The ethical dilemma of designer babies | Paul Knoepfler

Translator: Joseph Geni Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Çeviri: Tugce Ercem Gözden geçirme: Ramazan Şen

So what if I could make for you

Peki, ben sizin için

a designer baby?

genetiği tasarlanmış bir bebek yapabilseydim ne olurdu?

What if you as a parent-to-be

Ebeveyn adayları olarak siz

and I as a scientist decided to go down that road together?

ve bilim adamı olarak ben, bu yola birlikte çıkmaya karar verseydik?

What if we didn't?

Ya da böyle bir şey yapmasaydık?

What if we thought, "That's a bad idea,"

Bunun "kötü bir fikir" olduğunu düşünseydik

but many of our family, friends and coworkers

fakat ailemiz, arkadaşlarımız ve iş arkadaşlarımız

did make that decision?

bunu yapmaya karar verseydi?

Let's fast-forward just 15 years from now.

Şimdi zamanı hızlıca 15 yıl sonrasına saralım.

Let's pretend it's the year 2030,

2030 yılında olduğumuzu ve sizlerin birer ebeveyn

and you're a parent.

olduğunuzu varsayalım.

You have your daughter, Marianne, next to you,

Yanınızda bir kızınız var, Marianne

and in 2030, she is what we call a natural

ve 2030 yılında, genetik yapısında hiçbir değişiklik yapılmadığı için

because she has no genetic modifications.

onu doğal olarak tanımlıyoruz.

And because you and your partner consciously made that decision,

Eşiniz ve siz bilinçli olarak böyle bir karar aldığınız için

many in your social circle, they kind of look down on you.

sosyal çevrenizdeki birçok insan sizi küçümsüyor.

They think you're, like, a Luddite or a technophobe.

Sizin teknolojiye karşı ya da teknofobik olduğunuzu düşünüyor.

Marianne's best friend Jenna, who lives right next door,

Marianne'nin yan dairede yaşayan en yakın arkadaşı Jenna ise

is a very different story.

çok farklı bir hikâye.

She was born a genetically modified designer baby with numerous upgrades.

Jenna, genetiğinde bir sürü iyileştirme yapılan, genetiği tasarlanmış bir kız.

Yeah. Upgrades.

Evet. İyileştirme.

And these enhancements were introduced

Bu iyileştirmeler, komik bir ismi olan yeni bir gen değiştirme teknolojisi

using a new genetic modification technology

CRISPR kullanılarak tanıtıldı.

that goes by the funny name CRISPR,

Komik bir isim,

you know, like something's crisp,

çünkü hani bir şey çıtır çıtır olur ya,

this is CRISPR.

bu da CRISPR.

The scientist that Jenna's parents hired to do this

Jenna'nın ebeveynlerinin birkaç milyon dolar ödeyerek

for several million dollars

tuttuğu bu bilim adamı

introduced CRISPR into a whole panel of human embryos.

CRISPR'ı insan embriyolarından oluşan bir gruba tanıttı.

And then they used genetic testing,

Sonra genetik testler yaptılar

and they predicted that that little tiny embryo, Jenna's embryo,

ve Jenna'nın embriyosunun gruptaki en iyi embriyo

would be the best of the bunch.

olduğu tahmininde bulundular.

And now, Jenna is an actual, real person.

Şimdi, Jenna hakiki, gerçek bir insan.

She's sitting on the carpet in your living room

Oturma odanızdaki halının üzerinde oturup

playing with your daughter Marianne.

kızınız Marianne ile oynuyor.

And your families have known each other for years now,

Aileleriniz artık birbirini yıllardır tanıyor

and it's become very clear to you

ve Jenna'nın sıradışı olduğunun

that Jenna is extraordinary.

daha da farkına varmaya başladınız.

She's incredibly intelligent.

Jenna inanılmaz derecede zeki.

Eğer kendinize karşı dürüst olabilirseniz, aslında o sizden bile daha zeki

If you're honest with yourself, she's smarter than you,

and she's five years old.

ve daha sadece beş yaşında.

She's beautiful, tall, athletic,

Güzel, uzun, atletik...

and the list goes on and on.

Bu liste uzadıkça uzar.

And in fact, there's a whole new generation

Doğrusunu söylemek gerekirse, Jenna gibi

of these GM kids like Jenna.

genetik yapısı değiştirilmiş bütün bir nesil var.

And so far it looks like

Bu zamana kadar, hepsi ebeveynlerinin neslinden,

they're healthier than their parents' generation,

sizin neslinizden

than your generation.

daha sağlıklı görünüyor.

And they have lower health care costs.

Ve daha az sağlık masrafları var.

They're immune to a host of health conditions,

HIV/AIDS ve genetik rahatsızlıkları da içeren

including HIV/AIDS and genetic diseases.

bir sürü hastlalığa karşı bağışıklık sahibiler.

It all sounds so great,

Her şey kulağa harika geliyor.

but you can't help but have this sort of unsettling feeling,

Ama Jenna'yla ilgili bir şeylerin tam doğru olmadığını hissettiren

a gut feeling, that there's something just not quite right about Jenna,

bu huzursuz edici duyguyu engelleyemiyorsunuz ve

and you've had the same feeling about other GM kids that you've met.

diğer genetiği değiştirilmiş çocuklarla ilgili de aynı şeyleri hissediyorsunuz.

You were also reading in the newspaper earlier this week

Ayrıca, hafta başında bir gazetede

that a study of these children who were born as designer babies

tasarlanmış bebek olarak dünyaya gelmiş çocuklar üzerinde yapılan bir araştırmanın

indicates they may have some issues,

bu çocukların yüksek agresiflik ve kendini beğenmişlik gibi

like increased aggressiveness and narcissism.

bazı sorunlarının olabileceğini gösterdiğini okumuştunuz.

But more immediately on your mind

Fakat aklınızda

is some news that you just got from Jenna's family.

Jenna'nın ailesinden aldığınız bazı haberler var.

She's so smart,

Jenna çok zeki,

she's now going to be going to a special school,

şimdi sizin kızınız Marianne'den farklı bir okula,

a different school than your daughter Marianne,

özel bir okula gidiyor ve

and this is kind of throwing your family into a disarray.

bu sizin ailenizi biraz karışıklığa sürüklüyor.

Marianne's been crying,

Marianne durmadan ağlıyor

and last night when you took her to bed to kiss her goodnight,

ve geçen gece iyi geceler demek için onu yatağına götürdüğünüzde

she said, "Daddy, will Jenna even be my friend anymore?"

size "Babacığım, Jenna artık benim arkadaşım olamayacak mı? " diye sormuştu.

So now, as I've been telling you this imagined 2030 story,

Şimdi size 2030'da gerçekleşen hayal ürünü bu hikâyeyi anlatırken

I have a feeling that I may have put some of you

içimde sanki bazılarınızı

bilim kurgu düşüncelerine sürüklemişim gibi bir his var. Haksız mıyım?

into this sci-fi frame of reference. Right?

You think you're reading a sci-fi book.

Bir bilim kurgu kitabı okuduğunuzu düşünüyorsunuz.

Or maybe, like, in Halloween mode of thinking.

Ya da belki Cadılar Bayramı tarzında düşünüyorsunuz.

But this is really a possible reality for us,

Ancak bu bizim için sadece 15 yıl sonra

just 15 years from now.

gerçekten de olabilecek bir hakikat.

I'm a stem cell and genetics researcher

Ben kök hücre ve genetik araştırmacısıyım

and I can see this new CRISPR technology

ve bu yeni CRISPR teknolojisini

ve onun potansiyel etkisini anlayabiliyorum.

and its potential impact.

And we may find ourselves in that reality,

Kendimizi bu hakikâtin içinde bulabiliriz ve

and a lot will depend on what we decide to do today.

birçok şey bugün ne yapmaya karar verdiğimize bağlı.

And if you're still kind of thinking in sci-fi mode,

Eğer hâlâ bilim kurgu tarzı düşünceler içindeyseniz

consider that the world of science had a huge shock earlier this year,

bilim dünyasının bu yılın başlarında büyük bir şok yaşadığını hesaba katın

and the public largely doesn't even know about it.

ki halkın büyük ölçüde bundan haberi bile yok.

Researchers in China just a few months ago

Çin'deki araştırmacılar, birkaç ay önce

reported the creation of genetically modified human embryos.

genetik yapısı değiştirilmiş embriyoların yaratıldığı bilgisini verdiler.

This was the first time in history.

Bu tarihte ilk kez oluyordu.

And they did it using this new CRISPR technology.

Bunu, yeni CRISPR teknolojisini kullanarak yaptılar.

It didn't work perfectly,

Mükemmel bir şekilde çalışmadı

but I still think they sort of cracked the door ajar

ama yine de Pandora'nın kutusunun kapısını

on a Pandora's box here.

araladıklarını düşünüyorum.

And I think some people are going to run with this technology

Bence, bazı insanlar bu teknolojiyi geliştirecek

ve genetiği tasarlanmış bebekler yapmaya çalışacak.

and try to make designer babies.

Now, before I go on, some of you may hold up your hands and say,

Şimdi, devam etmeden önce bazılarınız elini kaldırıp

"Stop, Paul, wait a minute.

"Paul, dur, bir dakika bekle. Bu yasa dışı olmaz mıydı?

Wouldn't that be illegal?

Öylece çıkıp genetiği tasarlanmış bir bebek yaratamazsın."

You can't just go off and create a designer baby."

diyebilir.

And in fact, to some extent, you're right.

Aslında, bir bakıma haklısınız.

In some countries, you couldn't do that.

Bazı ülkelerde, bunu yapamazdınız.

But in many other countries, including my country, the US,

Ama benim ülkem ABD'yi de içeren diğer birçok ülkede

there's actually no law on this, so in theory, you could do it.

bu konuda bir yasa yok, yani teoride yapabilirdiniz.

And there was another development this year that resonates in this area,

Bu alanda yankılanan bir başka araştırma daha vardı

and that happened not so far from here over in the UK.

ve bu çok uzaklarda değil, İngiltere'de yapıldı.

And the UK traditionally has been the strictest country

İngiltere, insan genetiği değişimi konusunda

when it comes to human genetic modification.

geleneksel olarak en katı ülke oldu.

It was illegal there,

Bu orada yasa dışıydı,

but just a few months ago,

ancak sadece birkaç ay önce,

they carved out an exception to that rule.

bu kurala bir istisna getirdiler.

They passed a new law

Az görülen genetik rahatsızlıkları önlemeye çalışmak amacıyla

allowing the creation of genetically modified humans

genetiği değiştirilmiş insan yaratımına izin veren

with the noble goal of trying to prevent a rare kind of genetic disease.

bir yasa geçirdiler.

But still I think in combination these events are pushing us

Ben hâlâ bu olayların hep birlikte bizi

further towards an acceptance

insan genetiğinin değiştirilmesini kabul etmeye doğru sürüklediğini

of human genetic modification.

düşünüyorum.

So I've been talking about this CRISPR technology.

Peki, ben CRISPR teknolojisi hakkında konuşuyorum ama

What actually is CRISPR?

nedir bu CRISPR?

So if you think about the GMOs that we're all more familiar with,

Eğer hepimizin bildiği GDO'yu düşünürseniz,

like GMO tomatoes and wheat

GDO'lu domatesler, GDO'lu buğday gibi,

and things like that,

this technology is similar to the technologies

CISRPR teknolojisi,

bunları yapmakta kullanılan teknolojilere benzer,

that were used to make those,

but it's dramatically better,

ama belirgin biçimde

daha iyi, daha ucuz

cheaper and faster.

ve daha hızlıdır.

So what is it?

Peki nedir bu?

It's actually like a genetic Swiss army knife.

Aslında genetik bir İsveç ordu çakısı gibidir.

We can pretend this is a Swiss army knife

Bunun, içinde farklı gereçler olan

bir İsveç ordu çakısı olduğunu farz edelim

with different tools in it,

and one of the tools is kind of like a magnifying glass

ve gereçlerden bir tanesi bizim DNA'mız için

or a GPS for our DNA,

büyüteç gibi veya GPS gibi bir şey.

so it can home in on a certain spot.

Yani, belli bir noktaya yoğunlaşabilir.

And the next tool is like scissors

Bir sonraki gereç ise DNA'yı belli bir noktadan

that can cut the DNA right in that spot.

kesebilecek olan bir makas.

And finally we have a pen

Sonuncusu ise o noktadaki genetik kodu

where we can literally rewrite the genetic code in that location.

tekrar yazabileceğimiz bir tükenmez kalem.

It's really that simple.

Gerçekten bu kadar basit.

And this technology, which came on the scene just three years ago,

Üç yıl önce ortaya çıkaran bu teknoloji

has taken science by storm.

bilim dünyasını kasıp kavurdu.

It's evolving so fast, and it's so freaking exciting to scientists,

Çok hızlı gelişiyor ve bilim adamlarına çok heyecan verici geliyor.

Ayrıca kabul etmeliyim ki ben de ona kendimi öyle kaptırdım ki

and I admit I'm fascinated by it and we use it in my own lab,

kendi laboratuvarımda da kullanıyoruz.

that I think someone is going to go that extra step

Bence biri bir sonraki adımı atacak,

genetiği değiştirilmiş embriyo işini devam ettirecek

and continue the GM human embryo work

ve belki de genetiği tasarlanmış bebekler yaratacak.

and maybe make designer babies.

This is so ubiquitous now.

Bu artık her yerde.

It just came on the scene three years ago.

Sadece üç yıl önce ortaya çıktı.

Thousands of labs literally have this in hand today,

Bugün binlerce laboratuvar işi ele aldı

and they're doing important research.

ve önemli araştırmalar yapıyorlar.

Most of them are not interested in designer babies.

Bunların çoğu genetiği tasarlanmış bebeklerle ilgilenmiyor.

They're studying human disease

İnsan hastalıkları

and other important elements of science.

ve diğer önemli bilim elementleri üzerine çalışıyorlar.

So there's a lot of good research going on with CRISPR.

Yani, CRISPR'la ilgili bir sürü iyi araştırma yapılıyor.

And the fact that we can now do genetic modifications

Eskiden yıllar süren ve milyonlara mal olan genetik değişimlerini

that used to take years and cost millions of dollars

şimdi birkaç haftada

birkaç bin dolara yapabiliyor olabilmemiz gerçeği

in a few weeks for a couple thousand bucks,

bir bilim adamı olarak söylüyorum,

to me as a scientist that's fantastic,

harika.

but again, at the same time,

Ama aynı zamanda

it opens the door to people going too far.

bu insanlara çok ileriye gitme kapısını da açıyor.

And I think for some people

Bence bazı insanlar için

the focus is not going to be so much on science.

odak noktası bilim olmayacak.

That's not what's going to be driving them.

Onlara şevk veren şey bu olmayacak.

It's going to be ideology or the chase for a profit.

Onlara şevk veren şey bir ideoloji ya da kâr elde etme olacak.

And they're going to go for designer babies.

İşte onlar genetiği tasarlanmış bebeklere yönelecek.

So why should we be concerned about this?

Peki bu konu neden bizi tedirgin etmeli?

We know from Darwin, if we go back two centuries,

Eğer iki yüzyıl geriye gidersek,

that evolution and genetics profoundly have impacted humanity,

evrimin ve genetiğin insanlığı, bugün kim olduğumuzu

derinden etkilediğini, Darwin'den öğrendik.

who we are today.

And some think there's like a social Darwinism at work in our world,

Bazıları, dünyamızda iş başında olan sosyal Darvinizm gibi,

and maybe even a eugenics as well.

belki de hatta öjenik gibi bir şey olduğunu düşünüyor.

Imagine those trends, those forces,

Bu trendleri, bu güçleri

with a booster rocket of this CRISPR technology

çok güçlü ve çok yaygın olan

CRISPR teknolojisinin hız kazandırıcı roketiyle bir düşünün.

that is so powerful and so ubiquitous.

And in fact, we can just go back one century to the last century

Aslında, öjeniklerin sahip olabileceği gücü görmek için

to see the power that eugenics can have.

sadece bir yüzyıl geriye yani geçen yüzyıla gidebiliriz.

So my father, Peter Knoepfler,

Babam Peter Knoepfler

was actually born right here in Vienna.

aslında burada Viena'da doğdu.

He was Viennese, and he was born here in 1929.

O Vienalıydı ve 1929'da burada doğru.

And when my grandparents had little baby Peter,

Peter küçük bir bebekken

the world was very different. Right?

dünya çok farklıydı. Değil mi?

Çok farklı bir Viena'ydı.

It was a different Vienna.

The United States was different.

ABD farklıydı.

Dünya farklıydı.

The world was different.

There was a eugenics rising,

Öjeniklikte bir artış vardı

and my grandparents realized,

ve büyükannem ve büyükbabam

pretty quickly I think,

oldukça çabuk bir şekilde

that they were on the wrong side of the eugenics equation.

öjenik denkliğin yanlış tarafında olduklarını fark ettiler.

And so despite this being their home

Burasının kendillerinin ve bütün akrabalarının evi olmasına rağmen

and their whole extended family's home,

ve bu çevrenin nesillerce

and this area being their family's home for generations,

kendi ailelerinin olmasına rağmen

they decided because of eugenics

öjenik yüzünden

ayrılmak zorunda olduklarına karar verdiler.

that they had to leave.

And they survived, but they were heartbroken,

Hayatta kaldılar ama çok üzgündüler

and I'm not sure my dad ever really got over leaving Vienna.

ve babamın hiçbir zaman Viena'dan ayrılmayı atlatamadığından eminim.

He left when he was just eight years old

1938'de ayrıldıklarında

in 1938.

yalnızca sekiz yaşındaydı.

So today, I see a new eugenics

Bugün, yüzeye çıkan yeni tür bir

kind of bubbling to the surface.

öjenik görüyorum.

It's supposed to be a kinder, gentler, positive eugenics,

Geçmişte olanlardan daha farklı,

daha nazik, kibar, olumlu bir öjenik olduğu farzediliyor.

different than all that past stuff.

But I think even though it's focused on trying to improve people,

Fakat, her ne kadar insanları geliştirmeye odaklanmış olsa da

it could have negative consequences,

bence negatif sonuçlar doğurabilir

and it really worries me

ki bu yeni öjeniğin

that some of the top proponents of this new eugenics,

bazı üst savunucularının CRISPR'in bunu yapmak için bir bilet olduğunu

they think CRISPR is the ticket to make it happen.

düşünüyor olmaları beni gerçekten endişelendiriyor.

So I have to admit, you know,

Bu yüzden kabul etmeliyim ki öjenikten

eugenics, we talk about making better people.

yani insanları daha iyi yapmaktan bahsediyoruz.

It's a tough question.

Bu çok karmaşık bir mesele.

What is better when we're talking about a human being?

İnsanoğlundan bahsettiğimizde, daha iyi ne anlama gelir?

But I admit I think maybe a lot of us

Belki de birçoğumuz

could agree that human beings,

insanoğlunun birazcık iyileştirilmesinin

maybe we could use a little betterment.

iyi olacağını düşünebilir.

Look at our politicians

Buradaki, ABD'deki,

here, you know, back in the US --

siyasetçilerimize bir bakın --

God forbid we go there right now.

Oraya bir daha gitmeyiz inşallah.

Maybe even if we just look in the mirror,

Belki sadece aynaya baktığımızda bile

there might be ways we think we could be better.

daha iyi olabilidirdi dediğimiz şeyler olabilir.

I might wish, honestly, that I had more hair here, instead of baldness.

Mesela ben kel olmaktansa biraz daha fazla saçımın olmasını isterdim.

Some people might wish they were taller,

Bazı insanlar daha uzun olmayı,

have a different weight, a different face.

farklı kiloda olmayı, farklı bir yüze sahip olmayı dileyebilir.

If we could do those things, we could make those things happen,

Eğer bunları yapabilseydik yapardık

or we could make them happen in our children,

ya da çocuklarımız için yapabilirdik.

it would be very seductive.

Kulağa çok cazip gelirdi.

And yet coming with it would be these risks.

Ama beraberinde bu riskleri de getirirdi.

I talked about eugenics,

Öjenikten bahsettim,

but there would be risks to individuals as well.

ama bireyler için de bazı riskler olurdu.

So if we forget about enhancing people

Eğer genetik değişimini kullarak insanları iyileştirmeyi değil de

and we just try to make them healthier using genetic modification,

sadece onları daha sağlıklı yapmayı denersek,

this technology is so new

bu teknoloji o kadar yeni

and so powerful,

ve o kadar güçlü ki

that by accident we could make them sicker.

yanlışlıkla onları daha hasta yapabiliriz.

That easily could happen.

Bu kolaylıkla olabilecek bir şey.

And there's another risk,

Diğer bir risk ise,

and that is that all of the legitimate, important genetic modification research

laboratuvarlarda devam eden

- tasarlanmış bebeklerle ilgili olmaksızın -

going on just in the lab --

again, no interest in designer babies --

bütün yasal ve önemli genetik yapıyı değiştirme araştırmaları

a few people going the designer baby route,

birkaç kişi genetiği tasarlanmış bebek işine girerse

things go badly,

ve bir şeyler kötü giderse

that entire field could be damaged.

bütün alan zarar görebilir.

I also think it's not that unlikely

Ayrıca bence devletlerin genetik değişimine

that governments might start taking an interest in genetic modification.

ilgi duymaya başlamaları çok da ihtimal dışı bir şey değil.

So for example our imagined GM Jenna child

Mesela, hayali, genetik yapısı değiştirilmiş

daha sağlıklı olan çocuğumuz Jenna'yı düşünelim.

who is healthier,

if there's a generation that looks like they have lower health care costs,

Eğer daha az sağlık masrafı yaratan bir nesil varsa

it's possible that governments may start trying to compel their citizens

devletlerin vatandaşlarını

genetik değişimine zorlamaya başlaması olası bir durumdur.

to go the GM route.

Look at China's one-child policy.

Çin'deki tek çocuk politikasına bir bakın.

It's thought that that prevented the birth of 400 million human beings.

400 milyon insanın doğmasını engelledikleri düşünülüyor.

So it's not beyond the realm of possible

Genetik değişikliğin devletin baskı uygulayabileceği bir şey olabileceği

that genetic modification could be something that governments push.

uzak bir olasılık sayılmaz.

And if designer babies become popular,

Eğer, viral videoların ve sosyal medyanın bulunduğu dijital dünyamızda

in our digital age --

genetiği tasarlanmış bebekler popüler olursa

viral videos, social media --

genetiği tasarlanmış bebeklerin

what if designer babies are thought to be fashionable,

modaya uygun olduğu düşünülürse

and they kind of become the new glitterati,

ve onlar yeni tür bir popüler ünlüler takımı

the new Kardashians or something?

yeni Kardashianlar ya da onun gibi bir şey hâline gelirse?

(Laughter)

You know, are those trends that we really could control?

(Gülüşmeler)

Bu trendleri kontrol edebileceğimizi düşünüyor musunuz?

I'm not convinced that we could.

Ben düşünmüyorum.

So again, today it's Halloween

Bugün yine Cadılar Bayramı

and when we talk about genetic modification,

ve biz genetik değişiminden bahsederken

there's one Halloween-associated character

Cadılar Bayramı'yla ilgili olan hakkında en çok konuşulan

that is talked about or invoked more than anything else,

yalnızca bir karakter var,

and that is Frankenstein.

o da Frankestein.

Mostly that's been Frankenfoods and all this other stuff.

Zaten genetiği değiştirilmiş yiyecekler ve bu gibi şeyler mevcuttu.

But if we think about this now and we think about it in the human context

Ama şimdi bunu Cadılar Bayramı gibi bir günde

bir de insanla ilişkili olarak düşünürsek,

on a day like Halloween,

if parents can in essence costume their children genetically,

eğer anne babalar özü itibariyle çocuklarını genetik olarak seçebilirse

are we going to be talking about a Frankenstein 2.0 kind of situation?

Frankestein 2.0 türünden bir durum hakkında mı konuşuyor olacağız?

I don't think so. I don't think it's going to get to that extreme.

Sanmam. Bence o kadar da aşırıya kaçmaz.

But when we are going about hacking the human code,

İnsan kodunu kesip parçalara ayırmaya başladığımızda

I think all bets are off in terms of what might come of that.

sonucun ne olacağı konusunda her şey mümkün.

There would still be dangers.

Tehlikeler tabii ki olacak.

And we can look in the past

Geçmişe, dönüşümsel bilimin diğer elementlerine baktığımızda

to other elements of transformative science

onların nasıl kontrolden çıkabileceğini

and see how they can basically go out of control

ve nasıl toplumun içine işediğini

and permeate society.

görürüz.

So I'll just give you one example, and that is in vitro fertilization.

Size sadece tüp bebek örneğini vereceğim.

Almost exactly 40 years ago,

Neredeyse 40 yıl önce,

test tube baby number one Louise Brown was born,

ilk tüp bebek olan Louise Brown doğdu.

and that's a great thing,

Bu harika bir şey

and I think since then five million IVF babies have been born,

ve sanırım o zamandan beri beş milyon tüp bebek,

bringing immeasurable happiness.

beraberlerinde sonsuz mutluluk getirerek dünyaya geldi.

A lot of parents now can love those kids.

Bir sürü anne baba şimdi bu çocukları sevebiliyor.

But if you think about it, in four decades,

Ama eğer 40 yıllık bir süreçte

five million babies being born from a new technology

beş milyon bebeğin yeni bir teknolojiyle doğduğunu düşündüğünüzde

is pretty remarkable,

bu olağanüstü bir şey.

and the same kind of thing could happen

Bu tür bir şey insan genetiğinin değişimi ve tasarlanmış bebeklerle de

with human genetic modification and designer babies.

gerçekleşebilir.

So depending on the decisions we make in the next few months,

Gelecek birkaç ay içinde ya da seneye aldığımız kararlara

the next year or so,

bağlı olarak

if designer baby number one is born,

ilk genetiği tasarlanmış bebek doğarsa

within a few decades,

birkaç on yıl içinde

there could well be millions of genetically modified humans.

milyonlarca genetiği değiştirilmiş insan olabilir.

And there's a difference there too, because if we, you in the audience, or I,

Tabii burada da bir farklılık var, çünkü eğer biz, siz seyirciler ya da ben,

if we decide to have a designer baby,

genetiği tasarlanmış bebek sahibi olmaya karar verirsek

o zaman onların çocukları da genetiği değiştirilmiş çocuklar olacak,

then their children will also be genetically modified, and so on,

because it's heritable.

çünkü bu kalıtımsal bir şey.

So that's a big difference.

İşte bu büyük bir fark.

So with all of this in mind,

Bütün bunları göz önünde bulundurduğumuzda

what should we do?

ne yapmalıyız?

There's actually going to be a meeting

Aslında, tam da bu konuyu ele almak üzere

a month from tomorrow in Washington, D.C.

bir ay sonra Washinton D.C.'de

by the US National Academy of Sciences

ABD Ulusal Bilimler Akademisi tarafından düzenlenen

to tackle that exact question.

bir toplantı gerçekleştirilecek.

What is the right path forward with human genetic modification?

İnsan genetiğinin değiştirilmesiyle ilgili doğru yol nedir?

I believe at this time

Bence şimdi

we need a moratorium.

bir ertelemeye ihtiyacımız var.

We have to ban this.

Bunu yasaklamak zorundayız.

We should not allow creating genetically modified people,

Genetiği değiştirilmiş insanların yaratılmasına izin vermemeliyiz,

because it's just too dangerous and too unpredictable.

çünkü bu aşırı derecede tehlikeli ve sonu belli olmayan bir şey.

But there's a lot of people --

Fakat bir sürü insan var --

(Applause)

(Alkışlar)

Thanks.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

And let me say, just as a scientist,

Şunu da belirteyim ki, bir bilim adamı olarak

it's a little bit scary for me to say that in public,

bunu insanların önünde söylemek biraz korkutucu,

because science generally doesn't like self-regulation and things like that.

çünkü bilim genellikle kendi başına buyruk olmayı ve bu tarz şeyleri sevmez.

So I think we need to put a hold on this,

Bu yüzden sanırım burada bunu askıya almak durumundayız,

but there are many people who not only disagree with me,

ama bana sadece katılmamakla kalmayıp

they feel the exact opposite.

tamamen zıttı düşünen birçok insan var.

They're like, step on the gas, full speed ahead,

Onlar, gaz pedalına köküne kadar basıyorlar,

let's make designer babies.

hadi genetiği tasarlanmış bebekler yapalım.

And so in the meeting in December

Bu yüzden Aralık'ta gerçekleşecek olan ve

and other meetings that are likely to follow in the next few months,

gelecek aylarda gerçekleşme ihtimali olan toplantılarda

it's very possible there may be no moratorium.

bu konuda bir yasaklama olmama olasılığı bulunuyor.

And I think part of the problem that we have

Sanırım mecvut problemimizin bir kısmı da

is that all of this trend,

insanları ilgilendiren

this revolution in genetic modification applying to humans,

bütün bu genetik değişimi trendinden, devriminden

the public hasn't known about it.

halkın haberi olmamasıdır.

Hiç kimse, bak bu bir devrimdir,

Nobody has been saying,

look, this is a big deal, this is a revolution,

bu çok büyük bir olaydır

ve seni birçok bireysel açıdan da etkileyebilir gibi şeyler söylemiyor.

and this could affect you in very personal ways.

And so part of my goal is actually to change that

Bu yüzden benim diğer bir hedefim de bunu değiştirmek

and to educate and engage with the public

ve halkla yakın ilişki kurarak onları bu konuda eğitmek

ve siz izleyicilerin bu konu hakkında konuşmasını sağlamak.

and get you guys talking about this.

And so I hope at these meetings that there will be a role for the public

Umarım bu toplantılarda halk

kendi sesini duyurabilme şansına sahip olur.

to bring their voice to bear as well.

So if we kind of circle back now to 2030 again, that imagined story,

Eğer şimdi 2030'a, hayalî hikâyemize geri gidersek

and depending on the decisions we make, again, today --

ve yine bugün aldığımız kararlara dayanarak --

literally we don't have a lot of time --

ki çok fazla zamanımız yok --

in the next few months, the next year or so,

gelecek birkaç ay içinde ya da seneye,

because this technology is spreading like wildfire.

çünkü bu teknoloji orman yangını gibi hızla yayılıyor.

Let's pretend we're back in that reality.

Şimdi tekrar o gerçeklikte olduğumuzu farz edelim.

We're at a park,

Bir parktayız

and our kid is swinging on the swing.

ve çocuğumuz bir salıncakta sallanıyor.

Is that kid a regular old kid,

Bu çocuk alışılmış, normal bir çocuk mu,

or did we decide to have a designer baby?

yoksa genetiği tasarlanmış bir çocuk sahibi olmaya mı karar verdik?

And let's say we went the sort of traditional route,

Diyelim ki geleneksel bilindik yolu seçtik

and there's our kid swinging on the swing,

ve salıncakta bizim çocuklarımız sallanıyor.

and frankly, they're kind of a mess.

Dürüst olmak gerekirse, berbat hâldeler.

Their hair is all over the place like mine.

Saçları benimki gibi darmadağın.

They have a stuffy nose.

Burunları tıkalı.

They're not the best student in the world.

Dünyadaki en iyi öğrenci değiller.

They're adorable, you love them,

Çok şirinler ve onları çok seviyorsunuz

but there on the swing next to them,

ama yanlarındaki salıncakta

their best friend is a GM kid,

genetiği değiştirilmiş bir çocuk olan en yakın arkadaşları var.

and the two of them are kind of swinging like this,

İkisi de şu şekilde sallanıyor

and you can't help but compare them, right?

ve onları karşılaştırmadan duramıyorsunuz, değil mi?

And the GM kid is swinging higher,

Genetiği değiştirilmiş çocuk daha yükseğe sallanıyor,

they look better, they're a better student,

daha iyi görünüyor, daha iyi bir öğrenci,

they don't have that stuffy nose you need to wipe.

silmek zorunda olduğunuz tıkalı burunları yok.

How is that going to make you feel

Kendinizi nasıl hissederdiniz

and what decision might you make next time?

ve bir dahaki sefere nasıl bir karar alırsınız?

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)