12 sustainable design ideas from nature | Janine Benyus

Janine Benyus doğanın tasarımlarını paylaşıyor

Çeviri: Some Anon Gözden geçirme: Batuhan Basal

It is a thrill to be here at a conference

Burada, "Doğadan İlham"a adanmış bir konferansta

that's devoted to "Inspired by Nature" -- you can imagine.

bulunmak çok heyecan verici -- tahmin edersiniz ki.

And I'm also thrilled to be in the foreplay section.

Ön sevişme bölümünde olduğum için de çok heyecanlıyım.

Did you notice this section is foreplay?

Bu bölümün ön sevişme olduğunu fark ettiniz mi?

Because I get to talk about one of my favorite critters,

Çünkü en sevdiğim yaratıklardan biri olan "batı batağanı"

which is the Western Grebe. You haven't lived

hakkında konuşacağım. Bu elemanların kur yapma

until you've seen these guys do their courtship dance.

danslarını görmediyseniz daha yaşamadınız demektir.

I was on Bowman Lake in Glacier National Park,

Glacier Milli Parkı'nda; uzun ve dar, içinde

which is a long, skinny lake with sort of mountains upside down in it,

bir nevi baş aşağı duran dağlar olan Bowman gölündeydim.

and my partner and I have a rowing shell.

Ve partnerimle benim bir yarış kayığımız vardı.

And so we were rowing, and one of these Western Grebes came along.

Kürek çekiyorduk ve bu batı batağanlarından biri göründü.

And what they do for their courtship dance is, they go together,

Kur dansları için yaptıkları şuydu, birlikte gidiyorlar,

the two of them, the two mates, and they begin to run underwater.

ikisi, iki eş, ve su altında koşmaya başlıyorlar.

They paddle faster, and faster, and faster, until they're going so fast

Ayak çırpıyorlar, daha hızlı, daha hızlı, daha hızlı, en sonunda öylesine hızlanıyorlar ki

that they literally lift up out of the water,

gerçek anlamıyla suyun üzerinde durabiliyorlar,

and they're standing upright, sort of paddling the top of the water.

ve dik duruyorlar; sanki suyun yüzeyine ayak çırpıyorlar.

And one of these Grebes came along while we were rowing.

Ve biz kürek çekerken bu batağanlardan biri ortaya çıktı.

And so we're in a skull, and we're moving really, really quickly.

Biz kayıktayız ve çok çok hızlı gidiyoruz.

And this Grebe, I think, sort of, mistaked us for a prospect,

Ve bu batağan, sanıyorum ki, bizi bir şekilde bir muhtemel adayla karıştırdı

and started to run along the water next to us,

ve suyun üzerinde bizim hemen yanımızda koşmaya başladı,

in a courtship dance -- for miles.

kur dansıyla -- millerce.

It would stop, and then start, and then stop, and then start.

Duruyordu ve tekrar başlıyordu, duruyordu ve tekrar başlıyordu.

Now that is foreplay.

İşte ön sevişme budur.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I came this close to changing species at that moment.

Tamam. O an tür değiştirmeye bu kadar yaklaştım.

Obviously, life can teach us something

Belli ki, yaşam bize eğlence bölümünde

in the entertainment section. Life has a lot to teach us.

bir şeyler öğretebilir, değil mi; yaşamın bize öğretecek çok şeyi var.

But what I'd like to talk about today

Ama bugün, yaşamın bize teknoloji ve tasarımda

is what life might teach us in technology and in design.

ne öğretebileceği üzerinde konuşmak istiyorum.

What's happened since the book came out --

Kitap çıktığından beri ne oldu --

the book was mainly about research in biomimicry --

Kitap genel olarak biyomimikrideki araştırmalar hakkındaydı.

and what's happened since then is architects, designers, engineers --

O zamandan beri olan ise mimarların, tasarımcıların, mühendislerin

people who make our world -- have started to call and say,

-dünyamızı yapan insanların- şunu söylemeye başlamalarıydı:

we want a biologist to sit at the design table

"Biz; tasarım masasının başında oturacak, o anda ilham

to help us, in real time, become inspired.

bulmamıza yardımcı olacak bir biyolog istiyoruz."

Or -- and this is the fun part for me -- we want you to take us out

Ya da -benim için eğlenceli kısmı bu- "Bizi dışarıya doğaya çıkarmanızı

into the natural world. We'll come with a design challenge

istiyoruz. Bir tasarım sorunuyla çıkageliriz ve

and we find the champion adapters in the natural world, who might inspire us.

bize ilham verebilecek en iyi adapte olabilen öncüleri doğada bulabiliriz."

So this is a picture from a Galapagos trip that we took

Bu, bizim atık su arıtma mühendisleriyle çıktığımız bir Galapagos

with some wastewater treatment engineers; they purify wastewater.

gezisinden bir fotoğraf. Bu mühendisler atık suyu arıtırlar.

And some of them were very resistant, actually, to being there.

Ve bazıları orada olmamıza gerçekten çok tepkiliydi.

What they said to us at first was, you know, we already do biomimicry.

Bize ilk söyledikleri şuydu: "Biz zaten biyomimikriden faydalanıyoruz.

We use bacteria to clean our water. And we said,

Suyumuzu temizlemek için bakteri kullanıyoruz." Ve biz de dedik ki:

well, that's not exactly being inspired by nature.

"Bu tam olarak -- bu tam olarak doğadan ilham almak değil.

That's bioprocessing, you know; that's bio-assisted technology:

Bu biyo-işleme." degil mi, bu biyo-destekli teknoloji:

using an organism to do your wastewater treatment

Atık su arıtmanız için bir organizmayı kullanmak

is an old, old technology called "domestication."

"kültürleme" denen çok çok eski bir teknoloji.

This is learning something, learning an idea, from an organism and then applying it.

Bu, bir şeyi, bir düşünceyi bir organizmadan öğrenmek ve sonra onu uygulamaktır.

And so they still weren't getting it.

Ve halâ anlamıyorlardı.

So we went for a walk on the beach and I said,

Ve biz de bir sahil yürüyüşüne çıktık ve dedim ki:

well, give me one of your big problems. Give me a design challenge,

"Peki, bana büyük problemlerinizden birini söyleyin. Bana bir tasarım sorunu verin,

sustainability speed bump, that's keeping you from being sustainable.

sürdürülebilir olmanızı engelleyen bir sürdürülebilirlik engeli söyleyin.

And they said scaling, which is the build-up of minerals inside of pipes.

Ve onlar da boruların içinde minerallerin birikmesini ifade eden "tortu tabakalaşması"nı söylediler.

And they said, you know what happens is, mineral --

Ve dediler ki:"Bilirsiniz, olan şey şudur: Mineral

just like at your house -- mineral builds up.

evinizde de olduğu gibi birikir

And then the aperture closes, and we have to flush the pipes with toxins,

ve sonra açıklık kapanır ve boruları toksinlerle yıkamamız

or we have to dig them up.

ya da sökmemiz gerekir.

So if we had some way to stop this scaling --

Yani bu tortu tabakalaşmasını önleyecek bir şeyimiz olsaydı keşke..."

and so I picked up some shells on the beach. And I asked them,

Bunun üzerine ben de kumsaldaki deniz kabuklarından alıp dedim ki:

what is scaling? What's inside your pipes?

"Tortu tabakalaşması nedir? Borularınızın içindeki nedir?"

And they said, calcium carbonate.

Onlar da "kalsiyum karbonat" dedi.

And I said, that's what this is; this is calcium carbonate.

Ve ben de "İşte o budur; bu kalsiyum karbonat." dedim.

And they didn't know that.

Ve bunu bilmiyorlardı.

They didn't know that what a seashell is,

Bir deniz kabuğunun ne olduğunu bilmiyorlardı;

it's templated by proteins, and then ions from the seawater

proteinlerle kalıbı oluşur ve deniz suyundaki iyonlar

crystallize in place to create a shell.

üzerinde kristalize olarak kabuğu oluşturur.

So the same sort of a process, without the proteins,

Yani aynı türde bir süreç, protein olmadan,

is happening on the inside of their pipes. They didn't know.

borularının içinde gerçekleşiyor. Bilmiyorlardı.

This is not for lack of information; it's a lack of integration.

Bu bilgi eksikliği değil; bu entegrasyon eksikliği.

You know, it's a silo, people in silos. They didn't know

Bilirsiniz, ağaçların arasında olup ormanı görememe durumu. Aynı şeyin

that the same thing was happening. So one of them thought about it

olduğunu bilmiyorlardı. İçlerinden biri bununla ilgili düşünüp şöyle dedi:

and said, OK, well, if this is just crystallization

"Tamam, peki; bu sadece deniz suyundan olan

that happens automatically out of seawater -- self-assembly --

kristalizasyon -kendiliğinden düzenlenme- ise

then why aren't shells infinite in size? What stops the scaling?

neden kabuklar sonsuz büyüklükte olmuyor? "Scaling"i durduran nedir?

Why don't they just keep on going?

Neden büyümeye devam etmiyorlar?

And I said, well, in the same way

Ve ben de dedim ki: "Nasıl dışarı bir salgılıyorlar ve

that they exude a protein and it starts the crystallization --

kristalizasyon başlıyorsa

and then they all sort of leaned in --

- bunun üzerine mühendisler dikkat kesildi -

they let go of a protein that stops the crystallization.

kristalizasyonu durduran bir protein de salgılıyorlar.

It literally adheres to the growing face of the crystal.

Bu gerçekten kristalin büyüyen yüzüne tutunuyor.

And, in fact, there is a product called TPA

Ve, bir de, bu proteini -durdurma proteinini-

that's mimicked that protein -- that stop-protein --

taklit eden TPA diye bir ürün var.

and it's an environmentally friendly way to stop scaling in pipes.

Ve bu, borulardaki tortu tabakalaşmasını durdurmanın çevreye dost bir yolu.

That changed everything. From then on,

Bu her şeyi değiştirdi. Bu andan itibaren

you could not get these engineers back in the boat.

mühendisleri bota geri getiremiyordunuz.

The first day they would take a hike,

İlk gün bir yürüyüşe çıkarlardı,

and it was, click, click, click, click. Five minutes later they were back in the boat.

ve klik - klik - klik - klik olurdu; beş dakika sonra hepsi tekrar bottaydı.

We're done. You know, I've seen that island.

"Bitirdik, Bilirsin, o adayı gördüm.

After this,

Bundan sonra,

they were crawling all over. They would snorkel

her yerde yüzdüler;

for as long as we would let them snorkel.

onları bıraktığımız kadar şnorkelle yüzdüler.

What had happened was that they realized that there were organisms

Olan şey şuydu: Kariyerlerini çözmeye adadıkları

out there that had already solved the problems

sorunları zaten çözmüş bazı organizmaların

that they had spent their careers trying to solve.

var olduğunu fark ettiler.

Learning about the natural world is one thing;

Doğayı öğrenmek bir şeydir;

learning from the natural world -- that's the switch.

doğadan öğrenmek...Değişim budur.

That's the profound switch.

Derinlemesine değişim budur.

What they realized was that the answers to their questions are everywhere;

Farkına vardıkları, sorularının cevaplarının her yerde olduğuydu;

they just needed to change the lenses with which they saw the world.

sadece dünyayı gördükleri lensleri değiştirmeleri gerekiyordu.

3.8 billion years of field-testing.

3.8 milyar yıllı bir saha testi.

10 to 30 -- Craig Venter will probably tell you;

10 ilâ 30 -- Craig Venter herhalde size anlatır;

I think there's a lot more than 30 million -- well-adapted solutions.

ben 30 milyondan çok daha fazla olduğunu düşünüyorum, çok iyi adapte olmuş çözüm.

The important thing for me is that these are solutions solved in context.

Benim için önemli olan bunların bağlam içinde ortaya konmuş çözümler olmasıdır.

And the context is the Earth --

Ve bağlam da Dünya'dır -

the same context that we're trying to solve our problems in.

bizim de içinde sorunlarımızı çözmeye çalıştığımız bağlamın aynısı.

So it's the conscious emulation of life's genius.

Bu yaşamın dehasına bilinçli öykünmedir.

It's not slavishly mimicking --

Köle gibi taklit etmek değildir;

although Al is trying to get the hairdo going --

-Al (Albert Einstein) saç modelini benzetmeye çalışsa da-

it's not a slavish mimicry; it's taking the design principles,

köle gibi taklit etmek değildir. Doğanın tasarım prensiplerini,

the genius of the natural world, and learning something from it.

dehasını almak ve bunda bir şeyler öğrenmektir.

Now, in a group with so many IT people, I do have to mention what

Şimdi, bu kadar fazla IT (ç.n. "bilgi teknolojileri") insanı olan bir grupta, değinmem gerekir ki

I'm not going to talk about, and that is that your field

--üzerine konuşmayacağım bir nokta-- ve bu da sizin alanınızın

is one that has learned an enormous amount from living things,

yaşayan şeylerden devasa miktarda öğrenmiş bir alan olduğu,

on the software side. So there's computers that protect themselves,

yazılım tarafında. Mesela kendini bağışıklık sistemleri gibi koruyan

like an immune system, and we're learning from gene regulation

bilgisayarlar var ve biz gen düzenlemesinden

and biological development. And we're learning from neural nets,

ve biyolojik gelişmelerden öğreniyoruz. Ve nöral ağlardan,

genetic algorithms, evolutionary computing.

genetik algoritmalardan, evrimci programlamadan.

That's on the software side. But what's interesting to me

Bunlar yazılım tarafında. Ama bana ilginç gelen

is that we haven't looked at this, as much. I mean, these machines

buna (ç.n. donanıma) pek bakmamış olmamız. Bence bu makineler

are really not very high tech in my estimation

gerçekten pek yüksek teknolojili değil tahminimce,

in the sense that there's dozens and dozens of carcinogens

şöyle ki Silicon Vadisi'ndeki sularda düzinelerce ve düzinelerce

in the water in Silicon Valley.

kanserojen var.

So the hardware

Yani donanım,

is not at all up to snuff in terms of what life would call a success.

yaşamın başarı kriterleri anlamında hiç de iyi bir noktada değil.

So what can we learn about making -- not just computers, but everything?

Yani biz sadece bilgisayarları da değil her şeyi yapmakla ilgili ne öğrenebiliriz?

The plane you came in, cars, the seats that you're sitting on.

Geldiğiniz uçaklar, arabalar, oturduğunuz koltuklar...

How do we redesign the world that we make, the human-made world?

Yaptığımız dünyayı, insan yapımı dünyayı, nasıl baştan tasarlayabiliriz?

More importantly, what should we ask in the next 10 years?

Daha önemlisi, önümüzdeki on yıl içinde ne sormalıyız?

And there's a lot of cool technologies out there that life has.

Ve yaşamda olan birçok mükemmel teknoloji var.

What's the syllabus?

İzlenecek program nedir?

Three questions, for me, are key.

Üç soru benim için önemli.

How does life make things?

Yaşam bir şeyleri nasıl yapıyor?

This is the opposite; this is how we make things.

Bu zıttı; bu bizim yapış şeklimiz.

It's called heat, beat and treat --

Buna "ısıt, döv ve işle" deniyor;

that's what material scientists call it.

malzeme bilim adamları böyle diyor.

And it's carving things down from the top, with 96 percent waste left over

Ve bu, bir şeyleri baştan aşağı yontmak anlamına geliyor;

and only 4 percent product. You heat it up; you beat it with high pressures;

öyle ki %96'sı atık oluyor ve sadece %4'ü ürün. Isıtıyorsunuz, yüksek basınçla dövüyorsunuz,

you use chemicals. OK. Heat, beat and treat.

kimyasallar kullanıyorsunuz. Tamam. Isıt-döv-işle.

Life can't afford to do that. How does life make things?

Yaşam bunu karşılayamaz. Yaşam şeyleri nasıl yapıyor?

How does life make the most of things?

Yaşam şeylerin çoğunu nasıl yapıyor?

That's a geranium pollen.

Bu bir sardunya poleni.

And its shape is what gives it the function of being able

Havada kolayca yuvarlanabilme işlevini ona veren

to tumble through air so easily. Look at that shape.

şekli; tamam, şekline bakın.

Life adds information to matter.

Yaşam maddeye bilgi ekliyor.

In other words: structure.

-başka bir deyişle- strüktür.

It gives it information. By adding information to matter,

Ona bilgi veriyor. Maddeye bilgi ekleyerek,

it gives it a function that's different than without that structure.

yaşam ona o strüktür olmadan olmayacak bir işlev veriyor.

And thirdly, how does life make things disappear into systems?

Ve üçüncü olarak, yaşam "şeyleri" nasıl sistemlerin içinde gözden kaybediyor?

Because life doesn't really deal in things;

Çünkü yaşam, "şeylerle" pek de meşgul olmuyor;

there are no things in the natural world divorced

Doğada kendi sistemlerinden ayrılmış

from their systems.

hiçbir şey yoktur.

Really quick syllabus.

Hızlı bir program...

As I'm reading more and more now, and following the story,

Daha çok okudukça ve hikayeyi takip ettikçe, görüyorum ki

there are some amazing things coming up in the biological sciences.

biyoloji bilimlerinde yaklaşmakta olan inanılmaz şeyler var.

And at the same time, I'm listening to a lot of businesses

Ve aynı zamanda, birçok işletmeyi dinliyorum ve

and finding what their sort of grand challenges are.

onların üstesinden gelmeleri gereken en büyük sorunları buluyorum.

The two groups are not talking to each other.

İki grup birbirleriyle konuşmuyor.

At all.

Hiç.

What in the world of biology might be helpful at this juncture,

Bu birleşmede biyoloji dünyasından ne yardımcı olabilir,

to get us through this sort of evolutionary knothole that we're in?

bizi içinde olduğumuz bu "evrimsel budak deliği"nden ne geçirebilir?

I'm going to try to go through 12, really quickly.

Hızlıca 12 noktaya değineceğim.

One that's exciting to me is self-assembly.

Tamam, heyecanlı bulduğum bir nokta "kendiliğinden düzenlenme".

Now, you've heard about this in terms of nanotechnology.

Şimdi, nanoteknoloji terminolojisinde bunu duydunuz.

Back to that shell: the shell is a self-assembling material.

Kabuğa geri dönelim: Kabuk kendiliğinden düzenlenen bir malzemedir.

On the lower left there is a picture of mother of pearl

Sol altta deniz suyundan oluşmakta olan

forming out of seawater. It's a layered structure that's mineral

bir sedef resmi var. Bu, mineral ve sonra polimerden oluşan katmanlı

and then polymer, and it makes it very, very tough.

bir yapı ve bu onu çok çok sert yapıyor.

It's twice as tough as our high-tech ceramics.

Bizim yüksek teknoloji seramiğimizin iki katı sertlikte.

But what's really interesting: unlike our ceramics that are in kilns,

Ama gerçekten ilginç olan fırında olan bizim seramiklerimizin tersine

it happens in seawater. It happens near, in and near, the organism's body.

bu deniz suyunda oluyor. Organizmanın vücudunun yakınında, içinde ve yakınında oluyor.

This is Sandia National Labs.

Tamam, insanlar başlıyor--

A guy named Jeff Brinker

bu Sandia Ulusal Laboratuvarından. Jeff Brinker adında bir kişi

has found a way to have a self-assembling coding process.

kendiliğinden düzenlenen bir kodlama prosesi yapmanın bir yolunu buldu.

Imagine being able to make ceramics at room temperature

Oda sıcaklığında seramik yapılabildiğini düşünün,

by simply dipping something into a liquid,

bir şeyi bir sıvıya sokuyorsunuz,

lifting it out of the liquid, and having evaporation

sıvıdan çıkarıyorsunuz ve buharlaşma,

force the molecules in the liquid together,

sıvıdaki molekülleri yapboz parçaları şeklinde

so that they jigsaw together

birleşmeye zorluyor,

in the same way as this crystallization works.

aynı bu kristalizasyon sürecinde olduğu şekilde.

Imagine making all of our hard materials that way.

Bütün sert malzemelerimizi bu şekilde yaptığımızı düşünün.

Imagine spraying the precursors to a PV cell, to a solar cell,

Prekürsörleri çatıdaki bir PV hücresine, güneş hücresine püskürttüğünüzü

onto a roof, and having it self-assemble into a layered structure that harvests light.

ve bunun ışığı toplayan katmanlı bir yapıya kendini düzenlediğini düşünün.

Here's an interesting one for the IT world:

Bu da IT dünyası için ilginç bir örnek:

bio-silicon. This is a diatom, which is made of silicates.

Bio-silikon. Bu silikattan oluşan bir diyatom.

And so silicon, which we make right now --

Ve şu anda yaptığımız ve çiplerimizin üretiminde

it's part of our carcinogenic problem in the manufacture of our chips --

kullandığımız silikon kanserojen problemimizin bir parçası.

this is a bio-mineralization process that's now being mimicked.

Bu, şu anda taklit edilen bir biyo-mineralizasyon prosesi.

This is at UC Santa Barbara. Look at these diatoms.

Bu UC Santa Barbara'da. Şu diyatomlara bakın;

This is from Ernst Haeckel's work.

bu Ernst Haeckel'in çalışmasından.

Imagine being able to -- and, again, it's a templated process,

Düşünün ki -ve gene, bu da bir kalıplı proses,

and it solidifies out of a liquid process -- imagine being able to have that

ve likit bir prosesten katılaşıyor- düşünün ki bu tip bir yapıyı

sort of structure coming out at room temperature.

oda sıcaklığında elde edebiliyorsunuz.

Imagine being able to make perfect lenses.

Kusursuz mercekler yapabildiğinizi düşünün.

On the left, this is a brittle star; it's covered with lenses

Solda, bu bir kıllıyıldız, merceklerle kaplanmış;

that the people at Lucent Technologies have found

Lucent Technologies'de çalışanlar bunların hiç distorsiyonu

have no distortion whatsoever.

olmayan mercekler olduğunu keşfetti.

It's one of the most distortion-free lenses we know of.

Şu anda kadar bildiğimiz en distorsiyonsuz lensler.

And there's many of them, all over its entire body.

Ve çok var; bütün vücudu üzerinde.

What's interesting, again, is that it self-assembles.

İlginç olan, gene, şu ki bu da kendiliğinden düzenleniyor.

A woman named Joanna Aizenberg, at Lucent,

Lucent'ta çalışan Joanna Aizenberg adında bir kadın, şimdi

is now learning to do this in a low-temperature process to create

bu tür lenslerin düşük sıcaklıklı bir prosesle nasıl yapılacağını

these sort of lenses. She's also looking at fiber optics.

öğreniyor. Aynı zamanda fiber optiklerle de ilgileniyor.

That's a sea sponge that has a fiber optic.

Bu fiber optikleri olan bir deniz süngeri.

Down at the very base of it, there's fiber optics

En alt kısmında fiber optikler var

that work better than ours, actually, to move light,

ve bunlar ışık iletiminde bizimkilerden daha iyi çalışıyor

but you can tie them in a knot; they're incredibly flexible.

ve onlarla düğüm atabiliyorsunuz, inanılmaz derecede esnekler.

Here's another big idea: CO2 as a feedstock.

Bir büyük fikir daha: Kimyasal hammadde olarak CO2.

A guy named Geoff Coates, at Cornell, said to himself,

Cornell'den Geoff Coates kendi kendine dedi ki:

you know, plants do not see CO2 as the biggest poison of our time.

"Bitkiler CO2'yi zamanımızın en büyük zehri olarak görmüyor.

We see it that way. Plants are busy making long chains

Biz öyle görüyoruz. Bitkiler CO2'den uzun nişasta ve

of starches and glucose, right, out of CO2. He's found a way --

glikoz zincirleri yapmakla meşguller."

he's found a catalyst -- and he's found a way to take CO2

O bir katalizör buldu ve CO2'yi polikarbonata çevirmenin

and make it into polycarbonates. Biodegradable plastics

bir yolunu buldu. CO2'den

out of CO2 -- how plant-like.

biyo-çözünebilen plastikler. Ne kadar bitki gibi.

Solar transformations: the most exciting one.

Solar dönüşümler: En heyecanlı olanı.

There are people who are mimicking the energy-harvesting device

Mor bakterideki enerji toplayan mekanizmayı taklit eden

inside of purple bacterium, the people at ASU. Even more interesting,

insanlar var ASU'da. Daha da ilginci,

lately, in the last couple of weeks, people have seen

son zamanlarda, son birkaç haftada, insanlar hidrojenaz

that there's an enzyme called hydrogenase that's able to evolve

adlı bir enzimin olduğunu ve bunun, proton ve elektronlardan

hydrogen from proton and electrons, and is able to take hydrogen up --

hidrojen üretebildiğini gördüler. Ve hidrojeni absorbe edebildiğini...

basically what's happening in a fuel cell, in the anode of a fuel cell

-aslında bir yakıt hücresinde... yakıt hücresinin anodunda

and in a reversible fuel cell.

ve bir tersinir yakıt hücresinde olan reaksiyondur bu.

In our fuel cells, we do it with platinum;

Günümüz yakıt hücrelerinde biz bunu platinle yapıyoruz.

life does it with a very, very common iron.

Yaşam ise çok çok yaygın bir demirle.

And a team has now just been able to mimic

Ve bir grup şimdilerde bu hidrojen jonglörü

that hydrogen-juggling hydrogenase.

hidrojenazı taklit etmeyi başardı.

That's very exciting for fuel cells --

Bu yakıt hücreleri konusunda çok heyecan verici,

to be able to do that without platinum.

platin olmadan bunu yapabilmek.

Power of shape: here's a whale. We've seen that the fins of this whale

Şeklin gücü: Bu bir balina. Yüzgeçlerinde tüberküller (yumrucuk şeklinde

have tubercles on them. And those little bumps

çıkıntılar) olduğunu görüyoruz. Ve bu küçük çıkıntılar aslında

actually increase efficiency in, for instance,

mesela bir uçak kanadının kenarındaki verimliliği arttırıyor;

the edge of an airplane -- increase efficiency by about 32 percent.

%32 civarinda arttırıyor.

Which is an amazing fossil fuel savings,

Eğer sadece bir kanadın kenarına bunları koyarak elde ettiğinizi düşünürseniz

if we were to just put that on the edge of a wing.

bu müthiş bir fosil yakıt tasarrufu.

Color without pigments: this peacock is creating color with shape.

Pigmentsiz renk: Bu tavuskuşu biçimle renk oluşturuyor.

Light comes through, it bounces back off the layers;

Işık giriyor ve katmanlardan geri yansıyor;

it's called thin-film interference. Imagine being able

buna "ince film interferansı" deniyor. Son katmanları ışıkla

to self-assemble products with the last few layers

oynayarak renkler oluşturan "kendiliğinden düzenlenen"

playing with light to create color.

ürünler yaptığımızı düşünün.

Imagine being able to create a shape on the outside of a surface,

Bir yüzeyin dışında bir şekil yarattığımızı ve bu sayede kendi kendini

so that it's self-cleaning with just water. That's what a leaf does.

sadece suyla temizlediğini düşünün. Yaprakların yaptığı budur.

See that up-close picture?

Alttaki yakın çekim resmi gördünüz mü?

That's a ball of water, and those are dirt particles.

Bu bir su küresi ve etrafındakiler de kir partikülleri.

And that's an up-close picture of a lotus leaf.

Ve bu da bir nilüfer yaprağının yakın çekimi.

There's a company making a product called Lotusan, which mimics --

Lotusan adında bir ürün yapan bir firma var. Bu ürün,

when the building facade paint dries, it mimics the bumps

bu cephe boyası, kuruduğunda kendi kendini temizleyen nilüfer

in a self-cleaning leaf, and rainwater cleans the building.

yaprağındaki yumrucukları taklit ediyor.

Water is going to be our big, grand challenge:

Sıradaki aşmamız gereken büyük engelimiz su konusu olacak;

quenching thirst.

susuzluğu gidermek.

Here are two organisms that pull water.

Burada iki tane su toplayan organizma görüyorsunuz.

The one on the left is the Namibian beetle pulling water out of fog.

Soldaki sisten sus toplayan Namibya böceği.

The one on the right is a pill bug -- pulls water out of air,

Sağdaki de havadan su toplayan bir tespih böceği.

does not drink fresh water.

Tatlı su içmiyor.

Pulling water out of Monterey fog and out of the sweaty air in Atlanta,

Monterey sisindeki ya da Atlanta'nın terleten havasındaki suyu

before it gets into a building, are key technologies.

binalara girmeden önce alabilmek çok önemli teknolojiler.

Separation technologies are going to be extremely important.

Ayırma teknolojileri son derece önemli olacaklar.

What if we were to say, no more hard rock mining?

Sert kayaç madenciliğine artık gerek yok diyebilsek?

What if we were to separate out metals from waste streams,

Atık kollarından metalleri ayırabilsek,

small amounts of metals in water? That's what microbes do;

sudaki az miktardaki metalleri? Mikropların yaptığı budur;

they chelate metals out of water.

sudaki metalleri yakalıyorlar.

There's a company here in San Francisco called MR3

Burada, San Francisco'da MR3 adında bir firma var;

that is embedding mimics of the microbes' molecules on filters

Atık kollarından maden çıkarmak için mikrop moleküllerinin

to mine waste streams.

taklitlerini filtrelere yerleştiriyorlar.

Green chemistry is chemistry in water.

Yeşil kimya suda yapılan kimyadır.

We do chemistry in organic solvents.

Biz organik solventlerde kimya yapıyoruz.

This is a picture of the spinnerets coming out of a spider

Bu, bir örümceğin ağ yapan memeciklerinin ve ağın örümcekten

and the silk being formed from a spider. Isn't that beautiful?

nasıl oluştuğunun bir resmi. Çok güzel değil mi?

Green chemistry is replacing our industrial chemistry with nature's recipe book.

Yeşil kimya, doğanın tarifleriyle endüstriyel kimyanın yerini alıyor.

It's not easy, because life uses

Bu kolay değil çünkü

only a subset of the elements in the periodic table.

yaşam periyodik tablodaki elemetlerin sadece bir alt kümesini kullanıyor.

And we use all of them, even the toxic ones.

Biz ise hepsini kullanıyoruz, zehirli olanları bile.

To figure out the elegant recipes that would take the small subset

Periyodik tablonun küçük alt kümesini kullanarak "şık tarifler"i çözmek ve

of the periodic table, and create miracle materials like that cell,

örümceğin ağı gibi mucize malzemeler yapmak

is the task of green chemistry.

yeşil kimyanın işi.

Timed degradation: packaging that is good

Zamanlanmış bozunma: İyi olan ambalajlar...

until you don't want it to be good anymore, and dissolves on cue.

ta ki siz iyi olmasını istemediğiniz ana kadar...ve hemen sonra da çözünen ambalajlar.

That's a mussel you can find in the waters out here,

Bu etraftaki sularda bulabileceğiniz bir midye.

and the threads holding it to a rock are timed; at exactly two years,

Ve onu kayaya bağlayan ipler zamanlanmış...tam olarak iki sene sonunda

they begin to dissolve.

çözünmeye başlıyorlar.

Healing: this is a good one.

İyileşme: Bu iyi bir örnek.

That little guy over there is a tardigrade.

Oradaki küçük eleman bir tardigrad.

There is a problem with vaccines around the world

Tüm dünyada aşıların hastalara ulaşmasıyla ilgili

not getting to patients. And the reason is

bir problem var. Nedeni,

that the refrigeration somehow gets broken;

soğutmanın sekteye uğraması;

what's called the "cold chain" gets broken.

buna "soğuk zincir"in kırılması deniyor.

A guy named Bruce Rosner looked at the tardigrade --

Bruce Rosner adında biri; tamamen kuruyan,

which dries out completely, and yet stays alive for months

yine de aylarca yaşayabilen ve kendini yeniden iyileştirebilen

and months and months, and is able to regenerate itself.

tardigradı inceledi.

And he found a way to dry out vaccines --

Ve aşıları kurutmanın ve

encase them in the same sort of sugar capsules

tardigradların hücrelerinde olan şeker kapsüllerine benzer bir kapsülle kaplamanın

as the tardigrade has within its cells --

bir yolunu buldu. Bu da şu demek oluyor ki artık

meaning that vaccines no longer need to be refrigerated.

aşıların soğutulmasına gerek kalmayacak.

They can be put in a glove compartment, OK.

Bir torpido gözüne koyulabilecekler...

Learning from organisms. This is a session about water --

Organizmalardan öğrenemek. Bu suyla ilgili bir oturum...

learning about organisms that can do without water,

soğutulmadan aylar, aylar, aylarca dayanabilecek bir aşıyı yapmak

in order to create a vaccine that lasts and lasts and lasts without refrigeration.

için susuz yaşayabilen organizmalardan öğrenmek.

I'm not going to get to 12.

12'ye gelemeyeceğim.

But what I am going to do is tell you that the most important thing,

Ama size şunu söylemek isterim ki tüm bu adaptasyonlara rağmen

besides all of these adaptations, is the fact that these organisms

en önemli şey şu gerçektir: Bu organizmalar

have figured out a way to do the amazing things they do

yaptıkları müthiş şeyleri, kendi türlerinin

while taking care of the place

devamlılığını koruyacak yeri koruyarak

that's going to take care of their offspring.

yapmanın bir yolunu bulmuşlardır.

When they're involved in foreplay,

Ön sevişmeye karıştıkları zaman,

they're thinking about something very, very important --

çok çok önemli bir şeyi düşünüyorlar

and that's having their genetic material

ve bu da genetik malzemelerinin bundan

remain, 10,000 generations from now.

10 bin jenerasyon sonra bile korunmuş olması.

And that means finding a way to do what they do

Bu da, yaptıkları müthiş şeyleri, kendi döllerini

without destroying the place that'll take care of their offspring.

koruyacak yeri yok etmeden yapmanın yolunu buldukları anlamına gelir.

That's the biggest design challenge.

Aşmamız gereken en büyük tasarım problemi budur.

Luckily, there are millions and millions of geniuses

Şanslıyız ki, bize en iyi fikirlerini sunmak isteyen

willing to gift us with their best ideas.

milyonlarca, milyonlarca dahi var.

Good luck having a conversation with them.

Onlarla sohbetinizde bol şanslar.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)

Chris Anderson: Talk about foreplay, I -- we need to get to 12, but really quickly.

Chris Anderson: Ön sevişmeyle ilgili bir şeyler söyleyin; benim...bizim 12'yi de öğrenmemiz gerekiyor, ama hızlıca.

Janine Benyus: Oh really?

Janine Benyus: Oo gerçekten mi?

CA: Yeah. Just like, you know, like the 10-second version

CA: Evet. Bilirsin, tam da 10,11 ve 12'nin 10 saniyelik

of 10, 11 and 12. Because we just -- your slides are so gorgeous,

versiyonları gibi. Çünkü biz sadece...slaytlarınız o kadar muhteşem

and the ideas are so big, I can't stand to let you go down

ve fikirler o kadar büyük ki sizin 10, 11 ve 12'yi

without seeing 10, 11 and 12.

göstermeden gitmenize dayanamam.

JB: OK, put this -- OK, I'll just hold this thing. OK, great.

JB: Tamam, bunu tekrar takayım, tamam, tutayım o zaman, tamam, harika

OK, so that's the healing one.

Tamam, bu iyileşmeyle ilgili olan.

Sensing and responding: feedback is a huge thing.

Algılama ve cevap verme: Geribildirim çok önemli bir şey.

This is a locust. There can be 80 million of them in a square kilometer,

Bu bir çekirge. Bir kilometrekare 80 milyonu birden bulunup

and yet they don't collide with one another.

yine de birbirleriyle çarpışmıyorlar.

And yet we have 3.6 million car collisions a year.

Buna rağmen biz her sene 3.6 milyon araba kazası yapıyoruz.

(Laughter)

(Kahkaha)

Right. There's a person at Newcastle

Değil mi? Newcastle'da bunun

who has figured out that it's a very large neuron.

çok büyük bir nöronla ilgili olduğunu bulan biri var.

And she's actually figuring out how to make

Ve çekirgedeki bu çok büyük nörondan yola çıkarak

a collision-avoidance circuitry

nasıl çarpışma önleyici bir devre

based on this very large neuron in the locust.

yapılabileceğini çözüyor.

This is a huge and important one, number 11.

Bu, çok büyük ve önemli bir örnek, 11 numara.

And that's the growing fertility.

O da artan verimlilik.

That means, you know, net fertility farming.

Bu da, bilirsiniz, tam verimli tarım anlamına gelir.

We should be growing fertility. And, oh yes -- we get food, too.

Verimliliği arttırıyor olmamız gerekir. Ve, ooo evet, yiyeceğimiz de oluyor.

Because we have to grow the capacity of this planet

Çünkü yaşam için daha fazla fırsatlar yaratmak için

to create more and more opportunities for life.

bu gezegenin kapasitesini arttırmamız gerekiyor.

And really, that's what other organisms do as well.

Ve gerçekten, bu diğer organizmaların da yaptığı bir şey.

In ensemble, that's what whole ecosystems do:

Uyum içinde, tüm ekosistemin yaptığı bu:

they create more and more opportunities for life.

Yaşam için sürekli daha fazla fırsat yaratmak.

Our farming has done the opposite.

Bizim tarımımız bunun tersini yaptı.

So, farming based on how a prairie builds soil,

Yani, ovanın toprak yapışından yola çıkan bir tarım,

ranching based on how a native ungulate herd

yerli bir toynaklı sürüsünün soyun sağlığını

actually increases the health of the range,

arttırışından yola çıkan bir hayvancılık.

even wastewater treatment based on how a marsh

Hatta bir bataklığın sadece suyu temizlemekle kalmayıp

not only cleans the water,

inanılmaz ışıltılı bir üretkenlik yaratmasından temellenen

but creates incredibly sparkling productivity.

atık su arıtması.

This is the simple design brief. I mean, it looks simple

Bu basit tasarım özetimiz. Tabi basit gözüküyor

because the system, over 3.8 billion years, has worked this out.

çünkü sistem, 3.8 milyar yılın üzerinde, bununla uğraştı.

That is, those organisms that have not been able to figure out

Yaşadıkları yeri geliştirmeyi ya da tatlılaştırmayı başaramamış

how to enhance or sweeten their places,

organizmalar ise bugün çevremizde olmadıklarından

are not around to tell us about it.

bize hikâyelerini anlatamıyorlar.

That's the twelfth one.

Bu on ikincisi.

Life -- and this is the secret trick; this is the magic trick --

Yaşam -ve gizli numara bu; sihirli numara bu-

life creates conditions conducive to life.

yaşam, yaşama vesile olan koşullar yaratıyor.

It builds soil; it cleans air; it cleans water;

Toprak yapıyor, havayı temizliyor, suyu temizliyor,

it mixes the cocktail of gases that you and I need to live.

Sizin benim yaşamak için ihtiyacımız olan gaz kokteylini yapıyor.

And it does that in the middle of having great foreplay

Ve bunu müthiş bir ön sevişmenin ortasında yapıyor

and meeting their needs. So it's not mutually exclusive.

ve ihtiyaçlarını karşılayarak. Yani karşılıklı dışlayıcı bir şekilde değil.

We have to find a way to meet our needs,

Bu yeri cennete çevirirken ihtiyaçlarımızı karşılamanın

while making of this place an Eden.

bir yolunu bulmamız gerekiyor.

CA: Janine, thank you so much.

CA: Janine, çok teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)