The real reason why mosquitoes buzz | DIY Neuroscience, a TED series

Translator: Joseph Geni Reviewer: Krystian Aparta

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Can Boysan

(Mosquito buzzing)

(Sivrisinek vızıldıyor)

Greg Gage: We've all heard the annoying sound of a mosquito,

Greg Gage: sivrisineğin rahatsız edici sesini hepimiz duyduk

and we will stop at nothing to make it go away.

ve o sesi yok etmek için bizi hiçbir şey durduramaz.

While this sound may be maddening to us,

Bu ses bizim için çıldırtıcı olabilse de

perhaps it's music to a mosquito's ears.

belki de bu sivrisinekler için müziktir.

The mosquito's nervous system has almost as many sensory auditory cells as we do.

Sivrisineğin sinir sisteminde neredeyse bizdeki kadar işitsel duyu hücresi var.

But why would they have so many in such a small body,

Bu kadar küçük bir bedende neden bu kadar çok var

and why would they need to be so sensitive to sounds?

ve seslere neden bu kadar duyarlı olmak zorundalar?

The answer is love.

Cevap, aşk.

[DIY Neuroscience]

[Kendin Yap Sinirbilimi]

(Music)

(Müzik)

As humans, we do a lot to attract each other.

Biz insanlar, birbirimizi etkilemek için çok şey yaparız.

Some things are conscious --

Bazıları bilinçlidir:

makyaj yaparız ve güzel koktuğumuzdan emin oluruz.

we put on makeup and make sure we smell nice.

And some are unconscious.

Bazıları da bilinçsiz:

You may unconsciously point your body or even sit closer to someone you like.

Farkında olmadan yönünüzü değiştirip hoşlandığınız birine yakın oturursunuz.

These are courtship behaviors, and a lot of animals have them.

Bunlar kur hareketleridir ve birçok hayvanda da vardır.

And mosquitoes are no different.

Sivrisinekler de farklı değil.

So Haley's been spending her summer bravely listening to mosquitoes,

Haley yazını cesurca sivrisinekleri dinleyerek geçirdi,

and what she observed may surprise you.

gözlemleri sizi şaşırtabilir.

So we want to investigate how the mosquitoes make their song.

Sivrisineklerin şarkılarını nasıl yaptıklarını araştırmak istedik.

So Haley, how do we record their wing beats?

Peki Haley, kanatlarının ritimlerini nasıl kaydedebiliriz?

Haley Smith: We need to tether them.

Haley Smith: Onları bağlamamız lazım.

First, we anesthetize them in a fridge or a bed of ice.

İlk olarak, onları bir buzdolabında ya da buz yatağında uyuştururuz.

And then I transfer them to this petri dish of ice,

Sonra onları bir buz petri kabına nakleder,

just to get them even more anesthetized.

daha da uyuşmalarını sağlarız.

Next, I take an insect pin,

Daha sonra bir böcek iğnesi alıp

and what I do is put a tiny little dab of superglue on this pin.

ucuna ufak bir damla süper yapıştırıcı süreriz.

I want to make sure that I get it on his thorax above his wings

Kanatlarının üzerindeki göğüs kafesine denk getirdiğimden emin olmak istiyorum,

so that when he is suspended, his wings are still free to move.

böylece askıda kaldığında, kanatlarını serbestçe hareket ettirebilsin.

So here's one down.

İşte biri tamam.

It's really hard to catch male mosquitoes in the wild

Erkek sivrisinekleri doğada yakalamak gerçekten çok zor

because females are the only mosquitoes that are attracted to humans.

çünkü insanlardan etkilenen sivrisinekler sadece dişiler.

They feed on human blood.

İnsan kanından besleniyorlar.

And now, we can try to get some recordings from them.

Şimdi onlardan biraz kayıt almaya çalışabiliriz.

So this is the stand that I use to hold them.

İşte bu onları tuttuğum stant.

I like to place it right over the microphone

Bunu mikrofonun hemen üzerine yerleştirmeyi seviyorum,

so that I can get a recording of the buzzing that you hear.

böylece duyduğumuz vızıldamayı kaydedebiliyorum.

That sound is generated by how fast they're beating their wings.

Bu ses kanatlarını çok hızlı çırpmaları sayesinde oluşuyor.

This is a male.

Bu bir erkek.

The males have very bushy antennae, and they look kind of feathery.

Erkeklerin duyargaları fırça gibi hatta tüylü gibi duruyorlar.

And they are also much smaller.

Çok daha küçükler.

GG: So he's flying at around 600 hertz.

GG: 600 hertz civarında uçuyor.

Can we try a female mosquito?

Dişi bir sivrisinek deneyebilir miyiz?

HS: Sure, here we go.

HS: Tabii, işte.

(Mosquito buzzing, lower pitch)

(Sivrisinek daha düşük perdeden vızıldıyor)

GG: Wow.

GG: Vay canına.

HS: This is a much lower frequency than the male.

HS: Bu erkeğinkine göre çok daha düşük bir frekans.

GG: Yeah, it sounds completely different.

GG: Evet, sesi tamamen farklı geliyor.

(Mosquito buzzing)

(Sivrisinek vızıldıyor)

(Mosquito buzzing, lower pitch)

(Sivrisinek daha düşük perdeden vızıldıyor)

So is it because they're two different mosquitoes,

Yani bu iki farklı sivrisinek oldukları için mi,

or because they're male and female?

yoksa biri dişi diğeri erkek olduğu için mi?

HS: It's because they're male and female.

HS: Dişi ve erkek oldukları için.

GG: Alright, let's verify that.

GG: Pekala, haydi bunu doğrulayalım.

Can you bring in another female and see if she sounds

Bir başka dişi sivrisinek getirir misin?

like mosquito A or mosquito B?

Sesi A sivrisineğine mi yoksa B'ye mi benziyor?

HS: Yeah.

(Mosquito buzzing, lower pitch)

HS: Evet.

(Sivrisinek daha düşük perdeden vızıldıyor)

And again, she is much lower than the male.

Yine sesi erkeğe göre çok daha düşük.

GG: Yeah, she sounds different.

GG: Evet, farklı ses çıkıyor.

(Mosquito buzzing, lower pitch)

(Sivrisinek daha düşük perdeden vızıldıyor)

Yeah, she's spot-on 400.

Evet, tam 400.

HS: She really is. GG: That's really bizarre.

HS: Gerçekten de öyle. GG: Gerçekten çok garip.

HS: The females are at a much lower pitch. They were around 400 hertz.

HS: Dişiler çok daha düşük perdede. 400 hertz civarındalar.

HS: And all of the females were around that, too.

HS: Tüm dişiler de onun civarındalar.

They were much larger than the males,

Erkeklere göre çok daha büyükler,

so they didn't have to flap their wings as fast to stay in free flight.

serbest uçuşta kaldıkça kanatlarını o kadar fazla çırpmak zorunda değiller.

GG: So they have larger wings, so they're flapping slower.

GG: Yani daha geniş kanatları var, o yüzden daha yavaş çırpıyorlar.

And you noticed that all the females have the same frequency, roughly?

Dikkat ettin mi, tüm dişiler kabaca aynı frekansa sahipler.

And the males do, too. That's kind of interesting.

Erkekler de öyle. Bu da biraz ilginç.

So that must mean something.

Bir anlama geliyor olmalı.

Well, let's see what happens when we put the male and the female together.

Erkek ve dişiyi bir araya getirince neler olacak, bir bakalım.

(Mosquitoes buzzing; pitch varies)

(Sivrisinekler değişken perdelerde vızıldıyor)

HS: When I put them into the same hearing range,

HS: Onları aynı duyu menziline koyunca

I noticed that they were kind of changing their tones.

fark ettim ki sanki tonlarını değiştiriyorlar.

It was kind of more dull, almost.

Biraz daha donuk gibi.

(Mosquitoes buzzing)

(Sivrisinekler vızıldıyor)

And when I put it back in my spectrogram to see their interaction,

Onları tekrar spektogramıma koyduğumda

they were meeting at the same tone.

aynı tonda buluşuyorlar.

GG: OK, pause.

GG: Tamam, duralım.

The males and females are singing a duet,

Erkekler ve dişiler düet yapıyorlar,

meaning that they adjust their wings to be able to produce a common tone.

yani ortak bir tonda ses çıkarmak için kanatlarını ayarlıyorlar.

You have the male singing up here at G,

Erkek yukarıda fa'dan şarkı söylüyor

and you have the female singing down here at D,

aşağıda da dişi re'den şarkı söylüyor,

and when they get together,

bir araya geldiklerinde

you're saying that they change the frequency of their wings

diyorsun ki kanatlarının frekanslarını değiştirip

such that they come together?

aynı seviyeye getiriyorlar?

HS: Yeah, exactly. GG: And they sort of sing a duet.

HS: Evet, kesinlikle. GG: Bir nevi düet yapıyorlar.

(Mosquitoes gradually adjusting to identical pitch)

(Sivrisinekler kademeli olarak aynı perdeye geliyorlar)

HS: They're communicating to let each other know

HS: Birbirleriyle iletişim kurup

potansiyel bir eş bulduklarını birbirlerine belli ediyorlar.

that they've basically found a potential mate.

GG: So in other words,

GG: Yani bir başka deyişle,

the female tends to choose a male that best sings her duet.

dişi, düetine en iyi eşlik eden erkeği seçme eğiliminde.

And studies have found that if she's pregnant,

Araştırmalar gösterdi ki, dişi eğer hamileyse

she doesn't even bother.

hiçbir zahmete girmiyor.

So if we can understand the mosquito mating behavior,

Sivrisineğin eşleşme davranışını anlayabilirsek

we may be able to disrupt it in the wild and prevent diseases like malaria.

doğada bunu durdurup, sıtma gibi hastalıkları önleyebiliriz.

But for now, the next time you hear a mosquito buzzing,

Şimdilik bir daha sivrisinek vızıldaması duyduğunuzda,

just pause and remember she may be in love

durun ve onun aşık olabileceğini hatırlayın,

and she may be singing her song,

belki de şarkısını söylüyordur,

looking for her perfect match.

mükemmel eşini arıyordur.

(Mosquito buzzing)

(Sivrisinek vızıldıyor)

(Smack)

(Şaplak)