Michael Merzenich: Growing evidence of brain plasticity

Michael Merzenich ile beynin yenilenen bağlantıları üzerine

Çeviri: Aysu Mutlutürk Gözden geçirme: Sancak Gülgen

This machine, which we all have residing in our skulls,

Hepimizin kafatasında bulunan bu makine,

reminds me of an aphorism, of a

bana Woody Allen'ın kafatasınızın içindeki

comment of Woody Allen

en iyi şey nedir diye sorduğu bir yorumdaki

to ask about what is the very best thing to have within your skull.

aforizmasını hatırlatıyor.

And it's this machine.

Ve o, bu makinedir.

And it's constructed for change. It's all about change.

Ve bu makine, değişmek için yapılanmıştır. Bu tamamen değişimle ilgili.

It confers on us the ability to do things tomorrow that we can't do today,

Bu bize, bugün yapamadığımız şeyleri yarın yapma,

things today that we couldn't do yesterday.

dün yapamadığımız şeyleri bugün yapma becerisini bahşeder.

And of course it's born stupid.

Ve elbette bebek doğduğunda aptaldır.

The last time you were in the presence of a baby --

En son bir bebekle aynı ortamda olduğunuzda --

this happens to be my granddaughter, Mitra.

bu benim torunum Mitra için de geçerli.

Isn't she fabulous?

Muhteşem değil mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But nonetheless when she popped out

Fakat yine de, yuvasından çıktığında

despite the fact that her brain had actually been progressing

aylar boyunca

in its development for several months before

beyninin ana rahmindeki deneyimlerine dayalı

on the basis of her experiences in the womb --

gelişimi içinde ilerliyordu.

nonetheless she had very limited abilities,

Yine de çok sınırlı becerileri vardı,

as does every infant

aynen doğal doğum dönemindeki

at the time of normal, natural full-term birth.

her bebeğin olduğu gibi.

If we were to assay her perceptual abilities, they would be crude.

Eğer algısal becerilerini tahlil etmek isteseydik, bunlar ham olurlardı.

There is no real indication that there is any real thinking going on.

Gerçek anlamda sürmekte olan bir düşüncenin varlığına dair bir gösterge yok.

In fact there is little evidence that there is any

Aslında, çok küçük bir bebekte,

cognitive ability in a very young infant.

herhangi bir bilişsel becerinin varlığına dair çok az kanıt vardır.

Infants don't respond to much.

Bebekler çok fazla tepki vermezler.

There is not really much of an indication in fact that there is a person on board.

Aslında araçta biri olduğuna dair pek de fazla belirti yoktur.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And they can only in a very primitive way, and in a very limited way

Ve hareketlerini, sadece çok ilkel bir biçimde ve çok sınırlı bir biçimde

control their movements.

kontrol edebilirler.

It would be several months before this infant

Bu bebeğin, istemli bir kontrol dahilinde, bir objeye

could do something as simple as reach out and grasp

ulaşmak ve yakalamak kadar basit bir şeyi yapmasından

under voluntary control an object and retrieve it,

ve bunu, genellikle ağzına, götürebilmesinden önce

usually to the mouth.

aylar geçecektir.

And it will be some months beforeward,

Ve bir kaç ay öncesinden itibaren,

and we see a long steady progression

dünyada dönüşebileceğimiz

of the evolution from the first wiggles,

o büyülü noktaya varmadan önce,

to rolling over, and sitting up, and crawling,

ilk kıpırdanmalardan yuvarlanmaya,

standing, walking,

oturmaya, emeklemeye,

before we get to that magical point

ayakta durmaya, yürümeye kadar

in which we can motate in the world.

evrimin istikrarlı gelişimini görürüz.

And yet, when we look forward in the brain

Hal böyleyken, beyinde ileri doğru baktığımızda

we see really remarkable advance.

gerçekten dikkat çekici bir ilerleme görürüz.

By this age the brain can actually store.

Bu yaşa kadar beyin, gerçekten depolayabilir.

It has stored, recorded,

Beyin, dünyadaki binlerce, on binlerce

can fastly retrieve

obje, eylem ve

the meanings of thousands,

bunlar arasındaki ilişkinin

tens of thousands of objects,

anlamını depolar, kaydeder,

actions, and their relationships in the world.

ve bunları hızla geri getirir.

And those relationships can in fact be constructed in hundreds of thousands,

Bu ilişkiler, aslında yüz binlerce, milyonlarca

potentially millions of ways.

potansiyel biçimde kurulabilir.

By this age the brain controls very refined perceptual abilities.

Bu yaşa kadar beyin, son derece işlenmiş kavramsal becerileri kontrol eder.

And it actually has a growing repertoire of cognitive skills.

Ve gerçekte, bilişsel becerilerin büyüyen repertuvarına sahiptir.

This brain is very much a thinking machine.

Bu beyin, aynen düşünen bir makine gibidir.

And by this age there is absolutely no question

Ve bu yaşa kadar, kesinlikle şüphe yok ki,

that this brain, it has a person on board.

araçta biri var.

And in fact at this age it is substantially controlling its own self-development.

Ve aslında bu yaşta, önemli ölçüde kendi gelişimini kontrol ediyor.

And by this age we see a remarkable evolution

Ve bu yaşa kadar, hareketleri kontrol etme kapasitesinde

in its capacity to control movement.

dikkat çekici bir evrim görüyoruz.

Now movement has advanced to the point

Şimdi hareket, hareketlerin gerçekten

where it can actually control movement simultaneously,

eş zamanlı biçimde, karmaşık bir sıralamada,

in a complex sequence, in complex ways

karmaşık yollarla kontrol edildiği

as would be required for example

bir noktaya ilerlemekte,

for playing a complicated game,

örneğin; futbol gibi karmaşık

like soccer.

bir oyun oynamanın gerektirdiğine benzer biçimde.

Now this boy can bounce a soccer ball on his head.

Şimdi bu çocuk bir futbol topunu başının üstünde zıplatabilir.

And where this boy comes from, Sao Paulo, Brazil,

Ve bu çocuğun geldiği, Sao Paulo, Brazilya'da

about 40 percent of boys of his age have this ability.

onun yaşındaki çocukların yaklaşık %40'ı bu beceriye sahip.

You could go out into the community in Monterey,

Çıkıp Monterey'deki topluluğa gidebilirdiniz

and you'd have difficulty finding a boy that has this ability.

ve bu beceriye sahip bir çocuk bulmakta zorlanırdınız.

And if you did he'd probably be from Sao Paulo.

Ve eğer bulsaydınız da, o muhtemelen Sao Paulo'lu olurdu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

That's all another way of saying

Tüm bunlar, bireysel beceri ve yeteneklerimiz

that our individual skills and abilities

büyük ölçüde çevremiz tarafından şekillendirilir

are very much shaped by our environments.

demenin bir başka yoludur.

That environment extends into our contemporary culture,

Bu çevre, beynimizin başa çıktığı şeye

the thing our brain is challenged with.

çağdaş kültürümüze doğru uzanır.

Because what we've done in our personal evolutions

Çünkü kişisel evrimimizde yaptığımız,

is build up a large repertoire of specific skills and abilities

kendi bireysel tarihimize özel, geniş bir belirli beceriler ve yetenekler

that are specific to our own individual histories.

repertuvarı oluşturmaktır.

And in fact they result in a wonderful

Ve aslında onlar, insanoğlunda mükemmel

differentiation in humankind,

bir farklılaşmayla sonuçlanırlar.

in the way that, in fact, no two of us

Aslında ikimizin hiç de

are quite alike.

aynı olmaması gibi.

Every one of us has a different set of acquired skills and abilities

Her birimiz, plastisiteden, bu gerçekten fevkalade uyarlanabilir

that all derive out of the plasticity,

makineden gelen, farklı bir takım

the adaptability of this really remarkable adaptive machine.

edinilmiş beceri ve yeteneklere sahibiz.

In an adult brain of course we've built up

Bir yetişkin beyninde elbette, bizleri eylemde bulunan,

a large repertoire of mastered skills and abilities

hareket eden, düşünen yaratıklar olarak tanımlayan ve

that we can perform more or less automatically from memory,

hafızamızdan az çok otomatik olarak yürütebildiğimiz

and that define us as acting, moving, thinking creatures.

geniş bir ustalıklı beceri ve yetenekler repertuvarı oluşturuyoruz.

Now we study this,

Şimdi biz, inek öğrenciler, üniversite laboratuvarında çalışan

as the nerdy, laboratory, university-based scientists that we are,

bilim adamları olarak bunu, sıçan ya da maymun gibi

by engaging the brains

hayvan beyinleriyle veya

of animals like rats, or monkeys,

yeryüzündeki en tuhaf formlardan biri olan,

or of this particularly curious creature --

özellikle bu meraklı yaratıkla,

one of the more bizarre forms of life on earth --

onları yeni beceri ve yetenekler öğrenmeyle

to engage them in learning new skills and abilities.

bir araya getirerek çalışıyoruz.

And we try to track the changes that occur

Ve yeni beceri ve yetenekler edinilirken

as the new skill or ability is acquired.

ortaya çıkan değişiklikleri izlemeye çalışıyoruz.

In fact we do this in individuals

Aslında bunu, bu farklı türlerde

of any age, in these different species --

her yaştaki bireylerle yapıyoruz.

that is to say from infancies,

Yani bebeklikten

infancy up to adulthood and old age.

yetişkinliğe ve yaşlılığa kadar.

So we might engage a rat, for example,

Böylece yeni bir beceri ya da yeteneği edinen

to acquire a new skill or ability

bir sıçanla çalışabiliriz -ki bu örneğin; ön ayağını

that might involve the rat using its paw

belirli tutma davranışlarında ustalık kazanmak için

to master particular manual grasp behaviors

kullanan sıçanı da içerir.

just like we might examine a child

Aynen bir çocuğu ve çocukların yeni alt beceriler

and their ability to acquire the sub-skills,

edinme yeteneklerini ya da okuma becerisinde

or the general overall skill of accomplishing something

ustalaşmak gibi genel bir beceriyi

like mastering the ability to read.

inceleyebileceğimiz gibi.

Or you might look in an older individual

Ya da müzikal performansa uygulanan

who has mastered a complex set of abilities

performansın mekanik yasalarını uygulamayla veya

that might relate to reading musical notation

müzik notalarını okumayla ilgili olabilen

or performing the mechanical acts of performance

bir takım karmaşık becerilerde ustalaşmış

that apply to musical performance.

daha yaşlı bireylere bakabilirsiniz.

From these studies we defined two great epochs

Bu çalışmalardan beynin elastik tarihinin

of the plastic history of the brain.

iki büyük dönemini tanımladık.

The first great epoch is commonly called the "Critical Period."

İlk dönem yaygın olarak "Kritik Periyot" olarak adlandırılır.

And that is the period in which the brain is setting up

Ve bu, beynin başlangıç biçiminde, temel işleme mekanizmasında

in its initial form its basic processing machinery.

kurulduğu periyottur.

This is actually a period of dramatic change

Bu aslında öğrenmenin kendiliğinden olmadığı,

in which it doesn't take learning, per se, to drive

beynin mekanizmasının başlangıçtaki farklılaşmasını güdüleyen

the initial differentiation of the machinery of the brain.

önemli değişikliklerin periyodudur.

All it takes for example in the sound domain,

Örneğin; ses alanında bu,

is exposure to sound.

sese maruz kalmaktır.

And the brain actually is at the mercy

Ve aslında beyin, içinde büyüdüğü

of the sound environment in which it is reared.

ses çevresinin eline kalmıştır.

So for example I can rear an animal

Yani örneğin; ben anlamsız, sözsüz seslerin olduğu

in an environment in which there is meaningless dumb sound,

bir çevrede bir hayvan büyütebilirim.

a repertoire of sound that I make up,

Benim oluşturduğum bir ses repertuvarı.

that I make, just by exposure, artificially important

Sadece maruz bırakmak suretiyle yaptığım,

to the animal and its young brain.

hayvan ve genç beyni için yapay olarak önemli.

And what I see is that the animal's brain sets up

Ve gördüğüm, hayvanın beyninin

its initial processing of that sound

proses etme becerisinin sınırları içinde

in a form that's idealized, within the limits of its processing achievements

sesi düzenli bir biçimde temsil etmek için ideal formda

to represent it in an organized and orderly way.

bu sesin ilk prosesini kurduğudur.

The sound doesn't have to be valuable to the animal:

Bu ses, hayvan için değerli olmak zorunda değil.

I could raise the animal in something that could be hypothetically valuable,

Bu hayvanı, bir çocuğun anadilinin seslerini taklit eden

like the sounds that simulate

sesler gibi varsayımsal olarak değerli

the sounds of a native language of a child.

bir şeyin içinde büyütebilirim.

And I see the brain actually develop a processor that is specialized --

Ve aslında beynin özelleşmiş bir işlemci geliştirdiğini görebilirim.

specialized for that complex array, a repertoire of sounds.

Bu karmaşık dizi için, bir sesler repertuvarı için özelleşmiş.

It actually exaggerates their separateness of representation,

Bu aslında çok boyutlu nöronal temsil şartlarında

in multi-dimensional neuronal representational terms.

onların temsilinin ayrılığını büyütür.

Or I can expose the animal to a completely meaningless and destructive sound.

Ya da hayvanı tamamen anlamsız ve tahrip edici seslere maruz bırakabilirim.

I can raise an animal under conditions

Bir hayvanı, bir bebeği sürekli bir gürültünün varlığıyla,

that would be equivalent to raising a baby

gürültülü bir tavan vantilatörünün

under a moderately loud ceiling fan,

altında büyütmeye eşdeğer

in the presence of continuous noise.

koşullarda yetiştirebilirim.

And when I do that I actually specialize the brain

Ve bunu yaptığımda, aslında beyni bu anlamsız sesin

to be a master processor for that meaningless sound.

usta bir işlemcisi olmak üzere özelleştiririm.

And I frustrate its ability

Ve sonuç olarak, bunun herhangi bir anlamlı sesi

to represent any meaningful sound as a consequence.

temsil etme becerisi karşısında hayal kırıklığına uğrarım.

Such things in the early history of babies

Bebekliğin erken dönemlerindeki böyle şeyler

occur in real babies.

gerçek bebeklerde olur.

And they account for, for example

Ve bunlar, örneğin; her normal gelişen bebekte

the beautiful evolution of a language-specific processor

dile özel bir işlemcinin güzel evrimine

in every normally developing baby.

bir açıklama getirirler.

And so they also account for

Ve ayrıca ilerleyen yaşlarında,

development of defective processing

sonuç olarak dil becerilerinde daha sınırlı olan,

in a substantial population of children

önemli miktarda bir çocuk nüfusundaki

who are more limited, as a consequence,

kusurlu prosesin

in their language abilities at an older age.

gelişimi için de açıklama getirirler.

Now in this early period of plasticity

Şimdi esnekliğin bu erken döneminde,

the brain actually changes outside of a learning context.

beyin, aslında bir öğrenme bağlamının dışında değişir.

I don't have to be paying attention to what I hear.

Ne duyduğuma dikkat etmek zorunda değilim.

The input doesn't really have to be meaningful.

Girdi gerçekten anlamlı olmak zorunda değil.

I don't have to be in a behavioral context.

Davranışsal bir bağlamda olmak zorunda değilim.

This is required so the brain sets up it's processing

Böyle olması gereklidir çünkü beyin prosesini;

so that it can act differentially,

farklılık göstererek davranabilsin diye,

so that it can act selectively,

seçici olarak davranabilsin diye,

so that the creature that wears it, that carries it,

bunu giyen, bunu taşıyan yaratık

can begin to operate on it in a selective way.

bunun üzerinde seçici bir biçimde işlem yürütebilsin, diye kurar.

In the next great epoch of life, which applies for most of life,

Yaşamın bir sonraki büyük döneminde -ki yaşamın çoğunda sürer,

the brain is actually refining its machinery

beyin, geniş bir beceri ve yetenekler repertuvarına hükmederken,

as it masters a wide repertoire of skills and abilities.

aslında mekanizmasını geliştirir.

And in this epoch,

Ve yaşamın ilk yılının sonlarından

which extends from late in the first year of life to death;

ölüme kadar genişleyen bu dönemde

it's actually doing this under behavioral control.

aslında bunu davranışsal kontrol altında yapar.

And that's another way of saying

Ve bu, beynin

the brain has strategies that define

beyne gelen girdinin önemini tanımlamak için

the significance of the input to the brain.

stratejileri olduğunu söylemenin bir başka biçimidir.

And it's focusing on skill after skill,

Ve belirli bir dikkat kontrolü altında

or ability after ability,

bir beceriden bir diğer beceriye,

under specific attentional control.

bir yetenekten bir diğerine odaklanır.

It's a function of whether a goal in a behavior is achieved

Bu, davranıştaki amacın başarılıp başarılmadığının,

or whether the individual is rewarded in the behavior.

ya da davranışın bir ödül alıp almadığının fonksiyonudur.

This is actually very powerful.

Aslında çok güçlüdür.

This lifelong capacity for plasticity, for brain change,

Esneklik için, beyindeki değişiklikler için bu yaşam boyu

is powerfully expressed.

kapasite güçlü bir şekilde ifade edilir.

It is the basis of our real differentiation,

Bu, bizim bir bireyden diğerine

one individual from another.

gerçek faklılaşmamızın temelidir.

You can look down in the brain of an animal

Belirli bir beceriyle meşgul

that's engaged in a specific skill,

bir hayvanın beynine yukarıdan bakabilir

and you can witness or document this change on a variety of levels.

ve çeşitli düzeylerde bu değişikliğe tanık olabilir ya da belgeleyebilirsiniz.

So here is a very simple experiment.

Öyleyse, işte çok basit bir deney.

It was actually conducted about five years ago

Bu aslında yaklaşık beş yıl önce

in collaboration with scientists from the University of Provence

Marsilya'daki Provence Üniversitesi'nden bilim adamlarıyla

in Marseilles.

işbirliği içinde yapıldı.

It's a very simple experiment where a monkey has been trained

Bu, bir çocuğun bir kaşığı

in a task that involves it manipulating a tool

tutmayı ya da kullanmayı öğrenmesine eşdeğer zorlukta,

that's equivalent in its difficulty

bir maymunun bir aleti kullanmasını içeren

to a child learning to manipulate or handle a spoon.

bir görevde eğitildiği çok basit bir deney.

The monkey actually mastered the task

Aslında maymun, yaklaşık 700 uygulama denemesinde

in about 700 practice tries.

görevde ustalaştı.

So in the beginning the monkey could not perform this task at all.

Maymun başlangıçta görevde hiç bir performans sergileyemedi.

It had a success rate of about one in eight tries.

Başarı oranı yaklaşık sekiz denemede birdi.

Those tries were elaborate.

Bu denemeler özenle yapılmıştı.

Each attempt was substantially different from the other.

Her bir girişim diğerinden önemli derecede farklıydı.

But the monkey gradually developed a strategy.

Ama maymun yavaş yavaş bir strateji geliştirdi.

And 700 or so tries later

Ve yaklaşık 700 deneme sonra

the monkey is performing it flawlessly -- never fails.

maymun bunu kusursuz bir biçimde yapıyor ve asla başarısız olmuyor.

He's successful in his retrieval of food with this tool every time.

Bu aletle yiyeceği geri getirmede her defasında başarılı oluyor.

At this point the task is being performed

Bu noktada, görev

in a beautifully stereotyped way:

gayet güzel kalıplaşmış bir biçimde sergilenir.

very beautifully regulated and highly repeated, trial to trial.

Denemeden denemeye, çok güzel düzenlenmiş ve çokça tekrarlanmış.

We can look down in the brain of the monkey.

Yukarıdan maymunun beynini izleyebiliriz.

And we see that it's distorted.

Ve biçiminin bozulduğunu görürüz.

We can track these changes, and have tracked these changes

Bu değişiklikleri, zaman içinde böyle pek çok

in many such behaviors across time.

davranışta izleyebiliriz ve izledik.

And here we see the distortion

Ve işte burada, maymunun elindeki deri yüzeyinin

reflected in the map of the skin surfaces of the hand of the monkey.

haritasına yansıyan bozulmayı görüyoruz.

Now this is a map, down in the surface of the brain,

Şimdi bu beyin yüzeyinden aşağı doğru inen bir harita.

in which, in a very elaborate experiment we've reconstructed the responses,

Çok incelikli hazırlanmış bir deneyde, yanıtları

location by location,

bir konumdan diğerine, nöronların yanıtlarının

in a highly detailed response mapping of the responses of its neurons.

çok detaylı bir yanıt haritasında yeniden yapılandırdık.

We see here a reconstruction of how

Burada elin beyinde nasıl

the hand is represented in the brain.

temsil edildiğini görüyoruz.

We've actually distorted the map by the exercise.

Aslında bu haritayı egzersizle bozduk.

And that is indicated in the pink. We have a couple fingertip surfaces that are larger.

Ve bu pembeyle gösteriliyor. Burada daha geniş olan bir çift parmak ucu yüzeyimiz var.

These are the surfaces the monkey is using to manipulate the tool.

Bunlar, maymunun aletle oynamak için kullandığı yüzeyler.

If we look at the selectivity of responses

Maymunun korteksindeki yanıtların

in the cortex of the monkey,

seçiciliğine bakarsak

we see that the monkey has actually changed the filter characteristics

maymunun aslında kullanılan parmak uçlarının

which represents input from the skin

deriden gelen girdiyi temsil eden filtre özelliklerinin

of the fingertips that are engaged.

değiştiğini görürüz.

In other words there is still a single, simple representation of the fingertips

Bir başka deyişle, vücut derisi yüzeyinin

in this most organized of cortical areas

bu en düzenli kortikal bölgelerinde

of the surface of the skin of the body.

parmak uçlarının hala tek, basit bir temsili var.

Monkey has like you have.

Maymununkiler de aynen sizinkiler gibi.

And yet now it's represented in substantially finer grain.

Hal böyleyken, bu şimdi ciddi anlamda ince noktacıklar olarak temsil edilir.

The monkey is getting more detailed information from these surfaces.

Maymun bu yüzeylerden daha detaylı bilgi alıyor.

And that is an unknown -- unsuspected, maybe, by you --

Ve bu, belki sizin tarafınızdan bilinmeksizin, beklenmeksizin,

part of acquiring the skill or ability.

bir beceri ya da yeteneğin edinilmesinin parçası.

Now actually we've looked in several different cortical areas

Şimdi aslında bu görevi öğrenen maymunun beyninde

in the monkey learning this task.

çok sayıda farklı kortikal bölgeye bakıyoruz.

And each one of them changes in ways that are specific

Ve bunların her biri beceri ve yeteneğe özel

to the skill or ability.

yollarla değişir.

So for example we can look to the cortical area

Yani örneğin; maymunun duruşunu kontrol eden

that represents input that's controlling the posture of the monkey.

girdiyi temsil eden kortikal bölgeye bakabiliriz.

We look in cortical areas that control specific movements,

Davranış ve benzeri şeyler için gerekli

and the sequences of movements

hareket dizileri ve belirli hareketleri kontrol eden

that are required in the behavior, and so forth.

kortikal bölgelere bakıyoruz.

They are all remodeled. They all become specialized for the task at hand.

Bunların tümü yeniden modelleniyor. Hepsi eldeki görev için özelleşiyor.

There are 15 or 20 cortical areas that are changed specifically

Bunun gibi basit bir beceriyi öğrendiğinizde

when you learn a simple skill like this.

spesifik olarak değişen 15 ya da 20 kortikal bölge vardır.

And that represents in your brain, really massive change.

Ve bu beyninizde gerçekten devasa bir değişikliği temsil eder.

It represents the change in a reliable way

Bu, beyninizde on milyonlarca,

of the responses of tens of millions,

belki yüz milyonlarca nöronun yanıtlarının

possibly hundreds of millions of neurons in your brain.

düzenli biçimde değişmesini temsil eder.

It represents changes

Bu beyninizdeki yüz milyonlarca,

of hundreds of millions, possibly billions

belki milyarlarca sinaptik bağlantının

of synaptic connections in your brain.

değişimini temsil eder.

This is constructed by physical change.

Bu, fiziksel değişiklik ile yapılandırılır.

And the level of construction that occurs is massive.

Ve oluşan yapılanmanın düzeyi devasadır.

Think about the changes that occur in the brain of a child

Bir çocuğun beyninde, genel anlamda hareket davranış becerilerinin

through the course of acquiring their movement behavior abilities in general.

edinimi yoluyla oluşan değişiklikleri düşünün.

Or acquiring their native language abilities.

Ya da ana dil becerilerini edinirken.

The changes are massive.

Değişiklikler çok büyüktür.

What it's all about is the selective representations

Bunların tümü beyin için önemli

of things that are important to the brain.

olan şeylerin seçici temsilleri ile ilgilidir.

Because in most of the life of the brain

Çünkü beynin yaşamının çoğunda

this is under control of behavioral context.

bu, davranışsal bağlamın kontrolü altındadır.

It's what you pay attention to.

Bu, neye dikkat ettiğinizdir.

It's what's rewarding to you.

Bu, sizin için neyin ödüllendirici olduğudur.

It's what the brain regards, itself,

Bu, beynin kendisinin sizin için

as positive and important to you.

neyi pozitif ve önemli saydığıdır.

It's all about cortical processing

Bunların tümü kortikal proses ve önbeyin

and forebrain specialization.

özelleşmesi ile ilgilidir.

And that underlies your specialization.

Ve bu, sizin özelleşmenizin altında yatandır.

That is why you, in your many skills and abilities,

Bu yüzden siz, pek çok beceri ve yetenekte

are a unique specialist:

eşsiz bir uzmansınız.

a specialist that's vastly different

Beyni, detay bazında fiziksel olarak,

in your physical brain in detail

100 yıl önceki bir bireyin beyninden

than the brain of an individual 100 years ago;

çok daha farklı olan bir uzmansınız.

enormously different in the details

1,000 yıl önceki ortalama bir bireyin beyninden

from the brain of the average individual 1,000 years ago.

detay bazında muazzam biçimde farklı.

Now, one of the characteristics of this change process

Şimdi, bu değişiklik sürecinin

is that information is always related

özelliklerinden biri, bilginin daima

to other inputs or information that is occurring

zaman ve bağlamla eşzamanlı oluşan

in immediate time, in context.

diğer girdi ve bilgilerle ilişkili olmasıdır.

And that's because the brain is constructing representations of things

Çünkü beyin, küçük anlarla ilintili

that are correlated in little moments of time

ve süregiden zamanın kısa anlarında

and that relate to one another in little moments of successive time.

birbirleriyle ilişkili şeylerin temsillerini oluşturur.

The brain is recording all information

Beyin temporal kortekste

and driving all change

tüm bilgileri kaydeder

in temporal context.

ve tüm değişiklikleri yürütür.

Now overwhelmingly the most powerful context

Şimdi, beyninizde oluşan en güçlü koşul,

that's occurred in your brain is you.

karşı konulmaz biçimde sizsiniz.

Billions of events have occurred in your history

Geçmişinizde, zaman içinde

that are related in time to yourself

alıcısı, aktörü,

as the receiver,

düşüneni, harekete geçireni

or yourself as the actor, yourself as the thinker,

olarak kendinizle ilgili

yourself as the mover.

milyarlarca olay olur.

Billions of times little pieces of sensation have come in

Milyarlarca kez

from the surface of your body

sizi daima alıcı olarak

that are always associated with you as the receiver,

ilişkilendiren vücudunuzun yüzeyinden

and that result in

minik duyusal parçacıklar gelir

the embodiment of you.

ve bu sizin ta kendiniz olarak sonuçlanır.

You are constructed, your self is constructed

Siz yapılandırıldınız; benliğiniz,

from these billions of events.

bu milyarlarca olaydan yapılandırıldı.

It's constructed. It's created in your brain.

Bu yapılandırılmıştır. Bu, sizin beyninizde yaratıldı.

And it's created in the brain via physical change.

Ve bu beyinde fiziksel bir değişiklik aracılığıyla yaratıldı.

This is a marvelously constructed thing

Bireysel formda sonuçlanan

that results in individual form

müthiş biçimde yapılandırılmış bir şeydir

because each one of us has vastly different histories,

çünkü her birimiz çok farklı geçmişlere sahibiz.

and vastly different experiences,

Ve bizleri benliğin

that drive in to us this marvelous differentiation of self,

ve kişiliğin muazzam farklılaşmasına

of personhood.

yönlendiren çok farklı deneyimlere.

Now we've used this research

Bu araştırmayı sadece

to try to understand not just how a normal person develops,

normal bir kişinin nasıl geliştiğini ve

and elaborates their skills and abilities,

beceri ve yeteneklerini nasıl hazırladığını anlamak için değil,

but also try to understand

aynı zamanda bir çocuğun ya da yetişkinin

the origins of impairment,

kapasitesini sınırlandırabilecek bozuklukların,

and the origins of differences or variations

farklılık ya da varyasyonların kökenlerini

that might limit the capacities of a child, or an adult.

anlamayı denemek için kullanıyoruz.

I'm going to talk about using these strategies

Bir çocuğun dilin alıcısı,

to actually design brain plasticity-based

kullanıcısı ve sonrasında okuyucusu olarak

approach to drive corrections in the machinery of a child

ustalığını artıran mekanizmadaki

that increases the competence of the child

düzeltmeleri yürütmek üzere beynin plastisitesine

as a language receiver and user

dayalı bir yaklaşımı tasarlamak için

and, thereafter, as a reader.

bu stratejilerin kullanılması hakkında konuşacağım.

And I'm going to talk about experiments that involve

Ve aslında bu beyin biliminin kullanımını

actually using this brain science,

içeren deneyler hakkında konuşacağım.

first of all to understand how it contributes to the loss of function as we age.

İlk olarak, bizler yaşlandıkça fonksiyon kaybına nasıl yardım ettiğini anlamak üzere.

And then, by using it in a targeted approach

Ardından bunu hedefe yönelik bir yaklaşımla

we're going to try to differentiate

kullanarak ilerleyen yaşta fonksiyonları iyileştirmek

the machinery to recover function in old age.

için mekanizmayı ayırt etmeye çalışacağız.

So the first example I'm going to talk about

Evet, hakkında konuşacağım ilk örnek,

relates to children with learning impairments.

öğrenme bozuklukları olan çocuklarla ilgili.

We now have a large body of literature

Şu anda, erken dil bozuklukları olan

that demonstrates that the fundamental

ve okumayı öğrenmeye uğraşan çocukların

problem that occurs in the majority of children

çoğunluğunda ortaya çıkan

that have early language impairments,

temel problemin,

and that are going to struggle to learn to read,

kusurlu biçimde yaratılan

is that their language processor

dil işlemcileri olduğunu gösteren

is created in a defective form.

geniş bir literatüre sahibiz.

And the reason that it rises in a defective form

Ve kusurlu biçimde büyümesinin sebebi,

is because early in the baby's brain's life

bebek beyninin yaşamının erken döneminde

the machine process is noisy.

makine prosesinin gürültülü olmasıdır.

It's that simple.

Bu kadar basit.

It's a signal-to-noise problem. Okay?

Bu, gürültü problemine işaret eder. Tamam mı?

And there are a lot of things that contribute to that.

Ve buna yardımcı olan pek çok şey vardır.

There are numerous inherited faults

makine prosesini daha gürültülü yapabilen

that could make the machine process noisier.

doğuştan gelen sayısız kusur vardır.

Now I might say the noise problem could also occur

Gürültü probleminin kulaklar aracılığıyla

on the basis of information provided

sağlanan dünyadaki bilgiye de

in the world from the ears.

dayalı olabileceğini söyleyebilirim.

If any -- those of you who are older in the audience know

Eğer varsa, izleyiciler arasında daha yaşlı olanlar

that when I was a child we understood that a child born with a cleft palate

bilirler ki, ben çocukken, yarık damaklı doğan çocukların

was born with what we called mental retardation.

zeka geriliği ile doğduğunu anlardık.

We knew that they were going to be slow cognitively;

Bilişsel olarak yavaş olacaklarını bilirdik.

we knew they were going to struggle to learn to develop normal language abilities;

Normal dil becerilerini geliştirmeyi öğrenmek için uğraşacaklarını bilirdik.

and we knew that they were going to struggle to learn to read.

Ve okumayı öğrenmek için uğraşacaklarını bilirdik.

Most of them would be intellectual and academic failures.

Çoğu entelektüel ve akademik olarak başarısız olacaktı.

That's disappeared. That no longer applies.

Bu yok oldu. Artık geçerli değil.

That inherited weakness, that inherited condition

Bu kalıtımsal güçsüzlük, bu kalıtımsal koşul

has evaporated.

buharlaşıp yok oldu.

We don't hear about that anymore. Where did it go?

Artık bunun hakkında bir şey duymuyoruz. Bu nereye gitti?

Well, it was understood by a Dutch surgeon,

Evet, 35 yıl önce Hollandalı bir cerrah

about 35 years ago,

tarafından anlaşıldı ki;

that if you simply fix the problem early enough,

eğer problemi yeterince erken düzeltirseniz,

when the brain is still in this initial plastic period

yani hala başlangıçtaki elastik periyottayken

so it can set up this machinery adequately,

beyin mekanizmayı yeterince kurabilir,

in this initial set up time in the critical period,

bu başlangıç kurulum zamanındaki kritik periyotta

none of that happens.

bunların hiçbiri olmaz.

What are you doing by operating on the cleft palate to correct it?

Bunu düzeltmek için yarık damak üzerinde çalışarak ne yapıyorsunuz?

You're basically opening up

Temel olarak, orta kulakları

the tubes that drain fluid from the middle ears,

tamamen dolduran sıvıyı

which have had them reliably full.

süzen tüpleri açıyorsunuz.

Every sound the child hears uncorrected is muffled.

Çocuğun duyduğu düzeltilmemiş her ses boğuktur.

It's degraded.

Bozulmuştur.

The child's native language is such a case is not English.

Böyle bir durumda çocuğun ana dili İngilizce değildir.

It's not Japanese.

Japonca değildir.

It's muffled English. It's degraded Japanese.

Boğuk bir İngilizcedir. Bozulmuş bir Japoncadır.

It's crap.

Çöplüktür.

And the brain specializes for it.

Ve beyin bunun için özelleşir.

It creates a representation of language crap.

Bu, dil çöplüğünün bir temsilini yaratır.

And then the child is stuck with it.

Ve çocuk buna takılıp kalır.

Now the crap doesn't just happen in the ear.

Artık çöplük sadece kulakta olmaz.

It can also happen in the brain.

Beyinde de olur.

The brain itself can be noisy. It's commonly noisy.

Beynin kendisi gürültülü olabilir. Çoğunlukla gürültülüdür.

There are many inherited faults that can make it noisier.

Bunu daha gürültülü yapabilen pek çok kalıtımsal kusur vardır.

And the native language for a child with such a brain

Ve böyle bir beyni olan bir çocuk için anadil

is degraded.

bozulmuştur.

It's not English. It's noisy English.

Bu İngilizce değildir. Gürültülü İngilizcedir.

And that results in defective representations of sounds of words --

Ve bu, sözcüklerdeki seslerin kusurlu bir temsiliyle sonuçlanır.

not normal -- a different strategy,

Farklı boşluk sabiti olan bir mekanizma ile

by a machine that has different time constants and different space constants.

normal olmayan farklı bir strateji.

And you can look in the brain of such a child and record those time constants.

Ve böyle bir çocuğun beynine bakabilir ve bu zaman sabitlerini kaydedebilirsiniz.

They are about an order of magnitude longer,

Bunlar yaklaşık 10 kat daha uzundur

about 11 times longer in duration on average,

normal bir çocuktan ortalama 11 kat daha

than in a normal child.

uzun sürededir.

Space constants are about three times greater.

Boşluk sabitleri üç kat daha büyüktür.

Such a child will have memory and cognitive deficits

Böyle bir çocuğun bu alanda hafıza

in this domain.

ve bilişsel kusurları olacaktır.

Of course they will. Because as a receiver of language,

Elbette olacak. Çünkü bir dilin alıcısı olarak,

they are receiving it and representing it,

bunu alıyorlar ve bunu temsil ediyorlar.

and in information it's representing crap.

Ve bilgi bazında çöplüğü temsil ediyor.

And they are going to have poor reading skills.

Ve okuma becerileri az oluyor.

Because reading is dependent upon the translation of word sounds

Çünkü okuma, sözcük seslerinin

into this orthographic or visual

yazımsal veya görsel

representational form.

temsili biçimlere çevrilmesine bağlıdır.

If you don't have a brain representation of word sounds

Eğer sözcük seslerinin beyindeki temsili yoksa,

that translation makes no sense.

çeviri anlamsız olur.

And you are going to have corresponding abnormal neurology.

Ve buna ilişkin anormal bir nörolojiniz olur.

Then these children increasingly

Sonra bu çocuklarda gitgide

in evaluation after evaluation,

bir değerlendirmeden diğerine,

in their operations in language, and their operations in reading --

dildeki işlemlerinde ve yazıdaki işlemlerinde

we document that abnormal neurology.

anormal bir nöroloji kaydettik.

The point is is that you can train the brain out of this.

Mesele şu ki; beyni bunun dışında eğitebilirsiniz.

A way to think about this is you can actually re-refine

Bunu düşünmenin bir yolu, aslında mekanizmanın

the processing capacity of the machinery

proses etme kapasitesini bunu değiştirerek

by changing it.

yeniden düzenleyebilirsiniz.

Changing it in detail. It takes about 30 hours on the average.

Bunu ayrıntılarıyla değiştirerek. Bu, ortalama 30 saat alır.

And we've accomplished that in about 430,000 kids today.

Ve biz bugün bunu yaklaşık 430.000 çocukta başardık.

Actually, probably about 15,000 children are being trained as we speak.

Aslında yaklaşık 15.000 çocuk, biz konuşurken eğitiliyordu.

And actually when you look at the impacts, the impacts are substantial.

Ve aslında etkilere baktığınızda, etkiler önemli düzeydeydi.

So here we're looking at the normal distribution.

Evet, işte normal dağılıma bakıyoruz.

What we're most interested in is these kids on the left side of the distribution.

En fazla ilgilendiklerimiz dağılımın sol tarafındaki çocuklar.

This is from about 3,000 children.

Bu yaklaşık 3.000 çocuktan.

You can see that most of the children on the left side of the distribution

Dağılımın sol tarafındaki çocukların çoğunun sağa ya da

are moving into the middle or the right.

ortaya doğru hareket ettiğini görebilirsiniz.

This is in a broad assessment of their language abilities.

Bu onların dil becerilerinin geniş bir incelemesidir.

This is like an IQ test for language.

Bu, dil için yapılmış bir IQ testi gibidir.

The impact in the distribution, if you trained every child

Dağılımdaki etki, eğer Amerika'daki her çocuğu

in the United States, would be to shift the whole distribution to the right

eğitirseniz, tüm dağılımı sağa doğru kaydıracak

and narrow the distribution.

ve dağılımı daraltacaktır.

This is a substantially large impact.

Bu ciddi anlamda büyük bir etki.

Think of a classroom of children in the language arts.

Dil sanatlarında bir sınıf dolusu çocuk düşünün.

Think of the children on the slow side of the class.

Sınıfın yavaş tarafındaki çocukları düşünün.

We have the potential to move most of those children

Bu çocukların çoğunu orta ya da sağ tarafa

to the middle or to the right side.

taşıyacak potansiyelimiz var.

In addition to accurate language training

Doğru bir dil eğitimine ek olarak,

it also fixes memory and cognition

bu, hafıza, biliş, konuşma akıcılığı

speech fluency and speech production.

ve konuşma üretimini de onarır.

And an important language dependent skill is enabled by this training --

Ve bu eğitim ile dile bağlı önemli bir beceriye olanak sağlanır.

that is to say reading.

Yani okuma.

And to a large extent it fixes the brain.

Ve bu, büyük ölçüde beyni onarır.

You can look down in the brain of a child

Stanford ve MIT'de, UCSF'de, UCLA'da ve diğer pek çok enstitüde

in a variety of tasks that scientists have at Stanford,

bilim adamlarının kullandığı

and MIT, and UCSF, and UCLA, and a number of other institutions.

çeşitli görevlerde, bir çocuğun beynine bakabilirsiniz.

And children operating in various language behaviors,

Ve çocuklar çeşitli dil davranışlarını

or in various reading behaviors,

ya da okuma davranışlarını yürütürken,

you see for the most extent,

büyük ölçüde ve çoğu çocukta nöronal tepkilerin

for most children, their neuronal responses,

siz başlamadan önce

complexly abnormal before you start,

karmaşa içinde anormal olduğunu,

are normalized by the training.

alıştırmalarla normale döndüğünü görürsünüz.

Now you can also take the same approach

Şimdi aynı yaklaşımı yaşlanmadaki problemleri

to address problems in aging.

ele almak için de kullanabilirsiniz.

Where again the machinery is deteriorating now

Bu kez mekanizma, becerikli bir mekanizmadan

from competent machinery, it's going south.

bozulmaya doğru gidiyor, düşüş gösteriyor.

Noise is increasing in the brain.

Beyinde gürültü artıyor.

And learning modulation and control is deteriorating.

Öğrenme modülasyonu ve kontrol bozuluyor.

And you can actually look down on the brain of such an individual

Ve aslında böyle bir bireyin beynine bakabilirsiniz

and witness a change in the time constants and space constants

ve zaman sabiti ve uzay sabitinde, örneğin; beyin dili yeniden

with which, for example, the brain is representing language again.

temsil ettiğinde, değişikliklere tanıklık edebilirsiniz.

Just as the brain came out of chaos at the beginning,

Aynen başlangıçta bir kaosun içinden gelen beyin gibi

it's going back into chaos in the end.

sonunda kaosa doğru geri dönüyor.

This results in declines in memory

Bu, hafızada, bilişte, vücudun duruş biçimine

in cognition, and in postural ability and agility.

bağlı becerilerde, çeviklikte azalmalarla sonuçlanıyor.

It turns out you can train the brain of such an individual --

Bu, böyle bir bireyin beynini eğitebileceğinizi ortaya koyuyor.

this is a small population of such individuals --

Bu, ortalama 30 saat eşit yoğunlukta eğitilen

train equally intensively for about 30 hours.

böyle bireylerin küçük bir grubu.

These are 80- to 90-year-olds.

80 ile 90 yaşları arasındalar.

And what you see are substantial improvements of their immediate memory,

Ve gördüğünüz, kısa süreli hafızalarında, bir gecikmeden sonra

of their ability to remember things after a delay,

bir şeyi hatırlama becerilerinde, dikkatlerini

of their ability to control their attention,

kontrol etme becerilerinde, dil becerilerinde

their language abilities and visual-spatial abilities.

ve görsel - uzamsal becerilerinde önemli gelişmelerdir.

The overall neuropsychological index

Bu gruptaki eğitilmiş bu bireylerin

of these trained individuals in this population

genel nöropsikolojik göstergeleri

is about two standard deviations.

yaklaşık iki standart sapmadır.

That means that if you sit at the left side of the distribution,

Bu, eğer dağılımın sol tarafında oturuyorsanız

and I'm looking at your neuropyschological abilities,

ve ben nöropsikolojik becerilerinize bakıyorsam,

the average person has moved to the middle

ortalama bir insanın dağılımın ortasına

or the right side of the distribution.

veya sağ tarafına doğru hareket ettiği anlamına gelir.

It means that most people who are at risk for senility,

Bu, yaşlanma riski altındaki pek çok insanın,

more or less immediately,

hemen ya da daha yavaşça,

are now in a protected position.

artık koruma altında olduğu anlamına gelir.

My issues are to try to get to rescuing

Benim işim, daha büyük sayılarda yaşlı vatandaşların

older citizens more completely and in larger numbers,

daha eksiksiz biçimde yardımına yetişmeye çalışmak.

because I think this can be done in this arena on a vast scale --

Çünkü bunun bu alanda, geniş bir ölçekte yapılabileceğini düşünüyorum.

and the same for kids.

Aynısı çocuklar için de geçerli.

My main interest is how to elaborate this science to address other maladies.

İlgi alanım, bu bilimin diğer hastalıkları ele almak için nasıl irdeleneceği.

I'm specifically interested in things like autism,

Özellikle otizm ve Serebral Palsi gibi

and cerebral palsy, these great childhood catastrophes.

büyük çocukluk felaketleriyle ilgileniyorum.

And in older age conditions like Parkinsonism,

Ve ileri yaşlarda Parkinson hastalığı

and in other acquired impairments like schizophrenia.

gibi koşullar ve şizofreni gibi diğer edinilmiş hastalıklarla.

Your issues as it relates to this science,

Sizin işiniz, bu bilimle ilişkili olarak,

is how to maintain your own high-functioning learning machine.

kendi iyi işleyen öğrenme makinenizi nasıl devam ettireceğiniz.

And of course, a well-ordered life

Ve elbette, öğrenmenin sürekli bir parçası olduğu,

in which learning is a continuous part of it, is key.

düzenli bir yaşam anahtardır.

But also in your future is brain aerobics.

Ama geleceğinizde beyin aerobiği de öyle.

Get ready for it. It's going to be a part of every life

Buna hazır olun. Bu, çok uzak olmayan bir gelecekte,

not too far in the future,

her yaşamın bir parçası olacak.

just like physical exercise

Aynen çağdaş dönemde,

is a part of every well organized life in the contemporary period.

fiziksel egzersizin her düzenli yaşamın bir parçası olması gibi.

The other way that we will ultimately come to consider this

Sizler için önemli olan bu literatürü

literature and the science that is important to you

ve bilimi eninde sonunda dikkate alacağımız

is in a consideration of how to nurture yourself.

bir diğer yön, kendinizi nasıl yetiştireceğiniz.

Now that you know, now that science is telling us

Şimdi biliyorsunuz ki, bilim bize

that you are in charge,

sorumluluğun sizde olduğunu;

that it's under your control,

bunun sizin kontrolünüz altında olduğunu;

that your happiness, your well-being,

mutluluğunuzun, sağlığınızın,

your abilities, your capacities,

becerilerinizin, kapasitenizin

are capable of continuous modification,

değişim, sürekli bir gelişme kapasitesi

continuous improvement,

olduğunu ve sizin

and you're the responsible agent and party.

sorumlu özne ve taraf olduğunuzu söyler.

Of course a lot of people will ignore this advice.

Elbette pek çok insan bu öneriyi göz ardı edecektir.

It will be a long time before they really understand it.

Bunu gerçekten anlamaları uzun zaman alacaktır.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Now that's another issue and not my fault.

Evet, o başka mesele ve benim hatam değil.

Okay. Thank you.

Tamam. Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)