To design better tech, understand context | Tania Douglas

Çeviri: Samet Sagliker Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

This is an equipment graveyard.

Bu bir teçhizat mezarlığı.

It's a typical final resting place

Burasi Afrika hastanelerindeki tıbbi cihazların

for medical equipment from hospitals in Africa.

son olarak yattığı tipik bir yer.

Now, why is this?

Peki durum neden böyle?

Most of the medical devices used in Africa are imported,

Afrika'da kullanılan tıbbi cihazların çoğu ithal edilir

and quite often, they're not suitable for local conditions.

ve çoğu zaman, bunlar yerel koşullara uymazlar.

They may require trained staff

Bunların çalıştırılması, bakımı ve tamiri için gerekli olabilecek

that aren't available to operate and maintain and repair them;

eğitimli personel mevcut değildir.

they may not be able to withstand high temperatures and humidity;

Yüksek sıcaklıklara ve neme dayanamayabilirler.

and they usually require a constant and reliable supply of electricity.

Genellikle sabit ve güvenilir bir elektrik akımına ihtiyaç duyarlar.

An example of a medical device

Teçhizat mezarlığına düşmüş

that may have ended up in an equipment graveyard at some point

bir tıbbi cihaz örneği

is an ultrasound monitor to track the heart rate of unborn babies.

anne karnındaki bebeğin kalp atışlarını ölçen bir cihaz olabilir.

This is the standard of care in rich countries.

Bu gelişmiş ülkelerdeki standart bir uygulamadır.

In low-resource settings, the standard of care is often

Az gelişmiş ülkelerde ise standart bakım genellikle

a midwife listening to the baby's heart rate

bir ebenin anne karnını

through a horn.

bir duyarga yardımı ile dinlemesidir.

Now, this approach has been around for more than a century.

Bu yöntem yüzyıldan fazladır uygulanmaktadır.

It's very much dependent on the skill and the experience of the midwife.

Bu büyük oranda ebenin yeteneğine

ve tecrübesine dayanmaktadır.

Two young inventors from Uganda

Birkaç yıl önce Uganda'dan iki genç mucit

visited an antenatal clinic at a local hospital a few years ago,

bilgi teknolojileri öğrencisiyken yerel bir hastanedeki bir doğum öncesi

when they were students in information technology.

kliniği ziyaret ettiler.

They noticed that quite often,

Ebenin bu duyarga yardımıyla dinlerken genellikle

the midwife was not able to hear any heart rate

hiçbir kalp atışı duyamadığını fark ettiler.

when trying to listen to it through this horn.

So they invented their own fetal heart rate monitor.

Bu yüzden kendi cenin kalp atışı cihazlarını icat ettiler.

Bu duyargayı alıp

They adapted the horn and connected it to a smartphone.

akıllı bir telefona uyumlu hâle getirdiler.

Telefondaki bir uygulama kalp atışlarını kaydediyor,

An app on the smartphone records the heart rate, analyzes it

analiz ediyor ve ebeye bebeğin durumu hakkında

and provides the midwife with a range of information

bir takım bilgiler sağlıyordu.

on the status of the baby.

These inventors --

Bu mucitlerin isimleri

(Applause)

(Alkış)

Aaron Tushabe ve

are called Aaron Tushabe and Joshua Okello.

Joshua Okello idi.

Another inventor, Tendekayi Katsiga,

Başka bir mucit,

Tendekayi Katsiga ise

was working for an NGO in Botswana that manufactured hearing aids.

Botswana'da işitme cihazları üreten

bir sivil toplum kuruluşu için çalışıyordu.

Now, he noticed that these hearing aids needed batteries

Fark etti ki bu işitme cihazlarının

değiştirilmesi gereken pilleri vardı

that needed replacement,

bu da yüksek bir maliyete sebep oluyordu

very often at a cost that was not affordable

for most of the users that he knew.

ve bu maliyet tanıdığı

birçok kullanıcı için yüksekti.

In response, and being an engineer, Tendekayi invented

Buna istinaden, bir mühendis olan Tendekayi

güneş enerjisi ile çalışan bir pil şarj aleti ve şarj edilebilen

a solar-powered battery charger with rechargeable batteries,

piller ile çalışabilen işitme cihazları icat etti.

that could be used in these hearing aids.

He cofounded a company called Deaftronics,

Deaftronics adlı bir şirket kurdu.

which now manufactures the Solar Ear,

Bu şirket şu anda onun icadı olan Solar Ear adlı

which is a hearing aid powered by his invention.

işitme cihazını üretiyor.

My colleague, Sudesh Sivarasu, invented a smart glove

Meslektaşım, Sudesh Sivarasu, cüzzam geçirmiş kişiler için

akıllı bir eldiven icat etti.

for people who have suffered from leprosy.

Even though their disease may have been cured,

Hastalıkları geçmiş bile olsa,

the resulting nerve damage will have left many of them

birçoğunun ellerinde kalıcı sinir hasarları nedeniyle

duyu kaybı yaşanabiliyor.

without a sense of touch in their hands.

This puts them at risk of injury.

Bu da onlarda yaralanma riski oluşturuyor.

The glove has sensors to detect temperature and pressure

Bu eldiven basınç ve sıcaklığı hisseden sensörlere sahip

and warn the user.

bu sayede kullanıcısını uyarabiliyor.

It effectively serves as an artificial sense of touch

Cihaz etkin bir şekilde yapay bir dokunma duyusu oluşturuyor

and prevents injury.

ve yaralanmaları önlüyor.

Sudesh bu eldiveni

Sudesh invented this glove after observing former leprosy patients

cüzzam hastalarının gündelik aktivitelerini

as they carried out their day-to-day activities,

ve çevrelerindeki riskleri gözlemledikten sonra

and he learned about the risks and the hazards in their environment.

ve onları öğrendikten sonra icat etti.

Now, the inventors that I've mentioned

Şimdi, bu bahsettiğim mucitler

integrated engineering with healthcare.

mühendisliği sağlık bilimi ile harmanlamışlardır.

This is what biomedical engineers do.

Biyomedikal mühendislerinin yaptığı budur.

At the University of Cape Town,

Cape Town Üniversitesi'nde

we run a course called Health Innovation and Design.

Sağlık Yeniliği ve Tasarımı dersini veriyoruz.

It's taken by many of our graduate students in biomedical engineering.

Bu ders biyomedikal mühendisliğinde

birçok yüksek lisans öğrencimiz tarafından alındı.

The aim of the course is to introduce these students

Dersin amacı tasarım dünyasının felsefesini öğrencilere tanıtmaktı.

to the philosophy of the design world.

The students are encouraged to engage with communities

Öğrenciler sağlıkla ilgili bir soruna çözüm ararken

as they search for solutions to health-related problems.

toplumla içiçe olmaya teşvik edildi.

One of the communities that we work with is a group of elderly people

Birlikte çalıştığımız topluluklardan biri de Cape Town'daki

in Cape Town.

yaşlı insanlardı.

A recent class project had the task of addressing hearing loss

Güncel bir projemizin görevi bu yaşlı insanlardaki işitme kaybı

in these elderly people.

ile ilgilenmekti.

The students, many of them being engineers,

Çoğunlukla mühendis olan öğrenciler

set out believing that they would design a better hearing aid.

daha iyi bir işitme cihazı yapacaklarını düşünerek yola çıktılar.

They spent time with the elderly,

Yaşlılarla vakit geçirdiler,

chatted to their healthcare providers and their caregivers.

sağlık kurumu personeli ve hasta bakıcılarla sohbet ettiler.

They soon realized that, actually, adequate hearing aids already existed,

Çok geçmeden aslında yeterli işitme cihazlarının hâlihazırda olduğunu,

ancak buna ihtiyacı ve erişimi olan yaşlıların bu cihazlara

but many of the elderly who needed them and had access to them

didn't have them.

sahip olmadığı ortaya çıktı.

And many of those who had hearing aids

İşitme cihazlarına sahip olanların

wouldn't wear them.

çoğu ise bunları takmıyordu.

The students realized

Öğrenciler fark etti ki,

that many of these elderly people were in denial of their hearing loss.

işitme kaybı yaşayanların çoğu

bunu inkâr ediyordu.

There's a stigma attached to wearing a hearing aid.

İşitme cihazi takma bir çeşit damga idi.

They also discovered that the environment in which these elderly people lived

Aynı zamanda bu yaşlı insanların yaşadığı yerler de

did not accommodate their hearing loss.

işitme problemi ile bağdaşmıyordu.

For example, their homes and their community center

Örneğin evleri veya huzurevleri işitmelerine mani olan

were filled with echoes that interfered with their hearing.

yankılar ile doluydu.

So instead of developing and designing a new and better hearing aid,

Böylece öğrenciler yeni bir işitme cihazı tasarlamak ve geliştirmek yerine

the students did an audit of the environment,

yaşanılan çevre ile ilgilii gözlemler yaparak

with a view to improving the acoustics.

akustik açıdan nasıl geliştirebileceklerine baktılar.

They also devised a campaign to raise awareness of hearing loss

Aynı zamanda işitme kaybının

farkındalığını arttırmak için

ve işitme cihazı takmanın

and to counter the stigma attached to wearing a hearing aid.

normalleştirilmesi için bir kampanya düzenlediler.

Now, this often happens when one pays attention to the user --

İşte bu kullanıcıya odaklandığınızda,

in this case, the elderly --

ki bu durumda yaşlılar oluyor,

and their needs and their context.

onların ihtiyaçlarına ve içeriğe odaklandığınızda oluyor.

One often has to move away from the focus of technology

Genellikle odağımızı teknolojiden uzaklaştırıp

and reformulate the problem.

problemi tekrar formülize etmemiz gerekir.

This approach to understanding a problem through listening and engaging

Probleme dinleme ve kavrama yolu ile yaklaşmak

is not new,

yeni bir şey değildir.

but it often isn't followed by engineers,

Ancak hedefi teknoloji geliştirmek olan

who are intent on developing technology.

mühendisler bunu sıklıkla uygulamaz.

One of our students has a background in software engineering.

Yazılım mühendisliği geçmişi olan bir öğrencimiz

He had often created products for clients

müşterinin sonuç olarak beğenmediği ürünler tasarlıyordu.

that the client ultimately did not like.

When a client would reject a product,

Müşteri ürünü reddettiğinde zaman ki bu onun şirketinde alışılmıştı,

it was common at his company

to proclaim that the client just didn't know what they wanted.

müşteri ne istediğini bilmemekle itham edilirdi.

Having completed the course, the student fed back to us

Bu dersi tamamladıktan sonra, öğrencimiz bize aslında

that he now realized that it was he who hadn't understood

müşterinin ne istediğini anlamayanın

aslında kendisinin olduğunun farkına vardığını söyledi.

what the client wanted.

Another student gave us feedback

Başka bir öğrencinin geribildirimi ise

that she had learned to design with empathy,

empati yaparak tasarlamayı öğrendiği idi.

as opposed to designing for functionality,

Bu ona mühendislikte öğretilen

which is what her engineering education had taught her.

fonksiyonellik için tasarım ile çakışıyordu.

So what all of this illustrates is that we're often blinded to real needs

Yani bütün bunlardan ortaya çıkan çoğumuzun teknolojiyi

takip etme hevesi yüzünden

in our pursuit of technology.

gerçek ihtiyaçları göremediğimizdir.

But we need technology.

Fakat teknolojiye ihtiyacımız var.

We need hearing aids. We need fetal heart rate monitors.

İşitme cihazlarına ve cenin nabız ölçüm cihazlarına

So how do we create more medical device success stories from Africa?

Peki Afrika'dan nasıl

daha başarılı tıbbi cihaz başarı hikâyeleri yaratırız?

How do we create more inventors,

Birkaç istisnai mucit dışında

rather than relying on a few exceptional individuals

gerçek ihtiyaçları anlayan

who are able to perceive real needs

ve buna göre hareket eden mucitler yaratırız?

and respond in ways that work?

Well, we focus on needs and people and context.

Evet, ihtiyaçlara, insanlara ve içeriğe odaklanırız

"But this is obvious," you might say,

"Bu gayet açık" diyebilirsiniz.

"Of course context is important."

"Tabii ki içerik önemlidir."

But Africa is a diverse continent,

Fakat Afrika çok farklı

with vast disparities in health and wealth and income and education.

sağlık sorunları, gelir düzeyleri

ve eğitim seviyeleri olan bir kıta,

If we assume that our engineers and inventors already know enough

eğer mühendislerimizin ve mucitlerinizin

bu farklı Afrika içeriğini çoktan bildiğini varsayarsarsak

about the different African contexts

bütün bu farklı toplulukların problemlerini çözebileceklerini,

to be able to solve the problems of our different communities

en farklı toplulukların ve en marjinal toplulukların,

and our most marginalized communities,

işte o zaman yanılabiliriz.

then we might get it wrong.

But then, if we on the African continent

Fakat eğer, Afrika kıtasında yaşayan bizler

don't necessarily know enough about it,

bunlar hakkında yeterince bilgiye sahip değilsek o zaman

then perhaps anybody with the right level of skill and commitment could fly in,

doğru eğitim seviyesine ve yeteneğe sahip herhangi biri buraya gelip

spend some time listening and engaging

sorunları dinleyip kavramaya zaman ayırarak

and fly out knowing enough to invent for Africa.

buradan Afrika için icat yapmaya yeterli

derecede bilgi sahibi olarak gidebilir.

But understanding context is not about a superficial interaction.

Ancak içeriği anlamak yüzeysel bir etkileşimle olacak iş değildir.

It's about deep engagement

Derin bir angajman gerçeklere dalma

and an immersion in the realities and the complexities of our context.

ve içeriğimizin karmaşıklığını anlamaktan geçer.

And we in Africa are already immersed.

Biz Afrika'da bu gerçeklere çoktan dalmış durumdayız.

We already have a strong and rich base of knowledge

Kendi sorunlarımıza çözüm bulmaya başlamak için

from which to start finding solutions to our own problems.

güçlü ve zengin bir bilgi düzeyine sahibiz.

So let's not rely too much on others

Bu yüzden keşfedilmemiş yeteneklerle dolu bir kıtada yaşayan bizler

when we live on a continent that is filled with untapped talent.

hadi artık başkalarına

fazla bel bağlamayalım.

Teşekkürler.

Thank you.

(Applause)

(Alkış)