James Balog: Time-lapse proof of extreme ice loss

Translator: Nguyen Cao Reviewer: Thao Phan

Thông thường, việc nhìn nhận nghệ thuật và khoa học

sẽ có không ít sự không tương xứng.

Most of the time, art and science stare at each other

Có sự bối rối lớn khi so sánh cả hai bên.

across a gulf of mutual incomprehension.

Nghệ thuật, tất nhiên, nhìn thế giới bằng tâm hồn,

There is great confusion when the two look at each other.

tình cảm -- vô thức về thời gian -- và về mặt thẩm mỹ.

Art, of course, looks at the world through the psyche,

Khoa học thì nhìn thế giới qua lý trí và tham số -

the emotions -- the unconscious at times -- and of course the aesthetic.

những thứ có thể đong đếm và miêu tả --

Science tends to look at the world through the rational, the quantitative --

nhưng lại có thể góp phần xây dựng ngữ cảnh để hiểu rõ hơn về nghệ thuật.

things that can be measured and described --

Trong dự án Extreme Ice Survey,

but it gives art a terrific context of understanding.

chúng tôi mong muốn kết hợp hai lĩnh vực hiểu biết con người lại với nhau,

In the Extreme Ice Survey,

sáp nhập nghệ thuật và khoa học

we're dedicated to bringing those two parts of human understanding together,

để giúp chúng ta có thể hiểu thêm về thiên nhiên

và mối quan hệ của con người với thiên nhiên hơn.

to merging the art and science

to the end of helping us understand nature

Cụ thể, với tư cách là một

thợ chụp ảnh thiên nhiên chuyên nghiệp suốt cuộc đời,

and humanity's relationship with nature better.

tôi tin chắc rằng nhiếp ảnh, video, phim,

Specifically, I as a person

who's been a professional nature photographer my whole adult life,

có sức mạnh phi thường giúp chúng ta nhận thức

am firmly of the belief that photography, video, film

và thay đổi cách chúng ta nghĩ về thiên nhiên

have tremendous powers for helping us understand

và về mối quan hệ của chính chúng ta với thiên nhiên.

Trong dự án này, tất nhiên chúng tôi đặc biệt quan tâm đến băng.

and shape the way we think about nature

and about ourselves in relationship to nature.

Tôi bị cuốn hút bởi vẻ đẹp, bởi sự thay đổi bất thường,

In this project, we're specifically interested, of course, in ice.

sự mềm dẻo của nó,

và những hình thù đặc sắc nó mang lại.

I'm fascinated by the beauty of it, the mutability of it,

Những hình ảnh đầu tiên là ở Greenland.

the malleability of it,

Nhưng băng còn mang một nghĩa khác.

and the fabulous shapes in which it can carve itself.

Băng là loài chim hoàng yến trong mỏ than thế giới.

These first images are from Greenland.

Đây là nơi ta có thể nhìn và chạm, nghe, và thấy sự biến đổi khí hậu đang diễn ra.

But ice has another meaning.

Ice is the canary in the global coal mine.

Biến đổi khí hậu thực sự là một thứ trừu tượng đối với hầu hết thế giới.

It's the place where we can see and touch and hear and feel climate change in action.

Việc bạn có tin nó hay không dựa vào cảm nhận của bạn về việc

Climate change is a really abstract thing in most of the world.

mưa đang nhiều hay ít hơn?

Trời đang nóng hay lạnh hơn?

Whether or not you believe in it is based on your sense of

Những mô hình máy tính cho kết quả gì về việc này, việc nọ và việc kia?

is it raining more or is it raining less?

Is it getting hotter or is it getting colder?

Tất cả điều này đều biến mất. Trong những vùng cực và núi cao,

What do the computer models say about this, that and the other thing?

nơi băng hiện diện, điều này là thật và nó đang tồn tại.

All of that, strip it away. In the world of the arctic and alpine environments,

Những thay đổi đang diễn ra. Chúng rất dễ thấy.

Chúng có thể được chụp lại. Chúng có thể đo đạc được.

where the ice is, it's real and it's present.

95 phần trăm sông băng trên thế giới đang thu hẹp dần.

The changes are happening. They're very visible.

They're photographable. They're measurable.

Đó là bên ngoài Nam Cực.

95 percent of the glaciers in the world are retreating or shrinking.

95 phần trăm sông băng trên thế giới đang thu hẹp dần,

vì xu hướng mưa và nhiệt độ đang thay đổi.

That's outside Antarctica.

95 percent of the glaciers in the world are retreating or shrinking,

Không có một cuộc tranh luận khoa học đáng kể nào về việc đó.

and that's because the precipitation patterns and the temperature patterns are changing.

Mọi thông tin đã được nghiên cứu kĩ, và hoàn toàn chính xác.

There is no significant scientific dispute about that.

Nhưng mỉa mai và bi thảm thay,

công chúng lại nghĩ rằng cộng đồng khoa học vẫn đang còn tranh cãi.

It's been observed, it's measured, it's bomb-proof information.

And the great irony and tragedy of our time

Khoa học không tranh cãi về điều đó.

is that a lot of the general public thinks that science is still arguing about that.

Ở những tấm hình này, ta thấy đá từ những tảng băng trôi khổng lồ,

Science is not arguing about that.

những tảng băng lục địa hàng ngàn năm tuổi

In these images we see ice from enormous glaciers,

đang vỡ ra thành từng mảnh, từng mảnh,

từng tảng băng một, kéo mực nước biển toàn cầu dâng lên.

ice sheets that are hundreds of thousands of years old

breaking up into chunks, and chunk by chunk by chunk,

Vậy, sau khi chứng kiến sự việc này trong suốt 30 năm hành nghề,

iceberg by iceberg, turning into global sea level rise.

chừng 10 năm trước tôi vẫn nghi ngờ về sự biến đổi khí hậu,

So, having seen all of this in the course of a 30-year career,

vì tôi nghĩ rằng nó chỉ dựa vào mô hình trên máy tính.

I was still a skeptic about climate change until about 10 years ago,

Tôi không nhận ra nó dựa vào những đo đạc cụ thể

because I thought the story of climate change was based on computer models.

về cổ khí hậu học - ngành nghiên cứu khí hậu cổ đại -

I hadn't realized it was based on concrete measurements

được ghi lại ở tảng băng lục địa, ở bể trầm tích biển,

of what the paleoclimates -- the ancient climates -- were,

ở bể trầm tích hồ, vòng tuổi của cây,

as recorded in the ice sheets, as recorded in deep ocean sediments,

và vô vàn những cách đo đạc khác.

Khi tôi nhận ra biến đổi khí hậu rất thật, và không phải là mô hình máy tính,

as recorded in lake sediments, tree rings,

and a lot of other ways of measuring temperature.

Tôi quyết định sẽ một ngày thực hiện dự án

When I realized that climate change was real, and it was not based on computer models,

mô tả qua hình ảnh hiện tượng biến đổi khí hậu.

Và nó đã dẫn tôi đến dự án này.

I decided that one day I would do a project

looking at trying to manifest climate change photographically.

Ban đầu, tôi làm công việc National Geographic giao cho --

chụp các tấm riêng biệt, như thông thường.

And that led me to this project.

Rồi một ngày, tôi bỗng nhiên nảy ra một ý tưởng điên rồ --

Initially, I was working on a National Geographic assignment --

sau khi hoàn tất công việc được giao --

conventional, single frame, still photography.

rằng tôi nên thử chụp ảnh time-lapse,

And one crazy day, I got the idea that I should --

rằng tôi nên đặt một hay hai máy ảnh ở một tảng băng

after that assignment was finished --

I got the idea that I should shoot in time-lapse photography,

và để nó cứ 15 phút chụp một tấm, hay mỗi giờ hay sao đó

that I should station a camera or two at a glacier

và quan sát sự biến đổi của cảnh quang theo thời gian.

Ừ thì, trong khoảng ba tuần,

and let it shoot every 15 minutes, or every hour or whatever

tôi vô tình chuyển ý tưởng dùng một hai máy ảnh

and watch the progression of the landscape over time.

thành 25 máy ảnh time-lapse.

Well, within about three weeks,

Và sáu tháng tiếp là khoảng thời gian khó khăn nhất trong sự nghiệp của tôi,

I incautiously turned that idea of a couple of time-lapse cameras

into 25 time-lapse cameras.

cố gắng thiết kế, chế tạo và lắp ráp 25 máy ảnh time-lapse.

And the next six months of my life were the hardest time in my career,

Chúng chạy bằng năng lượng mặt trời, Tấm pin mặt trời nạp năng lượng cho chúng.

trying to design, build and deploy out in the field these 25 time-lapse cameras.

Năng lượng đi vào pin. Có một máy tính được thiết kế riêng

They are powered by the sun. Solar panels power them.

để điều khiển thời gian chụp của máy ảnh.

Và những máy ảnh này được đặt trên các tảng đá ở hai bên sông băng,

Power goes into a battery. There is a custom made computer

that tells the camera when to fire.

và chúng nhìn vào sông băng từ một vị trí cố định, vững chắc,

And these cameras are positioned on rocks on the sides of the glaciers,

và quan sát tiến trình thay đổi của cảnh quang.

Chúng tôi có một số máy đặt trên tảng băng Greenland.

and they look in on the glacier from permanent, bedrock positions,

Chúng tôi đã phải khoan lỗ xuyên qua lớp băng, sâu qua mức băng có thể tan

and they watch the evolution of the landscape.

We just had a number of cameras out on the Greenland Ice Sheet.

và đặt một số máy ở đó khoảng chừng một tháng rưỡi trước.

We actually drilled holes into the ice, way deep down below the thawing level,

Thật sự thì vẫn có một máy còn ngoài đó.

Tất cả các máy đều chụp khoảng 1h/tấm

and had some cameras out there for the past month and a half or so.

Một số chụp 30'/tấm, 15'/tấm, 5'/tấm.

Actually, there's still a camera out there right now.

In any case, the cameras shoot roughly every hour.

Và đây là một đoạn time-lapse đã được chụp.

Some of them shoot every half hour, every 15 minutes, every five minutes.

(Cười)

Cá nhân tôi bị ám ảnh về ốc, vít, vòng đệm có trong những thứ điên rồ này.

Here's a time lapse of one of the time-lapse units being made.

Tôi ở lì trong cửa hàng máy địa phương,

(Laughter)

suốt những tháng dài khi chúng tôi chế tạo những cái máy này.

I personally obsessed about every nut, bolt and washer in these crazy things.

I spent half my life at our local hardware store

Chúng tôi làm việc trên hầu hết vùng băng lớn ở Bắc bán cầu.

during the months when we built these units originally.

Các máy time-lapse của chúng tôi có tại Alaska, Rockies, Greenland và Iceland

We're working in most of the major glaciated regions of the northern hemisphere.

và chúng tôi chụp lại cùng một vị trí

những nơi mà chúng tôi chỉ ghé đến mỗi năm một lần,

Our time-lapse units are in Alaska, the Rockies, Greenland and Iceland,

như Anh,Columbia, dãy Alps, và Bolivia.

and we have repeat photography positions,

Đây là một trọng trách lớn. Tôi ở đây

that is places we just visit on an annual basis,

với tư cách là đại diện cho toàn đội.

in British Columbia, the Alps and Bolivia.

Có rất nhiều người hiện đang làm việc trong dự án này.

It's a big undertaking. I stand here before you tonight

Chúng tôi hiện có 33 máy quay vào lúc này.

as an ambassador for my whole team.

Chúng tôi vừa có 33 hình chụp cách đây nửa giờ

There's a lot of people working on this right now.

We've got 33 cameras out this moment.

trên khắp Bắc bán cầu, theo dõi điều đang diễn ra.

We just had 33 cameras shoot about half an hour ago

Và chúng tôi dành rất nhiều thời gian ở hiện trường. Công việc nhiều kinh khủng.

all across the northern hemisphere, watching what's happened.

Chúng tôi đã ở đó hai năm rưỡi,

và còn hai năm rưỡi nữa để làm.

And we've spent a lot of time in the field. It's been a fantastic amount of work.

Đây chỉ mới là một nửa công việc.

Nửa công việc còn lại là kể lại câu chuyện này cho toàn thế giới.

We've been out for two and a half years,

and we've got about another two and a half years yet to go.

Bạn biết đấy, các nhà khoa học đã thu thập kiểu dữ liệu như thế này

That's only half our job.

The other half of our job is to tell the story to the global public.

trong rất nhiều năm, nhưng phần lớn chúng chỉ gói gọn trong cộng đồng khoa học.

You know, scientists have collected this kind of information

Tương tự, rất nhiều dự án nghệ thuật chỉ gói gọn trong cộng đồng nghệ thuật,

off and on over the years, but a lot of it stays within the science community.

và tôi thấy có trách nhiệm thông qua những chương trình như TED,

Similarly, a lot of art projects stay in the art community,

hay như mối quan hệ của chúng ta với chính quyền Obama,

and I feel very much a responsibility through mechanisms like TED,

với Thượng viện, với John Kerry, để tác động đến các chính sách

and like our relationship with the Obama White House,

càng nhiều càng tốt bằng các bức hình này.

Chúng tôi đã làm phim. Chúng tôi đã viết sách. Và còn nhiều thứ sắp tới nữa.

with the Senate, with John Kerry, to influence policy

Chúng tôi có một vị trí trên Google Earth

as much as possible with these pictures as well.

mà Google Earth đã rất hào phóng cho chúng tôi,

We've done films. We've done books. We have more coming.

vân vân, bởi vì chúng tôi thấy cực kỳ cần phải kể câu chuyện này,

We have a site on Google Earth

that Google Earth was generous enough to give us,

vì đây là bằng chứng trước mắt về sự thay đổi khí hậu đang diễn ra lúc này.

and so forth, because we feel very much the need to tell this story,

because it is such an immediate evidence of ongoing climate change right now.

Giờ, hãy nói một chút về khoa học trước khi xem.

Nếu tất cả mọi người ở các nước phát triển hiểu được sơ đồ này,

Now, one bit of science before we get into the visuals.

và in đậm nó trong đầu,

If everybody in the developed world understood this graph,

có lẽ không cần tranh cãi xa hơn về việc khí hậu biến đổi,

and emblazoned it on the inside of their foreheads,

bởi vì đây mới là câu chuyện đáng kể.

there would be no further societal argument about climate change

Tất cả những cái khác bạn nghe thấy đều là tuyên truyền và mập mờ.

because this is the story that counts.

Vấn đề chính: đây là bản ghi chép 400,000 năm.

Everything else you hear is just propaganda and confusion.

Đây là biểu đồ chính xác

cách đây gần một triệu năm.

Key issues: this is a 400,000 year record.

Có nhiều thứ quan trọng ở đây.

This exact same pattern is seen going back now

Thứ nhất: nhiệt độ và lượng CO2 trong khí quyển

almost a million years before our current time.

tăng và giảm một cách đồng bộ.

And several things are important.

Bà có thể thấy từ đường biên màu cam đến màu vàng.

Number one: temperature and carbon dioxide in the atmosphere

Thiên nhiên cho phép lượng CO2 tăng đến 280 phần triệu một cách tự nhiên.

go up and down basically in sync.

You can see that from the orange line and the blue line.

Nature naturally has allowed carbon dioxide to go up to 280 parts per million.

Đó là một chu kỳ tự nhiên.

Tăng đến 280 rồi giảm

vì nhiều lý do không quan trọng để bàn đến lúc này.

That's the natural cycle.

Nhưng 280 là đỉnh điểm.

Goes up to 280 and then drops

Hiện nay, nhìn vào đỉnh bên phải biểu đồ,

for various reasons that aren't important to discuss right here.

chúng ta hiện ở vị trí 385 phần triệu.

But 280 is the peak.

Chúng ta đang ở ngoài tầm biến thiên thông thường.

Right now, if you look at the top right part of that graph,

we're at 385 parts per million.

Trái đất đang phát sốt.

We are way, way outside the normal, natural variability.

Trong hàng trăm năm, nhiệt độ Trái đất

tăng 1.3 độ F, 0.75 độ C,

Earth is having a fever.

In the past hundred years, the temperature of the Earth

và nó vẫn còn tiếp tục tăng

has gone up 1.3 degrees Fahrenheit, .75 degrees Celsius,

vì ta vẫn tiếp tục bơm nhiên liệu hóa thạch vào khí quyển.

Với tốc độ khoảng 2,5 phần triệu mỗi năm.

and it's going to keep going up

Một sự gia tăng đều đặn, ko giảm sút.

because we keep dumping fossil fuels into the atmosphere.

Chúng ta phải xoay ngược tình thế lại.

At the rate of about two and a half parts per million per year.

Đó là điểm chính, và tôi hy vọng ngày nào đó trưng rõ điều này

It's been a remorseless, steady increase.

dọc Quảng trường Times ở New York và nhiều nơi khác.

We have to turn that around.

Dù sao thì, giờ hãy tới thế giới của băng.

That's the crux, and someday I hope to emblazon that

Sông băng Columbia, tại Alaska.

across Times Square in New York and a lot of other places.

Đây là quang cảnh được gọi là mặt sạt lở.

But anyway, off to the world of ice.

Đây là cảnh mà một máy quay chụp lại được trong vài tháng.

We're now at the Columbia Glacier in Alaska.

Bạn thấy sông băng chảy vào từ bên phải,

This is a view of what's called the calving face.

This is what one of our cameras saw over the course of a few months.

đổ ra biển, máy chụp mỗi giờ.

You see the glacier flowing in from the right,

Nếu bạn nhìn vào bức nền ở giữa,

bạn có thể lấy mặt sạt lở lắc lư lên xuống như một cái yo-yo.

dropping off into the sea, camera shooting every hour.

Nó có nghĩa là sông băng đang trôi và không ổn định,

If you look in the middle background,

you can see the calving face bobbing up and down like a yo-yo.

và bạn gần như có thể thấy hậu quả của sự trôi dạt đó.

Để cho bạn cảm nhận một chút về quy mô,

That means that glacier's floating and it's unstable,

mặt sạt lở trong bức hình đó

and you're about to see the consequences of that floating.

cao khảng 325 feet, bằng một tòa nhà 32 tầng.

To give you a little bit of a sense of scale,

that calving face in this picture

Nó không phải là một vách đá nhỏ mà là một tòa nhà cỡ lớn giữa trung tâm thành phố.

is about 325 feet tall. That's 32 stories.

Mặt sạt lở là một bức từng nơi những tảng băng lộ thiên vỡ ra,

This is not a little cliff. This is like a major office building in an urban center.

nhưng thực tế, nó nằm sâu dưới mực nước biển vài ngàn feet nữa.

The calving face is the wall where the visible ice breaks off,

Nên đó là một bức tường băng sâu vài ngàn feet

but in fact, it goes down below sea level another couple thousand feet.

đâm sâu vào nền đá nếu tảng băng trôi nằm trên nền đá

So there's a wall of ice a couple thousand feet deep

và trôi nổi nếu không.

going down to bedrock if the glacier's grounded on bedrock,

Đây là điều đã thực hiện ở Columbia. Đây là ở Nam trung Alaska.

and floating if it isn't.

Đây là bức hình chụp tôi chụp trên không vào tháng Sáu, ba năm trước.

Here's what Columbia's done. This is in south central Alaska.

Đây là bức hình trên không chúng tôi chụp năm nay.

This was an aerial picture I did one day in June three years ago.

Sông băng đã rút đi.

Thân chính, dòng chảy chính của sông băng là từ phía bên phải,

This is an aerial picture we did this year.

That's the retreat of this glacier.

và nó đang chạy nhanh lên phía thân chính.

The main stem, the main flow of the glacier is coming from the right

Ta sẽ đến được đó chỉ trong vài tuần nữa,

and it's going very rapidly up that stem.

và chúng tôi dự đoán có lẽ nó sẽ thu hẹp lại thêm nửa dặm nữa,

We're going to be up there in just a few more weeks,

nhưng nếu tôi đến đó và phát hiện rằng nó đã sụp

và thu hẹp xa cả năm dặm, tôi cũng chẳng lấy làm ngạc nhiên gì.

and we expect that it's probably retreated another half a mile,

but if I got there and discovered that it had collapsed

Hiện giờ rất khó để hình dung được quy mô của những nơi này,

and it was five miles further back, I wouldn't be the least bit surprised.

bởi vì khi những tảng băng trôi --

cần nhắc nhớ Alaska hay Greenland là những nơi rất rộng lớn,

Now it's really hard to grasp the scale of these places,

chúng không phải là dạng địa hình thông thường --

because as the glaciers --

nhưng khi những tảng băng trôi thu hẹp lại, chúng còn xẹp xuống,

one of the things is that places like Alaska and Greenland are huge,

giống một chiếc bong bóng bị xì hơi.

they're not normal landscapes --

but as the glaciers are retreating, they're also deflating,

Nên, đó là những đặc điểm của loại địa hình này.

Có một chóp núi bên phải trung tâm bức hình, trên vị trí mũi tên hướng về,

like air is being let out of a balloon.

And so, there are features on this landscape.

có thể cho bạn thấy chút ít gì đó.

Có một đường kẻ đánh dấu gọi là đường cắt

There's a ridge right in the middle of the picture, up above where that arrow comes in,

trên đường mô tả nhỏ màu đỏ ở đó.

that shows you that a little bit.

There's a marker line called the trim line

Không có người thợ ảnh tự trọng nào làm điều này -

above our little red illustration there.

vẽ thêm vài thứ minh họa lên hình của mình, đúng ko?

nhưng thỉnh thoảng bạn phải làm thế để làm nổi những điểm này.

This is something no self-respecting photographer would ever do --

you put some cheesy illustration on your shot, right? --

Nhưng, dù sao thì từ năm 1984 độ hạ thấp của tảng băng trôi này

and yet you have to do it sometimes to narrate these points.

đã cao hơn tháp Eiffel, cao hơn tòa nhà Empire State.

But, in any case, the deflation of this glacier since 1984

Một lượng lớn băng đã chảy xuống những thung lũng này

has been higher than the Eiffel Tower, higher than the Empire State Building.

khi nó thu hẹp và xẹp xuống, quay trở lại thung lũng.

A tremendous amount of ice has been let out of these valleys

Những thay đổi trên các đỉnh thế giới đang tăng nhanh.

as it's retreated and deflated, gone back up valley.

Nó không tĩnh.

Đặc biệt là trong thế giới đại dương băng,

These changes in the alpine world are accelerating.

tốc độ thay đổi tự nhiên vượt xa dự đoán trong chỉ vài năm trước,

It's not static.

Particularly in the world of sea ice,

và quá trình này hoặc tăng nhanh

the rate of natural change is outstripping predictions of just a few years ago,

hoặc dự đoán ban đầu là quá thấp.

Nhưng dù là gì, những thay đổi rất lớn đang diễn ra khi chúng ta đang nói chuyện.

and the processes either are accelerating

or the predictions were too low to begin with.

Đây là một đoạn time-lapse khác ở Columbia.

But in any case, there are big, big changes happening as we speak.

Và bạn thấy nơi chúng dừng lại vào những ngày xuân khác nhau,

So, here's another time-lapse shot of Columbia.

tháng Sáu, tháng Năm, đến tháng Mười.

Giờ chúng ta bật chế độ time-lapse lên.

And you see where it ended in these various spring days,

Camera này chụp mỗi tiếng một tấm.

Quá trình địa chất đang diễn ra.

June, May, then October.

Và mọi người hỏi rằng, tại sao nó không tăng lên vào mùa đông?

Now we turn on our time lapse.

This camera was shooting every hour.

Không. Nó thu hẹp cả trong mùa đông vì đây là một tảng băng yếu.

Geologic process in action here.

Cuối cùng khi đã tự bắt kịp, nó tiến lên.

And everybody says, well don't they advance in the winter time?

No. It was retreating through the winter because it's an unhealthy glacier.

Finally catches up to itself, it advances.

Bạn có thể xem đi xem lại bức hình này

bởi vì thật là một điều phi thường, lạ lùng khi nhìn thấy

thứ mà bạn không thường nhìn thấy một cách sống động thế này.

And you can look at these pictures over and over again

because there's such a strange, bizarre fascination in seeing

Chúng ta đang nói đến "nhìn để tin"

và nhìn thấy những thứ vô hình tại TED Global.

these things you don't normally get to see come alive.

Đó là thứ bạn nhìn bằng những chiếc máy quay này.

We've been talking about "seeing is believing "

Nó biến những thứ vô hình trở nên hữu hình.

and seeing the unseen at TED Global.

That's what you see with these cameras.

The images make the invisible visible.

Những khe nứt khổng lồ mở ra.

Những hòn đảo băng tuyệt vời này đang vỡ vụn --

và giờ thì nhìn xem.

These huge crevasses open up.

Đây là mùa xuân năm nay --

These great ice islands break off --

and now watch this.

This has been the springtime this year --

một sự đổ sụp lớn, xảy ra tháng trước,

chúng ta mất toàn bộ khối băng đó.

a huge collapse. That happened in about a month,

the loss of all that ice.

Đó là nơi chúng tôi bắt đầu ba năm trước,

bên trái, nơi chúng tôi ở vài tháng trước

lần cuối đến Columbia.

So that's where we started three years ago,

Để giúp bạn hiểu được tầm của điều này,

way out on the left, and that's where we were a few months ago, the

chúng tôi đã làm một minh họa khác

last time we went into Columbia.

với chiếc xe bus hai tầng của Anh.

To give you a feeling for the scale of the retreat,

Nếu bạn nối liền 295 chiếc như thế, bạn sẽ có khoảng cách đó.

we did another cheesy illustration,

with British double-decker buses.

Đó là cả một con đường dài.

If you line up 295 of those nose to tail, that's about how far back that was.

Ngược lên Iceland.

It's a long way.

Một trong những khối băng yêu thích của tôi, Sólheimajökull.

On up to Iceland.

Và đây, nếu bạn nhìn, bạn có thể thấy được điểm rút cuối cùng.

One of my favorite glaciers, the Sólheimajökull.

Bạn có thể thấy dòng sông được hình thành.

Bạn có thể thấy nó đang hạ xuống.

And here, if you watch, you can see the terminus retreating.

You can see this river being formed.

You can see it deflating.

Không có xử lý ảnh, bạn sẽ không bao giờ nhìn thấy điều này. Nó vô hình.

Bạn có thể đứng đó cả đời mà chẳng nhìn thấy gì,

Without the photographic process, you would never see this. This is invisible.

nhưng máy quay ghi lại chúng.

You can stand up there your whole life and you would never see this,

Giờ chúng ta quay ngược thời gian lại.

but the camera records it.

Chúng ta quay lại vài năm về trước.

Đó là nơi nó bắt đầu.

So we wind time backwards now.

We go back a couple years in time.

That's where it started.

Đó là nơi nó kết thúc vài tháng trước.

Đi lên Greenland.

That's where it ended a few months ago.

Khối băng càng nhỏ, nó càng dễ bị ảnh hưởng bởi khí hậu.

And on up to Greenland.

Greenland mất một ít thời gian để bắt đầu phản ứng lại

The smaller the ice mass, the faster it responds to climate.

với việc ấm lên toàn cầu ở thế kỷ trước,

nhưng nó bắt đầu tiến triển rất nhanh từ 20 năm trước.

Greenland took a little while to start reacting

to the warming climate of the past century,

Ở đó nhiệt độ tăng rất nhanh.

but it really started galloping along about 20 years ago.

Đó là một nơi rộng lớn. Toàn là băng.

Tất cả đều là màu của băng và dày đến hai dặm (~ 3,2km),

And there's been a tremendous increase in the temperature up there.

một tòa mái vòm khổng lồ đến từ bờ biển và nhô lên ở giữa.

It's a big place. That's all ice.

All those colors are ice and it goes up to about two miles thick,

Tảng băng ở Greenland

cung cấp băng cho thế giới đại dương

just a gigantic dome that comes in from the coast and rises in the middle.

nhiều hơn tất cả các tảng băng ở Bắc bán cầu gộp lại

The one glacier up in Greenland

đó là tảng Ilulissat.

that puts more ice into the global ocean

Chúng tôi có đặt vài máy quay ở rìa phía Nam Ilulissat,

than all the other glaciers in the northern hemisphere combined

quan sát mặt sạt lở khi nó thu nhỏ lại một cách khủng khiếp.

is the Ilulissat Glacier.

We have some cameras on the south edge of the Ilulissat,

Đây là hình ảnh ghi nhận hai năm trước.

Trực thăng trước mặt sạt lở để hình dung kích thước, nhanh chóng thu nhỏ lại.

watching the calving face as it goes through this dramatic retreat.

Here's a two-year record of what that looks like.

Mặt sạt lở dài khoảng bốn đến năm dặm,

Helicopter in front of the calving face for scale, quickly dwarfed.

trong bức này, nếu kéo ngược lại, bạn sẽ chỉ thấy một dặm rưỡi.

Tưởng tượng xem nó lớn thế nào

The calving face is four and a half miles across,

và có bao nhiêu băng đã tan.

and in this shot, as we pull back, you're only seeing about a mile and a half.

Phần đất liền của Greenland nằm bên phải.

Nó đổ ra biển Atlantic ở bên trái.

So, imagine how big this is

and how much ice is charging out.

Băng trôi, lớn rất rất rất rất nhiều lần tòa nhà này, đang gầm rú đổ ra biển.

The interior of Greenland is to the right.

It's flowing out to the Atlantic Ocean on the left.

Chúng tôi chỉ mới tải xuống những bức hình này vài tuần trước,

Icebergs, many, many, many, many times the size of this building, are roaring out to sea.

như bạn thấy, 25 tháng Sáu,

những sự kiện sạt lở khủng khiếp đã xảy ra.

We just downloaded these pictures a couple weeks ago,

Tôi sẽ cho các bạn xem một trong số chúng.

as you can see. June 25th,

Tảng băng này tăng tốc gấp đôi trong vòng 15 năm qua.

monster calving events happened.

I'll show you one of those in a second.

Giờ nó đạt tốc độ 125 feet (~38m) mỗi ngày, đổ toàn bộ băng vào biển.

This glacier has doubled its flow speed in the past 15 years.

Nó có xung nhịp như thế, ba ngày một lần,

It now goes at 125 feet a day, dumping all this ice into the ocean.

nhưng trung bình, 125 feet/ngày,

gấp đôi tốc độ 20 năm trước.

It tends to go in these pulses, about every three days,

Ok. Chúng tôi có một đội đang quan sát tảng băng này,

but on average, 125 feet a day,

twice the rate it did 20 years ago.

và chúng tôi ghi lại sự kiện băng vỡ lớn nhất từng được quay.

Okay. We had a team out watching this glacier,

Chúng tôi có chín máy quay đang làm việc.

Đây là thứ một vài máy quay lại được.

and we recorded the biggest calving event that's ever been put on film.

Một khối băng cao 400 foot (~121m) vỡ ra.

We had nine cameras going.

This is what a couple of the cameras saw.

Một loạt băng tảng rơi xuống.

A 400-foot-tall calving face breaking off.

Huge icebergs rolling over.

Ok, nó lớn đến mức nào? Thật khó để hình dung.

Lại dùng minh họa để bạn hình dung được kích thước của nó.

Một dặm (1,6km) mất đi trong 75',

Okay, how big was that? It's hard to get it.

dọc theo rìa băng vỡ, trong sự kiện đặc biệt đó, rộng ba dặm (~4,8km).

So an illustration again, gives you a feeling for scale.

A mile of retreat in 75 minutes

Khối băng đó sâu 3/5 dặm (~1km),

và nếu so sánh độ rộng của mặt sạt lở

across the calving face, in that particular event, three miles wide.

với Cầu Tháp London, thì nó rộng khoảng 20 chiếc cầu như thế.

The block was three-fifths of a mile deep,

Hoặc nếu muốn so với một thứ gì của Mỹ, như tòa nhà Quốc hội

and if you compare the expanse of the calving face

to the Tower Bridge in London, about 20 bridges wide.

thì bạn gom 3,000 tòa nhà như thế lại,

Or if you take an American reference, to the U.S. Capitol Building

sẽ bằng với độ lớn của nó.

and you pack 3,000 Capitol Buildings into that block,

75 phút.

it would be equivalent to how large that block was.

Giờ tôi đi đến kết luận

sau khi dành rất nhiều thời gian cho vấn đề thay đổi khí hậu

75 minutes.

rằng chúng ta không có vấn đề với kinh tế, kỹ thuật, và chính sách cộng đồng.

Now I've come to the conclusion

after spending a lot of time in this climate change world

Chúng ta có vấn đề về nhận thức.

that we don't have a problem of economics, technology and public policy.

Chính sách, kinh tế, và kỹ thuật là những vấn đề nghiêm trọng,

nhưng có thể giải quyết được.

We have a problem of perception.

Tôi chắc là ta có thể.

The policy and the economics and the technology are serious enough issues,

Nhưng vấn đề ở đây là nhận thức

but we actually can deal with them.

bởi vì vẫn chưa bao nhiêu người thật sự hiểu rõ chúng.

I'm certain that we can.

Bạn là một thính giả ưu tú. Bạn hiểu nó.

But what we have is a perception problem

May thay, có nhiều nhà lãnh đạo của những quốc gia lớn trên thế giới

because not enough people really get it yet.

là những thính giả ưu tú và giờ đã hiểu được điều này.

You're an elite audience. You get it.

Fortunately, a lot of the political leaders in the major countries of the world

Nhưng ta còn cần rất nhiều người ủng hộ.

are an elite audience that for the most part gets it now.

Và đó là nơi tôi nghĩ những tổ chức như TED,

But we still need to bring a lot of people along with us.

như Extreme Ice Survey có thể tác động mạnh mẽ

And that's where I think organizations like TED,

lên nhận thức của con người và đồng hành cùng chúng ta.

Bởi vì tôi tin cơ hội là đây.

like the Extreme Ice Survey can have a terrific impact

Chúng ta đang trên bờ vực khủng hoảng,

on human perception and bring us along.

nhưng chúng ta vẫn có cơ hội để đối mặt với thử thách lớn nhất

Because I believe we have an opportunity right now.

We are nearly on the edge of a crisis,

của thế hệ chúng ta, thực tế, của thế kỷ chúng ta.

but we still have an opportunity to face the greatest challenge

Đây là một lời kêu gọi cực kỳ, cực kỳ quan trọng

of our generation and, in fact, of our century.

để hành động đúng đắn cho bản thân chúng ta và cho tương lai.

This is a terrific, terrific call to arms

Tôi tin chúng ta có đủ khôn ngoan để bản chất thánh thiện

tỏ hiện trong hoàn cảnh này và làm những điều cần phải làm. Cảm ơn.

to do the right thing for ourselves and for the future.

I hope that we have the wisdom to let the angels of our better nature

(Vỗ tay)

rise to the occasion and do what needs to be done. Thank you.

(Applause)