Birbirimizi tanımıyorduk

but we decided to run a very radical experiment,

ama çok radikal bir deney yapmaya karar verdik,

starting a communication using only data,

sadece veri kullanarak iletişim kurmak,

no other language,

başka bir dil yok

and we opted for using no technology whatsoever to share our data.

ve verimizi paylaşmak için hiç teknoloji kullanmamayı seçtik.

In fact, our only means of communication

Aslında tek iletişim yolumuz

would be through the old-fashioned post office.

eski moda postane kanalıyla olacaktı.

For "Dear Data," every week for one year,

"Sevgili Veri" için bir yılda her hafta,

we used our personal data to get to know each other --

birbirimizi tanımak için kişisel verimizi kullandık;

personal data around weekly shared mundane topics,

haftalık paylaşılan olağan başlıklar çerçevesinde kişisel veriler,

from our feelings

hislerimizden,

to the interactions with our partners,

partnerlerimizle ilişkilerimize,

from the compliments we received to the sounds of our surroundings.

yapılan iltifatlardan çevremizdeki seslere.

Personal information that we would then manually hand draw

Daha sonra bir kartpostal boyutunda bir kağıda elle çizeceğimiz,

on a postcard-size sheet of paper

her hafta Londra'dan

that we would every week send from London to New York,

benim yaşadığım şehre, New York'a ve New York'tan

where I live,

onun yaşadığı şehre,

and from New York to London, where she lives.

Londra'ya göndereceğimiz kişisel bilgilerimiz.

The front of the postcard is the data drawing,

Kartpostalın ön yüzünde veri görselimiz var

and the back of the card

ve arka yüzünde

contains the address of the other person, of course,

tabii ki diğer kişinin adresi

and the legend for how to interpret our drawing.

ve görseli anlamada gerekli açıklayıcı işaretler var.

The very first week into the project,

Projenin ilk haftasında

we actually chose a pretty cold and impersonal topic.

gerçekten çok sıkıcı ve kişisel olmayan bir başlık seçtik.

How many times do we check the time in a week?

Bir haftada zamanı kaç kere kontrol ederiz?

So here is the front of my card,

İşte benim kartın ön yüzü:

and you can see that every little symbol

Her küçük sembolün, zamanı kontrol ettiğim

represents all of the times that I checked the time,

tüm zamanları gösterdiğini görebilirsiniz,

positioned for days and different hours chronologically --

günler ve farklı saatler için kronolojik olarak yerleştirilmiş --

nothing really complicated here.

gerçekten karmaşık hiçbir şey yok.

But then you see in the legend

Fakat zaten bu anlarla ilgili

how I added anecdotal details about these moments.

anekdotsal detayları nasıl eklediğimi işaretlerde görüyorsunuz.

In fact, the different types of symbols indicate why I was checking the time --

Aslında farklı sembol türleri neden o zamanı işaretlediğimi --

what was I doing?

ne yaptığımı gösteriyor.

Was I bored? Was I hungry?

Sıkıldım mı? Acıktım mı?

Was I late?

Geciktim mi?

Did I check it on purpose or just casually glance at the clock?

Saate öylesine mi baktım yoksa bilerek mi kontrol ettim?

And this is the key part --

İşte işin püf noktası --

representing the details of my days and my personality

verilerimi kullanarak günlerimi

ve kişiliğimi gösterme.

through my data collection.

Using data as a lens or a filter to discover and reveal, for example,

Örneğin, asla bitmeyen geç kalma endişemi keşfetmek ve açığa çıkarmak için

my never-ending anxiety for being late,

verileri bir mercek veya bir süzgeç olarak kullanma,

even though I'm absolutely always on time.

mutlaka her zaman dakik olsam da.

Stefanie and I spent one year collecting our data manually

Stefania ve ben bir yılı 'şimdilik' bilgisayarların bir araya getiremeyeceği

to force us to focus on the nuances that computers cannot gather --

nüanslara odaklanmaya bizi zorlaması için

or at least not yet --

verilerimizi elle toplayarak

using data also to explore our minds and the words we use,

sadece aktivitelerimizi değil,

kullandığımız kelimeleri ve fikirlerimizi de incelemek için

and not only our activities.

verileri kullanarak harcadık.

Like at week number three,

Söylediğimiz ve bize söylenen

where we tracked the "thank yous" we said and were received,

"Teşekkür" sözlerini izlediğimiz ve çoğunlukla tanımadığım insanlara

and when I realized that I thank mostly people that I don't know.

teşekkür ettiğimi fark ettiğim üç sayılı haftada olduğu gibi.

Apparently I'm a compulsive thanker to waitresses and waiters,

Görünen o ki garsonlara karşı aşırı teşekkür ediciyim

but I definitely don't thank enough the people who are close to me.

ama kesinlikle bana yakın olanlara yeterince teşekkür etmiyorum.

Over one year,

Bir yıl boyunca

the process of actively noticing and counting these types of actions

bu tür hareketlere bilfiil dikkat edip onları sayma işlemi

became a ritual.

bir ritüel halini aldı.

It actually changed ourselves.

Gerçekten bizi değiştirdi.

We became much more in tune with ourselves,

Kendimizle daha uyumlu hale geldik,

much more aware of our behaviors and our surroundings.

davranışlarımız ve çevremiz konusundaki farkındalığımız arttı.

Over one year, Stefanie and I connected at a very deep level

Bir yıl boyunca Stefanie ve ben ortak veri günlüğümüz sayesinde

through our shared data diary,

her an temas halindeydik,

but we could do this only because we put ourselves in these numbers,

ama sadece kendimizi bu sayıların içine koyduğumuz için bunu yapabiliyorduk,

adding the contexts of our very personal stories to them.

en kişisel hikayelerimizi onlara ekleyerek.

It was the only way to make them truly meaningful

Bu sayıların gerçekten anlamlı olması

and representative of ourselves.

ve bizi temsil etmesi için tek yol buydu.

I am not asking you to start drawing your personal data,

Kişisel verilerinizi görselleştirmeye başlamanızı veya yabancı bir

or to find a pen pal across the ocean.

mektup arkadaşı bulmanızı istemiyorum.

But I'm asking you to consider data --

Fakat her tür veriyi

all kind of data --

görüşmenin başlangıcı olarak

as the beginning of the conversation

düşünmenizi istiyorum,

and not the end.

sonu olarak değil.

Because data alone will never give us a solution.

Çünkü veri tek başına asla bir çözüm olmayacaktır.

And this is why data failed us so badly --

Veriler nedenle bizi çok kötü yanılttı

because we failed to include the right amount of context

çünkü gerçeği yansıtacak doğru miktarda içerik bulundurmada

to represent reality --

başarısız olduk,

a nuanced, complicated and intricate reality.

incelikli, karmaşık ve girift bir gerçeklik.

We kept looking at these two numbers,

Bu iki sayıya bakmaya devam ettik,

obsessing with them

onları saplantı yaptık,

and pretending that our world could be reduced

dünyamız bir çift rakama

to a couple digits and a horse race,

ve bir at yarışına dönüşebilirmiş gibi davranarak,

while the real stories,

gerçek hikayeler,

the ones that really mattered,

gerçekten önem arz edenler,

were somewhere else.

başka yerdelermiş gibi.

What we missed looking at these stories only through models and algorithms

Bu hikayelere sadece modellerle ve algoritmalarla bakarak kaçırdığımız şey

is what I call "data humanism."

"veri insanlığı" adını verdiğim şeydir.

In the Renaissance humanism,

Rönesans insanlığında,

European intellectuals

Avrupa aydınları

placed the human nature instead of God at the center of their view of the world.

kendi dünya görüşlerinin merkezine Tanrı yerine insan doğasını koydular.

I believe something similar needs to happen

Veri evreninde de benzer şeylerin

with the universe of data.

olması gerektiğine inanıyorum.

Now data are apparently treated like a God --

Günümüzde açıkça veri, Tanrı gibi kabul görüyor --

keeper of infallible truth for our present and our future.

şu anımız ve geleceğimiz için mutlak doğrunun koruyucusu.

The experiences that I shared with you today

Bugün sizinle paylaştığım deneyimler

taught me that to make data faithfully representative of our human nature

veriyi içtenlikle insan doğamızın temsilcisi yapmak

and to make sure they will not mislead us anymore,

ve artık bizi yanıltmayacaklarını garantilemek için

we need to start designing ways to include empathy, imperfection

onları toplama, işleme, analiz etme ve gösterme konusunda empati,

and human qualities

hata ve insani vasıflar içeren

in how we collect, process, analyze and display them.

yollar tasarlamaya başlamak gerektiğini öğretti.

I do see a place where, ultimately,

Sonunda, yalnızca daha verimli olmak için

instead of using data only to become more efficient,

veriyi kullanma yerine, hepimizin daha insani olmak için

we will all use data to become more humane.

veriyi kullanacağı bir anı görüyorum.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)