James Balog: Time-lapse proof of extreme ice loss

James Balog: Buzul kayıplarının zaman-atlamalı kanıtı

Çeviri: Öykü Yağcı Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Most of the time, art and science stare at each other

Çoğu zaman sanat ve bilim, aralarındaki uçurum üzerinden

across a gulf of mutual incomprehension.

boş gözlerle birbirlerini süzerler.

There is great confusion when the two look at each other.

Birbirlerini izlediklerindeyse, büyük bir karambol olur.

Art, of course, looks at the world through the psyche,

Çünkü sanat; dünyayı, insan ruhunun içinden izler,

the emotions -- the unconscious at times -- and of course the aesthetic.

duyguları, zaman zaman bilinçaltını ve tabii ki estetiği takip eder.

Science tends to look at the world through the rational, the quantitative --

Bilim; dünyayı, mantığın, ölçülebilen ve tanımlanabilen şeylerin,

things that can be measured and described --

niceliğin penceresinden izler

but it gives art a terrific context of understanding.

ama sanata, olağanüstü bir bilgi kaynağı oluşturur.

In the Extreme Ice Survey,

Biz de, Extreme Ice Survey çalışmasıyla,

we're dedicated to bringing those two parts of human understanding together,

insan zekasının iki farklı parçasını biraraya getirmeyi,

to merging the art and science

sanatı bilimle kaynaştırmayı hedefledik.

to the end of helping us understand nature

Doğayı ve insanın doğayla ilişkisini

and humanity's relationship with nature better.

daha iyi anlayabilmek için.

Specifically, I as a person

Ben, şahsen, tüm yetişkinliğim boyunca

who's been a professional nature photographer my whole adult life,

profesyonel düzeyde doğa fotoğrafçılığıyla uğraşmış biri olarak,

am firmly of the belief that photography, video, film

fotoğrafın, video ve filmin

have tremendous powers for helping us understand

doğayı anlamamızda muazzam yardımı olduğuna,

and shape the way we think about nature

doğayı algılayışımızı ve doğayla ilişkimizi

and about ourselves in relationship to nature.

şekillendirdiğine inanıyorum.

In this project, we're specifically interested, of course, in ice.

Bu projede, özellikle ilgimizi çeken buzun kendisi.

I'm fascinated by the beauty of it, the mutability of it,

Beni büyüleyen şey; buzun güzelliği, değişkenliği,

the malleability of it,

işlenebilirliği

and the fabulous shapes in which it can carve itself.

ve yarattığı o muhteşem şekiller.

These first images are from Greenland.

Bu ilk görüntüler Grönland'dan.

But ice has another meaning.

Buzun burada, çok daha farklı bir anlamı var:

Ice is the canary in the global coal mine.

Buz, küresel düzeyde bir felaketin habercisi.

It's the place where we can see and touch and hear and feel climate change in action.

İklim değişikliğinin somut haline burada dokunabilir, onu görebilir, duyabilir ve hissedebilirsiniz.

Climate change is a really abstract thing in most of the world.

İklim değişikliği, dünyanın birçok yerinde soyut birşeydir.

Whether or not you believe in it is based on your sense of

İnanıp inanmamamız, daha çok,

is it raining more or is it raining less?

yağmurun azalması veya artmasıyla

Is it getting hotter or is it getting colder?

ya da havanın daha çok ısınıp soğumasıyla bağlantılıdır.

What do the computer models say about this, that and the other thing?

Peki, bilgisayar modellemeleri bu konularda neler söylüyor?

All of that, strip it away. In the world of the arctic and alpine environments,

Tüm bunları bir kenara atın. Kuzey Kutbu'nda ve alpin çevrelerde,

where the ice is, it's real and it's present.

yani buzul bölgelerinde, iklim değişikliği bir gerçek olarak tam karşımızda.

The changes are happening. They're very visible.

Gözle görülebilir değişimler oluyor.

They're photographable. They're measurable.

Fotoğraflanabilir, ölçülebilir düzeyde değişimler...

95 percent of the glaciers in the world are retreating or shrinking.

Dünyadaki buzulların yüzde 95'i geri çekiliyor veya küçülüyor.

That's outside Antarctica.

Antarktika dışında

95 percent of the glaciers in the world are retreating or shrinking,

dünyadaki buzulların yüzde 95'i geri çekiliyor veya küçülüyor

and that's because the precipitation patterns and the temperature patterns are changing.

çünkü yağan yağmur ve kar miktarı ile sıcaklık yapısında değişimler yaşanıyor.

There is no significant scientific dispute about that.

Bu konuda bilimsel düzeyde hiçbir anlaşmazlık yok.

It's been observed, it's measured, it's bomb-proof information.

Gözlemlenen, ölçülebilen ve tartışma götürmez bir bilgi.

And the great irony and tragedy of our time

İşin ironisi ve trajedisiyse,

is that a lot of the general public thinks that science is still arguing about that.

insanların hala, bilim dünyasının bu konuda bir fikir ayrılığı yaşadığını düşünmesi.

Science is not arguing about that.

Bilim, artık bunu tartışmıyor.

In these images we see ice from enormous glaciers,

Bu fotoğraflarda, kocaman buzullardan kopan buzları görüyoruz;

ice sheets that are hundreds of thousands of years old

yüz binlerce yıllık buz tabakalarının

breaking up into chunks, and chunk by chunk by chunk,

yığınlar halinde, parça parça kopuşunu,

iceberg by iceberg, turning into global sea level rise.

buzdağları şeklinde deniz seviyesini yükselttiğini görüyoruz.

So, having seen all of this in the course of a 30-year career,

30 yıllık kariyerim boyunca tüm bu sürece tanık olmama rağmen,

I was still a skeptic about climate change until about 10 years ago,

yaklaşık 10 yıl öncesine kadar ben de iklim değişikliğine şüpheyle bakıyordum.

because I thought the story of climate change was based on computer models.

Çünkü iklim değişikliği hikayesinin, bilgisayar modellemelerinden ibaret olduğunu düşünüyordum.

I hadn't realized it was based on concrete measurements

Paleoiklim dediğimiz eski iklim döngülerinden elde edilen

of what the paleoclimates -- the ancient climates -- were,

somut ölçümlere dayandığını bilmiyordum;

as recorded in the ice sheets, as recorded in deep ocean sediments,

buz tabakalarında, derin okyanus çökeltilerinde,

as recorded in lake sediments, tree rings,

göl tortullarında, ağaçların yaş halkalarında

and a lot of other ways of measuring temperature.

ve sıcaklığın ölçülebildiği diğer birçok araçta olduğu gibi...

When I realized that climate change was real, and it was not based on computer models,

İklim değişikliğinin gerçek olduğunu ve yalnızca bilgisayar modellemelerinde olmadığını anladığımda,

I decided that one day I would do a project

bir gün bir proje yapmaya karar verdim

looking at trying to manifest climate change photographically.

ve iklim değişikliğini fotoğraf yoluyla ortaya koyacaktım.

And that led me to this project.

Bu karar, beni bu projeye sevketti.

Initially, I was working on a National Geographic assignment --

İlk başta, National Geographic tarafından görevlendirildim -

conventional, single frame, still photography.

geleneksel, tek kare şeklinde, sabit fotoğraf alacaktım.

And one crazy day, I got the idea that I should --

Ve işte çılgın bir günümde,

after that assignment was finished --

bana verilen görevi tamamladıktan sonra,

I got the idea that I should shoot in time-lapse photography,

zaman atlamalı fotoğraf tekniğiyle çekim yapmaya karar verdim.

that I should station a camera or two at a glacier

Birkaç fotoğraf makinesini bir buzula yerleştirip

and let it shoot every 15 minutes, or every hour or whatever

her 15 dakikada veya her saat başı fotoğraf almasını sağlayacak

and watch the progression of the landscape over time.

ve arazinin, zaman içinde geçirdiği değişimi gözleyebilecektim.

Well, within about three weeks,

Yaklaşık üç hafta sonra, bu fikri,

I incautiously turned that idea of a couple of time-lapse cameras

birkaç adet yerine, 25 farklı zaman atlamalı fotoğraf makinesiyle

into 25 time-lapse cameras.

tedbirsizce hayata geçirdim.

And the next six months of my life were the hardest time in my career,

Ondan sonraki altı ay boyunca, kariyerimin en zor zamanlarını yaşadım;

trying to design, build and deploy out in the field these 25 time-lapse cameras.

25 makinenin tamamını, arazideyken tasarlamaya ve kurmaya çalıştım.

They are powered by the sun. Solar panels power them.

Üzerlerindeki güneş panelleri sayesinde, güneş enerjisiyle çalışıyorlardı.

Power goes into a battery. There is a custom made computer

Enerji, pillere gidiyordu. Özel yapım bir bilgisayar,

that tells the camera when to fire.

fotoğraf makinesinin ne zaman çekeceğini belirliyordu.

And these cameras are positioned on rocks on the sides of the glaciers,

Makineleri, buzulların yanındaki kayalara yerleştirmiştik

and they look in on the glacier from permanent, bedrock positions,

ve buzulları, anakayanın olduğu sabit bir yerden görmelerini sağladık.

and they watch the evolution of the landscape.

Böylece arazinin evrimini izleyebileceklerdi.

We just had a number of cameras out on the Greenland Ice Sheet.

Grönland Buz Tabakası üzerine çok sayıda makine yerleştirdik.

We actually drilled holes into the ice, way deep down below the thawing level,

Buzda delikler açarak çözülme noktasına kadar indik

and had some cameras out there for the past month and a half or so.

ve bazı makineleri, birkaç ay boyunca orada bıraktık.

Actually, there's still a camera out there right now.

Hatta bir kameramız hala orada.

In any case, the cameras shoot roughly every hour.

Makineler, her ihtimale karşı, yaklaşık her saat başı fotoğraf alıyordu.

Some of them shoot every half hour, every 15 minutes, every five minutes.

Bazıları yarım saatte bir, bazıları da her beş ya da 15 dakikada bir kare alıyordu.

Here's a time lapse of one of the time-lapse units being made.

Bu gördüğünüz, zaman atlamalı bir cihazın, zaman atlamalı hazırlık süreci...

(Laughter)

(Kahkaha)

I personally obsessed about every nut, bolt and washer in these crazy things.

Bu deli işi aletlerdeki her bir somuna, cıvataya ve vidaya takıntım var.

I spent half my life at our local hardware store

Hayatımın neredeyse yarısını, bu takımları hazırlarken

during the months when we built these units originally.

sürekli gittiğim mahalle hırdavatçımızda geçirdim.

We're working in most of the major glaciated regions of the northern hemisphere.

Kuzey yarımkürede yer alan buzul bölgelerinin çoğunda çalışıyoruz.

Our time-lapse units are in Alaska, the Rockies, Greenland and Iceland,

Zaman atlamalı takımlarımız, şu anda, Alaska, Rocky Dağları, Grönland ve İzlanda'da.

and we have repeat photography positions,

Britanya Kolumbiyası, Alpler ve Bolivya'da da,

that is places we just visit on an annual basis,

her sene gidip kontrol ettiğimiz,

in British Columbia, the Alps and Bolivia.

tekrar tekrar fotoğraf çeken takımlarımız var.

It's a big undertaking. I stand here before you tonight

Bu, büyük bir girişim. O nedenle bu akşam, sizlerin karşısında

as an ambassador for my whole team.

tüm ekibimi temsilen bulunuyorum.

There's a lot of people working on this right now.

Halen bu proje üzerinde çalışan bir dolu insan var.

We've got 33 cameras out this moment.

33 fotoğraf makinesi aktif durumda.

We just had 33 cameras shoot about half an hour ago

Yaklaşık yarım saat önce 33 makinenin de denklanşörüne bastık

all across the northern hemisphere, watching what's happened.

ve tüm Kuzey yarımkürede neler olduğunu izleyebildik.

And we've spent a lot of time in the field. It's been a fantastic amount of work.

Arazide bolca zaman harcadık. Çok büyük bir iş çıkardık.

We've been out for two and a half years,

İki buçuk yıl boyunca arazideydik

and we've got about another two and a half years yet to go.

ve hala önümüzde iki buçuk yıl daha var.

That's only half our job.

Gördüğünüz, işimizin yalnızca yarısı.

The other half of our job is to tell the story to the global public.

Diğer yarısıysa, bu öyküyü dünyadaki herkese anlatmak.

You know, scientists have collected this kind of information

Bilim insanlarının, uzun yıllar boyunca bu bilgileri topladığını

off and on over the years, but a lot of it stays within the science community.

ama bu bilgilerin yalnızca bilim dünyasıyla sınırlı kaldığını hepimiz biliyoruz.

Similarly, a lot of art projects stay in the art community,

Tıpkı, birçok sanat eserinin, sanat dünyasıyla sınırlı kaldığı gibi...

and I feel very much a responsibility through mechanisms like TED,

Bu nedenle, TED gibi mekanizmalar yoluyla

and like our relationship with the Obama White House,

veya Obama dönemindeki Beyaz Saray,

with the Senate, with John Kerry, to influence policy

Senato ve John Kerry aracılığıyla, bu fotoğrafların

as much as possible with these pictures as well.

politikayı yönlendirme sorumluluğu olduğunu hissediyorum.

We've done films. We've done books. We have more coming.

Bunlardan film yaptık, kitap çıkardık. Hepsi yolda.

We have a site on Google Earth

Google Earth'te bir web sitemiz var.

that Google Earth was generous enough to give us,

Google Earth bu konuda oldukça cömert davrandı bize

and so forth, because we feel very much the need to tell this story,

çünkü bu öyküyü herkese anlatmamız gerekiyordu.

because it is such an immediate evidence of ongoing climate change right now.

Bunlar, şu anda iklim değişikliğinin en belirgin kanıtı aynı zamanda.

Now, one bit of science before we get into the visuals.

Görsellere geçmeden önce, biraz da bilimsel boyutuna bakalım.

If everybody in the developed world understood this graph,

Gelişmiş ülkelerde herkes bu grafiği anlayabilseydi

and emblazoned it on the inside of their foreheads,

ve zihinlerinin bir bölümünü bu verilerle donatabilselerdi,

there would be no further societal argument about climate change

iklim değişikliğiyle ilgili herhangi bir toplumsal argümanımız olmayacaktı.

because this is the story that counts.

Çünkü aslolan, buradaki öykü.

Everything else you hear is just propaganda and confusion.

Duyduğunuz diğer her şey, propagandadan ve karmaşadan ibaret.

Key issues: this is a 400,000 year record.

Önemli bir nokta: Bu, 400 bin yıllık bir kayıt.

This exact same pattern is seen going back now

Burada gördüğünüz modelin aynısı, günümüzden

almost a million years before our current time.

yaklaşık bir milyon yıl daha geriye gidiyor.

And several things are important.

Burada, dikkat etmemiz gereken noktalar var.

Number one: temperature and carbon dioxide in the atmosphere

Birincisi: Atmosferdeki sıcaklık ve karbondioksit değerlerinin

go up and down basically in sync.

uyumlu bir biçimde nasıl inip çıktığı.

You can see that from the orange line and the blue line.

Bunu, turuncu ve mavi çizgilerle görebilirsiniz.

Nature naturally has allowed carbon dioxide to go up to 280 parts per million.

Doğa; doğal olarak, karbondioksitin, milyonda 280 partüküle çıkmasına izin vermiş görünüyor.

That's the natural cycle.

Bu, doğal döngünün kendisi.

Goes up to 280 and then drops

280'e çıkıyor ve sonra

for various reasons that aren't important to discuss right here.

burada konuşacak kadar önemli olmayan nedenlerle tekrar düşüyor.

But 280 is the peak.

Ama 280, aslında üst sınır.

Right now, if you look at the top right part of that graph,

Grafiğin sağ üst köşesine bakarsanız, bugün

we're at 385 parts per million.

milyonda 385 partiküle çıktığımızı görebilirsiniz.

We are way, way outside the normal, natural variability.

Normalin, doğal değişkenliğin çok ama çok üstündeyiz.

Earth is having a fever.

Yeryüzü, havale geçiriyor.

In the past hundred years, the temperature of the Earth

Geçtiğimiz yüz yıl içinde, Dünya'nın ısısı

has gone up 1.3 degrees Fahrenheit, .75 degrees Celsius,

0.75 °C arttı

and it's going to keep going up

ve artmaya devam edecek

because we keep dumping fossil fuels into the atmosphere.

çünkü biz, fosil yakıtlarımızı atmosfere atmaya devam ediyoruz.

At the rate of about two and a half parts per million per year.

Hem de yılda, milyonda iki buçuk partikül düzeyinde...

It's been a remorseless, steady increase.

Merhametsiz ve istikrarlı bir artış bu.

We have to turn that around.

Bunu tersine çevirmeliyiz.

That's the crux, and someday I hope to emblazon that

Püf noktası bu ve bir gün,

across Times Square in New York and a lot of other places.

New York'taki Times Maydanı'nı ve daha birçok yeri bu gerçekle donatmak istiyorum.

But anyway, off to the world of ice.

Her neyse... Buz dünyasına geri dönelim.

We're now at the Columbia Glacier in Alaska.

Bu kare, Alaska'daki Columbia Buzulu'nda çekildi.

This is a view of what's called the calving face.

Bu, buzuldan kopan parçanın görüntüsü.

This is what one of our cameras saw over the course of a few months.

Fotoğraf makinelerimizden birinin aylar boyunca görüntülediği bir süreç.

You see the glacier flowing in from the right,

Buzulun, sağ köşeden oluk gibi denizin içine doğru aktığını,

dropping off into the sea, camera shooting every hour.

saat başı çeken bu makine sayesinde görebilirsiniz.

If you look in the middle background,

Arka planın tam ortasına bakarsanız,

you can see the calving face bobbing up and down like a yo-yo.

kopan parçaların, bir yoyo gibi inip çıktığını farkedebilirsiniz.

That means that glacier's floating and it's unstable,

Bu da, buzulun tutarsız bir şekilde yüzdüğünün kanıtı.

and you're about to see the consequences of that floating.

Bu dengesizliğin sonuçlarını az sonra göreceksiniz.

To give you a little bit of a sense of scale,

Size ölçek hakkında fikir vermesi açısından,

that calving face in this picture

fotoğraftaki kopan parçanın yüksekliği,

is about 325 feet tall. That's 32 stories.

yaklaşık 99 metre. 32 katlı bir bina gibi.

This is not a little cliff. This is like a major office building in an urban center.

Bu, küçük bir kepez değil. Şehir merkezindeki büyük bir ofis binası gibi.

The calving face is the wall where the visible ice breaks off,

Buzuldan kopan parça, buzun kırıldığını görebildiğimiz bir duvar gibi

but in fact, it goes down below sea level another couple thousand feet.

ama aslında, bu parça, deniz seviyesinin binlerce metre altına iniyor.

So there's a wall of ice a couple thousand feet deep

Yani birkaç bin metre derine inen buzdan bir duvar var,

going down to bedrock if the glacier's grounded on bedrock,

tabii eğer bu parça, anakayaya bağlıysa.

and floating if it isn't.

Bağlı değilse, yüzer halde olacaktır.

Here's what Columbia's done. This is in south central Alaska.

Bu da Columbia'da olanları gösteriyor. Güney Alaska'nın merkezinden bir kare.

This was an aerial picture I did one day in June three years ago.

Üç yıl önce Haziran ayında bir gün, gökyüzünden aldığım bir fotoğraf.

This is an aerial picture we did this year.

Bu da, bu sene gökyüzünden çektiğimiz bir kare.

That's the retreat of this glacier.

Buzul, işte bu kadar geri çekilmiş.

The main stem, the main flow of the glacier is coming from the right

Buzulun akış kazandığı asıl nokta, sağ tarafta

and it's going very rapidly up that stem.

ve hızla, gövdeye doğru ilerliyor.

We're going to be up there in just a few more weeks,

Birkaç hafta sonra o noktaya ulaşacağız

and we expect that it's probably retreated another half a mile,

ve şimdiye kadar, yaklaşık 800 metre daha geri çekildiğini tahmin ediyoruz.

but if I got there and discovered that it had collapsed

Ama oraya gidip paramparça olduğunu ve

and it was five miles further back, I wouldn't be the least bit surprised.

8 km daha geri çekildiğini görseydim, inanın, hiç şaşırmazdım.

Now it's really hard to grasp the scale of these places,

Buzul alanlarının büyüklüğünü gözümüzde canlandırmamız çok zor.

because as the glaciers --

Bunun nedenlerinden biri,

one of the things is that places like Alaska and Greenland are huge,

Alaska ve Grönland'in çok geniş alanlara yayılması

they're not normal landscapes --

ve sıradan arazi yapısı göstermemesi.

but as the glaciers are retreating, they're also deflating,

Bu alanlarda buzulların çekilmesi, buzulların küçülmesi demek oluyor;

like air is being let out of a balloon.

tıpkı balondaki havanın boşalması gibi.

And so, there are features on this landscape.

Bu alanların farklı bir özelliği var.

There's a ridge right in the middle of the picture, up above where that arrow comes in,

Fotoğrafın ortasında, okun tam üst kısmında, bir yükselti var.

that shows you that a little bit.

Bir bölümünü görebilirsiniz.

There's a marker line called the trim line

Kesme noktası dediğimiz bir imleç görüyorsunuz;

above our little red illustration there.

kırmızıyla gösterdiğimiz illüstrasyonumuzun hemen tepesinde.

This is something no self-respecting photographer would ever do --

Kendi emeğine saygılı hiçbir fotoğrafçının yapmayacağı birşey bu:

you put some cheesy illustration on your shot, right? --

fotoğrafının üzerine kötü bir illüstrasyon yerleştirmek, değil mi?

and yet you have to do it sometimes to narrate these points.

Ama işte bazen, bu bilgileri aktarabilmek için bunu yapmanız gerekiyor.

But, in any case, the deflation of this glacier since 1984

Her şekilde, bu buzul, 1984'ten beri

has been higher than the Eiffel Tower, higher than the Empire State Building.

Eyfel Kulesi'nden, hatta Empire State Binası'ndan da daha büyük oranda küçülmüş görünüyor.

A tremendous amount of ice has been let out of these valleys

Muazzam bir buz kütlesi vadilerden akıp gitmiş,

as it's retreated and deflated, gone back up valley.

geri çekilip küçülmüş ve vadiyi terketmiş.

These changes in the alpine world are accelerating.

Alpin bölgelerde bu değişimler hız kazanıyor.

It's not static.

Asla durağan değil.

Particularly in the world of sea ice,

Özellikle buz denizlerindeki

the rate of natural change is outstripping predictions of just a few years ago,

doğal değişim oranları, birkaç sene öncesinin tahminlerini geride bırakıyor.

and the processes either are accelerating

Ya süreç gittikçe hızlanıyor,

or the predictions were too low to begin with.

ya da tahminler en başından beri çok düşüktü.

But in any case, there are big, big changes happening as we speak.

Her halükarda, konuştuğumuz süre boyunca bile çok büyük değişimler oluyor.

So, here's another time-lapse shot of Columbia.

Columbia Buzulu'ndan bir başka zaman atlamalı plan...

And you see where it ended in these various spring days,

İlkbahar boyunca buzların hangi noktaya geldiğini görebilirsiniz;

June, May, then October.

Haziran, Mayıs ve sonrasında Ekim ayı.

Now we turn on our time lapse.

Şimdi zaman atlama özelliğini çalıştırıyoruz.

This camera was shooting every hour.

Bu fotoğraf makinesi, saat başı çekim yaptı.

Geologic process in action here.

Jeolojik süreci burada takip edebilirsiniz.

And everybody says, well don't they advance in the winter time?

Herkes bana şunu soruyor: Kış geldiğinde, eski yerine dönmüyorlar mı?

No. It was retreating through the winter because it's an unhealthy glacier.

Hayır. Kış boyunca da çekilmeye devam etti çünkü sağlıksız bir buzula dönüşmüştü.

Finally catches up to itself, it advances.

Sonunda, kendisine yetişerek ilermeye başlıyor.

And you can look at these pictures over and over again

Bu fotoğraflara tekrar tekrar bakabilirsiniz

because there's such a strange, bizarre fascination in seeing

çünkü normalde, canlandığını göremeyeceğiniz şeyleri görmek,

these things you don't normally get to see come alive.

garip ve inanılmaz bir merak uyandırıyor.

We've been talking about "seeing is believing "

"Görmek, inanmaktır" diyip duruyoruz

and seeing the unseen at TED Global.

ve TED Global serisinde, görülmeyeni görüyoruz.

That's what you see with these cameras.

Bu fotoğraf makineleri sayesinde görüyoruz.

The images make the invisible visible.

Bu kareler, gözle görülemeyeni görülür kılıyor.

These huge crevasses open up.

Derin yarıklar açılıyor,

These great ice islands break off --

dev buz adaları birbirinden kopuyor.

and now watch this.

Şimdi şuna bakın.

This has been the springtime this year --

Bunlar, ilkbaharda çekilen kareler:

a huge collapse. That happened in about a month,

büyük bir kopma... Yaklaşık bir ay önce,

the loss of all that ice.

bu kadar çok buz yitirdik.

So that's where we started three years ago,

Üç yıl önce işte bu noktadan başlamıştık,

way out on the left, and that's where we were a few months ago, the

sol yanda gördüğünüz yerden. Ve birkaç ay öncesine kadar da,

last time we went into Columbia.

Columbia'ya son gidişimizde, bu noktaya geldik.

To give you a feeling for the scale of the retreat,

Geri çekilmenin boyutları hakkında fikir vermesi için,

we did another cheesy illustration,

başka bir kötü animasyon hazırladık:

with British double-decker buses.

iki katlı bir İngiliz otobüsü.

If you line up 295 of those nose to tail, that's about how far back that was.

Bu otobüslerden 295 tanesini baştan sona dizdiğinizde, ne kadar çekildiğini anlayacaksınız.

It's a long way.

Oldukça geniş bir alan demek.

On up to Iceland.

İzlanda'ya bakarsak...

One of my favorite glaciers, the Sólheimajökull.

Bu, benim gözde buzullarımdan biri: Sólheimajökull.

And here, if you watch, you can see the terminus retreating.

Dikkatle izlerseniz, buradaki nihai çekilmeyi göreceksiniz.

You can see this river being formed.

Nehrin oluştuğunu,

You can see it deflating.

ardından küçüldüğünü görebilirsiniz.

Without the photographic process, you would never see this. This is invisible.

Fotoğraflanma süreci olmasaydı, bunu asla göremezdiniz çünkü gözle görülmez bir süreç.

You can stand up there your whole life and you would never see this,

Hayatınız boyunca orada dikilebilir ve bunu farketmeyebilirsiniz

but the camera records it.

ama makineler kaydediyor.

So we wind time backwards now.

Şimdi zamanı geri alıyoruz.

We go back a couple years in time.

Zamanda birkaç yıl öncesine gidiyoruz.

That's where it started.

İşte her şey burada başlamıştı.

That's where it ended a few months ago.

Birkaç ay önce de bu noktada sonlandı.

And on up to Greenland.

Grönland'e geri dönersek...

The smaller the ice mass, the faster it responds to climate.

Buz kütlesi ne kadar küçükse, iklimsel gelişmelere o kadar açık demektir.

Greenland took a little while to start reacting

Grönland, geçtiğimiz yüzyılda başlayan iklim değişikliğine

to the warming climate of the past century,

biraz geç yanıt verdi

but it really started galloping along about 20 years ago.

ama son 20 yılda, dört nala koşarcasına hızlandı.

And there's been a tremendous increase in the temperature up there.

Aynı zamanda bu bölgede sıcaklık muazzam boyutlarda arttı.

It's a big place. That's all ice.

Tamamı buzlarla kaplı çok büyük bir alan.

All those colors are ice and it goes up to about two miles thick,

Orada gördüğünüz renkli alanların hepsi, yaklaşık 3 km kalınlığında buz tabakası;

just a gigantic dome that comes in from the coast and rises in the middle.

kıyı boyunca devam edip ortada yükselen dev bir kubbe.

The one glacier up in Greenland

Grönland'daki bir başka buzul da,

that puts more ice into the global ocean

kuzey yarımküredeki tüm buzullardan daha fazla oranda

than all the other glaciers in the northern hemisphere combined

okyanuslara buz akıtan

is the Ilulissat Glacier.

Ilulissat Buzulu.

We have some cameras on the south edge of the Ilulissat,

Ilulissat'ın güney ucunda birkaç kameramız daha var.

watching the calving face as it goes through this dramatic retreat.

Buzuldan kopan parçaların yarattığı tüm o dramatik gerilemeyi kaydediyorlar.

Here's a two-year record of what that looks like.

Bu iki yıllık kayıt, sürecin neye benzediğini gösteriyor.

Helicopter in front of the calving face for scale, quickly dwarfed.

Kopan parçanın hemen önündeki ufacık helikopter, buzulun büyüklüğünü göstermek için.

The calving face is four and a half miles across,

Kopan parça, yaklaşık 7 km genişliğinde.

and in this shot, as we pull back, you're only seeing about a mile and a half.

Bu fotoğrafta geri çekildikçe gördüğünüz alansa, yalnızca bunun 2.5 km'si.

So, imagine how big this is

Buzulun büyüklüğünü

and how much ice is charging out.

ve ne kadar buzun eridiğini tahmin edebilirsiniz.

The interior of Greenland is to the right.

Grönland'in iç tarafları, fotoğrafın sağında kalıyor.

It's flowing out to the Atlantic Ocean on the left.

Sol tarafta görülen Atlantik Okyanusu'na doğru akıp gidiyor.

Icebergs, many, many, many, many times the size of this building, are roaring out to sea.

İçinde bulunduğumuz binanın onlarca kat büyüklüğünde olan buzdağları, gürül gürül denize akıyor.

We just downloaded these pictures a couple weeks ago,

Gördüğünüz gibi bu fotoğrafları,

as you can see. June 25th,

25 Haziran'da, yani birkaç hafta önce indirdik.

monster calving events happened.

Çok büyük parçalar koptu.

I'll show you one of those in a second.

Bunlardan birini az sonra göstereceğim.

This glacier has doubled its flow speed in the past 15 years.

Buzul, akış hızını, son 15 yılda iki katına çıkardı.

It now goes at 125 feet a day, dumping all this ice into the ocean.

Her gün 38 metrelik buz kütlesini okyanusa boşaltıyor.

It tends to go in these pulses, about every three days,

Her üç günde bir, bu eğilimi izliyor

but on average, 125 feet a day,

ama günlük ortalaması 38 metre,

twice the rate it did 20 years ago.

yani 20 yıl önceki oranın iki katı.

Okay. We had a team out watching this glacier,

Bu buzulu gözlemleyen bir ekibimiz halihazırda var

and we recorded the biggest calving event that's ever been put on film.

ve bugüne kadar kameraya kaydedilmiş en büyük kopma olayını da kaydetmiş olduk.

We had nine cameras going.

Aktif durumda olan dokuz kameramız vardı.

This is what a couple of the cameras saw.

Kaydettikleri görüntü ise buydu:

A 400-foot-tall calving face breaking off.

121 metre yüksekliğindeki bir parçanın kopuş anı.

Huge icebergs rolling over.

Büyük buzdağlarının üst üste yığıldığı o an...

Okay, how big was that? It's hard to get it.

Evet, sizce bu, ne kadar büyük bir olaydı? Anlamak çok zor.

So an illustration again, gives you a feeling for scale.

O yüzden, ölçeği anlamak için bir illüstrasyon daha.

A mile of retreat in 75 minutes

75 dakika içinde 1.6 km içeri çekilen ve

across the calving face, in that particular event, three miles wide.

4.8 km genişliğinde, yok olan bir kütleden söz ediyoruz.

The block was three-fifths of a mile deep,

Kütlenin derinliği, 1.6 km'nin üçte biri kadardı

and if you compare the expanse of the calving face

ve kopan kütlenin genişliğini, Londra'daki Tower Bridge'le karşılaştırırsanız,

to the Tower Bridge in London, about 20 bridges wide.

yaklaşık 20 köprü eninde olduğunu hayal edebilirsiniz.

Or if you take an American reference, to the U.S. Capitol Building

Ya da Amerika'dan bir referans isterseniz, Kongre Binası'nı düşünebilirsiniz;

and you pack 3,000 Capitol Buildings into that block,

yani 3 bin adet Kongre Binası'nı o kütlenin içine sığdırabilirsiniz.

it would be equivalent to how large that block was.

Ancak bu şekilde kopan buzul kütlesinin boyutuna ulaşabilirsiniz.

75 minutes.

Sadece 75 dakika...

Now I've come to the conclusion

İklim değişikliğiyle ilgili

after spending a lot of time in this climate change world

uzun zaman çalıştıktan sonra şu sonuca vardım:

that we don't have a problem of economics, technology and public policy.

Aslında, ekonomiyle, teknolojiyle ve kamu politikalarıyla ilgili bir sorunumuz yok.

We have a problem of perception.

Algılama sorunumuz var.

The policy and the economics and the technology are serious enough issues,

Kamu politikaları, ekonomi ve teknoloji, zaten yeterince ciddi sorunlar

but we actually can deal with them.

ve bunlarla zaten başa çıkabiliriz.

I'm certain that we can.

Başa çıkabileceğimize eminim.

But what we have is a perception problem

Asıl sorunumuz, algılarımızda

because not enough people really get it yet.

çünkü hala insanlar, işin ciddiyetini kavrayabilmiş değil.

You're an elite audience. You get it.

Siz, seçkin dinleyicilersiniz ve bunu görebiliyorsunuz.

Fortunately, a lot of the political leaders in the major countries of the world

Neyse ki, dünyanın belli başlı ülkelerini yöneten siyasi liderler de

are an elite audience that for the most part gets it now.

seçkin dinleyiciler ki, sorunun büyük bölümü anlaşılmış görünüyor.

But we still need to bring a lot of people along with us.

Ama hala bir sürü insanı yanımıza çekmemiz gerekiyor.

And that's where I think organizations like TED,

İşte bu yüzden, TED gibi oluşumların,

like the Extreme Ice Survey can have a terrific impact

Extreme Ice Survey gibi araştırmaların muazzam etkileri olacağını,

on human perception and bring us along.

insanların algılarını değiştirerek buna katkı sağlayacağını düşünüyorum.

Because I believe we have an opportunity right now.

Bunun için artık büyük bir fırsatımız olduğuna inanıyorum.

We are nearly on the edge of a crisis,

Şu anda krizin tam eşiğindeyiz

but we still have an opportunity to face the greatest challenge

ama hala, günümüzün, hatta yüzyılın en büyük sorunuyla

of our generation and, in fact, of our century.

yüzleşmek için fırsatımız olduğuna inanıyorum.

This is a terrific, terrific call to arms

Bunu, doğru şeyi yapmak için, çok önemli bir göreve çağrı olarak görün;

to do the right thing for ourselves and for the future.

hem kendimiz, hem de geleceğimiz için...

I hope that we have the wisdom to let the angels of our better nature

Umarım doğamızda saklı olan melekleri, bu özel durum için

rise to the occasion and do what needs to be done. Thank you.

harekete geçirecek erdeme sahip oluruz ve yapılması gerekeni yaparız. Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)