Rob Dunbar: The threat of ocean acidification

Rob Dunbar: Eskiçağ iklimlerinin okyanus ve buzlardaki keşfi

Çeviri: Kerime Gunturk Gözden geçirme: osman oguz ahsen

If you really want to understand

Eğer şu an okyanuslarda karşı karşıya

the problem that we're facing with the oceans,

kaldığımız problemin ne olduğunu anlamak istiyorsanız

you have to think about the biology

fiziği olduğu kadar

at the same time you think about the physics.

biyolojiyi de düşünmek zorundasınız.

We can't solve the problems

Okyanusları çok daha disiplinlerarası

unless we start studying the ocean

bir düşünce tarzıyla

in a very much more interdisciplinary way.

incelemediğimiz sürece problemleri çözemeyiz.

So I'm going to demonstrate that through

Şimdi size okyanusta meydana gelen

discussion of some of the climate change things that are going on in the ocean.

iklim değişimi olaylarıyla ilgili tartışmaları göstereceğim.

We'll look at sea level rise.

Deniz seviyesinin yükselişine bakacağız.

We'll look at ocean warming.

Okyanusun ısınmasına bakacağız.

And then the last thing on the list there, ocean acidification --

Listedeki son madde ise okyanusun asitlenmesi olacak.

if you were to ask me, you know, "What do you worry about the most?

Eğer bana "Seni en çok endişelendiren ne? Seni ne korkutuyor?"

What frightens you?"

diye soracak olursanız,

for me, it's ocean acidification.

cevabım okyanus asitlernmesi olur.

And this has come onto the stage pretty recently.

Bu durum sahnedeki yerini son zamanlarda aldı.

So I will spend a little time at the end.

Bu yüzden buna sonlara doğru biraz zaman ayıracağım.

I was in Copenhagen in December

Bu salondaki birkaç kişi gibi

like a number of you in this room.

ben de Aralık ayında Kopenhag'taydım.

And I think we all found it, simultaneously,

Sanıyorum ki hepimiz bunu bir yandan göz açan

an eye-opening

ama bir yandan da sinir bozan

and a very frustrating experience.

bir tecrübe olarak değerlendiriyoruz.

I sat in this large negotiation hall,

Bir ara o büyük müzakere salonunda

at one point, for three or four hours,

üç - dört saat oturmama rağmen

without hearing the word "oceans" one time.

okyanuslarla ilgili tek bir kelime bile duymadım.

It really wasn't on the radar screen.

Aslında kimsenin dikkatini bile çekmiyordu.

The nations that brought it up

Ulusal liderlerin konuşmaları sırasında

when we had the speeches of the national leaders --

bu konudan bahseden ülkeler,

it tended to be the leaders of the small island states,

küçük, rakımı düşük

the low-lying island states.

ada ülkeleriydi.

And by this weird quirk

Ülkelerin alfabetik sırayla yer aldığı

of alphabetical order of the nations,

bu tuhaf listede,

a lot of the low-lying states,

birçoğu deniz sevişyesinin altında kalan

like Kiribati and Nauru,

Kiribati ve Nauru gibi ülkeler

they were seated at the very end of these immensely long rows.

hayli uzun sıraların en arkasında kalmıştı.

You know, they were marginalized

Yani, müzakere salonunda

in the negotiation room.

bir kenara itilmişlerdi.

One of the problems

Sorunlardan biri

is coming up with the right target.

doğru hedefi bulmak.

It's not clear what the target should be.

Hedefin ne olduğu belli değil.

And how can you figure out how to fix something

Ve eğer açık bir hedefiniz yoksa, bir şeyi

if you don't have a clear target?

nasıl düzelteceğinizi nereden bileceksiniz?

Now, you've heard about "two degrees":

Şimdi, "iki derece" meselesini duymuşsunuzdur:

that we should limit temperature rise to no more than two degrees.

sıcaklık seviyesini iki dereceden fazlaya çıkaramayız.

But there's not a lot of science behind that number.

Ancak, bu rakamın arkasında çok fazla bilimsel dayanak yok.

We've also talked about

Atmosferdeki karbondioksit

concentrations of carbon dioxide in the atmosphere.

konsantrasyonlarından da bahsetmiştik.

Should it be 450? Should it be 400?

450 mi olmalı? 400 mü?

There's not a lot of science behind that one either.

Bu rakamın arkasında da çok fazla bilimsel dayanak yok.

Most of the science that is behind these numbers,

Bu rakamların, bu potansiyel hedeflerin,

these potential targets,

arkasındaki çoğu bilimsel çalışma

is based on studies on land.

kara üzerinde yapılan çalışmalara dayanıyor.

And I would say, for the people that work in the ocean

Okyanusta çalışan ve hedeflerin neler olması

and think about what the targets should be,

gerektiği hakkında kafa yoran insanlar adına

we would argue that they must be much lower.

diyebilirim ki bu değerler çok daha düşük olmalıdır.

You know, from an oceanic perspective,

Yani okyanussal bir perspektiften bakıldığında

450 is way too high.

450 haddinden fazla.

Now there's compelling evidence

Bu değerin 350 olması gerektiğine

that it really needs to be 350.

dair zorlayıcı sebepler var.

We are, right now, at 390 parts per million

Şu an, atmosferdeki karbondioksitin

of CO2 in the atmosphere.

390 ppm'deyiz.

We're not going to put the brakes on in time to stop at 450,

450'de durmak için zamanında frenlere basamayacağız

so we've got to accept we're going to do an overshoot,

ve bu değeri aşacağımızı kabul etmek zorundayız.

and the discussion as we go forward

Tartışmanın konusu bu aşma nereye kadar

has to focus on how far the overshoot goes

gidecek ve 350'ye dönme yolu

and what's the pathway back to 350.

nedir etrafında dönmelidir.

Now, why is this so complicated?

Şimdi, durum neden bu kadar karışık?

Why don't we know some of these things a little bit better?

Bazı şeyleri neden daha iyi bilmiyoruz?

Well, the problem is that

Sorun şu ki

we've got very complicated forces in the climate system.

iklim sisteminde oldukça karışık güçler var.

There's all kinds of natural causes of climate change.

İklim değişikliğinin binbir türlü doğal nedeni vardır.

There's air-sea interactions.

Hava-deniz etkileşimi var mesela.

Here in Galapagos,

Burada, Galapagos'ta,

we're affected by El Ninos and La Nina.

El Nino ve La Nina'nın etkisi altındayız.

But the entire planet warms up when there's a big El Nino.

Ancak büyük bir El Nino gerçekleştiğinde tüm gezegen ısınıyor.

Volcanoes eject aerosols into the atmosphere.

Volkanlar, atmosfere aerosol salınımı yapar.

That changes our climate.

Bu iklimimizi değiştirir.

The ocean contains most of the exchangeable heat on the planet.

Okyanuslar, gezegendeki değiştirebilinir ısının çoğunu barındırırlar.

So anything that influences

Bu yüzden okyanus üst sularının

how ocean surface waters mix with the deep water

dipteki suyla nasıl karıştığını etkileyen her şey

changes the ocean of the planet.

gezegendeki okyanusları da değiştirir.

And we know the solar output's not constant through time.

Biliyoruz ki solar çıkış her zaman aynı değil.

So those are all natural causes of climate change.

Yani tüm bunlar iklim değişikliğinin doğal nedenleri.

And then we have the human-induced causes

Öte yandan iklim değişikliğinin

of climate change as well.

insan kaynaklı nedenleri de var.

We're changing the characteristics of the surface of the land,

Toprak yüzeyinin karakteristiğini değiştiriyoruz,

the reflectivity.

yansıtıcı özelliğini.

We inject our own aerosols into the atmosphere,

Kendi aerosolümüzü atmosfere enjekte ediyoruz

and we have trace gases, and not just carbon dioxide --

ve karbondioksit dışında iz bırakan başka gazlarımız var;

it's methane, ozone,

metan, ozon,

oxides of sulfur and nitrogen.

sülfür ve azotoksit.

So here's the thing. It sounds like a simple question.

Durum böyle. Basit bir soruymuş gibi görünüyor.

Is CO2 produced by man's activities

İnsanoğlu tarafından üretilen karbondioksit,

causing the planet to warm up?

gezegenin ısınmasına yol açıyor mu?

But to answer that question,

Bu soruyu cevaplamak için,

to make a clear attribution to carbon dioxide,

karbondioksite açık bir sıfat kazandırmak için

you have to know something about

değişimin diğer tüm etkenlerini de

all of these other agents of change.

bilmeniz gerekir.

But the fact is we do know a lot about all of those things.

Ancak gerçek şu ki bunların hepsi hakkında oldukça çok bilgiye sahibiz.

You know, thousands of scientists

Biliyorsunuz, binlerce bilimadamı

have been working on understanding

bu insan kaynaklı ve doğal kaynaklı

all of these man-made causes

nedenleri anlamak için

and the natural causes.

çalışıp duruyor.

And we've got it worked out, and we can say,

Aslında bu çalışmalar işe yarıyor ve diyebiliriz ki

"Yes, CO2 is causing the planet to warm up now."

"Evet, karbondioksit şu an gezegenin ısınmasına yol açıyor."

Now, we have many ways to study natural variability.

Şimdi doğal değişkenliği araştırmak için birçok yolumuz var.

I'll show you a few examples of this now.

Şimdi size bununla ilgili birkaç örnek göstereceğim.

This is the ship that I spent the last three months on in the Antarctic.

Bu, Antarktika'daki son üç ayımı içinde geçirdiğim gemi.

It's a scientific drilling vessel.

Bilimsel sondaj gemisi.

We go out for months at a time and drill into the sea bed

Aylarca uzakta oluyoruz ve iklim değişikliğiyle ilgili

to recover sediments

ipuçları veren tortuları

that tell us stories of climate change, right.

ele geçirmek için deniz yatağını sondalıyoruz.

Like one of the ways to understand our greenhouse future

Sera geleceğimizi anlamanın yollarından biri de

is to drill down in time

bugünün iki katı karbobdioksite

to the last period

sahip olduğumuz

where we had CO2 double what it is today.

son periyoda doğru zamanda sondaj yapmaktır.

And so that's what we've done with this ship.

İşte bu gemiyle yaptığımız şey tam da buydu.

This was -- this is south of the Antarctic Circle.

Bu Güney Kutup Dairesi'nin güneyi.

It looks downright tropical there.

Bir hayli tropik görünüyor.

One day where we had calm seas and sun,

Bir gün deniz çok sakindi ve hava güneşliydi

which was the reason I could get off the ship.

ben de bu sayede gemiden aşağı inebilmiştim.

Most of the time it looked like this.

Çoğu zaman böyle görünüyordu.

We had a waves up to 50 ft.

Dalgaların 15,5 metreye çıktığı,

and winds averaging

yolculuğun büyük bölümü

about 40 knots for most of the voyage

ortalama 40 km/s olmasıyla birlikte 130 veya

and up to 70 or 80 knots.

150 km/s ulaşan rüzgarlarla karşılaştık.

So that trip just ended,

Bu yolculuk yeni bitti,

and I can't show you too many results from that right now,

ve bu yüzden şu an size çok fazla sonuç gösteremem.

but we'll go back one more year,

Ancak, bir yıl geriye,

to another drilling expedition I've been involved in.

dahil olduğum başka bir sondaj seferine gideceğiz.

This was led by Ross Powell and Tim Naish.

Bu keşif seferi, Ross Powell ve Tim Naish liderliğindeydi.

It's the ANDRILL project.

ANDRILL projesi.

And we made the very first bore hole

Gezegen üzerindeki yüzen en büyük

through the largest floating ice shelf on the planet.

buz tabakasına ilk sondaj deliğini açmıştık.

This is a crazy thing, this big drill rig wrapped in a blanket

Bu çılgınca bir şey, tüm sondaj,

to keep everybody warm,

takımı sıcak tutmak için battaniyelere sarınmış,

drilling at temperatures of minus 40.

-40 derecede sondaj yapılıyor.

And we drilled in the Ross Sea.

Ross Denizi'nde sondaj yaptık.

That's the Ross Sea Ice Shelf on the right there.

Sağ taraftaki, Ross Denizi Buz Şelfi.

So, this huge floating ice shelf

Alaska kadar büyük

the size of Alaska

bu devasa buz tabakası

comes from West Antarctica.

Batı Antarktika'dan geliyor.

Now, West Antarctica is the part of the continent

Şimdilerde Batı Antarktika,

where the ice is grounded on sea floor

buzun 2000 metre kadar derinlikteki

as much as 2,000 meters deep.

deniz tabanına oturduğu kıtanın parçası.

So that ice sheet is partly floating,

Bu buz tabakası kısmen yüzüyor

and it's exposed to the ocean, to the ocean heat.

ve okyanusa, okyanus ısına maruz kalıyor.

This is the part of Antarctica that we worry about.

Antarktika'nın endişelendiğimiz kısmı işte tam burası.

Because it's partly floating, you can imagine,

çünkü bir kısmı yüzüyor, ve tahmin edebileceğiniz gibi

is sea level rises a little bit,

deniz seviyesi birazcık yükseliyor,

the ice lifts off the bed, and then it can break off and float north.

buz tabandan yükseliyor, sonra gövdeden ayrılıyor ve kuzeye doğru yüzüyor.

When that ice melts, sea level rises by six meters.

Bu buz eridiğinde, deniz seviyesi altı metre kadar yükselecektir.

So we drill back in time to see how often that's happened,

Bu yüzden bunun ne kadar sıklıkla yaşandığını ve bu buzun tam olarak

and exactly how fast that ice can melt.

ne kadar hızla eriyebileceğini görmek için zamanda geriye doğru sondaj yapıyoruz.

Here's the cartoon on the left there.

Soldaki görüntüde canlandırması.

We drilled through a hundred meters of floating ice shelf

Önce yüzen bir buz şelfinde yüzlerce metre,

then through 900 meters of water

sonra 900 metre su ve daha sonra

and then 1,300 meters into the sea floor.

1,300 metre deniz tabanında sondaj yaptık.

So it's the deepest geological bore hole ever drilled.

Bu, şu ana kadar yapılmış en derin coğrafik sondaj.

It took about 10 years to put this project together.

Bu projeyi biraraya getirmek yaklaşık 10 yıl sürdü.

And here's what we found.

İşte bulduğumuz şey.

Now, there's 40 scientists working on this project,

Şu an, bu proje üzerinde çalışan 40 bilimadamı var

and people are doing all kinds of really complicated

ve insanlar gerçekten bir sürü çok karmaşık

and expensive analyses.

ve pahalı analiz yapıyorlar.

But it turns out, you know, the thing that told the best story

Hikayeyi en iyi anlatanın bu basit

was this simple visual description.

görsel tarif olduğu ortaya çıktı.

You know, we saw this in the core samples as they came up.

Biliyorsunuz, derindeki numuden yukarı çıktıkça,

We saw these alternations

çökeltiler arasında

between sediments that look like this --

bu değişimleri gördük.

there's gravel and cobbles in there

Burda irili ufaklı çakıl taşları

and a bunch of sand.

ve bir parça kum var.

That's the kind of material in the deep sea.

Bunlar derin denizlerde bulunan maddeler.

It can only get there if it's carried out by ice.

Buraya ancak bir buz tarafından taşınmışlarsa gelebilirler.

So we know there's an ice shelf overhead.

Bu sayede burda önce buz şelfi olduğunu anladık.

And that alternates with a sediment that looks like this.

Ve bunun arkasından gelen çökelti bu resimdeki gibi olur.

This is absolutely beautiful stuff.

Bu tam anlamıyla harika birşey.

This sediment is 100 percent made up

Bu çökelti %100 mikroskopik

of the shells of microscopic plants.

bitkilerin kabuklarından meydana gelmiş.

And these plants need sunlight,

ve bu bitkilerin güneş ışığına ihtiyacı vardır,

so we know when we find that sediment

işte bu çökeltiyi bulduğumuz an burda

there's no ice overhead.

bir buz olmadığını anladık.

And we saw about 35 alternations

Ve bu çakıl taşları ve bitki çökeltileri arasında

between open water and ice-covered water,

ve buzla kaplı ve buzla kaplı olmayan sular

between gravels and these plant sediments.

arasında yaklaşık 35 değişim bulduk.

So what that means is, what it tells us

Bu demek oluyor ki,

is that the Ross Sea region, this ice shelf,

Ross denizi bölgesindeki bu buz şelfi

melted back and formed anew

tam 35 kez erimiş ve yeniden

about 35 times.

buz haline gelmiş.

And this is in the past four million years.

Ve bu 4 milyon yıl önce olmuş.

This was completely unexpected.

Böyle birşeyi hiç beklemiyorduk.

Nobody imagined that the West Antarctic Ice Sheet

Hiç kimse güney kutbu buz tabakasının

was this dynamic.

bu kadar dinamik olduğunu tahmin etmemişti.

In fact, the lore for many years has been,

Bunca zaman geçti,

"The ice formed many tens of millions of years ago,

Buz tabakası onlarca milyon yıl önce oluştu,

and it's been there ever since."

ve o zamanda beride orda duruyor.

And now we know that in our recent past

Ve yakın bir geçmişte bu buzun eridiğini

it melted back and formed again,

ve tekrar donduğunu, deniz seviyesinin

and sea level went up and down, six meters at a time.

6 metre yükselip alçaldığını biliyoruz.

What caused it?

Peki buna ne sebep oldu?

Well, we're pretty sure that it's very small changes

Dünyanın doğal orbit kayması sonucu

in the amount of sunlight reaching Antarctica,

Güney kutbuna düşen güneş ışığı miktarındaki

just caused by natural changes in the orbit of the Earth.

ufacık değişiklikler sebep oldu.

But here's the key thing:

Ama burdaki kilit nokta:

you know, the other thing we found out

Bulduğumuz bir diğer noktada

is that the ice sheet passed a threshold,

buz tabakasının bir ısı eşiği olduğu,

that the planet warmed up enough --

gezegenin bu eşiği geçmeye yetecek kadar ısındığı

and the number's about one degree to one and a half degrees Centigrade --

ki bu ısınma yarım yada bir santigrad,

the planet warmed up enough that it became ...

ama gezegendeki bu ısınma

that ice sheet became very dynamic

buz tabakasının yeniden hareketlenmesine

and was very easily melted.

yetti ve kolayca eridi.

And you know what?

Ve biliyor musunuz?

We've actually changed the temperature in the last century

Geçen yüzyılda ısıyı

just the right amount.

yetecek kadar artırdık.

So many of us are convinced now

Şu an pek çoğumuz Güney kutbu buz tabakasının

that West Antarctica, the West Antarctic Ice Sheet, is starting to melt.

erimeye başladığına ikna olmuş durumda.

We do expect to see a sea-level rise

Bu yüzyılın sonuna doğru deniz seviyesinde

on the order of one to two meters by the end of this century.

1 yada 2 metrelik bir yükselme bekliyoruz.

And it could be larger than that.

Hatta dahada yüksek olabilir.

This is a serious consequence

Bu durum deniz seviyesinden

for nations like Kiribati,

sadece 1 metre yüksekte olan

you know, where the average elevation

Kiribati gibi ülkeler için

is about a little over a meter above sea level.

çok ciddi bir durum.

Okay, the second story takes place here in Galapagos.

Geçelim Galapagos'ta meydana gelen diğer hikayeye.

This is a bleached coral,

Bu 1982-83 yılındaki El Nino

coral that died during the 1982-'83 El Nino.

sırasında ölen solmuş bir mercan.

This is from Champion Island.

Champion adasından.

It's about a meter tall Pavona clavus colony.

Bu yaklaşık bir metre yüksekliğindeki Pavona clavus kolonisi.

And it's covered with algae. That's what happens.

Ve tamamen yosunla kaplanmış. Olan şey bu.

When these things die,

Bu mercanlar öldüğünde,

immediately, organisms come in

anında organizmalar gelir ve

and encrust and live on that dead surface.

ölmüş dış yüzeyi sararak orda yaşamaya başlarlar.

And so, when a coral colony is killed

Ve ne zaman bir mercan kolonisi

by an El Nino event,

El Nino yüzünden ölse

it leaves this indelible record.

arkasında bu kalıcı hatırayı bırakır.

You can go then and study corals

Bizde sonra gider bu mercanları inceler ve

and figure out how often do you see this.

bunun ne sıklıkla karşımıza çıktığını bulmaya çalışırız.

So one of the things thought of in the '80s

1980'lerde düşündüğümüz şeylerden birisi

was to go back and take cores

gidip Galapogos'taki bu mercanların

of coral heads throughout the Galapagos

ana parçasını almak ve

and find out how often was there a devastating event.

bu yok edici olayın ne sıklıkla olduğunu bulmaktı.

And just so you know, 1982-'83,

Ama az önce öğrendiğiniz gibi 1982-1983'te

that El Nino killed 95 percent

olan El Nino, Galapagos'taki

of all the corals here in Galapagos.

mercanların %95'ini öldürdü.

Then there was similar mortality in '97-'98.

Benzer ölümler 1997-1998'de de oldu.

And what we found

800 yıl geriye giderek

after drilling back in time two to 400 years

yaptığımız sondaj çalışmasında tüm bunların

was that these were unique events.

eşsiz birer olay olduğunu farkettik.

We saw no other mass mortality events.

Bunlardan başka toplu ölüm olayı görmedik.

So these events in our recent past really are unique.

Yani bu olaylar yakın geçmişimizde meydana gelmişti.

So they're either just truly monster El Ninos,

Sebebi ya gerçekten canavar gibi olan El Nino'lardı

or they're just very strong El Ninos

yada küresel ısınma nedeniye oluşan

that occurred against a backdrop of global warming.

çok güçlü El Nino'ların sonucuydu.

Either case, it's bad news

Her iki durumda Galapagos adasındaki

for the corals of the Galapagos Islands.

mercanlar için kötü haber demek.

Here's how we sample the corals.

Burda mercanlardan nasıl numune aldığımızı göreceksiniz.

This is actually Easter Island. Look at this monster.

Bu aslında Easter Adası. Ne kadar da büyük.

This coral is eight meters tall, right.

Bu mercan sekiz metre yüksekliğinde.

And it been growing for about 600 years.

Ve 600 yıldır büyümeye devam ediyor.

Now, Sylvia Earle turned me on to this exact same coral.

Şu an Sylvia Earle dikkatimi bu mercana çekti.

And she was diving here with John Lauret -- I think it was 1994 --

Sanırım 1994 yılında burda John Laurent ile birlikte

and collected a little nugget and sent it to me.

dalış yapmış ve ufak bir numune alıp bana göndermişti.

And we started working on it,

Numunenin üzerinde çalışmaya başladığımızda

and we figured out we could tell the temperature of the ancient ocean

bunun gibi bir mercanı inceleyerek,

from analyzing a coral like this.

eski çağlardaki okyanusun ısısını bulabileceğimizi farkettik.

So we have a diamond drill.

Elimizde elmas matkabımız var.

We're not killing the colony; we're taking a small core sample out of the top.

Koloniyi öldürmüyoruz, sadece yüzeyinden merkeze girip ufak bir örnek alıyoruz.

The core comes up as these cylindrical tubes of limestone.

Merkez bu kireç taşından olan silindirik tüpler halinde çıkıyor.

And that material then we take back to the lab and analyze it.

İşte bu metaryali alıp laboratuvarda inceliyoruz.

You can see some of the coral cores there on the right.

Sağ tarafta mercan merkezlerinden birazını görebilirsiniz.

So we've done that all over the Eastern Pacific.

Tüm Doğu Pasifik Okyanusunu tamamladık.

We're starting to do it in the Western Pacific as well.

Şimdi aynı şeyi Batı Pasifik Okyanusunda yapmaya başlıyoruz.

I'll take you back here to the Galapagos Islands.

Galapagos Adaları konusuna sonra tekrar döneceğiz.

And we've been working at this fascinating uplift here in Urbina Bay.

Şimdi Urbina körfezindeki bu büyüleyici yükseltide çalışıyoruz.

That the place where,

Burası

during an earthquake in 1954,

1954 depremi sırasında

this marine terrace was lifted up

okyanustan ani bir hızla

out of the ocean very quickly,

yaklaşık 6-7 metre

and it was lifted up about six to seven meters.

yükselen deniz terası.

And so now you can walk through a coral reef without getting wet.

Şu an bu mercan resifinde ıslanmadan yürüyebilirsiniz.

If you go on the ground there, it looks like this,

Ve eğer zemine doğru ilerlersen

and this is the grandaddy coral.

işte buda Grandaddy mercanı.

It's 11 meters in diameter,

11 metre çapında

and we know that it started growing

ve 1584 yılında

in the year 1584.

oluşmaya başladığını biliyoruz.

Imagine that.

Düşünün bir.

And that coral was growing happily in those shallow waters,

Bu mercan, bu sığ sularda 1954'teki deprem

until 1954, when the earthquake happened.

olana kadar mutlu mesut büyüyordu.

Now the reason we know it's 1584

1584 yılında oluşmaya başladığını mercanların

is that these corals have growth bands.

sahip olduğu büyüme halkalarından biliyoruz.

When you cut them, slice those cores in half and x-ray them,

Onları kesip merkezi ikiye dilimlediğinizde sonra x-ray ile görüntülediğinizde

you see these light and dark bands.

bu açık ve koyu renkli bantları görürsünüz.

Each one of those is a year.

Bunlardan her biri bir yıl demek.

We know these corals grow about a centimeter and a half a year.

Bu mercanların yarım senede yaklaşık 1cm. büyüdüğünü biliyoruz.

And we just count on down to the bottom.

Bu bantları yukarıdan aşağıya sayarız.

Then their other attribute is

Bu mercanların diğer bir özellikleri de

that they have this great chemistry.

sahip oldukları muhteşem kimyadır.

We can analyze the carbonate

Mercanı meydana getiren karbonatı

that makes up the coral,

ve daha bir sürü başka

and there's a whole bunch of things we can do.

şeyi analiz edebiliriz.

But in this case, we measured the different isotopes of oxygen.

Bu örnekte, oksijenin farklı izotoplarının ölçümünü yaptık.

Their ratio tells us the water temperature.

Çıkan oranlar bize su ısısı hakkında bilgi veriyor.

In this example here,

Bu örnekte,

we had monitored this reef in Galapagos

Galapagos'ta ki bu resifi ısı kaydedicilerle

with temperature recorders,

takip ettik ve böylece mercanın

so we know the temperature of the water the coral's growing in.

içinde büyüdüğü suyun ısısını öğrenmiş olduk.

Then after we harvest a coral, we measure this ratio,

Daha sonra mercandan numune alıp bu oranı ölçüyoruz,

and now you can see, those curves match perfectly.

gördüğünüz gibi eğriler birbirinin aynısı.

In this case, at these islands,

Bu örnekteki adalarda,

you know, corals

mercanlar

are instrumental-quality recorders of change in the water.

sudaki değişimi kaydeden kaliteli enstrumanlardır.

And of course, our thermometers

Bizim termometrelerimiz bize

only take us back 50 years or so here.

sadece 50 yıl öncesine ait bigiyi verebiliyor.

The coral can take us back

Ama mercan bizi

hundreds and thousands of years.

yüzlerce binlerce yıl geriye götürebiliyor.

So, what we do:

İşte bu yüzden yaptığımız şu:

we've merged a lot of different data sets.

Pek çok farklı datayı birleştiriyoruz,

It's not just my group; there's maybe 30 groups worldwide doing this.

ve bunu sadece benim grubum değil dünya genelinde belki 30 grup yapıyor.

But we get these instrumental- and near-instrumental-quality records

Bu ısı değişiminin enstrüman kalitesindeki kayıtları

of temperature change that go back hundreds of years,

yüzlerce yıl geriye gidiyor,

and we put them together.

biz bunları biraraya getiriyoruz.

Here's a synthetic diagram.

Bu yapay bir diyagram.

There's a whole family of curves here.

Pek çok eğim bulunuyor.

But what's happening: we're looking at the last thousand years

Ama burda olan şey: Gezegenin son

of temperature on the planet.

bin yıllardaki ısısına bakıyoruz.

And there's five or six different compilations there,

Burda 5-6 farklı derleme var,

But each one of those compilations reflects input

ama her bir derleme mercanlardan alınan

from hundreds of these kinds of records from corals.

bu tip yüzlerce örneğin girdisini yansıtıyor.

We do similar things with ice cores.

Benzerini buz merkezlerinede yapıyoruz.

We work with tree rings.

İç halkayla çalışıyoruz.

And that's how we discover

Ve bu yolla

what is truly natural

neyin gerçekten doğal olduğunu

and how different is the last century, right?

ve geçen yüzyılda neyin farklı olduğunu keşfettik.

And I chose this one

Ben bu diyagramı seçtim

because it's complicated and messy looking, right.

çünkü çok karmaşık bir görüntüsü var,

This is as messy as it gets.

bundan karmaşığı olamaz.

You can see there's some signals there.

Üzerindeki bazı sinyalleri görebilirsiniz.

Some of the records

Kayıtlardan bazıları

show lower temperatures than others.

diğerlerinden daha düşük ısıları gösteriyor.

Some of them show greater variability.

Bir kısmı çok büyük değişkenlik gösteriyor.

But they all tell us

Ama hepsi bize

what the natural variability is.

doğal değişkenliğin ne olduğunu anlatıyor.

Some of them are from the northern hemisphere;

Bunlardan bir kısmı kuzey yarım küreden,

some are from the entire globe.

bir kısmıda tüm dünyadan.

But here's what we can say:

Buradan çıkardığımız:

what's natural in the last thousand years is that the planet was cooling down.

Geçmiş binlerce yılda doğal olan şey gezegenin soğuyor olduğuydu.

It was cooling down

1900'lere kadar

until about 1900 or so.

soğuyordu.

And there is natural variability

Ve bu değişkenlik güneş ve

caused by the Sun, caused by El Ninos.

El Nino'lardan kaynaklanan dogal bir değişkenlik.

A century-scale, decadal-scale variability,

Yüz senelik, on senelik ölçeklerdeki

and we know the magnitude;

değişimlerde büyüklüğü biliyoruz

it's about two-tenths to four-tenths of a degree Centigrade.

1 santigrat derecenin 0.2-0.4'ü.

But then at the very end is where

Ancak diyagramın sonundaki

we have the instrumental record in black.

siyah enstrumental kayda bakın.

And there's the temperature up there in 2009.

ısının 2009'da ne kadar yükseldiğini gösteriyor.

You know, we've warmed the globe

Bildiğiniz üzere geçen yüzyılda

about a degree Centigrade in the last century,

dünyayı yaklaşık 1 santigrat derece ısıttık.

and there's nothing

ve kaydın

in the natural part of that record

doğal olan kısmında

that resembles what we've seen in the last century.

son yüzyılda gördüğümüze benzer bir durum yok.

You know, that's the strength of our argument,

İşte bu yaptığımız işin farklı olduğuna

that we are doing something that's truly different.

dair olan iddiamızın dayanma noktası.

So I'll close with a short discussion

Konuşmamın sonunda okyanus asitlenmesiyle

of ocean acidification.

ilgili kısa bir konuşma yapacağım.

I like it as a component of global change to talk about,

Çünkü bunu küresel değişimin bir parçası olarak görüyorum,

because, even if you are a hard-bitten global warming skeptic,

ve sizde ateşli bir küresel ısınma şüphecisi olsanız bile,

and I talk to that community fairly often,

ki bu gruplada çok sık konuşuyorum,

you cannot deny

karbondioksidin

the simple physics

okyanus içinde

of CO2 dissolving in the ocean.

çözünme fiziğini reddedemezsiniz.

You know, we're pumping out lots of CO2 into the atmosphere,

Atmosfere fosil kaynaklı yakıtlarla, çimento ürünleriyle

from fossil fuels, from cement production.

resmen karbondioksit pompalıyoruz.

Right now, about a third of that carbon dioxide

Şimdi bu karbondioksidin 1/3'ü

is dissolving straight into the sea, right?

denizde çözünüyor, değil mi?

And as it does so,

Evet çözünüyor ve

it makes the ocean more acidic.

okyanusu daha asidik hale getiriyor.

So, you cannot argue with that.

Bunun üzerine laf koyamazsınız.

That is what's happening right now,

Şimdi olan bu

and it's a very different issue

ve bu küresel ısınma sorunundan

than the global warming issue.

çok daha farklı bir sorun.

It has many consequences.

Pek çok sonucu var.

There's consequences for carbonate organisms.

Karbonat organizmaları için sonuçları var.

There are many organisms

Kabuğunu kalsiyum karbonattan

that build their shells out of calcium carbonate --

inşa eden pek çok bitki ve

plants and animals both.

hayvan organizma bulunuyor.

The main framework material of coral reefs

Mercan resiflerinin iskeletini oluşturan

is calcium carbonate.

ana madde kalsiyum karbonat.

That material is more soluble

Bu madde asidik sıvılarda

in acidic fluid.

daha kolay çözünür.

So one of the things we're seeing

Şu sıralar organizmaların

is organisms are having

kabuklarını oluşturmak ve

to spend more metabolic energy

korumak için çok daha fazla

to build and maintain their shells.

metabolik enerji harcadıklarını görüyoruz.

At some point, as this transience,

ve bir noktada okyanuslara olan

as this CO2 uptake in the ocean continues,

bu karbondioksit geçişi devam ettikçe

that material's actually going to start to dissolve.

bu madde sonunda çözünmeye başlayacak.

And on coral reefs,

Ve mercan resiflerinin

where some of the main framework organisms disappear,

iskeleti olan bazı organizmalar yok olacak,

we will see a major loss

deniz biyo-çeşitliliğinde

of marine biodiversity.

çok büyük kayıplar göreceğiz.

But it's not just the carbonate producers that are affected.

Ancak sadece karbonat üreticileri etkilenmeyecek.

There's many physiological processes

Okyanusun asit oranından

that are influenced by the acidity of the ocean.

etkilenen pek çok fizyolıjik durum var.

So many reactions involving enzymes and proteins

Enzimler ve proteinlerle ilgili pek çok reaksiyon

are sensitive to the acid content of the ocean.

okyanusların asit miktarına karşı duyarlı.

So, all of these things --

İşte tüm bunlar,

greater metabolic demands,

daha fazla metabolik ihtiyaç,

reduced reproductive success,

kısıtlı yeniden üretim sonuçları

changes in respiration and metabolism.

solunum ve metabolizmada değişiklikler.

You know, these are things that we have good physiological reasons

Tüm bunlar bu geçiş nedeniyle

to expect to see stressed

denizin stres olmasına yetecek

caused by this transience.

güzel fizyolojik nedenler.

So we figured out some pretty interesting ways

Biz atmosferdeki karbondioksit seviyesini

to track CO2 levels in the atmosphere,

milyonlarca yıl geriye giderek

going back millions of years.

ölçmenin çok ilginç yollarını bulduk.

We used to do it just with ice cores,

Buz kütlelerinden alışık olduğumuz bir durumdu,

but in this case, we're going back 20 million years.

ancak bu sefer 20 milyon yıl geriye gidiyoruz.

And we take samples of the sediment,

Numuneden örnekler alıyoruz

and it tells us the CO2 level of the ocean,

bu örnekler bize okyanusun dolayısıylada

and therefore the CO2 level of the atmosphere.

atmosferin karbondioksit seviyesini gösteriyor.

And here's the thing:

İşte sonuç:

you have to go back about 15 million years

Karbondioksit seviyesinin bugünküyle

to find a time when CO2 levels

aynı seviyede olduğu zaman için

were about what they are today.

15 milyon yıl geriye gitmelisiniz.

You have to go back about 30 million years

Ve karbondioksit seviyesinin bugunkünün

to find a time when CO2 levels

2 katı seviyede olduğu zaman içinde

were double what they are today.

30 milyon yıl geriye gitmelisiniz.

Now, what that means is

buda şu anlama geliyor

that all of the organisms that live in the sea

denizde yaşayan tüm organizmalar

have evolved in this chemostatted ocean,

bir zamanlar karbondioksit seviyesinin

with CO2 levels lower than they are today.

şimdikinden daha düşük olduğu okyanusta evrimleştiler.

That's the reason that they're not able to respond or adapt

Bu da şu an devam eden hızlı asitleşmeye

to this rapid acidification

cevap verememelerinin yada

that's going on right now.

adapte olamamalarının nedenidir.

So, Charlie Veron

Bu yüzden Charlie Veron

came up with this statement last year:

Geçen yıl şu fikirle geldi:

"The prospect of ocean acidification

''İnsan kaynaklı karbondioksit

may well be the most serious

salınımından beklenen sonuçlardan

of all of the predicted outcomes

belkide en ciddi olanı

of anthropogenic CO2 release."

okyanuslardaki asitlenmedir.''

And I think that may very well be true,

Ve ben bunun çok doğru olduğuna inanıyorum,

so I'll close with this.

burda bitireceğim.

You know, we do need the protected areas, absolutely,

Son olarak, kesinlikle korunan alanlara ihtiyacımız var,

but for the sake of the oceans,

ancak okyanusların hatırı için

we have to cap or limit CO2 emissions

en kısa sürede karbondioksit yayılımımızı

as soon as possible.

düzenlemeli yada limitlemeliyiz.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlama)