What we miss when we focus on the average | Am I Normal? with Mona Chalabi

Transcriber:

When we think about data, we usually think about averages.

Çeviri: Gizem Nur Denizer Gözden geçirme: Ebrar Batmaz

Verileri düşündüğümüzde, genellikle ortalamaları düşünürüz.

Average height, average salary,

Ortalama boy, ortalama maaş,

average number of hours spent on video calls.

görüntülü aramalara harcanan ortalama saat.

It’s tempting to focus on these neat little summaries of our world.

Dünyamızın tertipli kısa özetlerine odaklanmak cazip geliyor.

But the world is a lot messier than these averages can make it out to be.

Fakat dünya, bu ortalamaların ortaya koyabileceklerinden çok daha karmaşıktır.

So instead, I look for the outliers.

Bunun yerine, aykırı değerleri ararım.

They can offer a better reflection of this chaos we call life.

Hayat dediğimiz bu kaosun çok daha iyi bir yansımasını sunabilirler.

And they can offer a different perspective

Anladığımızı düşündüğümüz bazı şeylere farklı bir bakış açısı sunabilirler.

on the things that we think we understand.

[Am I Normal? with Mona Chalabi]

[Mona Chalabi ile ‘‘Normal miyim?‘’]

Take, for instance, the stats around teens and cigarettes.

Örneğin, gençler ve sigaralarla ilgili istatistikleri ele alalım.

According to the CDC, between 1997 and 2019,

CDC’ye göre, 1997-2019 yılları arasında,

the percentage of American high school students who smoked plummeted

sigara içen Amerikalı lise öğrencilerinin yüzdesi

from 36 to just six percent.

36′dan yüzde altıya düştü.

That seems like a pretty big win,

Bu önemli bir kazanç gibi görünüyor

but when you break apart the data and look at the outliers,

ama verileri parçalayıp, aykırı değerlere baktığınızda

it is a totally different picture.

tamamen farklı bir resim görürüz.

Among American Indian and native Alaskan students,

Amerikan kızılderili ve yerli Alaskalı öğrenciler arasında

cigarette usage is much higher than that six percent average.

sigara kullanımı yüzde altı ortalamanın çok üstündedir.

It comes in at a sizable 21 percent.

Yüzde 21 gibi büyük bir orandadır.

All other racial and ethnic groups were in the single digits.

Diğer tüm ırk ve etnik gruplarda ise tek haneli sayılardaydı.

So what first seemed like this great success story

İlk başta büyük bir başarı öyküsü olarak görünen şey,

is actually an indicator of how much work we need to do

aslında en ötekileştirilmiş topluluklardan bazılarına ulaşmak için

to reach some of the most marginalized communities.

ne kadar çalışmamız gerektiğinin göstergesidir.

In general, when we present data as a scatterplot,

Genellikle verileri dağılım grafiği olarak sunduğumuzda,

the average would usually look like this.

ortalama genellikle böyle görünür.

And where there are outliers,

Aykırı değerlerin olduğu yerde,

the typical approach is to undervalue them,

tipik yaklaşım onları azımsamak, onları ortalamadan

to see them as a deviation from the average

veya toplumun normal olarak gördüğü şeyden sapmalar olarak görmektir.

or from what society thinks is normal.

But I like to call these outliers “lost birds.”

Ama ben bu aykırı değerlere “kayıp kuşlar” demeyi seviyorum.

It's a nickname I use for something or someone who has gone astray.

Yolunu kaybeden bir şey veya biri için kullandığım bir lakap.

If you look hard enough,

Yeterince dikkatli bakarsanız,

you'll find that these lost birds pop up everywhere.

bu kayıp kuşların her yerde aniden ortaya çıktığını göreceksiniz.

Like my mom, for example.

Annem gibi, mesela.

Kamera karşısında olmaktan hoşlanmıyor, o yüzden bu kukla onun yerini alacak.

She doesn't like being on camera, so this puppet will have to do.

She's a soft spoken, hijabi woman who isn't much bigger than this puppet.

O bu kukladan çok da büyük olmayan, tatlı dilli, tesettürlü bir kadın.

Because of that, it's easy for some people to underestimate her.

Bu nedenle, bazı insanlar için onu hafife almak kolay.

But don't let those first impressions fool you.

Bu ilk izlenimlerin sizi yanıltmasına izin vermeyin.

“In my generation,

“Benim kuşağımda, bize söylenenleri dinler ve kabul ederdik.

we used to listen and accept what they tell us.

'Do what you're told.'

‘Sana söyleneni yap.’

But when I got older,

Ama yaşlandığımda,

I just changed and I started to argue my point and get what I want."

değiştim ve fikrimi tartışmaya ve istediğimi elde etmeye başladım.”

My mom's a retired doctor, an avid ugly-dress maker,

Annem emekli bir doktor ve hevesli bir çirkin elbise yapıcı,

a mother of two and a grandmother of none.

iki çocuk annesi ve torunu yok.

Though she spends a fair amount of time trying to speak that into existence,

Bunu hayata geçirmek için epey zaman harcamasına rağmen,

"I think for every mother, for her daughter, she wants a grandchild."

“Bence her anne kızından ona bir torun vermesini ister.”

(Laughter)

(Kahkaha)

"Sorry, Mona."

“Üzgünüm, Mona.”

Moving on.

Devam ediyorum.

My mom is also a lost bird.

Annem de kayıp bir kuştur.

"Me?"

“Ben mi?”

She has, statistically speaking, gone astray.

İstatiksel olarak konuşuyorum, annem yoldan saptı.

"Yeah, but it was a good deviation."

“Evet, ama bu iyi bir sapmaydı.”

Back in the late '70s,

70′lerin sonlarında, annem Irak’tan ayrıldı, tıp eğitimini

my mom left Iraq and moved to the UK

to further her medical training and practice.

ve pratiğini ilerletmek için İngiltere’ye taşındı.

She's among the four percent of people born in Iraq who now live abroad.

Şu an yurtdışında yaşayan Irak doğumlu insanların yüzde 4′ü arasında.

By the early 2000s,

2000′lerin başında,

just three percent of UK doctors with her experience

annemin deneyimine sahip Birleşik Krallık doktorlarının sadece

were non-white and practicing in her speciality.

yüzde üçü beyaz değildi ve onun uzmanlık dalında çalışıyordu.

My mom is a lost bird because she is an outlier.

Annem bir kayıp kuş çünkü o bir aykırı değer.

She's one of the rare few to leave her home country

Ülkesini terk eden nadir birkaç kişiden biri

and even rarer still among her medical peers.

ve tıptaki akranları arasında daha da nadir.

We all think that the people that we love are special,

Hepimiz sevdiğimiz insanların özel olduğunu düşünürüz

and there is some truth to that.

ve bunda doğruluk payı vardır.

But it’s worth considering the ways that we are all lost birds.

Ama hepimizin kayıp kuşlar olduğunu dikkate almaya değer.

Because when we focus on the average and we ignore the outliers,

Çünkü ortalamaya odaklandığımızda ve aykırı değeri yok saydığımızda

we lose all of the richness and insights that those stories provide.

bu hikayelerin sağladığı tüm zenginliği ve içgörüleri kaybederiz.

But when we dig into the deviations, we get to see the bigger picture.

Ancak sapmaları incelediğimizde büyük resmi görüyoruz.

One from a bird's-eye view.

Biri de kuşbakışı görünümünden.