The most powerful woman you've never heard of | T. Morgan Dixon and Vanessa Garrison

Çeviri: Nurten KONAKCI Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

T. Morgan Dixon: I would like to tell you about the most powerful woman

T. Morgan Dixon: Size daha önce adını hiç duymadığınız

you've never heard of.

dünyanın en güçlü kadınından bahsedeceğim.

This is Septima Clark.

Onun adı Septima Clark.

Remember her name: Septima Clark.

Bu adı unutmayın: Septima Clark.

Dr. King called her the "the architect of the civil rights movement,"

Dr. King ona ''Sivil Haklar Hareketi'nin Mimarı'' derdi

because she created something called Citizenship Schools.

çünkü o Vatandaşlık Okulları'nı kurdu.

And in those schools, she taught ordinary women the practical skills

Bu okullarda sıradan kadınlara pratik beceriler öğreterek

to go back into their communities and teach people to read.

kendi topluluklarındaki kişilere okumayı öğretmelerini sağladı.

Because if they could read,

Çünkü eğer okumayı öğrenirlerse

they could vote.

oy kullanabileceklerdi.

Well, these women took those organizing skills,

Kadınlar bu becerileri edinip

and they became some of the most legendary civil rights activists

bu ülkenin görüp görebileceği

this country has ever seen.

en efsanevi sivil hak eylemcileri oldular.

Women like Diane Nash.

Örneğin Diane Nash gibi kadınlar.

You may know her.

Tanıyorsunuzdur belki.

She orchestrated the entire walk from Selma to Montgomery.

Selma'dan Montgomery'e bütün bir yürüyüş organize etti.

She was a cofounder of the Student Nonviolent Coordinating Committee,

Şiddet Karşıtı Öğrenci Koordinasyonu Komitesi'nin kurucularındandı.

and they integrated lunch counters,

Birlikte oturma eylemleri düzenleyip

and they created the Freedom Rides.

Özgürlük Gezilerini başlattılar.

Or you may remember Fannie Lou Hamer,

Fannie Lou Hamer'ı hatırlarsınız.

who sat on the floor of the Democratic National Convention

Demokratik Ulusal Kongre’de merdivene oturup

and talked about being beaten in jail cells

Mississippi'de seçmen kaydettiği sırada

as she registered people to vote in Mississippi.

bir hapishanede nasıl dayak yediğini anlatan kadın.

And her most famous student,

Septima'nın en ünlü öğrencisi

Rosa Parks.

Rosa Parks.

She said Septima Clark was the one who taught her

Rosa Parks kendisine barış yanlısı direnişi

the peaceful act of resistance.

Septima Clarks'ın öğrettiğini söyledi.

And when she sat down,

O, o otobüste oturarak

she inspired a nation to stand.

tüm bir ulusun ayağa kalkmasını sağladı.

These were just three of her 10,000 students.

Bu kişiler onun 10.000 öğrencisinden sadece üç tanesi.

These women stood on the front lines of change,

Bu kadınlar değişimin öncülerindendi.

and by doing so,

Bu kadınlar,

they taught people to read in her Citizenship School model

Vatandaşlık Okulları'nda insanlara okumayı öğrettiler

and empowered 700,000 new voters.

ve 700.000 yeni seçmen kazandırdılar.

And that's not it.

Sadece bu da değil.

She created a new culture of social activism.

O, sosyal eylemcilikte yeni bir kültür yarattı.

Pete Seeger said it was Septima Clark who changed the lyrics

Pete Seeger, eski gospel şarkısının sözlerini değiştirenin

to the old gospel song

ve şu an ''We Shall Overcome''

and made the anthem we all know:

olarak bildiğimiz marşa dönüştürenin

"We Shall Overcome."

Septima Clark olduğunu söylemişti.

Vanessa Garrison: Now, many of you may know us.

Vanessa Garrison: Birçoğunuz bizi tanıyordur.

We are the cofounders of GirlTrek,

Bizler GirlTrek'in kurucu ortaklarıyız.

the largest health organization for Black women in America.

Amerika'da siyahi kadınlar için kurulmuş en büyük sağlık örgütüyüz.

Our mission is simple:

Misyonumuz basit:

ask Black women,

Yüzde 80'i sağlıklı kiloda olmayan

80 percent of whom are over a healthy body weight,

siyahi kadınlardan her gün evlerinin önünde

to walk outside of their front door every day

yürümelerini isteyerek onların hayat kurtarıcı

to establish a lifesaving habit of walking;

bir yürüme alışkanlığı edinmelerini sağlamak.

in doing so, ignite a radical movement

Böylece radikal bir hareket başlatarak

in which Black women reverse the devastating impacts

siyahi kadınların kronik hastalıkların

of chronic disease,

yıkıcı etkilerinden korunmasını

reclaim the streets of their neighborhoods,

ve sokaklarına sahip çıkmasını amaçlıyoruz.

create a new culture of health for their families

Aileleri için sağlık konusunda yeni bir kültür yaratıp

and stand on the front lines for justice.

adalet için en ön sıralarda savaşmalarını istiyoruz.

Today, all across America,

Bugün Amerika'nın her yerinde

more than 100,000 Black women are wearing this GirlTrek blue shirt

100.000'den fazla siyahi kadın kendi topluluklarında

as they move through their communities --

kahramanca bir güçle ilerlerken

a heroic force.

Girltrek'in mavi tişörtünü giyiyor.

We walk in the footsteps of Septima Clark.

Bizler Septima Clark'ın izindeyiz.

She gave us a blueprint for change-making.

O bizlere değişiklik yapma için bir model sağladı.

One, to have a bold idea,

Bir; herkesi rahatsız edecek

bigger than anyone is comfortable with.

cesur bir fikriniz olsun.

To two: root down in the cultural traditions of your community

İki; kendi topluluğunuzun kültürel geleneklerinin derinlerine inin

and lean heavily on what has come before.

ve daha çok sizden öncekilere sırtınızı dayayın.

To three: name it --

Üçe geldik: Bir isim verin.

that one thing that everyone is willing to work hard for;

Herkesin çok çalışmaya istekli olacağı bir şey,

a ridiculously simple goal that doesn't just benefit the individual

sadece bireye değil aynı zamanda çevresine de yararı olacak

but the village around them.

saçma şekilde basit bir hedef.

And to, lastly:

Son olarak da

never ask permission to save your own life.

asla kendi hayatınızı kurtarmak için izin istemeyin.

It is our fundamental right as human beings

İnsan olarak kendi problemimizi çözmek

to solve our own problems.

bizim temel hakkımız.

TMD: So to the women all out there gathered in your living rooms,

TMD: Şuan salonunuzda toplanmış, bizleri seven

rooting for us, acting crazy on social media right now --

ve sosyal medyada bizlere çılgınca destek veren tüm kadınlar

we see you.

sizleri görüyoruz.

(Laughter)

(Kahkaha)

We see you every day. We love you.

Sizi her gün görüyoruz ve sizi seviyoruz.

You are not alone,

Yalnız değilsiniz

and our bigger work starts now.

ve biz daha yeni başlıyoruz.

VG: You got us onto this stage --

VG: Bizi bu sahneye çıkaran sizlersiniz,

your leadership;

sizin liderliğiniz;

auditing blighted streets in Detroit;

Detroit'in yanmış sokaklarını denetleyişiniz;

working with hospitals and health care systems in Harlem;

Harlem'de hastaneler ve sağlık hizmeti sistemleri ile çalışmanız;

praying over the streets of Sacramento, Charlotte, Brooklyn, Flint

Sacramento, Charlotte, Brooklyn, Flint'in sokakları için ettiğiniz dualar,

and every community that has seen trauma;

travma yaşamış her topluluk,

changing traffic patterns, making your streets safer;

trafik modelleri ile sokak güvenliğini sağlamanız

and most importantly,

ve en önemlisi de

standing as role models.

rol model oluşunuz.

And it all started with your commitment to start walking,

Bunların hepsi sizin yürüyüşe olan bağlılığınız, aile ve arkadaşlarınızı

your agreement to organize your friends and family

organize etmeniz ve genişletilmiş misyonumuza olan

and your belief in our broader mission.

inancınız sayesinde başladı.

TMD: It's important to me that everyone in this room understands

TMD: Benim için bu odadaki herkesin GirlTrek'te değişim yapmanın

exactly how change-making works in GirlTrek.

nasıl işlediğini anlaması önemli.

One well-trained organizer has the power to change the behavior

İyi yetişmiş bir örgütleyici 100 arkadaşının davranışını

of 100 of her friends.

değiştirebilecek güçte.

We know that is true,

Doğruluğunu biliyoruz

because the [1,000] women blowing up social media right now

çünkü şu an sosyal medyayı yıkan kadınlar (1.000)

have already inspired over 100,000 women to walk.

çoktan 100.000'den fazla kadına ilham verdi.

(Applause)

(Alkış)

But that is not nearly enough.

Fakat bu azıcık bile yeterli değil.

And so our goal is to create critical mass.

Bizim hedefimiz ciddi bir kitle yaratmak.

And in order to do that,

Bunu yaratmak için de

we have an audacious plan to scale our intervention.

girişimimizi üst seviyelere çıkaracak gözü pek bir plana ihtiyacımız var.

A thousand organizers is not enough.

Bin tane örgütleyici yeterli değil.

GirlTrek is going to create the next Citizenship School.

GirlTrek yeni vatandaşlık okulunu kuracak.

And in doing so, we will train 10,000 frontline health activists

Bu sayede 10.000 adet öncü sağlık eylemcisi yetiştirip

and deploy them into the highest-need communities in America.

Amerika'da en çok ihtiyaç olan topluluklara yerleştireceğiz.

Because when we do, we will disrupt disease;

Böylelikle hastalıkları altüst edeceğiz

we will create a new culture of health.

ve yeni bir sağlık kültürü yaratacağız.

And what we will do is create a support system

Yapacağımız şey, bir milyon siyahi kadına

for one million Black women to walk to save their own lives.

hayatları için yürümelerini sağlayacak bir destek sistemi yaratmak.

(Applause)

(Alkış)

And our training is unparalleled.

Bizim eğitimimiz benzersiz.

I just want you to imagine.

Hayal etmenizi istiyorum.

It's like a revival, tent-like festival,

Bir diriliş, çadırlı bir festival gibi.

not unlike the civil rights movement teach-ins.

Sivil haklar hareketinden çok da farklı değil.

And we're going to go all across the country.

Ülkenin her bir yanına gideceğiz.

It is the biggest announcement this week:

Bu haftanın en büyük duyurusunu yapıyorum:

Vanessa and I and a team of masterful teachers,

Vanessa, ben ve bir grup deneyimli öğretmen

all to culminate next year,

kutsal topraklarda

on sacred ground,

Alabama, Selma'da

in Selma, Alabama,

gelecek yıl başlayacak

to create a new annual tradition that we are calling "Summer of Selma."

''Selma Yazı'' adını verdiğimiz yeni bir gelenek başlatacağız.

VG: Summer of Selma will be an annual pilgrimage

VG: Selma Yazı, her yıl düzenlecek

that will include a walk --

ve kutsal rotamız Selma'dan Montgomery'e

54 miles,

86 km'lik bir yürüyüşle

the sacred route from Selma to Montgomery.

kutsal bir hac olacak.

It will also include rigorous training.

Ayrıca sıkı bir eğitimde olacak.

Picture it,

Zihninizde canlandırın,

as women come to learn organizing and recruitment strategies,

Kadınların örgütlenmeyi ve işe alım stratejilerini öğrendiğini,

to study exercise science,

bilimsel çalışmalar yürüttüklerini,

to take nutrition classes,

beslenme dersleri aldıklarını,

to learn storytelling,

hikâye anlatımını öğrendiklerini

to become certified as outdoor trip leaders

ve en sonunda gezilerde lider ve topluluk savunucuları

and community advocates.

olabildiklerini hayal edin.

TMD: This is going to be unprecedented.

TMD: Bu emsalsiz bir şey olacak.

It's going to be a moment in time like a cultural institution,

Zamanla bu bir hareket olacak

and in fact,

kültürel bir oluşum gibi

it's going to be the Woodstock of Black Girl Healing.

Woodstock'un siyahi kadınları iyileştirme festivali versiyonu gibi.

(Laughter)

(Kahkaha)

(Applause)

(Alkış)

VG: And the need --

VG: Artık bu ihtiyaç

it's more urgent than ever.

her zamankinden daha acil.

We are losing our communities' greatest resource.

Topluluklarımızın en önemli kaynağını kaybediyoruz.

Black women are dying in plain sight.

Siyahi kadınlar gözümüzün önünde ölüyor.

And not only is no one talking about it,

Kimse bu konuda tek kelime etmiyor

but we refuse to acknowledge

ve bu krizin asıl kaynağının

that the source of this crisis is rooted in the same injustice

en başta sivil haklar hareketini başlatan aynı adaletsizliğe

that first propelled the civil rights movement.

dayandığını kabul etmiyor.

On December 30 of 2017,

30 Aralık 2017'de,

Erica Garner,

New York sokaklarında

the daughter of Eric Garner,

polisin kullandığı güç nedeniyle

a Black man who died on the streets of New York

kalp krizi geçirip ölen siyahi adam,

from a police choke hold,

Eric Garner'ın kızı

passed away of a heart attack.

Erica Garner.

Erica was just 27 years old,

Erica sadece yirmi yedi yaşında

the mother of two children.

ve iki çocuk annesiydi.

She would be one of 137 Black women that day --

Erica o gün yaşadıkları bir travma nedeniyle

more than 50,000 in the last year --

kalp ile ilgili bir rahatsızlıktan

to die from a heart-related issue,

dolayı ölebilecek 137 kadından sadece biriydi.

many of their hearts broken from trauma.

Bu sayı geçtiğimiz yıl 50.000'den fazlaydı.

The impacts of stress on Black women

Eve canlı gelip gelemeyeceklerini bilmeden

who send their children and spouses out the door each day,

her sabah çocuklarını ve eşlerini yolcu eden,

unsure if they will come home alive;

beyaz erkeklere ödenen her bir dolardan

who work jobs where they are paid 63 cents to every dollar paid to white men;

63 cent para kazandıkları işlerde çalışan,

who live in communities with crumbling infrastructure

berbat bir altyapıya sahip, taze meyve ve sebzeye erişimin

with no access to fresh fruits or vegetables;

olmadığı ve neredeyse yok denecek kadar az yeşil alanın olduğu

with little to no walkable or green spaces --

topluluklarda yaşayan siyahi kadınların yaşadığı stres.

the impact of this inequality is killing Black women

Bu eşitsizliğin etkileri siyahi kadınları ülkedeki diğer gruplara nazaran

at higher and faster rates than any other group in the country.

çok daha yüksek ve hızlı bir oranla öldürmeye devam ediyor.

But that is about to change.

Fakat bu durum değişmek üzere.

It has to.

Değişmek zorunda.

TMD: So let me tell you a story.

TMD: Size bir hikâye anlatayım.

About three weeks ago --

Belki izlemişsinizdir.

many of you may have watched --

Üç hafta önce,

Vanessa and I and a team of 10 women walked 100 miles

Vanessa, ben ve on kadın, gerçek bir yeraltı demir yolunda

on the actual Underground Railroad.

160 km boyunca yürüdük.

We did it in five days --

yürüyüşü beş günde bitirdik.

five long and beautiful days.

Uzun ve güzel beş günde.

And the world watched.

Dünya bizi izledi.

Three million people watched the live stream.

Canlı yayını üç milyon insan izledi.

Some of you in here, the influencers, shared the story.

Şu an burada olan bazı influencerlar hikâyemizi paylaştı.

Urban Radio blasted it across the country.

Urban Radio sesimizi tüm ülkeye duyurdu.

VG: Even the E! News channel interrupted a story about the Kardashians --

VG: Hatta E! Haber kanalı bile Kardashianlarla ilgili

which, if you asked us, is just a little bit of justice --

bir haberi yarıda keserek, ki bize sorarsanız adil olan buydu,

(Laughter)

(Kahkaha)

to report that GirlTrek had made it safely on our hundred-mile journey.

GirlTrek'in 160 km'lik yürüyüşünün güvenli şekilde bittiğini haber verdi.

(Applause)

(Alkış)

TMD: People were rooting for us.

TMD: İnsanlar bize tam destek veriyordu.

And they were rooting for us because in this time of confusion and contention,

Destek veriyorlardı çünkü bu karmaşa ve çekişme zamanlarında,

this journey allowed us all to reflect on what it meant to be American.

bu macera bizlere Amerikalı olmanın ne demek olduğunu gösterdi.

We saw America up close and personal as we walked.

Yürüdüğümüzde Amerika'yı yakından gördük.

We walked through historic towns,

Tarihi kasabalardan,

through dense forest,

sık ormanlardan,

past former plantations.

eski tarlalardan geçtik

And one day,

ve bir gün,

we walked into a gas station that was also a café,

aynı zamanda bir kafe olan bir benzin istasyonuna girdik.

and it was filled with men.

İçeride dolu erkek vardı.

They were wearing camo and had hunting supplies.

Kamuflaj giymişlerdi ve avcılık malzemeleri vardı.

And out front were all of their trucks, and one had a Confederate flag.

Dışardaysa kamyonları duruyordu ve bir konfederasyon bayrağı asılıydı

And so we left the establishment.

Daha sonra oradan ayrıldık.

And as we were walking along this narrow strip of road,

Dar bir yoldan yürüyüşümüze devam ederken

a few of the trucks reared by us so close,

o kamyonlardan birkaçı dibimize öyle bir geldi ki

and out of their tailpipe was the specter of mob violence.

egzozlarından asıl şiddetin ürkütücü sesi geliyordu.

It was unnerving.

Çok sinir bozucuydu.

But then it happened.

Sonra olan oldu.

Right on the border of Maryland and Delaware,

Tam Maryland ve Delaware'in sınırında,

we saw a man standing by his truck.

kamyonunun yanında dikilmiş bir adam.

The tailgate was down.

Bagaj kapağı kapalıydı.

He had on a brown jacket.

Kahverengi bir ceketi vardı.

He was standing there awkwardly.

Garip bir şekilde dikiliyordu.

The first two girls in our group, Jewel and Sandria,

Grubumuzdaki iki kız, Jewel ve Sandria

they walked by because he looked suspicious.

geriye doğru yürüdüler çünkü adam şüpheliydi.

(Laughter)

(Kahkaha)

But the bigger group, we stopped to give him a chance.

Geri kalanımız adama bir şans vermek için durduk.

And he walked up to us and he said,

Adam bize doğru geldi ve şunu dedi;

"Hi, my name is Jake Green.

''Merhaba, benim adım Jake Green.

I heard you on Christian radio this morning,

Sizi bugün sabah radyoda dinledim

and God told me to bring you supplies."

ve Tanrı bana size malzeme getirmemi söyledi.''

He brought us water,

Adam bize su

he brought us granola,

ve granola getirdi.

and he brought us tissue.

Ayrıca mendil de verdi.

And we needed tissue because we had just walked through a nor'easter;

Mendile çok ihtiyacımız vardı çünkü rüzgar bizi hırpalamıştı.

it was 29 degrees, it was sleeting on our faces.

29 dereceydi ve sulu kar yüzümüzden damlıyordu.

Our sneakers and our socks were frozen and wet and frozen again.

Ayakkabılarımız ve çoraplarımız bir donup bir ıslanıyordu.

We needed that tissue more than he could have possibly understood.

Onun düşünemeyeceği kadar çok mendile ihtiyacımız vardı.

So on that day, in that moment,

O gün, o anda,

Jake Green renewed my faith in God for sure,

Jake Green tanrıya olan inancımı kesin olarak pekiştirdi

but he renewed my faith in humanity.

ama daha önemlisi insanlığa olan inancımı pekiştirdi.

We have a choice to make.

Yapmamız gereken bir seçim var.

In America, we can fall further into the darkness of discord, or not.

Amerikadaki fikir ayrılığının karanlığına düşecek miyiz, düşmeyecek miyiz?

And I am here to tell you

Size şunu söylemeliyim.

that the women of GirlTrek are walking through the streets

GirlTrek'in kadınları sokaklarda hiçbir zaman sönmeyecek

with a light that cannot be extinguished.

bir ışık ile yürüyor.

VG: They are also walking through the streets with a mission

VG: Aynı zamanda Montgomery'de yürüyen o kadınlar kadar

as clear and as powerful as the women who marched in Montgomery:

güçlü ve net bir misyonumuz var.

that disease stops here,

Hastalıklar burada bitiyor.

that trauma stops here.

Travmalar sona eriyor.

And with your support

Sizin desteğinizle,

and in our ancestors' footsteps,

atalarımızın izinde,

these 10,000 newly trained activists will launch the largest health revolution

yeni eğitilmiş bu 10.000 eylemci bu ülkenin görüp görebileceği

this country has ever seen.

en büyük sağlık devrimini yapacak.

And they will return to their communities and model the best of human flourishing.

Topluluklarına dönüp insanlığın yeniden doğuşuna bir model olacaklar.

And we --

Bizler ise,

we will all celebrate.

hepimiz bunu kutlayacağız.

Because like Jake Green understood,

Çünkü tıpkı Jake Green'in anladığı gibi,

our fates are intertwined.

kaderlerimiz kesişti.

Septima Clark once said,

Septima Clark bir defa şöyle söylemiş;

"The air has finally gotten to a place where we can breathe it together."

''Sonunda hava hepimizin soluyabileceği bir yerde.''

And yet,

Fakat yine de,

the haunting last words of Eric Garner were: "I can't breathe."

Eric Garner'ın akıldan çıkmayan son sözleri ''Nefes alamıyorum.'' olmuştu.

And his daughter Erica died at 27 years old,

Kızı Erica, hala adaletin peşindeyken

still seeking justice.

yirmi yedi yaşında öldü

So we --

ve biz,

we're going to keep doing Septima's work

onun sözlerinin gerçeğe dönüştüğü,

until her words become reality,

siyahi kadınların artık ölmediği,

until Black women are no longer dying,

hep birlikte rahatça nefes alıp verebileceğimiz ana kadar

until we can all breathe the air together.

Septima Clark'ın izinden yürüyeceğiz.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)