Why You Should Disappoint Your Parents | Desiree Akhavan | TED

Translator: Nhi Phạm Reviewer: Thu Ha Tran

I was five years old when “The Little Mermaid” came out,

Tôi năm tuổi khi “Nàng tiên cá” ra mắt,

and I was convinced it was a work of genius.

và tôi tin rằng đó là một tác phẩm của thiên tài.

My mother did not agree.

Nhưng mẹ tôi không đồng ý.

To be fair, she had a point.

Công bằng mà nói thì bà cũng có lý.

In the film, the mermaid disobeys her father

Trong phim, nàng tiên cá không nghe lời cha mình

to chase some guy

mà theo đuổi một anh chàng

and put her entire species at risk.

và đẩy giống loài của cô vào nguy hiểm.

And to my mom, she was the ungrateful,

Và đối với mẹ tôi, bà nghĩ rằng đó là hành vi vô ơn,

spoiled product of the very worst in American culture.

hư hỏng của những điều tồi tệ nhất trong văn hóa Mỹ.

Mom wanted me to be like Belle, from "Beauty and the Beast."

Mẹ muốn tôi giống như Belle, trong “Người đẹp và quái vật”.

And in case you forgot,

Và trong trường hợp bạn quên,

Belle volunteers to replace her father

thì Belle đã tình nguyện thay cha cô

as a prisoner to a bloodthirsty beast for the rest of her life.

làm tù nhân cho một con thú khát máu trong suốt quãng đời còn lại.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Which, to this day, remains the base level of sacrifice

Và, cho đến ngày nay, đây vẫn là hành động hy sinh cơ bản mà bạn được mong đợi

expected of you as a child of immigrants.

khi là đứa con của những gia đình nhập cư.

(Laughter)

(Cười)

When does your life get to be your own

Khi nào cuộc sống của bạn trở thành của riêng bạn

and not your parents' or your community's?

chứ không phải của cha mẹ hoặc cộng đồng của bạn?

As the daughter of Iranian immigrants,

Là con gái của những người nhập cư Iran,

I was raised to believe the answer is “never.”

tôi được dạy để tin rằng câu trả lời là: “Không bao giờ”.

(Laughter)

(Cười)

But I would like to argue that the immigrant parents of the world

Nhưng tôi muốn lập luận rằng cha mẹ nhập cư trên thế giới

might have it wrong.

có thể đã sai.

In fact, I think you should disappoint your parents.

Trên thực tế, tôi nghĩ bạn nên làm cha mẹ bạn thất vọng.

I think that maybe disappointing your parents

Tôi nghĩ rằng có lẽ làm cha mẹ bạn thất vọng

could be the best thing that ever happened to you.

có thể là điều tốt nhất cho bạn.

My parents were good, obedient Iranian children.

Cha mẹ tôi từng là những đứa trẻ Iran ngoan ngoãn.

Their marriage wasn't arranged, it was introduced

Cuộc hôn nhân của họ là được giới thiệu

and they were married three months after meeting.

và họ đã kết hôn ba tháng sau khi gặp nhau.

He was 26 and she was 19.

Bố tôi 26 tuổi và mẹ tôi 19 tuổi.

When I was 19,

Khi tôi 19 tuổi,

I found myself seated at a table with my parents and their friends

tôi thấy mình ngồi ở bàn với bố mẹ và bạn bè của họ

when one of them said, "Honestly,

và một người nói: “Thành thật thì,

I would rather my children to have cancer than to be gay.

tôi thà có con tôi bị ung thư hơn là đồng tính.

They say to me, 'mama, you are being the homophobia,'

Nó nói với tôi: ‘Mẹ ơi, mẹ đang kỳ thị người đồng tính’,

but what can I say, it is the truth."

nhưng tôi biết nói gì, đó là sự thật.”

(Laughter)

(Cười)

And everyone laughed because yeah, it was the truth.

Và mọi người đều cười vì đúng, đó là sự thật.

And because none of them would ever have to worry

Và bởi vì không ai trong số họ phải lo lắng rằng

about one of their kids being gay.

một đứa con của mình là đồng tính.

They had all raised good, obedient Iranian kids

Tất cả họ đã nuôi dạy những đứa trẻ

who would marry other good, obedient Iranian kids.

Iran ngoan ngoãn, và sẽ kết hôn với những đứa trẻ Iran ngoan ngoãn khác.

I told my parents I was in love with a woman

Tôi đã nói với bố mẹ

rằng tôi yêu phụ nữ

six years after that conversation.

sáu năm sau cuộc trò chuyện đó.

I did it with my eyes closed,

Tôi nhắm chặt mắt lại và làm điều đó,

like I was jumping off a skyscraper.

như thể tôi đang nhảy khỏi một tòa nhà chọc trời.

When my mom's upset, she wants all the information

Khi mẹ tôi buồn bã, bà ấy muốn biết mọi thông tin

like she is a bad-news detective,

như thể bà là một thám tử dò tin xấu,

and she's trying to sniff out the even worse betrayal

và bà ấy đang cố gắng vạch trần sự phản bội tồi tệ

that you're hiding behind your back.

mà bạn đang cố giấu ở sau lưng.

(Laughter)

(Cười)

My dad is the complete opposite.

Bố tôi lại hoàn toàn ngược lại.

You can tell it's real bad when he goes completely silent.

Bạn có thể thấy tình hình rất xấu khi ông ấy hoàn toàn im lặng.

It’s kind of like you flip his “off” switch.

Nó giống như bạn bật nút “tắt” của ông ấy.

"Why can't you keep your private life private?"

“Tại sao em không giữ kín đời sống riêng tư của mình?”

is what my brother wanted to know.

Đó là điều mà anh trai tôi muốn biết.

He was born in Iran and left before he turned one,

Anh ấy sinh ra ở Iran và rời đi trước khi được một tuổi,

but those early days managed to infuse him

nhưng những ngày đầu tiên đó đã truyền cho anh ấy

with a sense of propriety that's always eluded me.

nghĩa vụ phải làm điều đúng đắn mà tôi luôn né tránh.

Because I was born in New York,

Bởi vì tôi sinh ra ở New York,

which is why I am an entitled millennial cliché.

đó là lý do tại sao tôi là một millennial sáo rỗng.

(Laughter)

(Cười)

I'm incapable of lying, and it is a character flaw.

Tôi không có khả năng nói dối, và đó là một khiếm khuyết về tính cách.

It's gauche to be so straightforward.

Thật là ngớ ngẩn khi nói thẳng như vậy.

There's no elegance to it.

Không có sự thanh lịch nào cả.

Iranians communicate their meaning in the spaces between their words.

Người Iran truyền đạt ý nghĩa của họ trong khoảng trống giữa các từ ngữ.

The implications.

Những hàm ý.

You have to learn a second, silent language.

Bạn phải học một ngôn ngữ thứ hai, ngôn ngữ im lặng.

There’s even a word for it, “tarof,” the art of disingenuous generosity.

Thậm chí còn có một từ cho nó, “tarof”, nghệ thuật sự của hào phóng giả dối.

(Laughter and applause)

(Tiếng cười và vỗ tay)

I can tell this room knows a thing or two about it.

Tôi đoán rằng mọi người ở đây biết một vài điều về nó.

We're raised to keep offering things we don't actually want to offer,

Chúng ta được nuôi dạy để hy sinh những điều mà chúng ta không thực sự muốn,

and say things that we don't actually mean but must, out of mandatory,

và nói những điều mà chúng ta không thực sự muốn, vì đó là bắt buộc,

aggressive politeness.

phép lịch sự đầy hung hăng.

(Laughter)

(Cười)

To this day, when you go to pay for a cab in Iran,

Cho đến ngày nay, khi bạn trả tiền taxi ở Iran,

They’ll say, “No, no, no, no, no, for you it’s free.

họ sẽ nói: “Không, không, không, không, bạn được miễn phí.

You are like a sister, a daughter, a mother to me.

Bạn như em gái, một đứa con gái và một người mẹ với tôi.

I could never charge you."

Tôi không thể nào lấy tiền bạn.”

And then it's your job to convince them to charge you.

Và sau đó, nhiệm vụ của bạn là thuyết phục họ nhận tiền của bạn.

(Laughter)

(Cười)

And then once you've convinced them to charge you,

Và rồi một khi bạn đã thuyết phục họ nhận tiền,

you need to haggle them down so they don't rip you off.

bạn cần phải mặc cả để họ không lừa bạn.

(Laughter)

(Cười)

Being the child of immigrants is like being born a widow.

Là con của những người nhập cư giống như được sinh ra là một góa phụ.

The loss is baked into you.

Sự mất mát đã được nướng lên trong bạn.

You grow up intrinsically homesick for a place that you've never known

Bạn lớn lên trong bản chất nhớ nhà, một nơi mà bạn chưa bao giờ biết

and that no longer exists the way your family remembers it.

và không còn tồn tại theo cách gia đình bạn nhớ về nó.

Our home was a testament to an Iran locked in time.

Nhà của chúng tôi là một minh chứng cho một Iran bị khóa chặt.

Qajar paintings of uni-browed women playing the sitar

Những bức tranh Qajar về những phụ nữ có lông mày đơn đang chơi sitar

and a samovar that took 80 percent of the kitchen island.

và một samovar chiếm 80% không gian của những bàn bếp.

(Laughter)

(Tiếng cười)

The music we listened to was Persian, dated

Âm nhạc chúng tôi nghe là tiếng Ba Tư,

and featured way too much electric keyboard.

lỗi thời và có quá nhiều bàn phím điện.

Even the Farsi I was taught to speak is antiquated.

Ngay cả tiếng Farsi mà tôi được dạy nói cũng đã lỗi thời.

I say, "May your hands not hurt" when all I want to say is "thanks."

Tôi nói: “Mong tay bạn không đau” nhưng tất cả những gì tôi muốn nói là: “Cảm ơn”.

We didn't go tailgating,

Chúng tôi không đi dạo,

we went to “mehmoonies,”

chúng tôi đã đi đến “mehmoonies”,

parties where there were no fewer than 50 guests,

tiệc có không dưới 50 khách.

dinner was never served before 11

Bữa tối chưa bao giờ được lên trước 11 giờ

and you danced so hard, you left with pit stains.

và bạn nhảy rất chăm chỉ, bạn ra về với những vết lấm lem.

Being Iranian in the diaspora means gossip as your love language.

Trong cộng đồng hải ngoại thì thị phi là ngôn ngữ tình yêu của người Iran.

(Laughter)

(Tiếng cười)

We dig into the messiest details of everyone's lives

Chúng tôi đào sâu vào những rắc rối trong cuộc sống của mọi người

not because we're assholes, but because we care.

không phải vì chúng tôi là những tên khốn, mà vì quan tâm.

(Laughter)

(Cười)

It's bringing the drama.

Nó mang lại kịch tính.

Like when I overheard my father planning a party screaming,

Như khi tôi nghe lỏm bố tôi muốn tổ chức một bữa tiệc ầm ĩ:

"They want kebab, we want filet.

“Họ muốn kebab, chúng tôi muốn filet.

This is war and I do not intend to lose."

Đây là một trận chiến và tôi không muốn thua cuộc.”

(Laughter)

(Cười)

It's being obsessed with status,

Nó bị ám ảnh bởi địa vị,

it’s suffocating your ugliest memories

nó làm bạn ngạt trong mớ ký ức xấu xí

and it's built into my bones.

và nó khắc vào xương tủy tôi.

How could I have the audacity to break free from the one rule

Làm thế nào tôi có được mạnh mẽ để thoát khỏi quy tắc duy nhất

we all silently agreed to follow blindly?

mà toàn bộ đều thầm đồng ý tuân theo đầy mù quáng?

The rule that you don't get to make the rules.

Quy tắc là bạn không được tạo ra các quy tắc.

Your parents do.

Chỉ bố mẹ bạn được làm.

There was no precedent to being gay and Iranian.

Chưa từng có tiền lệ người Iran trở thành người đồng tính.

So claiming it for myself felt ridiculous,

Vì vậy, tự khẳng định điều đó làm bản thân tôi thấy nực cười,

like I was coming out as a leprechaun.

cảm giác như tôi đang biến thành một con yêu tinh.

In fact, the president of Iran at that time, Ahmadinejad,

Trên thực tế, Tổng thống Iran vào thời điểm đó, Ahmadinejad,

had publicly announced,

đã công khai tuyên bố:

“In my country, we don’t have homosexuals.”

“Ở đất nước này, chúng tôi không có người đồng tính.”

He just failed to mention that that might have something to do

Ông ấy chỉ tránh thừa nhận một sự thật có thể liên quan là

with the fact that homosexuality is punishable by death.

đồng tính luyến ái bị trừng phạt bằng cái chết.

But the moment that I brought the worst shame imaginable onto my family,

Nhưng khoảnh khắc tôi đem nỗi xấu hổ tệ nhất có thể tới gia đình tôi,

something incredible happened.

một điều gì đó kì diệu đã xảy ra.

Do you know what is scary

Bạn có biết điều gì đáng sợ

after destroying the hopes and dreams of the people that you love the most,

sau khi phá hủy hy vọng và ước mơ của những người mà bạn yêu thương nhất,

the people that created you?

những người đã tạo ra bạn không?

Literally nothing.

Nghĩa đen là không có gì.

In the wake of losing my family,

Sau khi mất đi gia đình,

I lost my fear.

tôi đã mất đi nỗi sợ hãi.

I had no idea that fear had been driving my life up until that point.

Tôi không biết rằng nỗi sợ hãi đã thúc đẩy cuộc sống của tôi cho đến thời điểm đó.

Fear of being strange, wrong, ugly, bad.

Sợ cái lạ, sợ làm sai, sợ xấu xí, sợ kém cỏi.

I was always so afraid I was embarrassing myself.

Tôi luôn sợ tự làm xấu hổ chính mình.

But from the moment I came out, none of that really mattered anymore.

Nhưng từ lúc tôi nói ra, không có gì trong số đó thực sự quan trọng nữa.

There was no way to out-shame myself.

Không có cách nào để vượt qua sự xấu hổ của bản thân.

So as we stopped talking, I started writing.

Vì vậy, khi chúng tôi ngừng nói chuyện, tôi bắt đầu viết.

I'd wanted to be a filmmaker since I was nine years old

Tôi đã muốn trở thành một nhà làm phim từ năm chín tuổi

and wrote my first script.

và tôi đã viết kịch bản đầu tiên.

It was a sketch comedy show that featured a fake advert

Đó là một chương trình hài kịch phác thảo có quảng cáo giả

for a product called “Vomelet,

cho một sản phẩm có tên “Vomelet,

the omelet made of vomit.”

món trứng tráng làm từ bãi nôn”.

(Laughter)

(Cười)

I'd been desperate to find my voice ever since,

Kể từ đó tôi đã tuyệt vọng đi tìm giọng nói của mình,

but I was always writing at arms length from myself.

nhưng tôi luôn viết những điều khác xa bản thân mình.

After I came out,

Sau khi tôi nói ra,

there was no reason to hold back, so I didn't.

không có lý do gì để kìm nén, vì vậy tôi đã không kìm nén nữa.

I co-created a web series with my girlfriend at the time.

Tôi đã cùng tạo ra một bộ phim mạng với bạn gái vào lúc đó.

It was about a pair of superficial, homophobic lesbians,

Đó là về một cặp đồng tính nữ hời hợt, kỳ thị đồng tính,

and for the first time in my life,

và lần đầu tiên trong đời,

my work started speaking to other people.

công việc của tôi là nói chuyện với người khác.

I let go of my idea of good

Tôi buông bỏ ý tưởng của mình về điều tốt

and trying to fit into other people's notion of good,

và cố hòa hợp với quan niệm của người khác về cái tốt,

and I ended up finding my own.

và cuối cùng tôi đã tìm ra ý tưởng riêng mình.

After that, I wrote, directed, and starred in my first film,

Và tôi đã viết, đạo diễn và đóng vai chính trong bộ phim đầu tiên,

which explored themes of being a self-indulgent,

chủ đề là khám phá việc trở thành một kẻ buông thả bản thân,

closeted Iranian millennial cliché.

lối sống khép kín và điển hình của thế hệ Millennial Iran.

That film premiered at Sundance.

Bộ phim được công chiếu tại Sundance.

My next film won Sundance.

Bộ phim tiếp của tôi đạt giải Sundance.

(Cheers and applause)

(Cổ vũ và vỗ tay)

Eventually, my parents realized that being gay wasn't a death sentence,

Cuối cùng, bố mẹ tôi nhận ra rằng đồng tính không phải là một bản án tử hình

and we found each other.

và chúng tôi tìm thấy nhau.

But on new terms.

Nhưng với những yêu cầu mới.

They are the heart of me.

Họ là trái tim của tôi.

They built me.

Họ đã xây dựng tôi.

But they don't get to determine the rules of my life.

Nhưng họ không thể xác định các quy tắc của cuộc sống của tôi.

Nobody does.

Không ai có quyền làm thế.

I challenge you to disappoint your parents

Tôi thách thức bạn hãy làm cha mẹ thất vọng

and to take the rules

và phá bỏ các quy tắc

that they passed down from their own parents,

mà họ truyền lại từ cha mẹ của họ,

and ask if those are rules that you would choose for yourself.

và hỏi liệu đó có là những quy tắc mà bạn chọn cho chính mình không.

I challenge you to be a little more honest and a little less obedient.

Tôi thách thức bạn thành thật hơn một chút và ít vâng lời hơn một chút.

Not just with your parents, but with the world.

Không chỉ với cha mẹ của bạn, mà với cả thế giới.

My mother's high school yearbook quote says

Trích dẫn kỷ yếu trung học của mẹ tôi nói rằng:

"One should live life like a duck.

“Người ta nên sống như một con vịt.

Calm and serene on the surface,

Bình tĩnh và thanh thản trên bề mặt,

but paddling like hell underneath."

nhưng chèo như địa ngục bên dưới.”

I beg to differ.

Tôi xin có quan điểm khác.

Calm and serene is for other people's benefit.

Bình tĩnh và thanh thản là vì lợi ích của người khác.

The paddling, it turns out, is the good bit.

Việc chèo thuyền, hóa ra, là điều tốt.

The paddling is what it is to be alive.

Chèo lái là cách sống.

I once overheard my father tell someone,

Có lần tôi nghe cha tôi nói với ai đó:

"I knew I had two choices.

“Tôi biết mình có hai lựa chọn.

Get over it or lose my daughter."

Vượt qua nó hoặc mất đi con gái.”

I faced a similar choice.

Lựa chọn tôi đối mặt cũng như thế.

Live life according to my own standards

Sống cuộc sống theo tiêu chuẩn của riêng tôi

and risk losing my family,

và có nguy cơ mất gia đình,

or live according to their rules

hoặc sống theo quy tắc của họ

and never get the opportunity to meet myself.

và không bao giờ có cơ hội gặp gỡ chính mình.

I took a calculated risk.

Tôi đã đi một bước rủi ro có tính toán.

And against all odds, I won.

Và bất chấp mọi khó khăn, tôi đã thắng.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Cheers and applause)

(Chúc mừng và vỗ tay)