What you should know about vaping and e-cigarettes | Suchitra Krishnan-Sarin

346,998 views ・ 2019-06-05

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Nevaz Mescioğlu
00:13
"It gets easier, right?"
0
13192
1577
"Zamanla kolaylaşır, değil mi?"
00:15
These are the words I often hear from young parents
1
15307
2963
Bu soruyu genç ebeveynler hep sorar.
00:18
who are new to the game of worrying about their children.
2
18294
2687
Oysa kaygı oyunu daha yeni başlıyor.
00:21
I tell them that it doesn't.
3
21435
1519
Kolaylaşmıyor diyorum onlara,
00:23
It gets different,
4
23582
1570
değişiyor
00:25
but there's always something to worry about as parents.
5
25176
3109
ama ebeveyn olarak kaygılanacak bir şeylerimiz hep oluyor.
00:29
I remember how I would lie half-awake at night
6
29275
2814
Geceleri yatağımda yarı uyanık uzandığımı hatırlıyorum,
00:32
listening to my son breathe
7
32113
1755
oğlumun nefes alışını dinlediğimi.
00:33
when he was young and had asthma,
8
33892
2582
O zaman daha küçüktü ve astımı vardı.
00:36
and then, when he was a teen,
9
36498
1397
Sonra biraz büyüdüğünde
00:37
until I heard the front door chime open,
10
37919
2152
o gelecek diye kulağım bahçe kapısında olurdu,
00:40
and I knew that he was home safe.
11
40095
1801
sesini duyunca sağ salim geldi derdim.
00:43
Worrying about our kids comes with the territory.
12
43037
2417
Çoçuklarımız için kaygılanmak işin doğası.
00:46
Now, many of these worries are about basic issues,
13
46318
3344
Çoğu kaygımız genel şeylerle ilgili;
00:49
like what they eat, where they are, who they're with.
14
49686
3783
ne yemiş, neredeymiş, kimleymiş.
00:53
But we also need to keep an eye on new behaviors and fads.
15
53493
3852
Ama yeni alışkanlıklarına ve çılgınlıklarına da dikkat etmeliyiz.
00:58
The latest craze is something that may not yet be on everyone's radar
16
58470
4278
Son çılgınlığın, ciddi bir sağlık riski olduğundan çoğu kişi haberdar olmayabilir.
01:02
as a serious health concern,
17
62772
2087
01:04
and that is the newfound popularity of vaping,
18
64883
3119
Bu, yeni moda olan elektronik sigara içmek
veya e-sigaralardaki e-likitlerin buharlaşmasıyla ortaya çıkan
01:08
or inhaling sweet aerosols
19
68026
2101
01:10
produced by vaporizing e-liquids in e-cigarettes.
20
70151
3368
tatlı aerosolleri solumak.
01:14
E-cigarettes, or "vapes," as they are commonly called,
21
74835
2799
E-sigara veya yaygın adıyla nargile peynir ekmek gibi satıyor.
01:17
are flying off the shelves like candy.
22
77658
2208
01:20
This year, the e-cigarette market is expected to drive
23
80375
2707
Bu yıl, e-sigara piyasasının dünya çapında 26 milyar dolar geliri olması bekleniyor.
01:23
26 billion dollars in sales worldwide.
24
83106
3170
01:26
Over the next six years,
25
86639
1593
Önümüzdeki altı yılda
01:28
that volume is expected to double.
26
88256
1999
bu rakamın ikiye katlanması bekleniyor.
01:31
We have a lot of serious concerns about the health impact of vaping,
27
91681
3386
E-sigaranın sağlığa etkisiyle ilgili ciddi kaygılarımız var
01:35
and unfortunately, not nearly enough answers.
28
95091
2823
ama maalesef yeterli cevabımız yok.
01:38
This becomes even more concerning when you think of who uses e-cigarettes.
29
98625
4211
Kaygımız, e-sigarayı kimlerin kullandığını düşününce daha da artıyor.
01:43
E-cigarette use, at least in the US,
30
103558
2449
E-sigara kullanımı, en azından ABD'de
01:46
has grown rapidly among youth and young adults --
31
106031
3672
gençler ve genç yetişkinler arasında hızla artıyor.
01:49
our kids,
32
109727
1216
Bunlar bizim çocuklarımız,
01:50
our most vulnerable population.
33
110967
1916
içimizdeki en savunmasız kesim.
01:53
There was a 900 percent growth in the use of e-cigarettes by youth
34
113750
4626
2012 - 2015 yılları arasında gençlerin e-sigara kullanımında
01:58
between 2012 and 2015.
35
118400
2165
yüzde 900'lük bir artış oldu.
02:01
The most recent estimates suggest
36
121415
2131
Son tahminler, ABD'de yaklaşık 3,6 milyon ortaokul ve lise öğrencisinin
02:03
that approximately 3.6 million high school and middle school students
37
123570
4493
02:08
have used e-cigarettes in the US.
38
128087
2231
e-sigara kullandığını söylüyor.
02:11
Now, e-cigarettes were originally created
39
131635
2851
E-sigaralar aslında sigara bağımlılarına
02:14
to offer smokers a cleaner form of nicotine
40
134510
2218
nikotinin daha temiz bir türünü sunmak için üretilmişti.
02:16
to help with their cigarette addiction.
41
136752
1917
02:19
In the US, these devices come under the FDA's jurisdiction
42
139520
3901
ABD'de bu cihazlar FDA'ya göre tütün ürünleri sınıfına giriyor.
02:23
as a tobacco product.
43
143445
1718
02:25
But the science on these devices has not been able to keep up
44
145187
3383
Ama cihazlardaki teknik, piyasadaki ani artışa yetişemiyor
02:28
with the rapid market growth,
45
148594
2354
02:30
so regulations on the components of these devices and e-liquids
46
150972
4401
bu yüzden cihazların parçaları ve e-sıvıyla ilgili yasalar geri kalıyor.
02:35
are lagging.
47
155397
1209
02:37
Current regulations do restrict sales of these devices
48
157586
3341
Şu anki yasalar 18 yaşından küçüklere cihaz satışını kısıtlıyor
02:40
to anyone under the age of 18,
49
160951
2694
02:43
but these do not seem to have had much of an impact
50
163669
2884
ama bunun, gençlerin cihaz kullanımı üzerinde pek etkisi olmuş gibi görünmüyor.
02:46
on the explosion in the use of these devices by teens.
51
166577
3239
02:51
You know, the first time I heard of and saw an e-cigarette,
52
171052
3122
E-sigaraları ilk duyduğumda
02:54
I knew right away that teens would love it.
53
174198
2565
gençlerin buna bayılacağından emindim.
02:57
These devices are technology on a stick,
54
177335
2819
Bu cihazlar teknolojik çubuklar,
03:00
a perfect fit for the smartphone generation --
55
180178
3067
akıllı telefon nesli için son derece uygun;
03:03
small, rechargeable, easy to use, easy to modify, nice smelling --
56
183269
6122
küçük, şarj edilebilir, kullanımı kolay, ayarlanması kolay, güzel kokulu.
03:09
some even sync with your smartphone to let you know how much you have vaped.
57
189415
3775
Hatta bazıları, akıllı telefonunuzla eşlenerek ne kadar içtiğinizi gösteriyor.
03:13
Even I was very drawn to these very clever devices.
58
193214
3244
Ben bile bu akıllı cihazların cazibesine kapılmıştım.
03:17
And since I had spent a long time researching teen and adult addictions,
59
197429
4549
O zamandan beri genç ve yetişkin bağımlılıklarını uzun süre araştırdım
03:22
I immediately realized that these devices fit perfectly into the teen psyche.
60
202002
5387
ve bu cihazların gençlerin ruhuna tam olarak uyduğunu hemen fark ettim.
03:28
Teens are impulsive, and they love to try new things.
61
208622
3586
Gençler düşünmeden davranırlar ve yeni şeyler denemeyi severler.
03:32
They're also craving independence, and they love to make things their own.
62
212589
3845
Özgür olmayı çok ister, her şeyi kişiselleştirmeyi severler.
03:37
E-cigarettes meet these needs perfectly
63
217086
2580
E-sigaralar, onların yaratıcı olmalarına
03:39
by allowing them the chance to both innovate and personalize
64
219690
3800
ve sigara içme deneyimlerini kişiselleştirmelerine olanak tanıyarak
03:43
their vape experience.
65
223514
1436
bu ihtiyaçları tam olarak karşılıyor.
03:45
They can choose from over 15,000 different e-liquid flavors
66
225624
4898
15 binden fazla farklı e-sıvı aromasından
ve birkaç farklı nikotin konsantresinden istediklerini seçip
03:50
and multiple nicotine concentrations.
67
230546
2253
03:52
They can even create their own nicotine flavor combination.
68
232823
4561
kendi nikotin aroma kombinasyonlarını bile yapabilirler.
03:58
They can change how much vapor is produced from these devices
69
238280
3576
Puf sayısını, bileşenleri, cihazın gücünü ve ısısını ayarlayarak
04:01
by modifying the puff volume and the constituents
70
241880
2963
04:04
and the power and temperature of the devices.
71
244867
2273
ürettiği buhar miktarını değiştirebilirler.
04:08
They can even use these devices for "cloud chasing."
72
248410
2874
Bu cihazları dumandan şekil yapmak için bile kullanıyorlar.
04:12
Cloud chasing, also called vape tricks
73
252317
2828
Dumandan şekil yapmak, başka bir adıyla halka yapmak
04:15
or smoke tricks,
74
255169
1286
veya halka çıkarmak
04:16
involves producing large vape clouds with quirky shapes and names,
75
256479
4120
yüzük, ejderha, hayalet gibi garip isim ve şekillerde
04:20
like rings, dragons, ghosts ...
76
260623
2815
büyük duman bulutları üretmek demek.
04:23
Cloud chasers can even participate in cloud competitions
77
263462
3342
Dumandan şekil yapanlar, duman yarışlarına katılıyor
04:26
and win prizes for creating the most innovative shaped clouds.
78
266828
3623
ve en yaratıcı şekli yaparak ödül bile kazanabiliyorlar.
04:31
Teens can also change the strength and throat hit from the vapor
79
271884
3781
E-sıvıyı yüksek derecede buharlaştırarak
04:35
by either vaporizing the e-liquid at higher temperatures
80
275689
3461
veya direkt olarak ısıtıcı bobinin üzerine damlatarak
04:39
or dripping the e-liquid directly onto a heated coil.
81
279174
3042
buharın kuvvetini ve boğaz vurumunu değiştirebilirler.
04:43
They can even use these devices for marijuana vaping.
82
283423
2859
Bu cihazları esrar içmek için de kullanabilirler.
04:46
And since the devices use lower temperatures
83
286941
2367
Cihazlar düşük sıcaklık kullandığı ve esrarı yakmadığı için
04:49
and do not combust or burn the marijuana,
84
289332
3021
04:52
they can do this very discreetly,
85
292377
1805
ayırt edici koku ve yanmış esrar olmadan bunu gizlice yapabilirler.
04:54
without the distinctive smell of burnt marijuana.
86
294206
2591
04:57
So they can really make these vape experiences their own,
87
297577
3227
Yani içme deneyimlerini kişiselleştirebilirler
05:00
which may explain the astounding rise in the use of these devices by youth.
88
300828
4185
Gençlerin bu cihazları kullanmasındaki sarsıcı artışı bu durum açıklayabilir.
05:06
E-cigarettes are technically a very simple device.
89
306723
2987
E-sigara teknik açıdan çok basit bir cihaz.
05:10
There is a receptacle for the e-liquid which can be a tank, a pod or a plug.
90
310388
5878
E-sıvının konulacağı bir kap ki bu bir hazne, pod veya tıpaç olabilir,
05:16
There is a battery that charges the coil, which then vaporizes the e-liquid.
91
316290
4533
bobini şarj eden ve sonra e-sıvıyı buharlaştıran bir batarya
05:20
And then there is a mouthpiece,
92
320847
1494
ve içicinin e-sigaradan çekmesi için bir ağızlık var.
05:22
where the user can actually draw from the e-cigarette.
93
322365
2571
05:25
In 2017, there were 466 e-cigarette devices in the marketplace.
94
325624
6030
2017'de piyasada 466 çeşit e-sigara cihazı vardı.
05:32
These range from cigarette-like devices which are also called "cigalikes"
95
332594
4579
Bunlar, sigaraya benzeyen ve "sigagibi" de denilen cihazlardan
05:37
to tank systems, which are also called "pens."
96
337197
3671
"kalem" denilen hazne sistemlerine uzanıyor.
05:40
And then there are modified devices, which are also called "mods."
97
340892
3928
Bir de "mod" denilen ve modifiye edilebilen cihazlar var.
05:44
Mods look nothing like a cigarette,
98
344844
2456
Modlar görünüş olarak sigaraya hiç benzemiyor.
05:47
and they come in various shapes and sizes,
99
347324
3138
Farklı şekil ve ebatları, çeşitli aksesuar ve kullanıcı ayarları da var.
05:50
with different kinds of attachments and user adjustments.
100
350486
3304
05:53
They're very popular for cloud chasing.
101
353814
2090
Dumandan şekil yapmada çok popülerler.
05:56
The most recent entrance into the marketplace
102
356772
2385
Piyasaya en son giren cihaz, pod cihazlar.
05:59
are the pod devices,
103
359181
1534
06:00
which contain the e-liquid in a pod.
104
360739
2387
Bu cihazlarda e-sıvı bir podun içerisinde bulunuyor.
06:03
These are very popular, by the way, among teens.
105
363713
2302
Bunlar, gençler arasında oldukça yaygın.
06:06
An example of this is the Juul,
106
366039
2350
Örnek olarak Juul verilebilir.
06:08
which not only looks like a USB device
107
368413
2603
Juul sadece USB gibi görünmekle kalmıyor,
06:11
but can also be plugged into a USB outlet to charge.
108
371040
3322
aynı zamanda bir USB çıkışına takılıp şarj edilebiliyor.
06:15
Many teens do not even think that these are e-cigarettes,
109
375142
2667
Çoğu genç bunların e-sigara olduğunu bile düşünmüyor.
06:17
which has led to the use of terms like "juuling" instead of "vaping."
110
377833
4209
Hatta "sigara içmek" yerine "juul içmek" ifadesi kullanılıyor.
06:22
Many of these devices are so discreet and produce so little vapor
111
382897
4088
Bu cihazların birçoğu göze çarpmıyor
ve o kadar az buhar üretiyor ki gençler sınıflarda bile kullanıyor,
06:27
that teens are using them in classrooms
112
387009
2162
06:29
and hiding them in objects like Sharpie pens, their clothes,
113
389195
3679
Sharpie kalemleri gibi eşyalarına, kıyafetlerine
06:32
their books.
114
392898
1150
ve kitapları arasına saklayabiliyorlar.
06:34
Now, many teens think that these devices produce water vapor,
115
394452
3021
Birçok genç, bu cihazların su buharı ürettiğini
06:37
and therefore, they are safe to use.
116
397497
1806
ve bu yüzden güvenli olduğunu düşünüyor.
06:39
But this could not be further from the truth.
117
399327
2371
Ama bu, son derece yanlış.
06:42
What is produced is not even a vapor,
118
402285
2194
Cihazın ürettiği şey buhar bile değil,
06:44
it's an aerosol,
119
404503
1243
aerosol.
06:45
and let me tell you, the difference is quite pronounced.
120
405770
2755
İkisi arasında oldukça bariz fark var.
06:49
Aerosols contain many finely suspended particles of liquids and gases
121
409237
4758
Aerosolün içinde asılı hâlde birçok sıvı ve gaz parçacıkları bulunuyor.
Bu sıvı ve gazlar, e-sıvının içinde bulunan maddelerden oluşuyor.
06:54
that are created from whatever is in the e-liquid.
122
414019
2631
06:57
So an aerosol could contain propylene glycol and glycerin,
123
417338
3332
Örneğin aerosol, propilen glikol ve gliserin içerebilir
07:00
which are solvents in the e-liquid.
124
420694
1688
ki bunlar, e-sıvıdaki çözücülerdir.
07:02
Now, these solvents are known to be safe for edible use,
125
422883
3107
Bu çözücüler, yenilebilir olarak biliniyor,
yani yediğiniz şeylerde kullanılması güvenli olarak biliniyor.
07:06
so for use in products that you eat,
126
426014
2814
07:08
but we know very little about their safety following long-term inhalational exposure.
127
428852
4826
Ama uzun süre solumanın güvenliliğine dair çok az şey biliyoruz.
07:14
The e-liquids can also contain alcohol,
128
434918
2004
E-sıvılar alkol de içerebilir
07:16
sometimes in high levels,
129
436946
1743
hatta bazen yüksek oranda
07:18
and inhaling alcohol is known to have toxic effects on the brain.
130
438713
3839
ve alkol solumanın beyne toksik etkileri olduğu biliniyor.
07:23
I told you earlier that the e-liquids contain over 15,000 different flavors.
131
443957
4221
Biraz önce, 15 binden fazla e-sıvı aromasının olduğunu söylemiştim.
07:28
Here are some examples,
132
448202
1412
Birkaç örnek vereyim.
07:30
some with very catchy but familiar names like "Skittles" and "Fruit Loops,"
133
450440
4675
Bazılarının ismi hoş ve tanıdık, örneğin Skittles veya Froot Loops.
07:35
and others with more exotic names like "Dragon's Milk" and "Tiger's Blood"
134
455139
4446
Bazılarınınkiyse daha tuhaf; Ejderha Sütü, Kaplan Kanı ve Ünikorn Kusmuğu gibi.
07:39
and "Unicorn Puke."
135
459609
1498
07:41
The e-liquid or the aerosol can also contain metallic particles
136
461522
4488
E-sıvı ya da aerosol;
krom, kadmiyum ve kurşun gibi metalik parçacıklar da içerebiliyor.
07:46
like chromium, cadmium and lead.
137
466034
2051
07:48
These are generated from the heating coil in the devices
138
468521
3366
Bunlar, cihazdaki ısıtıcı bobinden kaynaklanıyor
07:51
and are also known to have many toxic effects on vital organs.
139
471911
3534
ve hayati organlara birçok toksik etkisinin olduğu biliniyor.
07:55
So no, let me make this very clear:
140
475973
2616
Yani şunu çok açıkça söyleyeyim,
07:58
what is produced is definitely not water vapor.
141
478613
3053
cihazın ürettiği şey kesinlikle su buharı değil.
08:04
Exposure of the teen brain to nicotine through e-cigarettes
142
484009
3418
E-sigara yoluyla genç beynin nikotine maruz kalması
08:07
is also very concerning.
143
487451
1438
oldukça endişe verici.
08:09
The teen brain is very sensitive to even low levels of nicotine
144
489833
3138
Genç beyin az miktarda nikotine karşı bile çok hassas ve kolayca bağımlı olabiliyor.
08:12
and gets very easily addicted.
145
492995
1703
08:15
In fact, we have known for a long time
146
495174
2717
Üstelik şunu uzun süredir biliyoruz ki
08:17
that 90 percent of smokers start smoking cigarettes prior to the age of 18.
147
497915
4722
içicilerin yüzde doksanı sigara kullanmaya 18 yaşından önce başlıyor.
08:23
Those who start early are more addicted and have a harder time quitting smoking.
148
503256
4291
Sigara kullanmaya erken başlayanlar daha çok bağımlı oluyor
ve kullanmayı bırakmada zorlanıyorlar.
08:28
In other words, and to quote a past FDA commissioner,
149
508269
4005
Başka bir deyişle ve geçmiş FDA temsilcinin sözleriye
08:32
"Nicotine addiction ... is a pediatric disease."
150
512298
2868
"Nikotin bağımlılığı, pediyatrik bir hastalık."
08:36
E-cigarettes can expose teens to a lot of nicotine.
151
516435
3096
E-sigaralar, gençleri çok fazla nikotine maruz bırakıyor.
08:40
Many of these devices contain the amount of nicotine
152
520043
2471
Bu cihazların çoğu, bir paket sigarayla aynı miktarda nikotin içeriyor.
08:42
that is in a full pack of cigarettes.
153
522538
1845
08:45
The more recent pod devices contain a nicotine salt,
154
525165
3729
Yeni çıkan pod cihazlar nikotin tuzu içeriyor.
08:48
which has a smoother taste and is much easier to use
155
528918
2955
Nikotin tuzunun tadı daha yumuşak, kullanımı çok daha kolay
08:51
and can produce rapid increases in brain nicotine levels.
156
531897
3277
ve beyin nikotin seviyesinde ani artışa neden oluyor.
08:56
Teens who use e-cigarettes regularly report symptoms of craving --
157
536487
3807
Devamlı olarak e-sigara kullanan gençlerde kriz belirtileri görülüyor,
09:00
feeling anxious when they don't have their e-cigarettes.
158
540318
2802
e-sigaraları yanlarında olmadığında kaygılı hissediyorlar.
09:03
All these are hallmarks of a behavioral addiction.
159
543144
2685
Tüm bunlar, davranışsal bağımlılığın belirtileri.
09:07
E-cigarettes are not only addictive
160
547087
4848
E-sigaralar sadece bağımlılık yapmakla kalmıyor,
09:11
but they also affect many other organs in the body.
161
551959
2968
aynı zamanda vücudumuzdaki birçok organı da etkiliyor.
09:15
So nicotine, which is in e-cigarettes, for example,
162
555340
2492
Örneğin e-sigaralardaki nikotin, nikotin asetilkolin alıcıya bağlanıyor.
09:17
binds to a receptor called the nicotinic acetylcholine receptor,
163
557856
4053
09:21
which plays a key role in the functioning of almost all organ systems
164
561933
3823
Bu alıcı, vücuttaki neredeyse her organın çalışma sisteminde önemli rol oynuyor
09:25
in the human body.
165
565780
1283
09:27
And chronic exposure to nicotine changes the functioning of these systems.
166
567415
4132
ve kronik nikotin alımı, bu sistemlerin çalışmasını değiştiriyor.
Örnek olarak
09:32
So as an example,
167
572016
1748
09:33
chronic exposure to nicotine decreases the flexibility of the blood vessels
168
573788
3865
kan damarlarının esnekliğini kaybetmesine
09:37
and changes how the heart responds to acute challenges like stress.
169
577677
4306
ve stres gibi ani durumlarda kalbin tepkisinin değişmesine yol açıyor.
09:43
The teen brain is not only sensitive to the addictive effects of nicotine
170
583221
3717
Genç beyin, nikotinin sadece bağımlılık etkisine değil,
09:46
but also to its toxic effects.
171
586962
2143
zehirleyici etkisine karşı da hassas.
09:49
In adolescent animals, nicotine is a very well-established neurotoxin,
172
589605
4602
Yavru hayvanlarda nikotin iyi yapılanmış, sinirlere zarar veren bir toksin.
09:54
and it decreases learning, memory and attention processes
173
594231
3240
Bu, öğrenme, ezberleme ve dikkat süreçlerini azaltıyor;
09:57
and increases hyperactivity symptoms.
174
597495
2432
hiperaktivite belirtilerini artırıyor.
09:59
Teens who use tobacco products are more likely to use
175
599951
2901
Tütün ürünleri kullanan gençlerin esrar ve alkol kullanma
10:02
marijuana and alcohol
176
602876
1520
ve gençlik ya da yetişkinliklerinde
10:04
and also develop depression and anxiety as a teen or as an adult.
177
604420
4759
depresyon ve kaygı bozukluğu yaşama ihtimalleri daha yüksek.
10:10
So nicotine addiction through e-cigarettes could be leading them down the path
178
610648
4264
Yani e-sigaralar yoluyla nikotin bağımlısı olmak
10:14
of other addictions and other mental health problems.
179
614936
3480
diğer bağımlılık ve ruhsal sağlık problemlerine yol açabilir.
10:19
Now, in adolescent animals, nicotine also produces epigenetic changes,
180
619210
4401
Yavru hayvanlarda nikotin aynı zamanda
epigenetik veya gen ifadesinde kalıtsal değişimlere neden oluyor,
10:23
or heritable changes in gene expression,
181
623635
2408
10:26
for example, in the genes involved in asthma.
182
626067
2600
örneğin astıma neden olan genlerde.
10:29
So teens who use nicotine may not only be harming themselves
183
629385
3626
Yani nikotin kullanan gençler sadece kendilerine değil,
10:33
but they could be harming their future generations.
184
633035
2765
gelecek nesillere de zarar veriyor.
10:37
You know, the very existence of e-cigarettes
185
637141
2606
E-sigaranın sadece varlığı bile
10:39
could have led to an entire generation of nicotine-addicted youth.
186
639771
3950
nikotin bağımlısı gençlerden oluşan bir nesle yol açabilir.
10:44
Easy access to these devices could have led to more experimentation
187
644861
3394
Böyle cihazlara ulaşımın kolay olması
esrar ve başka birçok buharlaşabilir maddenin
10:48
with marijuana and many other vaporizable substances by youth.
188
648279
3854
gençler tarafından daha çok tüketilmesine yol açabilir.
10:53
While there is no doubt that providing smokers with a cleaner form of nicotine
189
653308
4609
İçicilere nikotinin daha temiz bir türünü sunmak
10:57
is and should continue to be a critical goal,
190
657941
3400
şüphesiz çok önemli bir hedefimiz, öyle olmaya devam etmeli de.
11:01
we still do not know if these devices help smokers quit smoking,
191
661365
3861
Ama bu cihazların sigarayı bırakmaya yardım edip etmediğini hâlâ bilmiyoruz
11:05
and we know very little about the long-term effects of these devices.
192
665250
3709
ve uzun vadede etkilerinin ne olacağı hakkında çok az şey biliyoruz.
11:10
What we do know is that youth -- lots of youth -- are using these devices.
193
670190
4942
Kesin olarak bildiğimiz şey şu ki birçok genç bu cihazları kullanıyor.
11:15
In fact, the FDA commissioner recently used the term "epidemic"
194
675489
4004
Hatta kısa süre önce FDA temsilcisi
ABD'deki e-sigara kullanımını açıklarken "epidemik" ifadesini kullandı.
11:19
to describe e-cigarette use in the US.
195
679517
2417
11:23
While trying to solve one huge public health problem, cigarette smoking,
196
683280
4247
Büyük bir toplum sağlık sorununu, sigara kullanımını gidermeye çalışırken
11:27
we may have created another colossal one.
197
687551
2169
galiba başka bir büyük soruna yol açtık.
11:30
Our lack of vigilance in the earlier years around cigarette smoking
198
690759
3600
Sigara içmenin ilk yıllarındaki dikkatsizliğimiz,
11:34
led to a cigarette epidemic and many, many cigarette-related diseases.
199
694383
3948
sigara salgınına ve sigarayla ilgili daha birçok hastalığa neden oldu.
11:38
We do not want to repeat the same mistakes with e-cigarettes.
200
698764
3216
E-sigaralarda da aynı hataları tekrarlamak istemiyoruz.
11:43
So now is the time for action,
201
703092
3360
Bu yüzden bu cihazları gençlere sunan yönetmelikler için
11:46
for regulations that address the appeal and access of these devices to youth.
202
706476
4726
şimdi harekete geçme zamanı.
11:52
Do smokers really need 15,000 kid-friendly flavors to quit smoking?
203
712405
5481
Sigarayı bırakmak için 15 bin farklı eğlenceli aromaya ihtiyaç var mı?
11:58
Do they need so many different kinds of devices?
204
718736
2934
Bu kadar çeşitli cihazlara ihtiyaç var mı?
12:02
Is it a good idea to have devices which are so easy to hide
205
722458
3791
Saklaması ve kullanması çok kolay olan cihazlar üretmek iyi bir fikir mi?
12:06
and so easy to use?
206
726273
1700
12:09
We recently heard that the FDA plans to introduce stricter regulations
207
729292
4610
ABD Gıda ve İlaç İdaresi'nin,
e-sıvı aromaları içeren cihazların market ve benzin istasyonlarında satışına
12:13
on sales of these devices that contain e-liquid flavors
208
733926
3925
12:17
in retail locations like convenience stores and gas stations,
209
737875
3545
ve internet üzerinden reşit olmayanlara satışına
12:21
and also introduce stricter regulations
210
741444
1926
daha katı bir yönetmelik getireceğini duyduk.
12:23
on sales of devices to minors over the internet.
211
743394
2691
12:26
Is this going to be sufficient to change this rapid increase in youth uptake?
212
746951
4465
Peki bu, gençlerin alımındaki hızlı artışı değiştirmek için yeterli olacak mı?
12:32
We need to ask and answer such critical questions.
213
752411
2932
Bu tür önemli soruları sormalı ve cevaplandırmalıyız.
12:36
Now is also the time for a serious public education campaign.
214
756684
3714
Toplumu gerçekten eğitmenin zamanı geldi.
12:40
Teens and their parents need to know
215
760946
2317
Gençler ve ebeveynler bilmeli ki
12:43
that while e-cigarettes may contain less toxins than cigarettes,
216
763287
3689
e-sigaralar normal sigaralardan daha az nikotin içeriyor olsa da
tamamen tehlikesiz değil.
12:47
they're certainly not benign.
217
767000
1763
12:49
Exposure of their bodies to the chemicals produced by these devices
218
769773
3611
Vücutlarının, böyle cihazlarda olan kimyasallara maruz kalması
12:53
could be changing them in ways they may not like
219
773408
2744
hoşlanmayacakları bir şekilde değişmelerine neden olabilir
12:56
and setting them up for future unknown toxicities and health problems.
220
776176
3647
ve ileride oluşacak yabancı zehirlere ve sağlık problemlerine yol açabilir.
13:01
You know, when I said earlier
221
781526
1396
E-sigaralar akıllı telefon kullanan bir nesil için çok uyumlu derken
13:02
that e-cigarettes were a perfect fit for the smartphone generation,
222
782946
3180
şaka yapmıyordum.
13:06
I was not kidding.
223
786150
1150
13:07
We live in a technology-crazed world,
224
787911
2891
Teknoloji çılgınlığı olan bir dünyada yaşıyoruz.
13:10
where the latest device and technology gets a lot of attention
225
790826
4124
Son çıkan cihazlar ve teknoloji
13:14
just because it is technology and because it is the latest thing.
226
794974
3557
sırf son teknoloji olduğu için çok fazla ilgi görüyor.
13:19
More and more over the next few years and for the rest of our lives,
227
799414
3650
Önümüzdeki yıllarda ve hayatımız boyunca
13:23
we are going to see technologies coming into the marketplace
228
803088
3034
piyasada gittikçe daha fazla teknoloji göreceğiz.
13:26
that may not raise any health flags at first,
229
806146
2576
Bu teknolojiler başta sağlık riski oluşturmayabilir
13:28
simply because they don't look unhealthy
230
808746
2560
çünkü sağlıksız görünmüyordur
13:31
or they're not a medical device.
231
811330
1945
ya da sağlıkla ilgili bir cihaz değildir.
13:33
For example, we could see devices
232
813938
1971
Örneğin daha uzun süre uyanık kalmamızı kolaylaştıran
13:35
that may make it easier to go longer without sleep
233
815933
3375
13:39
or help us lose weight --
234
819332
1287
ve kilo vermenize -- ki bu benim kişisel hedefim --
13:40
a personal goal of mine --
235
820643
1551
13:42
or achieve any number of other goals
236
822218
2266
ya da tüketici olarak fazlasıyla ilgi gösterdiğimiz
13:44
that we as consumers are very, very interested in.
237
824508
3186
başka birçok hedefe ulaşmamıza yardım eden cihazlar görebiliriz.
13:48
But many of these devices may come with unacceptable risks to our own health.
238
828832
5207
Ama bu cihazların çoğu kabul edilemez sağlık riskleri oluşturabilir.
13:54
So if we want to protect our health and the health of our children,
239
834904
3875
Kendi sağlığımızı ve çocuklarımızın sağlığını korumak istiyorsak
13:58
perhaps we should get out of the habit
240
838803
2146
her yeni teknolojiyi sevinçle karşılama alışkanlığımızdan vazgeçmeli
14:00
of automatically celebrating such new technology
241
840973
3543
14:04
and get into the habit of looking at them with a critical eye,
242
844540
4200
ve onlara eleştirel gözle bakma alışkanlığı edinmeliyiz.
14:08
perhaps even through a medical lens.
243
848764
1830
Hatta belki sağlık lensiyle bakmalıyız.
14:11
Because, you know something?
244
851331
1682
Çünkü ne var biliyor musunuz?
14:13
Our health, the health of our children and our future generations
245
853037
4401
Bizim sağlığımız, çocuklarımızın ve gelecek nesillerimizin sağlığı
14:17
is far too valuable to let it go up in smoke --
246
857462
4012
dumana veya aerosole karışıp gitmek için
14:21
or even in aerosol.
247
861498
1531
fazlasıyla değerli.
14:23
Thank you.
248
863363
1150
Teşekkür ederim.
14:24
(Applause)
249
864537
2630
(Alkışlar)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7