3 questions to ask yourself about US citizenship | Jose Antonio Vargas

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Can Boysan

Four years after arriving in the United States,

ABD'ye geldikten dört yıl sonra,

like any typical 16-year-old,

her 16 yaşındaki biri gibi

I went to get my driver's permit.

sürücü ehliyetimi almaya gittim.

After I showed the clerk my immigration papers, my green card,

Göçmenlik belgelerimi ve yeşil kartımı memura gösterdikten sonra,

she told me it was fake.

bana sahte olduklarını söyledi.

"Don't come back here again," she said.

"Buraya bir daha geri gelme" diye de ekledi.

That's how I found out I was in America illegally.

Amerika'da yasa dışı bir şekilde bulunduğumu işte böyle öğrendim

And I'm still here illegally.

ve yasa dışı bir şekilde hâlâ buradayım.

I'm a journalist and filmmaker.

Gazeteci ve film yapımcısıyım.

I live in stories.

Hikâyelerin içinde yaşıyorum.

And what I've learned

Çoğu kişinin göçmenlik konusunda anlamadığı şeyin

that what most people don't understand about immigration

is what they don't understand about themselves:

kendileri hakkında anlamadıkları şey olduğunu öğrendim:

their families' old migration stories and the processes they had to go through

Bunlar, ailelerinin eski göç hikâyeleri,

yeşil kart ile sınırların bile var olmadığı bir zamanda

before green cards and walls even existed,

aşmaları gereken süreçler

or what shaped their understanding of citizenship itself.

veya vatandaşlık kavramını algılayışlarını neyin şekillendirdiği idi.

I was born in the Philippines.

Filipinler'de doğdum.

When I was 12, my mother sent me to live with her parents,

12 yaşındayken annem ebeveynleriyle, yani büyükbabam ve büyükannemle,

my grandparents,

veya Tagalogcada dediğimiz haliyle, lolo ve lola ile yaşamam için

or, as we say in Tagalog, lolo and lola.

beni onların yanına gönderdi.

Lolo's name was Teofilo.

Lolo'nun ismi Teofilo'ydu.

When he legally emigrated to America and became a naturalized citizen,

Amerika'ya yasal bir şekilde göç ettiğinde ve sonradan bir vatandaş olduğunda

he changed his name from Teofilo to Ted,

televizyon programı "Cheers"daki Ted Danson'dan esinlenerek

after Ted Danson from the TV show "Cheers."

adını Teofilo'dan Ted'e değiştirdi.

Can't get any more American than that.

Daha Amerikalı olamazdı.

Lolo's favorite song was Frank Sinatra's "My Way,"

Lolo'nun favori şarkısı, Frank Sinatra'nın "My Way" şarkısıydı

and when it came to figuring out how to get his only grandson, me,

ve konu tek torununu, yani beni,

Amerika'ya nasıl getirebileceğini bulmaya geldiğinde

to America,

he decided to do it his way.

bunu kendi yoluyla yapmaya karar verdi.

According to Lolo, there was no easy and simple way to get me here,

Lolo'ya göre beni buraya getirmenin kolay ve basit bir yolu yoktu.

so Lolo saved up 4,500 dollars --

Bu yüzden sahte yeşil kart için

ve beni ABD'ye getirecek kaçakçıya ödeme yapmak için

that's a lot of money for a security guard

who made no more than eight dollars an hour --

Lolo 4.500 dolar biriktirdi --

to pay for the fake green card

ki saatte sekiz dolardan fazla kazanmayan bir güvenlik görevlisi için

and for a smuggler to bring me to the US.

bu fazla bir miktar.

So that's how I got here.

İşte buraya böyle geldim.

I can't tell you how many times people tell me that their ancestors

İnsanların bana atalarının Amerika'ya "doğru şekilde" geldiklerini

came to America "the right way,"

kaç kez söylediklerini anlatamam,

to which I remind them,

ki onlara hatırlatmam lazım,

America's definition of "the right way"

Amerika'nın "doğru şekil" tanımı

has been changing ever since the first ship of settlers dropped anchor.

yerleşimcilerin ilk gemisi demir attığından beri değişiyor.

America as we know it is more than a piece of land,

Amerika bildiğimiz gibi bir kara parçasından çok daha fazlası.

particularly because the land that now makes up the United States of America

Özellikle de bugün ABD'yi oluşturan karanın

eskiden diğer ülkelerden gelen diğer insanlara ait olduğu için bu böyle.

used to belong to other people in other countries.

America as we know it is also more than a nation of immigrants.

Amerika aynı zamanda bildiğimiz gibi

göçmenlerin ulusu olmaktan çok daha fazlası.

There are two groups of Americans who are not immigrants:

Göçmen olmayan iki grup Amerikalı var:

Native Americans, who were indigenous to this land

Bu toprağın yerlisi olan

ve soykırım eylemleri sonucunda öldürülen Amerikan yerlileri

and who were killed in acts of genocide;

and African Americans, who were kidnapped, shipped and enslaved

ve bu ülkeyi inşa etmek için

kaçırılan, gemiye yüklenen ve esir edilen Afrikalı Amerikalılar.

to build this country.

America is, above all, an idea,

Amerika her şeyden önce bir fikir,

however unrealized and imperfect,

ne kadar kusurlu ve gerçekleştirilmemiş olsa da

one that only exists because the first settlers came here freely

ilk yerleşimcilerin vatandaşlık endişesi olmadan

özgürce geldikleri için var olan bir fikir.

without worry of citizenship.

So, where did you come from?

Nereden geldiniz?

How did you get here?

Buraya nasıl geldiniz?

Who paid?

Kim ödedi?

All across America, in front of diverse audiences --

Amerika'nın dört bir yanında, türlü türlü dinleyicinin önünde --

conservatives and progressives,

muhafazakarlar ve ilericiler,

high school students and senior citizens --

lise öğrencileri ve yaşlılar --

I've asked those questions.

bu soruları sordum.

As a person of color, I always get asked where I'm from,

Beyaz olmayan biri olarak sürekli nereli olduğum soruluyor,

as in, "Where are you from from?"

"Nereden geldin?" gibi sorular soruluyor.

So I've asked white people where they're from from, too.

Bu yüzden beyaz kişilere ben de nereden geldiklerini soruyorum.

After asking a student at the University of Georgia

Georgia Üniversitesi'ndeki bir öğrenciye nereli olduğunu sorduktan sonra

where he was from,

he said, "I'm American."

"Amerikalıyım" dedi.

"I know," I said, "but where are you from?"

Ben de "Biliyorum" dedim "Ama aslen nerelisin?"

"I'm white," he replied.

"Beyazım" diyerek cevap verdi.

"But white is not a country," I said.

"Ama beyaz bir ülke değildir" dedim.

"Where are your ancestors from?"

"Ataların nereden geliyor?"

When he replied with a shrug,

Omuz silkerek cevap verdiğinde

I said,

ben de "Pekâlâ, nereden geldin?

"Well, where did you come from?

How did you get here? Who paid?"

Buraya nasıl geldin? Kim ödedi?" dedim.

He couldn't answer.

Bunu cevaplayamadı.

I don't think you can talk about America as America

Bu üç ana soruya cevap vermeden

without answering those three core questions.

Amerika'yı Amerika olarak konuşabileceğinizi sanmıyorum.

Immigration is America's lifeline,

Göçmenlik, Amerika'nın yaşam hattı;

how this country has replenished itself for centuries,

bu ülke yüzyıllar boyunca kendi kendini inşa etti,

from the settlers and the revolutionaries who populated the original 13 colonies

On Üç Koloniye yerleşen devrimciler ve yerleşimcilerden,

to the millions of immigrants, predominantly from Europe,

büyük bir çoğunluğu Avrupa'dan gelen milyonlarca göçmene kadar

who relentlessly colonized this land.

herkes bıkmadan usanmadan bu toprağı kolonileştirdi.

Even though Native Americans were already here

Amerika yerlileri zaten burada olmalarına

and had their own tribal identities and ideas about citizenship,

ve kendi kabile kimlikleri ve vatandaşlık konusunda fikirleri olmalarına rağmen,

they were not considered US citizens until the 1924 Indian Citizenship Act.

1924 Kızılderili Vatandaşlık Yasasına kadar ABD vatandaşı sayılmıyorlardı.

The landmark 1964 Civil Rights Act that Black Americans fought for

Siyahi Amerikalıların uğruna savaştığı

ve dönüm noktası olan 1964 Medeni Haklar Yasası,

inspired the 1965 Immigration and Nationality Act,

1965 Göçmenlik ve Uyrukluğa Kabul Edilme Yasası'na ilham verdi

which ended America's race-based exclusionary system

ve bu, 40 yıldır süren Amerika'nın ırk bazlı ayrımcı sistemine son verdi.

that had lasted for 40 years.

I could go on and on here,

Daha da devam edebilirim

but my point, my larger point, is this:

ama demek istediğim, asıl demek istediğim şey şu:

How much do any of us,

Ne kadarımız,

whether immigrants of the past or the present,

ister geçmişte ister günümüzde göçmen olalım,

know of these crucial parts of American history?

Amerika tarihinin bu önemli kısımlarını biliyor?

How much of this history makes up the actual US citizenship test?

Bu tarihin ne kadarı asıl ABD vatandaşlık testini oluşturuyor?

Have you ever seen it?

Daha önce gördünüz mü?

It's a mostly oral test,

Çoğunlukla sözlü bir test

and government officers ask applicants up to 10 of the 100 questions.

ve devlet görevlileri adaylara 10 ile 100 kadar soru soruyor.

To pass, applicants must get at least six answers right.

Testi geçmek için adaylar en az altı soruya doğru cevap vermek zorunda.

I looked at the test recently,

Yakın zamanda teste baktım,

and I was aghast at the questions posed

sorulan sorulara, bariz ihmallere

and what constitutes acceptable answers to the glaring omissions.

ve kabul edilebilir cevapları nelerin oluşturduğuna çok şaşırdım.

There's a question about the Statue of Liberty and where it is.

Özgürlük Heykeli'nin nerede olduğu hakkında bir soru var.

There's no question about Ellis Island,

Ellis Adası hakkında,

about the United States as an immigrant nation

göçmen bir ulus olan ABD hakkında

and the countless anti-immigrant laws that were passed.

ve onaylanan sayısız göçmen karşıtı yasalar hakkında sorular yoktu.

There's nothing about Native American history.

Amerika yerlilerinin tarihi hakkında hiçbir şey yoktu.

There's a question about what Martin Luther King, Jr. did,

Martin Luther King Jr.'ın ne yaptığı hakkında bir soru vardı

but largely, there's inadequate and irresponsible contexts

ama büyük ölçüde Afrikalı Amerikalılar hakkında

yetersiz ve güvenilmez içerikler vardı.

about African Americans.

Here's an example.

İşte bir örnek.

Question number 74 under the American history section

Amerikan tarihi bölümünden 74 numaralı soru,

asks applicants to "name one problem that led to the Civil War."

adaylardan "İç Savaş'a neden olan bir problemi söylemelerini" istiyor.

There are three acceptable answers:

Üç kabul edilebilir cevap var:

slavery,

Kölelik, eyalet hakları,

states' rights,

economic reasons.

ekonomik sebepler.

Did my Lola and Lolo get that question?

Lola ve Lolo bu soruyu biliyorlar mıydı?

If they did get the question,

Eğer biliyor olsalardı bile

do they even understand the history behind it?

arkasındaki tarihi biliyorlar mıydı?

How about my uncles and aunties and cousins

Peki ya amcalarım, teyzelerim, kuzenlerim

and millions of other immigrants who had to take that test

ve Amerikalı olmak için bu testi geçmek zorunda olan

to become Americans?

diğer milyonlarca göçmen biliyor muydu?

What do immigrants know about America before we get here?

Buraya gelmeden önce göçmenler Amerika hakkında ne biliyorlar?

What kind of citizenship are we applying for?

Ne tür bir vatandaşlık için başvuruyoruz

And is that the same kind of citizenship we actually want to be a part of?

ve bu vatandaşlık gerçekten parçası olmak istediğimiz türden bir vatandaşlık mı?

Şöyle bir düşünelim --

Come to think of it -- I've been thinking a lot about this --

bunun hakkında bir süredir çok düşünüyorum --

what does dignified citizenship look like?

onurlu vatandaşlık neye benziyor?

How can I ask for it when I just arrived here 26 years ago,

Buraya daha 26 sene önce gelmişken

when Black and Native people

yüz yıllardır Amerika'da olan siyahi ve yerli insanlar

who have been here in America for hundreds of years

hâlâ kendilerininki için beklerken ben nasıl isteyebilirim ki?

are still waiting for theirs?

One of my favorite writers is Toni Morrison.

Favori yazarlarımdan biri Toni Morrison.

In 1996, a year before I found out I was in the country illegally,

1996'da, ülkede yasa dışı bir şekilde bulunduğumu öğrenmeden bir sene önce,

my eighth-grade class was assigned to read "The Bluest Eye,"

içinde bulunduğum sekizinci sınıftan

Morrison'un ilk kitabı olan "En Mavi Göz" okunulması istenmişti.

Morrison's first book.

Instantly, the book challenged me to ask hard questions.

Kitap anında zor sorular sormamı sağlamıştı.

Why does Pecola Breedlove,

Pecola Breedlove, kitabın merkezindeki şu siyahi genç kız,

this young Black girl at the center of the book,

why did she want blue eyes?

neden mavi gözler istiyordu?

Who told her to want it?

Ona istemesini kim söylemişti?

Why did she believe them?

Onlara neden inanmıştı?

Morrison said she wrote the book to illustrate what happens

Morrison, bir insanın "üst anlatı" dediği şeye boyun eğdiğinde

when a person surrenders to what she called "the master narrative."

neler olduğunu yansıtmak için kitabı yazdığını söyledi.

"Definitions," Morrison said, "belong to the definers, not the defined."

Morrison, "Tanımlar" "tanımlayıcıya aittir,

tanımlanana değil." diyor.

Burada yasa dışı bir şekilde bulunduğumu öğrendiğimde

Once I realized that I was here illegally,

I convinced myself that if I was not a legal citizen by birth or by law,

doğuştan veya kanunen yasal bir vatandaş değilsem

another kind of citizenship was possible.

başka bir tür vatandaşlığın mümkün olduğuna kendimi inandırdım.

Citizenship as participation:

Katılımcılık açısından vatandaşlık:

I engage.

Katılım gösteriyorum.

I engage with all kinds of Americans, even Americans who don't want me here.

Her türden Amerikalı ile ilişki kuruyorum,

beni burada istemeyen Amerikalılarla bile.

Citizenship as contribution:

Katkı açısından vatandaşlık:

I give back to my community in whatever ways I can.

Toplumuma yapabildiğim her şekilde katkıda bulunuyorum.

As an undocumented entrepreneur -- and yes, there is such a thing --

Belgesiz bir girişimci olarak -- ve evet, böyle bir şey var --

I've employed many US citizens.

birçok ABD vatandaşını işe aldım.

Citizenship as education:

Eğitim açısından vatandaşlık:

We can't wait for others to educate us about the past

Geçmiş ve günümüze nasıl geldiğimiz hakkında

and how we got to this present.

başkalarının bizi eğitmesini bekleyemeyiz.

We have to educate ourselves and our circles.

Kendimizi ve çevremizdekileri eğitmeliyiz.

Citizenship as something greater than myself:

Kendimden daha büyük bir şey olmak açısından vatandaşlık:

We are, I think, individually and collectively,

Bence bireysel ve kitlesel olarak

rewriting the master narrative of America.

Amerika'nın üst anlatısını tekrardan yazıyoruz.

The people who were once defined are now doing the defining.

Bir zamanlar tanımlanan kişiler, şimdi tanımlama işini yapıyor.

They're asking the questions that need to be asked.

Sorulması gereken soruları soruyorlar.

A core part of that redefinition

Bu tekrardan tanımlamanın ana parçası ise

is how we define not only who is an American

sadece kimin Amerikalı olduğunu tanımlamak değil,

but what constitutes citizenship.

aynı zamanda vatandaşlığı neyin oluşturduğunu da nasıl tanımladığımızdır,

Which, to me, is our responsibility to each other.

ki bana göre bu birbirimize karşı olan sorumluluğumuz.

So consider your own personal narrative

O halde kendi özel anlatınızı dikkate alın

and ask yourself:

ve kendinize sorun:

Where did you come from?

Nereden geldiniz?

How did you get here?

Buraya nasıl geldiniz?

Who paid?

Kim ödedi?