The real reason why mosquitoes buzz | DIY Neuroscience, a TED series

Translator: Joseph Geni Reviewer: Krystian Aparta

Translator: Vy Lê Reviewer: Uyên Võ

(Mosquito buzzing)

(Tiếng muỗi kêu vo ve)

Greg Gage: We've all heard the annoying sound of a mosquito,

Greg Gage: Chúng ta đều đã nghe tiếng kêu khó chịu của con muỗi,

and we will stop at nothing to make it go away.

và chúng ta sẽ làm mọi cách để khiến chúng bay đi.

While this sound may be maddening to us,

Trong khi tiếng kêu này khiến ta nổi cáu, có lẽ nó là một bản nhạc với loài muỗi.

perhaps it's music to a mosquito's ears.

The mosquito's nervous system has almost as many sensory auditory cells as we do.

Hệ thần kinh của loài muỗi có số tế bào thần kinh thính giác

gần bằng với con người.

Nhưng tại sao chúng lại cần nhiều tế bào

But why would they have so many in such a small body,

trong một cơ thể nhỏ bé,

and why would they need to be so sensitive to sounds?

và tại sao chúng lại nhạy cảm với âm thanh như thế?

The answer is love.

Câu trả lời là: Tình yêu.

[DIY Neuroscience]

(DIY Neuroscience)

(Music)

(Âm nhạc)

Là con người, chúng ta thường làm nhiều cách để thu hút đối phương.

As humans, we do a lot to attract each other.

Some things are conscious --

Vài điều có chủ ý. Chúng ta trang điểm và làm cho mình có mùi thơm.

we put on makeup and make sure we smell nice.

Và có một số lại vô tình.

And some are unconscious.

You may unconsciously point your body or even sit closer to someone you like.

Bạn có thể vô tình hướng cơ thể hoặc thậm chí ngồi gần người bạn thích.

Đây là những hành động tán tỉnh, và rất nhiều loài động vật có nó.

These are courtship behaviors, and a lot of animals have them.

And mosquitoes are no different.

Và muỗi cũng không ngoại lệ.

Vì vậy Haley đã dành mùa hè của cô ấy để nghe tiếng muỗi kêu,

So Haley's been spending her summer bravely listening to mosquitoes,

và thứ cô ấy khám phá được có thể làm bạn ngạc nhiên.

and what she observed may surprise you.

So we want to investigate how the mosquitoes make their song.

Chúng tôi muốn nghiên cứu cách mà muỗi tạo ra được tiếng kêu của chúng.

So Haley, how do we record their wing beats?

Làm sao ta có thể đo được tần số đập cánh của chúng, Haley?

Haley Smith: We need to tether them.

Haley Smith: Chúng ta cần phải buộc chúng lại.

First, we anesthetize them in a fridge or a bed of ice.

Đầu tiên, ta cần gây mất cảm giác, cho chúng vào tủ lạnh hoặc khay đá.

Và sau đó tôi cho chúng sang cái đĩa đá này,

And then I transfer them to this petri dish of ice,

chỉ là để khiến chúng bị tê liệt hơn.

just to get them even more anesthetized.

Next, I take an insect pin,

Sau đó, tôi lấy một cái ghim côn trùng,

and what I do is put a tiny little dab of superglue on this pin.

và việc tôi cần làm là cho một tí xíu keo siêu dính lên cái ghim này.

I want to make sure that I get it on his thorax above his wings

Tôi muốn chắc rằng tôi dán đúng ở ngực bên trên cánh của nó

để khi nó bị treo lên, cánh của nó vẫn có thể di chuyển tự do được

so that when he is suspended, his wings are still free to move.

So here's one down.

Và chúng ta đã có một con.

It's really hard to catch male mosquitoes in the wild

Nó thật sự rất khó để bắt được con đực trong tự nhiên

because females are the only mosquitoes that are attracted to humans.

bởi vì muỗi cái chính là loài duy nhất bị thu hút bởi con người.

They feed on human blood.

Chúng sống bằng máu người.

And now, we can try to get some recordings from them.

Và giờ, chúng ta có thể thử thu âm chúng rồi.

So this is the stand that I use to hold them.

Đây là giá đỡ mà tôi dùng để giữ chúng.

I like to place it right over the microphone

Tôi thích đặt chúng ngay bên trên micrô

so that I can get a recording of the buzzing that you hear.

để tôi có thể thu âm tiếng kêu của muỗi mà bạn nghe.

That sound is generated by how fast they're beating their wings.

Âm thanh đó được phát ra bởi độ nhanh chậm mà cánh của nó đập.

This is a male.

Đây là con đực.

The males have very bushy antennae, and they look kind of feathery.

Con đực có bộ râu rất rậm rạp, và chúng trông khá là lông lá.

And they are also much smaller.

Và chúng cũng nhỏ hơn nhiều.

GG: So he's flying at around 600 hertz.

(Tiếng muỗi kêu, giọng cao)

GG: Hiện tại là nó đang bay ở tầm 600 Hz.

Can we try a female mosquito?

Chúng ta có thể thử một con muỗi cái không?

HS: Sure, here we go.

HS: Chắc chắn rồi, nó đây rồi.

(Mosquito buzzing, lower pitch)

(Tiếng muỗi kêu, giọng thấp hơn)

GG: Wow.

GG: Ôi chao!

HS: This is a much lower frequency than the male.

HS: Tần số của nó thấp hơn rất nhiều so với con đực.

GG: Yeah, it sounds completely different.

GG: Đúng vậy, âm thanh của nó khác hẳn.

(Mosquito buzzing)

(Tiếng muỗi đực, thanh)

(Mosquito buzzing, lower pitch)

(Tiếng muỗi cái, trầm)

So is it because they're two different mosquitoes,

GG: Vậy thì lí do là vì chúng là hai con muỗi khác nhau,

or because they're male and female?

hay vì chúng là con đực và cái?

HS: It's because they're male and female.

HS: Bởi vì chúng là con đực và con cái.

GG: Alright, let's verify that.

GG: Được rồi, hãy kiểm lại xem nào.

Can you bring in another female and see if she sounds

Bạn có thể mang một con cái khác để xem nó có kêu giống con muỗi A hay B không?

like mosquito A or mosquito B?

HS: Yeah.

HS: Ừ.

(Mosquito buzzing, lower pitch)

(Tiếng muỗi kêu, giọng trầm)

And again, she is much lower than the male.

Một lần nữa, nó lại thấp hơn nhiều so với con đực.

GG: Yeah, she sounds different.

GG: Ừ, nó kêu...khác.

(Mosquito buzzing, lower pitch)

(Tiếng muỗi cái kêu, giọng trầm)

Yeah, she's spot-on 400.

Ừ, nó ở ngay đúng 400.

HS: She really is. GG: That's really bizarre.

HS: Đúng là vậy. GG: Thật là kì lạ.

HS: The females are at a much lower pitch. They were around 400 hertz.

HS: Những con muỗi cái thường có chất giọng trầm hơn. Chúng thường ở tầm 400 Hz.

HS: And all of the females were around that, too.

HS: Và tất cả con cái cũng ở tầm đó.

They were much larger than the males,

Chúng lớn hơn nhiều so với các con đực.

so they didn't have to flap their wings as fast to stay in free flight.

vì vậy nên chúng không cần phải đập cánh nhanh để bay lượn tự do.

GG: So they have larger wings, so they're flapping slower.

GG: Vậy là chúng có cánh to hơn, nên chúng đập chậm hơn.

And you noticed that all the females have the same frequency, roughly?

Và bạn có nhận thấy rằng tất cả con cái đều có tần số giống nhau, đại khái vậy?

And the males do, too. That's kind of interesting.

Và con đực cũng giống như vậy. Nó khá là thú vị.

So that must mean something.

Vậy chắc là nó có ý nghĩa gì đó.

Well, let's see what happens when we put the male and the female together.

Nào, hãy xem chuyện gì xảy ra khi ta cho con cái và con đực gặp nhau.

(Mosquitoes buzzing; pitch varies)

(Tiếng muỗi kêu vo ve; giọng thay đổi)

HS: When I put them into the same hearing range,

HS: Khi tôi cho chúng vào cùng một phạm vi âm thanh

I noticed that they were kind of changing their tones.

Tôi nhận thấy rằng chúng thay đổi thanh điệu đôi chút.

It was kind of more dull, almost.

Nó hơi khó nhận thấy, gần như vậy.

(Mosquitoes buzzing)

(Tiếng muỗi kêu)

And when I put it back in my spectrogram to see their interaction,

Và khi tôi đặt lại quang phổ của tôi để xem sự tương tác của chúng,

they were meeting at the same tone.

chúng gặp nhau ở cùng thanh giọng.

GG: OK, pause.

GG: Được rồi, tạm ngưng.

The males and females are singing a duet,

Con cái và con đực đang hát một bản song ca,

meaning that they adjust their wings to be able to produce a common tone.

có nghĩa là chúng điều chỉnh cánh của chúng để có thể phát ra cùng âm giọng.

You have the male singing up here at G,

Bạn có con đực hát giọng Si trưởng (G),

and you have the female singing down here at D,

và bạn có con cái hát giọng Rê trưởng (D),

and when they get together,

và khi chúng gặp nhau,

you're saying that they change the frequency of their wings

bạn nói rằng chúng thay đổi tần số của đôi cánh

such that they come together?

vì vậy mà chúng đến với nhau?

HS: Yeah, exactly. GG: And they sort of sing a duet.

HS: Đúng, chính xác là như vậy. GG: Chúng như hát một bản song ca.

(Mosquitoes gradually adjusting to identical pitch)

(Muỗi dần điều chỉnh cho cùng thanh điệu)

HS: They're communicating to let each other know

HS: Chúng đang giao tiếp để cho nhau biết

rằng chúng cơ bản đã tìm được một bạn tình tiềm năng.

that they've basically found a potential mate.

GG: So in other words,

GG: Vậy có nghĩa là,

the female tends to choose a male that best sings her duet.

con cái có khuynh hướng chọn con đực song ca hợp với nó nhất.

And studies have found that if she's pregnant,

Và nghiên cứu chỉ ra rằng nếu như nó đã có bầu, nó cũng chẳng lo ngại.

she doesn't even bother.

So if we can understand the mosquito mating behavior,

Vậy nếu như ta có thể hiểu được hành động giao phối của muỗi,

we may be able to disrupt it in the wild and prevent diseases like malaria.

có lẽ chúng ta có thể phá vỡ nó trong tự nhiên và ngăn chặn các bệnh như sốt rét.

But for now, the next time you hear a mosquito buzzing,

Nhưng bây giờ, lần sau khi bạn nghe tiếng con muỗi kêu vo ve,

just pause and remember she may be in love

hãy ngừng lại và nhớ rằng có thể nó đang yêu

and she may be singing her song,

và có thể nó đang hát lên bài ca của nó

looking for her perfect match.

tìm kiếm người bạn đời hoàn hảo của nó.

(Mosquito buzzing)

(Tiếng muỗi kêu)

(Smack)

(Tiếng vỗ)