Why You Should Disappoint Your Parents | Desiree Akhavan | TED

Çeviri: Miray Gültekin Gözden geçirme: Başak Gökdaş

I was five years old when “The Little Mermaid” came out,

“Küçük Denizkızı” filmi çıktığında beş yaşındaydım

and I was convinced it was a work of genius.

ve bunun bir dahi eseri olduğuna inanmıştım.

My mother did not agree.

Annem aynı fikirde değildi.

To be fair, she had a point.

Dürüst olmak gerekirse, haklıydı.

In the film, the mermaid disobeys her father

Filmde, denizkızı babasına karşı gelerek

to chase some guy

ve bir adamın peşinden gidiyor

and put her entire species at risk.

ve bütün türünü riske atıyor.

And to my mom, she was the ungrateful,

Ve anneme göre,

o Amerikan kültürünün en kötü yanlarının nankör ve şımarık bir ürünüydü.

spoiled product of the very worst in American culture.

Mom wanted me to be like Belle, from "Beauty and the Beast."

Annem, “Güzel ve Çirkin” filmindeki Belle gibi olmamı istedi.

And in case you forgot,

Ve unuttuysanız diye söylüyorum,

Belle volunteers to replace her father

Belle hayatının geri kalanında kana susamış bir canavara

as a prisoner to a bloodthirsty beast for the rest of her life.

mahkum olarak babasının yerine geçmeye gönüllü olur.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Which, to this day, remains the base level of sacrifice

Bu, bugün bile, göçmen çocuğu olarak

sizden beklenen temel fedakarlık düzeyi olmaya devam etmektedir.

expected of you as a child of immigrants.

(Laughter)

(Kahkahalar)

When does your life get to be your own

Hayatınız ne zaman ailenizin

and not your parents' or your community's?

ya da toplumunuzun değil de sizin olacak?

As the daughter of Iranian immigrants,

İranlı bir göçmenin kızı olarak,

I was raised to believe the answer is “never.”

cevabın “asla” olduğuna inanarak yetiştirildim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But I would like to argue that the immigrant parents of the world

Ama şunu söylemek isterim ki, dünyadaki göçmen ebeveynler

might have it wrong.

bu konuda yanılıyor olabilir.

In fact, I think you should disappoint your parents.

Aslında, bence aileni hayal kırıklığına uğratmalısın.

I think that maybe disappointing your parents

Bence ailenizi hayal kırıklığına uğratmak

could be the best thing that ever happened to you.

başınıza gelen en iyi şey olabilir.

My parents were good, obedient Iranian children.

Ailem iyi, itaatkar İranlı çocuklardı.

Their marriage wasn't arranged, it was introduced

Evlilikleri ayarlanmamıştı, tanıtılmıştı

and they were married three months after meeting.

ve tanıştıktan üç ay sonra evlendiler.

He was 26 and she was 19.

Babam 26 annem 19 yaşındaydı.

When I was 19,

19 yaşımdayken,

I found myself seated at a table with my parents and their friends

kendimi ailem ve onların arkadaşlarıyla bir masada otururken buldum,

when one of them said, "Honestly,

içlerinden biri şöyle dedi: “Açıkçası,

I would rather my children to have cancer than to be gay.

çocuklarımın eşcinsel olmasındansa kanser olmalarını tercih ederim.

They say to me, 'mama, you are being the homophobia,'

Bana ‘anne, homofobi yapıyorsun’ diyorlar

but what can I say, it is the truth."

ama ne diyebilirim ki, gerçek bu.”

(Laughter)

(Kahkahalar)

And everyone laughed because yeah, it was the truth.

Ve herkes güldü çünkü evet, gerçek buydu.

And because none of them would ever have to worry

Çünkü hiçbiri çocuklarından birinin eşcinsel olması konusunda

about one of their kids being gay.

endişelenmek zorunda kalmayacaktı.

They had all raised good, obedient Iranian kids

Hepsi de başka iyi ve itaatkâr İranlı çocuklarla evlenmiş

who would marry other good, obedient Iranian kids.

iyi ve itaatkâr İranlı çocuklar yetiştirmişlerdi.

I told my parents I was in love with a woman

Aileme bu konuşmadan altı yıl sonra

six years after that conversation.

bir kadına aşık olduğumu söyledim.

I did it with my eyes closed,

Gözlerim kapalıyken yaptım,

like I was jumping off a skyscraper.

sanki bir gökdelenden atlıyormuşum gibi.

When my mom's upset, she wants all the information

Annem üzüldüğünde, kötü haber dedektifiymiş gibi

like she is a bad-news detective,

tüm bilgileri istiyor

and she's trying to sniff out the even worse betrayal

ve arkanızda sakladığınız

that you're hiding behind your back.

daha da kötü ihanetin kokusunu almaya çalışıyor.

(Laughter)

(Kahkahalar)

My dad is the complete opposite.

Babam ise tam tersidir.

You can tell it's real bad when he goes completely silent.

Tamamen sessiz kaldığında bunun gerçekten kötü olduğunu anlayabilirsin.

It’s kind of like you flip his “off” switch.

Sanki onun “kapat” düğmesini çeviriyorsun.

"Why can't you keep your private life private?"

“Neden özel hayatını gizli tutmuyorsun?”

is what my brother wanted to know.

Kardeşimin bilmek istediği şey buydu.

He was born in Iran and left before he turned one,

İran’da doğdu ve bir yaşına gelmeden ülkeden ayrıldı,

but those early days managed to infuse him

Ama o ilk günler ona, beni her zaman yanıltan

with a sense of propriety that's always eluded me.

bir edep duygusu aşılamayı başardı.

Because I was born in New York,

Çünkü ben New York’ta doğdum,

which is why I am an entitled millennial cliché.

bu yüzden de kendini beğenmiş bir Y kuşağı klişesiyim.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I'm incapable of lying, and it is a character flaw.

Yalan söylemekten acizim ve bu bir kişilik bozukluğudur.

It's gauche to be so straightforward.

Bu kadar açık sözlü olmak kabalık.

There's no elegance to it.

Zarafet falan yok.

Iranians communicate their meaning in the spaces between their words.

İranlılar anlamlarını sözcükler arasındaki boşluklarda ifade ederler.

The implications.

Çıkarımlar.

You have to learn a second, silent language.

İkinci, sessiz bir dil öğrenmelisiniz.

There’s even a word for it, “tarof,” the art of disingenuous generosity.

Bunun için bir kelime bile var: “tarof”, yani samimiyetsiz cömertlik sanatı.

(Laughter and applause)

(Kahkahalar ve alkışlar)

I can tell this room knows a thing or two about it.

Bu odanın bu konuda bir iki şey bildiğini söyleyebilirim.

We're raised to keep offering things we don't actually want to offer,

Aslında teklif etmek istemediğimiz şeyleri teklif etmeye devam etmemiz

and say things that we don't actually mean but must, out of mandatory,

ve aslında kastetmediğimiz ama zorunlu,

agresif bir nezaketle söylememiz gereken şeyleri söylememiz için yetiştirildik.

aggressive politeness.

(Laughter)

(Kahkahalar)

To this day, when you go to pay for a cab in Iran,

Bugüne bile, İran’da taksi parası ödemeye gittiğinizde,

They’ll say, “No, no, no, no, no, for you it’s free.

“Hayır, hayır, hayır, hayır, hayır, sizin için bedava.

You are like a sister, a daughter, a mother to me.

Sen benim için bir kız kardeş, bir kız evlat, bir anne gibisin.

I could never charge you."

Senden asla para alamam.”

And then it's your job to convince them to charge you.

Ve sonra onları sizden ücret almaya ikna etmek sizin işiniz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And then once you've convinced them to charge you,

Ve onları sizden ücret almaya ikna ettikten sonra,

you need to haggle them down so they don't rip you off.

sizi kazıklamamaları için pazarlık yapmanız gerekir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Being the child of immigrants is like being born a widow.

Göçmenlerin çocuğu olmak, dul olarak doğmak gibidir.

The loss is baked into you.

Kayıp senin içine işler.

You grow up intrinsically homesick for a place that you've never known

Hiç bilmediğiniz ve artık ailenizin hatırladığı şekilde var olmayan

and that no longer exists the way your family remembers it.

bir yer için özünde vatan hasreti çekerek büyüyorsunuz.

Our home was a testament to an Iran locked in time.

Evimiz, zamanda sıkışmış bir İran’ın kanıtıydı.

Qajar paintings of uni-browed women playing the sitar

Sitar çalan tek kaşlı kadınların Kaçar resimleri

and a samovar that took 80 percent of the kitchen island.

ve mutfak adasının yüzde 80′ini kaplayan bir semaver.

(Laughter)

(Kahkahalar)

The music we listened to was Persian, dated

Dinlediğimiz müzikler Farsçaydı,

and featured way too much electric keyboard.

modası geçmişti ve çok fazla elektro klavye içeriyordu.

Even the Farsi I was taught to speak is antiquated.

Bana öğretilen Farsça bile çok eskimiş.

I say, "May your hands not hurt" when all I want to say is "thanks."

Tek söylemek istediğim “teşekkürler” iken “ellerin dert görmesin” diyorum.

We didn't go tailgating,

Arabaların bagajında yapılan partilere gitmedik,

we went to “mehmoonies,”

“mehmoonie” lere gittik,

parties where there were no fewer than 50 guests,

50′den az misafirin olmadığı,

dinner was never served before 11

akşam yemeğinin asla 11′den önce servis edilmediği

and you danced so hard, you left with pit stains.

ve deli gibi dans ettiğiniz, üstünüzde lekelerle ayrıldığınız partiler.

Being Iranian in the diaspora means gossip as your love language.

Diasporada İranlı olmak, sevgi dilinizin dedikodu olması demektir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

We dig into the messiest details of everyone's lives

Herkesin hayatının en karmaşık ayrıntılarına

not because we're assholes, but because we care.

pislik olduğumuz için değil, önemsediğimiz için giriyoruz.

(Laughter)

(Kahkahalar)

It's bringing the drama.

Bu drama yaratıyor.

Like when I overheard my father planning a party screaming,

Mesela babamın bir parti planladığını duyduğumda olduğu gibi,

"They want kebab, we want filet.

“Onlar kebap istiyor, biz fileto istiyoruz.

This is war and I do not intend to lose."

Bu bir savaş ve kaybetmeye niyetim yok.”

(Laughter)

(Kahkahalar)

It's being obsessed with status,

Bu statü takıntısıdır,

en berbat anılarınızı bile unutturmak demektir

it’s suffocating your ugliest memories

and it's built into my bones.

ve bu benim iliklerime işlemiş durumda.

Hepimizin sessizce körü körüne uymayı kabul ettiği

How could I have the audacity to break free from the one rule

we all silently agreed to follow blindly?

tek kuralı çiğneme cesaretine nasıl sahip olabilirim?

The rule that you don't get to make the rules.

Kuralları sizin koyamayacağınız kural.

Your parents do.

Ailenizin koyduğu.

There was no precedent to being gay and Iranian.

Eşcinsel ve İranlı olmanın emsali yoktu.

So claiming it for myself felt ridiculous,

Bu yüzden bunu kendim için iddia etmek saçma geldi,

like I was coming out as a leprechaun.

sanki bir cüce cin olarak ortaya çıkıyormuşum gibi.

In fact, the president of Iran at that time, Ahmadinejad,

Hatta dönemin İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad,

had publicly announced,

açıkça ilan etmişti,

“In my country, we don’t have homosexuals.”

“Benim ülkemde eşcinseller yoktur”

He just failed to mention that that might have something to do

Bunun eşcinselliğin ölümle cezalandırılabileceği gerçeğiyle

with the fact that homosexuality is punishable by death.

bir ilgisi olabileceğinden bahsetmedi.

But the moment that I brought the worst shame imaginable onto my family,

Ama aileme hayal edilebilecek en kötü utancı getirdiğim an,

something incredible happened.

inanılmaz bir şey oldu.

Do you know what is scary

En çok sevdiğin,

after destroying the hopes and dreams of the people that you love the most,

seni yaratan insanların umutlarını ve hayallerini yok ettikten sonra

the people that created you?

korkutucu olan ne biliyor musun?

Literally nothing.

Kelimenin tam anlamıyla hiçbir şey.

In the wake of losing my family,

Ailemi kaybettikten sonra

I lost my fear.

korkumu kaybettim.

I had no idea that fear had been driving my life up until that point.

O ana kadar hayatımı korkunun yönlendirdiğini bilmiyordum.

Fear of being strange, wrong, ugly, bad.

Garip, yanlış, çirkin, kötü olma korkusu.

I was always so afraid I was embarrassing myself.

Kendimi utandırmaktan hep çok korktum.

But from the moment I came out, none of that really mattered anymore.

Ama kendimi açık ettiğim andan itibaren bunların hiçbirinin önemi kalmadı.

There was no way to out-shame myself.

Kendimi utandırmanın bir anlamı yoktu.

So as we stopped talking, I started writing.

Konuşmayı bıraktığımızda, yazmaya başladım.

I'd wanted to be a filmmaker since I was nine years old

Dokuz yaşımdan beri film yapımcısı olmak istiyordum

and wrote my first script.

ve ilk senaryomu yazdım.

It was a sketch comedy show that featured a fake advert

Bir ürünün sahte reklamını içeren

for a product called “Vomelet,

bir skeç komedi şovuydu.

the omelet made of vomit.”

“Vomelet, kusmuktan yapılmış omlet”

(Laughter)

(Kahkahalar)

I'd been desperate to find my voice ever since,

O zamandan beri ilham bulmak için çırpınıyordum

but I was always writing at arms length from myself.

ama hep kendimden uzakta yazıyordum.

After I came out,

Kendimi açıkladıktan sonra,

there was no reason to hold back, so I didn't.

kendimi tutmam için bir sebep yoktu, ben de tutmadım.

I co-created a web series with my girlfriend at the time.

O zamanlar kız arkadaşımla birlikte bir web dizisi yaratmıştık.

It was about a pair of superficial, homophobic lesbians,

Bir çift yüzeysel, homofobik lezbiyen hakkındaydı

and for the first time in my life,

ve hayatımda ilk kez

my work started speaking to other people.

işim diğer insanlara temas etmeye başladı.

I let go of my idea of good

Kendi iyi anlayışımı

and trying to fit into other people's notion of good,

ve başkalarının iyi anlayışına uymaya çalışmayı bir kenara bıraktım

and I ended up finding my own.

ve sonunda kendiminkini buldum.

After that, I wrote, directed, and starred in my first film,

Ondan sonra ilk filmimi yazdım, yönettim ve oynadım,

which explored themes of being a self-indulgent,

Kendine düşkün, içine kapanık İranlı

closeted Iranian millennial cliché.

bir milenyum klişesi olma temalarını işliyordu.

That film premiered at Sundance.

Filmin prömiyeri Sundance’de yapıldı.

My next film won Sundance.

Bir sonraki filmim Sundance’i kazandı.

(Cheers and applause)

(Tezahüratlar ve alkışlar)

Eventually, my parents realized that being gay wasn't a death sentence,

Sonunda ailem eşcinsel olmanın bir ölüm cezası olmadığını anladı

and we found each other.

ve birbirimize kavuştuk.

But on new terms.

Ama yeni koşullarda.

They are the heart of me.

Onlar benim kalbim.

They built me.

Beni onlar yarattı.

But they don't get to determine the rules of my life.

Ama hayatımın kurallarını onlar belirleyemez.

Nobody does.

Kimse belirleyemez.

Sizi, ebeveynlerinizi hayal kırıklığına uğratmaya ve onların,

I challenge you to disappoint your parents

ve onların kendi ebeveynlerinden aktardıkları kuralları ele almaya

and to take the rules

that they passed down from their own parents,

ve bunların kendiniz için seçeceğiniz kurallar olup olmadığını

and ask if those are rules that you would choose for yourself.

sormaya davet ediyorum.

I challenge you to be a little more honest and a little less obedient.

Sizi biraz daha dürüst ve biraz daha az itaatkâr olmaya davet ediyorum.

Not just with your parents, but with the world.

Sadece ailenize karşı değil, tüm dünya karşı.

My mother's high school yearbook quote says

Annemin lise yıllığı alıntısı şöyle diyor:

"One should live life like a duck.

“İnsan, hayatı bir ördek gibi yaşamalı.

Calm and serene on the surface,

Yüzeyde sakin ve dingin,

but paddling like hell underneath."

ama altında çılgınlar gibi kürek çekerek.”

I beg to differ.

Ben aynı fikirde değilim.

Calm and serene is for other people's benefit.

Sakin ve dingin olmak diğer insanların yararınadır.

The paddling, it turns out, is the good bit.

Görünüşe göre kürek çekmek işin iyi kısmı.

The paddling is what it is to be alive.

Kürek çekmek yaşamak demektir.

I once overheard my father tell someone,

Bir keresinde babamın birine şöyle dediğini duymuştum:

"I knew I had two choices.

“İki seçeneğim olduğunu biliyordum.

Ya bunu kabullenecektim ya da kızımı kaybedecektim.”

Get over it or lose my daughter."

Ben de benzer bir seçimle karşı karşıyaydım.

I faced a similar choice.

Live life according to my own standards

Hayatı kendi standartlarıma göre yaşayıp

and risk losing my family,

ailemi kaybetme riskini göze almak

or live according to their rules

ya da onların kurallarına göre yaşayıp

and never get the opportunity to meet myself.

asla kendimle tanışma fırsatı bulamamak.

I took a calculated risk.

Ben de hesaba katılmış bir risk aldım.

And against all odds, I won.

Ve her şeye rağmen ben kazandım.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Cheers and applause)

(Takdirler ve alkışlar)